Katalog

17 KASIM 1988 KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR ISMAIL GÜLGEÇ CUMHURİYET/5 YAYIN DÜNY4SINDA İNCELEME • ARAŞTIRMA Gayri safi mîllî kirlilik yışına göre hepsi zenginlik yarattığına göre aralarında ayrım yapmak niye?" (s. 122). James Robertson'un "The Sane Alternative" adlı kitabından bir alıntıyla... Nimet bilinen "tam istihdam" a gelince: "Tam istihdam kavramının artık, bir önemi kalmadı... Ekolojistin ideal iş tanımına göre iş: Makul bir yaşam standardı sağlamalı, kişisel olarak tatmin edici, çevresel olarak sağlıklı. topyor ortaya Yeşil Politika: Gayri Safi Milli Kirlilik (GSMK). GSMK, htzla büyüyen ekonomilerin kaçınılmaz sonucu öldürücü çevre kirliliği. GSMH'deki her artış, GSMK'de de artış anlamına geliyor. Porritt, gelişmiş ülkelerde (ve artık göstermelik bile olsa Türkiye'de de) poiitikacıların ağzından düşmeyen "kirlilik azaltma" endüstrilerinin anlamsızlığını ayrıntılandırıyor. Çünkü her endüstri gibi bu da kirliliğe "çare" bulurken kıymetli, kıt hammadde, enerji ve toprak kaynaklarını tüketiyor. Ve hatta arıtma sistemlerinden çıkan zehirli çamur gibi yeni kirlilik yığınları oluşturuyor. Gereken, kirliliği "post fact", herşey olup bittikten sonra temizlemek yerine, taa başından engelPolitikacılar, lemek: milletvekilleri, Politikacılar, milletvekilleri. TBMM'de yeni TBMM'de yeni kurulan Çevre kurulan Çevre Komisyonu'nun üyeleri, cesaretiniz varsa, bileğiniz yetiyorsa, idKomisyonu'nun dialıysamz eğer, eski ve kirletici üyeleri, cesaretiniz endüstrilerin yerine temiz endüstvarsa, bileğiniz rilerin kurulmasını sağlayın Türyetiyorsa, iddialıysamz kiye'de. Modası geçmiş, sahiplerinin bedava elden çıkartmaya raeğer, eski ve kirletici zı olduğu (ama bunu hiçbir zaman endüstrilerin yerine açıklamadığı) zehirleyici teknolotemiz endüstrilerin jilerin ithalini durdurun artık. kurulmasını sağlayın Gündelik, herkesin kolayca okuyabileceği bir dilde yazılmış Türkiye'de. Yeşil Politika. Ama belki de bu nedenle, bazı önemli bilgiler için referans verilmemiş. Örneğin bir yoruyor? Geçmişle mi hesaplaşı "Çiçekler Raporu", plütonyum yor? ekonomisi geliştirmenin temel özgürlüklerin kaybına yol açacağıDoğa insan birliği nı gösteriyormuş. Ancak nedir bu Ardından yeşil alternatifleri or rapor, hangi tarihte kim tarafıntaya koyuyor Yeşil Politika. Bir dan yapılmış, nereden bulunur kısmı eski bilgelikten kalma, ama belirtilmiyor. Oysa ortaya koyduendüstriyel çağın unutturduğu il ğu gerçek çok önemli. Türkiye gikeler: Doğa insan birliği örne bi bilgiye, temel kaynaklara ulaşğin. Esho funi diye bilinen bu Bu manın bunca zor olduğu bir ülkedist kavram insanla çevresinin iki de bu eksiklik daha da hissediliayrı varlık değil, tek ve bölünmez yor. bir birim olduğunu vurgulayarak karşılıklı bağımlılık ilişkisinin Alev Türker'in yaptığı çeviri raönemini anlatıyor. Ekoloji de bu hat okunmasına karşın yer yer na paralel olarak insanın, geze "tercüme kokuyor". Türker, gendeki yaşamın odağı olmayışı ikinci basımında kitabı bu açıdan nı temel kabul ediyor. yeniden elden geçirmeyi düşünür Öte yandan sadece Yeşillerin mü acaba? Çünkü kısa zamanda değil, çevrecilerin de yüzünü gül epey okuyucu bulacak herhalde dürecek yepyeni bir kavram atı Yeşil Politika. yınevi'nin okurlara sunduğu Yeşil Politika Türkiye'de yeşil düşünce üzerine çıkan ilk kapsamlı kitap. Hafif ansiklopedik hatta. Ekoloji ve feminizmden silahsızlanmaya, nükleer enerjiden kapitalist sistemin çelişkilerine>klasik ekonomik kavramlardan Budist felsefeye kadar yeşili anımsatan her konuyu biraz deşiyor. Okuyucunun veri kabul ettiği pek çok kavram ve anlayışı sorgulayarak cesareti olaııın inancını sarsıyor. Sonra da Yeşillerin Marxistlerden farkları üzerinde ağırhkla duruyor. Bütün Yeşiller tarafından benimsenmeyecek ayrımlar üzerine, Porritt neden bu kadar kafa YÖNETEN ŞAHİN ALPAY Yeşil Politika / Jonathan Porritt, Çev. Alev Türker, Ayrıntı Yayınevi, Temmuz 1988, 223 s. SEMRA SOMERSAN Hafif bir tebessüm, Yeşillere bakarken. Yerleşik güçlerin, "düzenli" kişilerin tepkisi. Eğer tehdit olarak görmüyorlarsa tabii. Oysa Jonathan Porritt, Yeşil Politika adlı kitabında Yeşillerin p>ek de gülünüp geçilecek, yenilip yutulacak, kolayca hazmedilecek bir politikaları olmadığını ortaya koyuyor. "Gerçek" bilinen, "kutsal" sayılan tüm anlayışları, tek tek tepetaklak ediyor Yeşil Politika. Ekonomistlerin en öz evladı Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) mı? "Bir ilerleme ölçütü olarak GSMH zamanını doldurdu... GSMH'nin tutarlı bir şekilde yükselen tek yanı toplumsal ve çevresel maliyetlerdir... Paradoksal olarak gelecekte ilerleme, GSMH'yi düşürme yollarına dayanabilir" (s. 1201). Öte yandan Porritt, Yeşillerin "büyümeye hayır" ya da "sıfır büyümeciler" partisi olarak tanıtılmasına da itiraz ediyor. "Biz her zaman belli bir ekonomik büyüme olacağına inaruyoruz" diyor. Sonra biraz da şeytanın avukatlığını yaparak, "Üstelik sadece elle tutulabilir nicel servetlerin büyümesine izin verilmeyecek; ayru ölçüde kişinin ve insani kaynakların büyiimesiyle de ilgilenilecek" (s. 120). Ekonomik kökenli "milli felaketleri" ardamlı ve kaçınılmaz kılan ekonomik teoriler mi? "Uluslararası ekonomik teorilerin çoğu hâlâendüstriyel devrimin ilk deneyimlerine dayanıyor ve artık bu teoriler çok yetersiz" (s. 100). KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK Refah mı? "Ülke zenginliği ticaret ve endiistri etkinliklerine gönderme yapar. Üretilen şeylerin ne olduğu da pek önemli değildir: Zehirli tanm ilaçlan, hormonlu domates ve etler, öldürücü lazer ışınları, sigaralar. Geleneksel zenginlik anla lumsal olarak yararlı ve isteyen herkese açık olmalı" (s. 1267). Nükleer enerjinin "verimliliği" konusunda: "Amerikan termodinamikçiler Eugene ve Ho»ard Odum'un yaptığı hesaplar sonucu bütün nükleer enerji girişiminin ihmal edilebilir bir net enerji miktarı sağladığı ortaya çıktı. Nükleer devrenin (uranyumun çıkartılmasından yeniden işlenmesine, reaktörün kurulmasından yedeğe çekilmesine kadar) her aşamasında başka enerji kaynaklarıyia kapatılan açık o kadar büyük ki, nükleer enerjiden elde edilen net kazanç küçük bir elektrik akımından ibaret kalıyor" (s. 78). Kısa bir süre önce Avrıntı Ya PİKNİK PtYALE MADRA HIZLI GAZETECİJVECDErşEA BİZ HER jEYi &IÜH0RVZ GE1ME FAZİIETSBH KISA KISA Miıton Friedmanır ckononîik felsefesı kiasik hıldinsi ÇAĞDAŞ YAŞAM VE NORMALDIŞI DAVRANIŞLAR / Engin Geçtan, Remzi Kitabevi, Istanbul 1988, 327 s. PROF. DR UİTftl DURAİİ Eğitimde sevgi Sevgi Eğitimi / Veysel Sönmez, Ankara 1987, 168 s. AYSELİ USLUATA ~ Bir deneme niteliğindeki bu yapıtında Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğretim üyesi Dr. Veysel Sönmez bir savaş alanını anımsatan eğitim düzenimize, unutulan bir duyguyu, "sevgi"yi sunmak istiyor. Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Engin Geçtan'ın yeni kitabı, normaldışı davranışlar konusunda çağdaş literatür üzerine bir taraMilton ma ile yazann klinik gözlemlerinin bir urunü. Geçtan, kitaba yazdığj önsözde, "Bir değerlendirme ve irdeleme niteliğinde olan bu kitabın, normaldışı davranışlar konusunda dilimizde günumuze deKAPİTALİZM VE ğin yazılmış olan betimsel nitelikÖZGÜRLÜK / Milton teki birçok değerli yapıta yeni bir Friedman, Çev. Doğan boyut katabileceğini umuyoruz" Erberk Nilgün diyor. Yazann, ilk basımı 1981 yıHimmetoğlu, Altın bnda yapılan Psikanallz ve SonKitaplar, Kasım 1988, 326 s. raa başlıklı kitabının 3. basımı da yine Remzi Kitabevi yayınlan ara1980'lerde dünyada en çok sö sında çıktı. zü edilen iktisatçıların belki de başında Milton Friedman gelir. Nobel tktisat Ödülü sahibi Fried GAZETECÎLERE man, F.A. von Hayek ile birlik SALDIRILAR / Ali T. te, günümüzde ekonomik libera Berber Halil Nebiler, BDS lizmin başta gelen savunucusu Yayınlan, Kasım 1988, lOOs. dur. FriedTian'ın ekonomik ve Haberleriyle Türkiye'nin husiyasi felsefesini tanımlayan, kakuk ya da hukukdışı dünyasını pitalizm ile özgurlük arasındaki ilişkiyi tartışan ünlü kitabı Türk okurlara duyuran Cumhuriyet çe yayımlandı. Ülkemizde (ve muhabirleri Halil Nebiler ve Ali dünyada) görüşlerinden çok ken Tevfik Berber, basına yansıdığı disine yöneltilen övgüler ve saldı kadarıyla son beş yılda gazetecinlarla tanınan iktisatçının fikirle lere karşı yapılan saldınlan bir kirinin de öğrenilmesine katkıda bu tap haline getirdiler. "Ben lunacak. Friedman'ın dilimize Devletim" ortak başlığını taşıyan çevrilen ilk yapıtı, Kapitalizm ve bir kitapçıklar dizisinde Hiiseyin Özgüriük üzerine bir tanıtma ya Kıvanç'ın İşkence Yapanm ile zısını önümüzdeki haftalarda ya Halil Nebiler'in Pasaport Vermem, Fişlerim, ve Suçlarım yımlayacağız. BDS'nin öteki yeni yayınlan. KAJPITALİZM ÖZGÜRLÜK Türkiye Yönetirainde Karmaşa FRIEDMAN FAZARlAMACILIk Klllfl AlTtNVA KMEfHE , KİM'tNLE YATıP KAlKTı&Nl. İŞ ARKAVAŞLARlNtN K/MİEI? OIPU&JNU YÜZ Yıl PA SEÇSE SolO&JMVl YİNE OLUCAk ÇİZGİLİK KÂMtL MASARACI TURKİYE "İnsan sevgiden her çağ sınıfta YÖNETİMlNDE kaldı" dizesinden yola çıkarak eğiKARMAŞA / Lütfü Duran, ticileri sevgi üzerine eğilmeye, sevgi Çağdaş Yayınlan, Ekim eğitimine çağıran öğretim üyesi, 1988, 334 s. yürüttüğü bilimsel araştırmalarla eğitim ortamında sevginin nasıl Prof. Dr. Lütfü Duran, "işe koşulabileceğini" kanıtlama"1982'den bu yana, askeri yöne ya çalışıyor. Sevgi, Dr. Sönmez tim altında ve sözde 'demokrasi için duygu vedüşüncelerin paylaye geçiş' döneminde Cumhuriyet şılmasıdır, hoşgörüdür, saydam Gazetesi ile bazı dergilerde, olmaktır. "Sevgi eğitimi"nde bilTürkiye'nin siyasi, idari ve yargı gi, beceri ve duyguların zenginleşdüzenlerine ve uygulamalarına mesi, tutarlı olması, incelmesi, kiilişkin olarak yayımlanan maka şinin kendisini tanıması, yetenekle ve incelemelerini" bir kitapta lerini geUştirmesi amaçlamyor. Bu topladı. Profesör Duran'ın "ül amaçlar doğrultusunda verilecek kemizdeki siyasi, hukuki ve idari bir eğitim için Sönmez, "sevginin düzen ve uygulamaların Batı de işe nasıl koşulabileceği"ni araştımokratik sisteminden uzak oldu rarak saptamaya çalışmış. Söz koğunu göstermeye çalışan ve geçer nusu araştırmalar, 198384, liliği ile güncelüğini sürdüren" in 198485, 198586 ydlarmda Hacetcelemeler olarak nitelediği yazıla tepe Üniversitesi Fen ve Edebiyat rından oluşan kitabı için bir de Fakültesi'nin son sınıflarında okuğerlendirme yazısını önümüzdeki yan öğrencilerden öğretmenlik sertifikasına kayıtlı olup "eğitimde haftalarda yayımlayacağız. program geliştirme ve öğretim" ÖRNEKLERLE dersini alan öğrencilerin, bilişsel GAZETECİLİK / Nevzat alanının bilgi, kavrama ve uyguKızılcan, Gazeteciler lama düzeyindeki erişilerini konu Cemiyeti Yayınları, Eylül ali yor. ^ u AĞAÇ YAŞKEN EĞİIİR KEMAL GÖKHAN GÜRSES TÜRKİYE SORUNLARI / Alan Yayıncıhk, Temmuz 1988, 118 s. Alan Yayıncıhk tarafından hazırlanan "Dünün ve Bugünün Defterleri" başlıklı dizinin "Türkiye Sorunlan"na aynlan beşinci kitabında toplanan başlıca katkılar şunlar: Nadire Mater / "Ilhan Selçuk ile Görüşme", Ragıp Zarakolu / "Cinayet ve Politika", N. SönmezA.C. Güney / "Devrimci Bir Halk Önderi: Fikri Sönmez", Ahmet Özdemir / "Halkın Yönetimindeki Fatsa Bdediyesi" 1988, 266 s. Deneyimli gazeteci Nevzat Kızılcan'm iki yıl içinde yayımlanan gazeteleri büyük bir titizlikle gözden geçirerek hazırladığı Örneklerle Gazetecilik Üzerine Notlar adlı kitabı gazeteciler için bir ders kitabı niteliğinde. Kızılcan, yüzlerce örnek vererek habercilikte ve haber yazımında yapılan hataları ve bunlardan kaçınmak için uyulması gereken kurallan anlatıyor. Gazetecilik alamnda çalışanlar için özellikle yararlı bir kaynak. Araştırmaları ışığında, "öğretmenlerin sevgi değişkenini sınıf içi etkinliklere katmalan gereğini" vurgulayan, bunun için de öncelikle tüm öğretmen ve yöneticilerin sevgi eğitiminden geçmesini öneren Dr. Veysel Sönmez'e katılmamak elde değil. İçinde bulunduğumuz ortamda en çok gereksindiğimiz bir öneriyi içtenlikle destekleme, eğitimle ilgilenen herkesin görevi olmalı. • Ayseli Usluata, Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nde öğretim görevlisidir. TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKAN 17 Kasım SON PADIŞAU/N KAÇIÇIL 1922 'IX BUGÜN, SOH OSMANLIPADİŞAHI VAHİOETTİN (VI.AHBHMEf) "MALAYA'AOU *fGJÜZSAI/AŞSEMİSİYLE l'STANBUL'DAM KAÇTt. Tİ/&OVE SÛYÜKMİUSTMECÜSl'. NİN KARAHtYLA OSMANU D£{/L£Tİ RESMCH SONA EROİRİLMİŞTİ (JKAS/M 1922) BU OIAYDAN İKİ UAFTA SONKA, İSÎANBÜL 'DAKİ İN6ILİ2 KUVVETtEKİ KOMiSmNUĞI Bltt BİLDfâ YAYtNlAPi:'RESM£N DUYUBULUR KJ,ZATI ŞAHANE, ÖZSÜRLÜĞUMÜ TEUÜK£D£ GÖHDÜĞÜNOEN, BÜTÜN KtÜSLÜMANLARlN UAl/PESİ SlFATIYLA IM&U2 KORUMAS1NI VB İSTANBUL'PAN BAŞKA BİR YEBE 6Ö7ÜRÜLMESİNİ İSTEMİŞTİR. ZATI ÇAHANENİN BU İSTEğİ YBRİNE 6£TİRİUDİŞTİR. 17 KASIM 1922. • " YAHDA. OIAYMN B/KKAÇ SÛN SONHA, MALTA APASINPA KABAYA Ç/&W rAH/DETTİN, O6LU EJtTuğeUL EFENPİ VE MABEYİNCİLERİ İLB GÖGULÜyOe~ CUMHURİYET KİTAP KULÜBÜ'NDE YENİ KİTAPLAR CIA VE GİZLİ SAVAŞLARI / Bob YVoodvvard, Çev. Gönül Suveren, Kelebek Yayınlan, Ocak 1988, 360 s. ABD'de Başkan Nbcon'ın istifasıyla sonuçlanan VVatergate skandalım ortaya çıkaran gazetecilerden biri olan Bob Woodward'm, ABD'nin haberalma örgütü CIA'in 1980'lerde yürüttüğü "gizli savaşlan" açıklayan ilginç kitabı dilimize çevrildi. ABD'de geçen yıl Weil: The Secret Wars of the CLA başlığı ile çıkan kitap, ClA'nın nasıl çalıştığı ve örgüte nasıl bir mantığın hâkim olduğunu göstermesi bakımından son derece aydınlatıcı. Kitap, ayrıca CIA'in nasıl çok büyük hatalar yaptığını ortaya koyması bakımından da çok ilgi çekici. Kod: 004.111 KitabınAdı: Yazar/Çevtrmen: Tür Belge Deneme Anı Roman Öykü Başvuru Roman Roman Öykü Deneme Anı Roman İnceleme Şiir Sayfa: Flyat 2.000: 5.000: 9.000: 4.000: 2.500: 2.500: 5.50O: 2.300: 2.750: 2.000: 3.50O: 3.50O: 4.00ft 7.000: 2.500: 2500: 4.400: 5.500: 3.300: 4.400: 2.200: 1.650: 007.272 007.271 011.063 011.064 011.065 021.333 021.334 021.335 022.339 023.060 096.054 097.523 097.524 154.016 154.017 191.017 200.032 200.033 200.034 200.035 307.005 Türkiye Dosyası Kendi Yurdunda Sürgünsiın Kızıl Mılyarder NarÇiçeği Kışlkindisınin Evinde Annebaba Bana Kulak Verin FırtınaÇocuklan 72. Koğuş Sorguda FerhatYoruldu mu Eski istanbul'un (Yaşayan) Tadı Kadınlığımın Mikâyesi Kalypso (Dolunay) Matematiksel Düşünme Bedrettin Üzerine Şiirler Doğu Şiirleri SBKP19. Konferans Belgelerı Buyruk Kurtancılar Clçüncü Düğün Çelengi YazıJmaz Bir istanbul BarutYükfü Yıldızlar Uluslararası Af Orgütü Dr. Erdal Atabek Armand Hammer Aras Ûren Kurşat Başar SpeichertDteti / Leman Çalışkan Themos Komrros Orhan Kemal Nedim Gürsel Mehmet Karabulut Jak Deleon S. deBeauvoir/ETokatlı Gülseli inal Cemal Yıldınm Hilmi Yavuz Hilmi Yavuz Dido Sotiriu Ahmet Kahraman KostaTaxtsh RefikDurbaş GüngörGençay Şiir Şiir Belge Roman inceleme Roman Röportaj Siir 20 253 526 204 107 125 279 108 124 83 78 203 220 255 62 53 246 323 192 237 90 79 50 YIL ÖNCE Cumhuriyet 17 Kasım 1938 koşturduğu kahraman ordunun kahraman Başkumandanına karşı yakın silâh arkadaşları son hürmet borcunu edaya gelmişlerdi. Hazin bakışlannda yalnız kendilerinin değil, Başbuğuna candan bağlı bütün bir ordunun muhabbet, minnet ve heyecanı okunuyordu. Bundan sonra leşrifaıa dahil mülkî erkön geçmeğe başladı. Vali ve Belediye Reisi Muhiddin Üstündağ, şehrimizde bulunan meb'uslar, büyük metnurlar, ecnebi sefaret ve konsolosluklar erkânı, hüzün ve hürmeti birleştiren derin bir huşu içinde Büyük Atanın tabuıunu selâmladılar. Sıra Üniversitelilere gelmişti. Rektör, dekanlar ve profesörleri dört kişilik guruplar halinde Üniversite ve yüksek okul talebeleri takib etti. Atatürkün manevi huzurunda Büyük Şefin cenazesi huzurunda halkın son ihtiram geçidi dün sabah başlamıştır. Daha erkenden saray civarındaki bütün yoüarda münakalât durmuş, kadın, erkek on binlerce halk, sokaklan doldurmuş bulunuyordu. Hıçkırıklarını saklayamıyan bu halk kütlesinin matemli yüzlerinde asil bir ıstırabm gölgesi vardı. Büyük Ölünün naaşları atlas bayrağa sarıh bir sanduka içinde büyük Muayede salonuna getirilmişti ve güllerle örtülü idi. Başuclannda, Ceneral Nuri Yamul ve General Osman Tufan ile büyük üniformalı dörl subay ihtiram nöbeli bekliyorlardı. Tabutun arkasında 6 büyük rneşale yanmakta idi. Ziyaret zamanı gelince ilk olarak baştarında Orgeneral Fahreddin Altay olmak üzere leşrifata dahil on iki generalimiz muntazam ve hazin bir şekilde geçtiier. Hepsinin gözleri yaşlı idi. Yıllarca dahiyane emir ve kumandalan altında zaferden zafere kst'i surette lcurtul • m«k iç:n yenı k*f«)ı InılUnınız. Her ec™ « i < bulımnr. (3^69)