Katalog

CUMHURIYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER ler Orneğın, Edırnelı Kapucubaşı Alı Beğ'ın devlete buvuk borcu olduğu anlaşıldığından, olmuş bu lunmasına karşın tum terekesının zaptedılmesı hak kında ferman çikmışlır (3) Demek oluvor kı musadere gerıde kalmıştır, ınsan haklarının butun dunyada gerçekleştırılmesıne çalısılan >uzvılımızda, çağdaş anlavışa goıe mumkun değıldır 26 ARALIK 1988 lama geçmemış olmasına karşın, tam 11 kez değışıklık vapılmıştır Onumuzdekı yerel seçımler ıçın yapılanı da katacak olursak, değışıklık sayısı 12'ye varır Ovsa, 1960 vılında oluşturulan Yuksek Soruşturma kurulu, 19501960 donemı ıktıdarını, uze rınden uvgulama geçmemış olmasına karşın Seçım Yasası'nı ıktıdar partısı çıkarına bır kez daha deEnflasyonun, ekonomik ve sosyal etkıleri dışında sıyasi rejimleri ğıştırmış olmasıyla suçlar Ama bugun ses çıkaran voktur Toplum adeta duyarlılığını vıtırmıştır etkileyip etkilemedıği de tartışılmış, sonuçta bir iktisatçı, "Hitler, 2 Televızvon tek partı rejımlerının aygıtı halıne enflasyonun sut çocuğudur" demek suretiyle bu hususa işarei donuşturulmuştur etmiştir. Bu gozleme gore yuksek enflasyon, sıyasi olarak giderek 3 Seçımlerde oy alabılmek ıçın ılçelerın ıl vapıl tırmanan otoriter bır yönetımin habercisidır. Aracı ise ne pahasına ması vaat edılmektedır Iktıdar partısıne oy verılmedığı takdırde suların getırılmeveceğı, >olların >a' olursa olsun hukuk sısteminı, iktıdarda kalabılmeyi sağlayacak pılmayacağı, telefonların bağlanmayacağı soylenebiçimde değişîirmektir. bılmektedır Ne var kı 1960 vılında Y uksek Soruşturma Kurulu, donemın ıktıdarını, bır ılı ılçe yapmak suretıvle o ıl seçmenlerını baskı altına almak ve obur ıllerdekı seçmenlerı de korkutmakla suç Başbakan Yardımcısı \e Başbakan olarak 1980 Gelır dağıhmını aşırı olçude bozar 1983 vı lamıştır. >ılından ıtıbaren ulkemızde ekonomık konuları lında ANAP programlannda, Savın Ozal'ın bevan 4 Polıs Vazife ve Selahıyet Kanunu'nda yapıvonlendıren ve dolavısıvla sonuçlardan sorumlu larında bu "zenginı daha zengin, fakırı daha falan değışıklıkler, baskı vonetımının bır aracıdır olan kışının Sa>ın Ozal olduğunda kuşku \oktur kır vapar" şeklınde belırtılıruştır 5 Muzır Yasası bır başka ornektır Dokuz vılda Savın Ozal'ın sorumlu olmadığı do Para pul olduğu ıçın, paradan kaçış başlar 6 Sosval Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu, bu nem sadece 1983 \ılıdır \ ayımlanmış ıstatıstıkle 'Mılakı değer olçulerı vıtınlır vontemın bır başka aracıdır re baktığımız zaman, enflasyonu onleme bakımın Toplumun her kesımınde ıstıkrarsızlık başlar dan en başanlı >ılın Ozal'ın gorev ustlenmedığı Verılen ornekler, ulkede uygulanan sıvasal rejı 1983 yıb olduğunu goruruz Gerçekten 1983vılında Nıtekım, dokuz vıldır suren enflasvonun yarattığı mın nere>e gıtmekte olduğunun bır ışaretıdır Bu ıstıkrarsızlık, vuksek vargı organlarının kararları yuzde 30'lar dola\ındakı enflasvon bugun \uzde ışaretlerı, sıvaset sosvologlarının daha derınleme 100'lerı bulmuştur Bu nedenle Savın Ozal'ı "enf na da vansımış bulunmaktadır Orneğın, Turk Me sıne ıncelemelerını temennı etmekle beraber, basdenı Kanunu'nun 506 maddesınde ongorulen denlasyonun japıcısı" olarak nıtelendırmek hatalı sa genın bozulmuş olmasını Anavasa Mahkememız kı rejımının mukellefler uzennde de varatılmak ısyılmamalıdır enflasvona bağladığı gıbı gazetelerden oğrendığı tenıldığını, bır başka deyımle "musadere mıze gore Yargıta>ımız da kıra sozleşmelerındekı \onlemine" doğru bır kayışın sezıldığını soyleyeKotu etkiler sureler dolmadan dahı, kıra bedelının gozden ge bılırım Bılındığı gıbı, musadere, başlangıçta arazı ve topPekçoğumuzun bıldığı, kımılerımızın de hısset çınlmesı gereğını enflasyona bağlamıştır rak gelırıyle ılgılı olup "Dıvan alharaç" kayıtla tığı gıbı, vuksek enflasvon >a da sureklı fivat vuk Enflasvonun, ekonomık ve sosyal etkıleri dı rında kullanılmıştır; "\bbasılenn genleme donemınselışlerı, şu kotu etkıleri ortava çıkarır şında sıvası rejımlen etkılevıp etkilemedıği de tar de kazandığı anlam, başkalarının malını ele geçır Butun alacak ve borç ılışkılen alt ust olur tışılmış, sonuçta bır iktisatçı, "Hitler, enflasjonun mek ıçın kullanılan bır baskı vontemıdır Bunun Tasarruflar kemırılır sut çocuğudur" demek suretıvle bu hususa ışaret ışkenceyle bırlıkte uygulandığı da gorulmuştur Yu Uretım faalıyetı aşırı derecede ısınır ve seı, etmiştir (1) Bu gozleme gore, yuksek enflasyon sı nan'da, Roma'da, ortaçağda çeşıtlı nedenierle yalme olanakları ortadan kalkar, bunun sonucunda yasi olarak gıderek tırmanan otonter bır vonetımm nız ya da başka cezalarla bırlıkte uygulandığı gıbı, sınaı faalıyetler kumardan pek az ayrılabılen mar habercisidır Aracı ıse ne pahasına olursa olsun hu Fransa'da XIV Louıs'nın malıve bakanının maljınal bır alana gırerler Tabıı, fıılı tekel va da olı kuk sısteminı. ıktıdarda kalabılmevı sağlavacak bı larını musadere ettırmış olduğu da ka>ıtlar arasıngopol durumunda çalışan sınaı ışletmeler bunun dı vimde değıştırmektır dadır Osmanlı Devletı'nde, başlangıçta devlet maşındadır lını zımmete geçırenler ve asıler hakkında uygulaSiyasal rejim nereye gidiyor! nan musadere, Hazıne'nın bunalım donemlerınde Butçe açıklarına neden olur Bu, daha çok enf lasvonun vergı sıstemı uzeıındekı etkısınden kav ANAP ıktıdarının bu vontemı ızledığını hem de malı bır onlem halıne getırılmek suretıyle, suııstınaklanır Keza, enflasvon sarmalına gırılınce de hıç çekınmeden uygulamaya geçtığını sovlemek mal edılmıştır (2) Nıtekım, ıktısat tanhçılerı, ma lı bunalım halınde Hazıne ıhtıvacını karşılavabılbutçe açıkları da enflasvonu kamçılar Artık bır kı vanlış olmavacaktır Işte bırkaç ornek sır dongu var demektır 1 Seçımlerle ılgılı kanunlarda, uzerınden uvgu mek uzere bu vontemın kullanıldığını ıfade eder Enflasyoıı \ e Totaliter Rejinı... CÜMHÜRIYETTE/V OKURLARA... l / e yarış tırmanarak sürüyor En çarpıcı, etkıleyıcı V lotaryayı hangı gazete duzenleyecek? Hangısının karton oyuncağı çocuklara daha cazıp gelecek? Bu yarış, sonuçta basına zarar vermeye başladığını taraftar olanlar bıle kabullenırken nıçın surdürüluyor? Bu soru, yarışın sonuçları, yatırılan fonlar ve genel olarak basının durumu en genış çevrelerde tartışma konusu olmaya devam edıyor Tartışılan noktalardan bırı de lotaryalar tumuyle durdurulursa tıra/ların ne düzeye duşeceğı Aralık ayının ılk haftasında lotarya ve armağan kampanyalan yenı bır hız kazanırken bu yontemı uygulayan gazetelenn toplam gunlük satışları 100 bin dolayında arttı aynı gazeteler bır hafta sonra, aralık ayının ıkıncı haftasında hemen hemen tum artışı gerı verdıler Bırkaç yıl once, basın benzer bır yarış ıçıne girme eğılimi göstennce pratık bır çozum bulunmuş ve gazetelenn televızyonda lotarya reklamı yapmaları TRT Reklam Yönetmelığı'nde yapılan bır değışıklıkle önlenmıştı TVde duyurulmayan lotaryanın onemlı okuyucu getırmeyeceğı gerçeğı de gazetelerı bu yoldan uzak durmaya yöneltmıştı Ancak bu yılın nısan ayında Başbakan Turgut Ozal basına karşı yenı bır kampanya açmışken, basının genel sorunlan yenı bıçımlerde tartışılır ve onemlı gazetelenn el değıştırmesı gundeme gelmışken TRT Reklam Yönetmelığı'nde bır kez daha değışıklık yapıldı Ve böylece gazetelerın her turlu lotaryayı TVde duyurmalanna, hem de yayın ılanlarına sağlanan yuzde 50 ındırımle olanak sağlandı Amaç, böylece hasıl olmuştu, SEKA grevı de eklenınce basın bır kez daha köşeye sıkıştınlıyordu Lotarya yanşt en ust noktasına tırmanırken ıkı buyuk gazetenın üst duzey yonetıcılerı bu kısır dönguden çıkmanın yolunu yıne Başbakan Ozal'a başvurmakta buldular Istenen, TV'de yenıden lotarya reklamlarına yasak konmasıydı Bu ıstek, Başbakan'a ABD gezısıne çıkmadan bır sure once ıletıldı, aynı yonde gırışımler TRT Genel Müduru nezdınde de yapıldı, ancak Başbakan'ın bu ısteğı yenne getırme yonunde bır eğılım ıcınde olduğunun ızlerı henuz gorulmedı Dahası da var, Başbakan geçen cuma akşamı yaptığı bır sohbette "SEKA grevı 34 ay daha surer" dedı Başbakan Ozal'ın basına yönelık duygularında bır değışım olmadığı da ortada Ama yıne de basın, yarışı haberde, roporta/da, fotoğrafta, yorumda yapacak yerde lotaryada yapmaya devam edıyor ve hakem olarak Başbakan'a başvuruyor • Gazetecılığın temel kurallarından bırı de, 'off the record", yanı "ya^ılmaması kaydıyla soylenenı yazmamak" kuralıdır Herhangı bır kışı bır gazetecıye kendısıyle ancak "off the record" yazılmaması kosuluyla, sadece onu bılgılendırmek ıçın konuşacağını soyler ve gazetecı bu koşulu kabul ederek o kısıyı dınlerse aldığı bılgılerı yazıya dokemez Bu kural, her ay değışık bır kısının konuşmacı olarak katıldığı ve polıtıka, ıs ve basın çevrelennden çok sayıda çağnlının sorularına yanıt verdığı "Taksım Toplantıları" ıçın de geçeıiıdır Taksım Toplantıları'na bu koşulun getırılmesındekı amaç, konuşmacının daha rahat konuşmasını, sorulara kendını kısıtlamadan yanıt vermesını sağlamaktır Genış ılgı goren Taksım Toplantıları'nın çağrılı gazetecıler tarafından genellıkle uyulan bu kuralı, geçen hafta Cumhuriyet dışındakı hemen tum gazeteler çığnedıler "Yazılmaması" kosuluyla geçen haftakı toplantıya koruşmacı olarak katılan Ruşdu Saracoğlu, artık bu tur toplantılarda bulunmasının güç olacağını belırtıyor Taksım Toplantıları'nın duzenleyıcılerınden Ergun Goknel de toplantıdakı gazetecılerın katılmakla kabul ettıklerı kuralı çığnemelerının toplantının amacını yok ettığını belırtıyor, gazetelenn yetkılılenyle göruşerek kurala uymalarının ısteneceğını soyluyor Gazetecılerın, mesleklerinın en temel kurallarından bırını dışarıdan uyarı ıle anımsamak zorunda kalmalarını, lotarya yanşının doğal sonuçlarırdan bin mı saymalP Yarış... OKAY GÖ1SENSİN Birkaç örnek Bu kısa açıklamadan sonra 10 Aralık 1988 gunlu Resmı Gazete'de yayımlanan 3505 sayılı kanundan bırkaç ornek vereceğım 1 kurumların, ortaklarından ve vonetıcılerınden avrı bır vergı kışılığıne sahıp olduğu, çağdaş vergı teorısının genel ılkelerınden bırıdır Ortakların ve yonetımde bulunanların kurumun vergı borçların dan sorumlu tutulmamaları, bu anlavışın doğal so nucudur Eğer, vergı alacağı kurumdan alınamıvorsa ve bu, vonetıcılerın gorevlerını yapmakta kasıt ve ıhmalınden kavnaklanıyorsa, vonetıcılerın sorumlu oldukları ılkesı de kabul edılmıştır Işte, bu ılkede değışıklık vapılarak vonetıcının, kusursuz sorumlu olarak mal varlığından odeme zorunluluğu ılkesı gctınlmıştır Yanı, voneticiler kasıt veya ıh mallerı olmasa dahı sorumlu tutulmuşlardır Bu, musadere yonlemi degıl de nedir? 2 Yasada gecıkme zamları vergıye donuşturuımuş ve vergı ıle bırlıkte gecıkme zammına tabı olacağı ongorulmuştur Halen gunumuzde gecıkme zammının vıllık ortalaması Sayın Maliye Bakanı' nın da ıfade ettığı gıbı vuzde 90'dır Şımdı bır kuçuk esnaf duşunelım 1 000 000 lıra borç bır vıl sonra 1 900 000 lıra, ıkıncı yıl sonunda 3 610 000 lıra, uçuncu yıl sonunda 6 859 000 lıra, dorduncu yıl sonunda 13 580 000 lıra olacaktır Vergı asiına gore onalama vıllık faız yuzde 300 dolavında olmaktadır Bu, tefecilik suretıyle musadere degıl midir? Nıtekım, bu yuzdendır kı çağdaş vergıcılıkte vergı yasalarının olanakların elverdığı olçude kolavlık, gerektığı kadar şıddet getırmesı kabul edılır ANAP ıktıdarınca vergı yasalarının da baskı unsuru olabılecek şekıldeduzenlendığının pek çok kanıtı vardır Ama bızı şaşırtan, yasama organıyla, onav makamının suskunluğudur (1) Brevcanı Turonı nın Enflasyon Teonsf adlı eserıne Le onel Robbıns'ın vazdıgı omoz (2) Islam Ansıklopedısı Cıll 8 Sh 669 ve devamı (3) Doi, Dr ^ avuz Cezzar, '18 Yuz>ıldan Tanzımat a Malı Tarıh' Sh 135 Dıp Ncx 46 VURAL ARIKAN Eski Maliye Bakanı BİNALİ AĞAÇ EskiDanıştay Tetkik Hâkimi ARADABIR OKURLARDAN Özel öğrvnci yurdu iddialan asılsıs 8.12.1988 tarihli gazetenizde "Okurlardan" koşesınde yayımlanan Kutahya Yılmaz Akdemır Oğrencı Yurdu ile ilgilı olarak bir grup arkadaşımızın memnuniyetsızlik iddialan asılsızdır. Banyo problemı iddia edildiğı gibi gunde 2 saal değil 4 saat hizmete açıktır. 9 duşlu banyo 140 oğrenci için luks olmasa da ihtiyacı karşılamaktadır. Kah\altı listesinde kalori iddiasınm tam tersi olarak kalori miktarının daima ustunde tutulmaktadır. Peşin alınan yuzde 12 KDV'n'm yuzde 10 olarak değişmesi sonucu oğrenciye odenmesi gereken yuzde 2'lik farkın da en kısa surede oğrenciye odeneceğinden kuşkumuz bır devrim olduğuna karar yok. Yurt ucreti 85 bin lira, verdik. devlet yurdu 10 bin lira Buna rağmen dersin adının şeklindeki iddia da yanlıştır. "Ataturk tlkeleri ve Devrim Yılmaz Akdemir Oğrenci Yurdu ucreti 85 bin değil, 60 Tarıhı" dıye geçmesı gerekırken, "Ataturk llkelerı \e bin liradır. Sinekten yağ tnkılap Tanhı" diye geçmesinın çıkarmaya çalışan bu anlamı nedır? arkadaşlanmızı değil, bir iki Ataturk'un kurduğu bır kurum arkadaşımızın şikâyetlenne iştirak etmediğimızi bildiririz. olan Turk Dıl Kurumu 'nun urettiği "devrim" kelimesı AYM YURTTA KALA\ varken, ArapçaFarsça kokenlı 71 İMZALI ÖĞREJ\C1 bir kehmeye gerek yoktur. Bu GRUBU bir geriye donuştur. Dersin adında devrim kelimesimn geçmesi Turk gencini terorizme goturmez. Ataturk Turkiye'nin en buyuk devrimcisıdir. bu, geçen yıllarda takipsızlık nedeni ile ne kadar çok eserın yurtdışına kaçınlmış olabileceğının de bir gostergesıdır. Bu bır adlı olay değıL, kultur ışı olarak algılanmalıdır. Bır yıl ıçmde kaçakçılann yaptığı kazılar Kultur Bakanlığı'mn yaptırdığı ' arkeolojik kazılardan fazladır. Bu çok uzucu ve onur kırıcı bir olgudur. L'lkemız kendı o; varlıklarım kurtaramayacak kadar zayıf ve fakır değildır. Olay arkeolojiye karşı se\gisizlıktir, ilgisızliktır, değer \ermemektır. Ayrıca İBRAHİM MERT muzelerımizm sayıca ve Istanbul guvenlık açısmdan yetersizliği de ayrı bır konudur. fakat ortada buyuk bır gerçek \ardır kı, o da bu gıdışle Son zamanlarda tarıhi eser Turkiye'nin bakanımızın dediğı kaçakçUığına karşı alınan gıbı bir "buyuk muze"den çok onlemler arttırılmakta. Ele "buyuk bır soygun alanına" geçen eserlerın çokluğu olayın donduğudur. gerçek boyutlannı açıkça gostermektedir. Aynı zamanda (Istanbul) ' Belediye başkanlarının bırkaç zıt ozellığı bır arada taşıdıklarıhı gormekteyız Bır yandan seçmen desteğıyle siyasal bır programı yerel ıktıdarda uygulayan kısılığe, ote yandan da mevcut tasalar çerçevesınde memur gıbı düşunulen kamu gorevlısı kışılığıne sahıptırler Once konu ıle ılgılı yasal duzenlemelere bakalım 1580 sayılı ^eledıye Yasası'nın 102 maddesınde Belediye reısı ıle bılurnum belediye memurları ve müstahdemlen vazıfelennden munbaıs (doğan) veya vazıfelerının ıfası esnasında hadıs olan (meydana gelen) curumlerden dolayı Memurın Muhakematı Kanunu'ndakı ahkâma (usule) tabıdır" denılerek belediye baskanına, yargıçlar ya da mılletvekıllen gıbı gorevlılere tanınan yargılama usulu ayrıcalıklarından hıçbırı tanınmayarak sıradan bır belediye memuru ya da başka bır kurumdakı herhangı bır memur gıbı gorülmuştür Aynı kanunun 53 maddesının dorduncu fıkrasında ıse "sıyasi meselelerı muzakere eder ya da sıyasi temennılerde bulunursa" belediye meclısının fesholunacağı hukme bağlanmıştır Burada da açıkça belediye başkanı ve meclıs uyelerı polıtıka yapan ve programlarını uygulamaya çalışan kışıler olarak değıl de aynı şekılde tıpık memurlar olarak gorulmek ıstenmışlerdır (Arkası 10. Sayfada) Nasıl Bir Belediye Başkanı? Dersin adı ynnhş Ben tutun eksperleri Y.O. 1. sınıf oğrencîsiyim. Cumhuriyet tarihimızı işlerken "Devrim" ve "lnkılap"ın farklı kaıramlar olduğunu, ınkılabın devlet eliyle, devrimin ise halk tarafından zorla yaptlan değişiklikler olduğunu gorduk. Buna gore Turkiye Cumhunyeti'nin kuruluşunun Büyük nıüze Kahvalü ve yemeHlerinize üstün lezzet hatan Rama Rama buzdolabından çıktıgı anda bıle Altın pakettekı aynı ustun lezzetle yumuşacıktır Ekmegınıze Rama nın nefıs yemekleryapın Rama nın erışılmez taze lezzetını surun sabah lezzetını vemeklerınıze de katın kahvaltılannıza keyıf katın Kâsede veya pakette aynı ustun lezzet var. Çunku Rama'da daha fazla süt var. edfyor..Son şans... 16 Ocak'taki son çekilişe katılın... Krıstal bardağı porselen tabagı çatalı, bıçagı masa ortusu peçetesı, çıçegıyle BARCLAY 25komple yemeh sofrası 25komple Hahvaltı sofrası 5 adet çift hapıh buzdolabı KAZANMAK İÇİN NE YAPACAKSINIZ? kazanın Zevkte Seçkinlik Çizgisi LLTBA LOVt TAK MMIf İN t S \ 9"9 Y . I ICRA PL 467 TEDBIR UVARINCA SlGARA SAĞLIĞA ZARARLlDIR Kâselenn kapaklarından veya paketlenn on yuzlennden herhangı ıkısırtı kesın arKalarını sılereK PK 215 MecKJıyekoylstanbul adresıne gondenn 16 OCAKtakı çekilişe katılın' Daha çok zarf göndenn Kazanma şansmzı artmn.