Katalog

CUMHURİYET/10 HAVA DIJRUMU l¥leteorolo]i Genel Mudurluju nden alınıin bllgıye QÖ<e yurdun doju kesım lerı çok bulutlu Dojju Karadpnı; ıle Dıı Öıı Anjıtolıı ııun doQusu kaı yajışlı otekı yerler parçalı vc az bulutlu geçecek Marırurd ıle yurdun ıç kesımlerınde sa bah saatlerınde yer yer yogun oimak uzere sıs görulecek HAVA SICAKUGl Batı bölgelerımızde bıraz artacak Doğu bölgelerınıızde değışmeyecek RU/GAR Kuzey ve doflu yönlerden orta kuvvette yer yer kuvvetlıce esecek Denızlerımız dp ruzgâı Dogu Karadenız kar yagışlı ötekı denızlerımız parçalı ve az bulutlu geçecek Ruzgâr yıldız ve poyrazdan 3 5 yer yer 6 7 kuvvetınde saatte 10 ıla 21 yer yer 27 ıla 33 denız mılı hızla esecek Adana Adapazatı Adıyaman HABERLERİN DEVAMI TURKIYE'DE BUGUN A 13° 0° DıvarDakıı B B B 8° 1° Fuırrıe B 7" 3° Fmn< ın K B 2° 9" Crzurıım K 5° 12°Eskışehır B B B 3" 9° Gazıantep B K K A 14° 3° Gıresun A 14° 4° dumu^ıane K K 2° 7° Hakkar K A 12 1° Isparla A 7° 6° Istanbul B A 3° 3° Izmır 2° 6° Kats K 8° 2° Kastamonu B 0" 9° Kayserı B 8" 2° Kırklmlı B B 11° 1" Konya B B 0° 9° Kutahya B A 12° 2° Malatya B 6 6 Manısa 9" 4° K Maraş 3° KfMursın 6" 13°Mıi|Jla 1° 9° Muş 8" I" Nıflde 3° O°0rdu 2° 7° Hıze 0° 6° SamMin 5° 8° Sıııl 8° 1° Sınnp 0" Sıvas 14 H°TekırdaO 0° 9° Trabzon 0° 12°Tuntelı 9° 4° U;ak 4° 8° Van 2° 9° Yozrjat 4° 6" Zonguldak C 14 KASIM 1988 DUNYA'DA BUGUN Amsterdam B 16" Amman ü 2/ Atına A 16 A 12° I" A 9' 0° A 15° 5 Alyun Agıı Ankara Antakya Antalya 12° r 0° 9° o° r Artvın Aydın B.ılıkP'.ıı Bılecık DFNIZ Mutedıl yer yer kaba dalgalı olarak Van Gulıı nde hava par çalı çok bulutlu ve kar yagışlı geçecek Ruzgâr kuzey ve doflu yönler den orid kuvvette yer yer kuvvetlıce ebecek Göl mutedıl ddlgalı ola cak Göruş uZıiklığı 5 ıla 10 km dolayında bulunacak dçk 1 Blngöl Bıtlıs Bolu Buısa Çjıukkalc Çoruın Denızlı 3 1 0° 3 l <f 3" 0" 6" 0» 6° 2" 3° 13° 8° 0° 3° 0° 0° 9° V 9° 2° 4° 2° 9° 6° 1° BaOıl ıl Barcelona Basel Belgrad Berlm Bonn Bruksel Cenevre Cezayır Budapeşıe yajmu A açık B bulutlu G guneşl K karlı S sıslı V yaOmurlu Kthıre» Cıdde Dubaı Franklurt Gırne Helsınkı Kabıre Kopenhag Koln Lelkoşa Lenıngrad Londra Madrıd B 20" Mılano S 18° Montreal S 10» Moskova Munıh Y 11° S 14° New York S 17" Oslo B 16° Paıi' K 1° Prıg S II" Rıyad Y 25" Roma B 30° Sotya B 27° Şam S 12° Tel Avıv C 15° Tunus Varşova A 2 J " Venedık B 1P" Vıyana Y 12° Washıngtun B 15" Zuııti K 2° 13° 18" 16" B 12» B 4 POLTTIKA VE OTESI MEHMED KEMAL Değerini Bilmediğimiz... Unlu ıktısatçılardan Charles Gıde'ın dort cıltlık Ekonomı Polıtık'ını Turkçeye çevıren Hasan Hamıt Hasan Tahsın ve Mustafa Zuhtu Beyler solıdarızm'ın Osmanlıca karşılığını bır turlu bulamazlar Sonunda Mısır'da kullanılan bıçımıyle çevırırler Tutar zaman sozcuğunu kullanırlar Şöyle de bır açıklama getırırler "Solıdarıte solıdarızm kelımelerıne Mısır gazetecılerının zaman dıye tercume ettıklerını ışıttığımız cıhetle burada da o yolda neşır ve tamımını uygun gorduk" Zaman, Mustafa Nıhat Özön'un OsmanlıcaTurkçe Sozluğu'ne gore kefıl olma anlamına gelıyor Bır sure boyle kullanıyorlar Emıle Bougle'den 'llmı Içtımaı Nedır' adlı kıtabı 1912 yılında dılımıze çevıren Mustafa Suphı ıse solıdarızm karşılığı olarak ıddıhaduyun' sozcuğunu kullanır Solıdarızm karşılığı olarak ıddıhaduyun'dan sonra tesanut ondan sonra da dayanışma gelır Bugun sanıyorum dayanışma dıyoruz Ötekı sozcukler unutulmuş oldu Turkçede sadeleşme ve anlaşmaya dıledıklerınce karşı çıksınlar, dılımız gun geçtıkçe canlılığ'nı korumaktadır özellıkle terımler benımsenıyor ve kullanılıyor Yenılerının yerıne eskılerı bır daha konamaz Emre Kongar dostumuzun Turk sosyologları ustune monografılerden oluşan derlemesının ıkıncı cıldı de Remzı Kıtabevınceyayımlandı Bırıncı cıldınde kımler vardı, bılmıyoruz Ama ıkıncı cıldınde Mehmet Alı Şevkı Mehmet Izzet, Zıyaettın Fahrı Fındıkoğlu Ismaıl Husrev Tökın, Mumtaz Turhan, Muzaffer Şerıf Başoğlu ve Sedat Veyıs Örnek var Turkıye'de toplumbılımın doğuşunu anlatan Zafer Toprak'ın da bır yazısı yer alıyor Ellı yılı aşkın bır sureden berı çağdaş sosyolojıyı hep gerıden ızlemışız Anımsarım, 194O'lı yıllarda Behıce Boran kent sosyolojısı okuturken çok kışı şaşırırdı Çunku o yıllarda okullarda okutulan sosyolojı soyut bır şeydı ve ayaklarını yere basmamıştı Gecekondu mahallelerınde yapılan araştırmalarda, "Kaç odanız var, tuvaletınız ıçerde mı dışarda mı banyonuz var mı" gıbı sorularımıza, "Bunlar da ne soyluyor" dıye şaşkınlıkla bakarlardı Muzaffer Şerıf Başoğlu deneysel psıkolojı okuturdu Psıkolojının de deneyselt olur mu derlerdı Derslerınde ve yazılarında o dönemın modası olan ırkçılığa karşı çıktığı ıçın de başı derde gırmıştı Muzaffer Şerıf, Yurt ve Dunya, Adımlar, Insan dergllerınde ırkçılığı karalayan ve Almanya'nın savaşı yıtıreceğlnı kanıtlayan makaleler yazıyordu Ilk kıtabının adı da 'Irk Psıkolojısı' ıdı Geçende Yaşar Çöl anlatmıştı Bu makalelerı yazar, bu derslerı verırken, o yıllarda, kentın çok uzak bır yöresı olan Keçıören'de otururlarmış Son otobusu kaçırdıklarında, taksıye verecek paraları olmadıkları ıçın sabahçı kahvelerınde çok bekleştıklerı olurmuş Dunyaya ışık saçan bılgıler ureten bır oğretmenın yoksul yaşantısı da boyle ımış Sabahçı kahvelerınde sabahlamak, bır bardak çay, bır sımıtle karın doyurmak Karşıtları onunla böyle uğraşmakla yetınmedıler Derslerınde sıyaset yapıyor, öğrencılerını yanıltıyor dıye ıhbarda bulundular Bır gun göruldu kı bırkaç öğrencısı ıle bırlıkte solculuk yapıyor dıye tutuklandılar Bereket kı onun bılım aşkını bılen ve bılgısını onaylayan dostları vardı Araya gırdıler, gözaltından kurtardılar, 40 gun kapalı kapılar altında kaldıktan sonra gun ışığına çıkardılar Amerıka'nın Prınceton Unıversıtesı'nden bır çağrı aldı Başıdaha fazla derde gırmesın dıye Amerıka yolunu tuttu Muzaffer Şerıf ın yolculuğundan bır kaç yıl sonra da fakultedekı butun arkadaşlarını gorevden uzaklaştırdılar Kendısı kurtulmuştu, ama arkadaşlarının başı derde gırmıştı Yıllardır sosyolojıyı sosyalızm sananlar aydınlık hocalarla uğraşmışlardır Belkı bugun YÖK'te de durum aynıdır Muzaffer Şerıf ıçın Emre'nın kıtabından bıraz bılgı verelım Amerıka'ya yerleşen Muzaffer Şerıf orada evlenıyor Bırçok kursunun başkanı oluyor, bırçok kursuyu kendı kuruyor Amerıka : nın en buyuk ödulunu alıyor Başta tanımyor Bır daha dönup bu yanlara bakmıyor Ne yapsın' Bugun benzer acılara katlanan hocalar yok mu? S 18° 5 6° B 20° B 22' B ?•>" K 1° S 16° Y 13° Y 17° S 10° 'Kelepçe Center' (Baştarafı 1. Sayfada) yılların yorgunluğunu bır parça olsun üzerınden atabılmek ıçın önumu/dckı gunlcrdc Vakıllar MudürlüğU'nıeonanlarak bır tıcaıet ınerkezı halıne dönüşıurü leeek Iarıhı sadece bıı kadarla değil dı Sdiısaıyan Han'ın Çuııkıı, ıınutıılmayacak ı/leı hııakmıs, bırçok şaıre ve ya/ara "konu" olmuştu 'Sansaryan llan'a girip çıkanları değil de oraya dusmeyenleri araşlırırsanı/. sanınm si/in içın daha kolay olur" dıyurdu Altıla llhan "1944 Komumsl lcvkılatı", "1956 vc 12 Mart" lulukla ınaları, gırış kalındakı "mulelerriku", üsl katlardakı "labıılluk" ve "hucre"ler, Sansaryan Han'ı u?un sure zıhınlerden sılmeyecek bellı başlı "anı"lardan bır kaçıy dı Sansaryan Han, Cumhurıyet' ın kurulmasından hemen sonra lstanbul Emnıyet Müdurlüğu olarak kullanılmaya başlandı Gırışınde bır garaj, çcvresınde 16 huc re, 2 vc 3 katlarda mudurkığun dcğışık bırımlerı yer alıyordu Pn ust katla ıse belkı de Sansaıyan Han'ın asıl tarılıe geçnıesını sag layan I Şııbe bulunuyordu 1940 yıllarının başında, Na/ı Alnıanya sı'nı zıyaıet eden bıı heytt, çok paılak ışıklı "lıelezonık aınpullu labullıık"ları keşledıp istanbul'a taşımasıyla Sansaryan Han, "işlevi" bakımıııdan yenı boyutlar kazanıyordu Tarıhı boyunca kımler yoktu kı Sansaryan Han'ı "ziyarcl" etrnek zorunda kalan Allilâ İlhan, Hasan i/zeltın Dinanıo, Ocmırlaş C'eyhun, Şefik Hıısnu, Arıf Damar, Sabahaltın Ali, Rıfal Ilgaz, Reha Oğuz Turkkan, Rasıh Nııri İleri, Nuri İyem, Kcrim Korcan, Vedal Turkali ve Ahmel Arıf bunlarddiı sadece bır ka«,ıydı Ta nınmış kışıleı ın dışında, aylarca tabutluk ve hıitrelerde kalıp en sonunda çareyı 4'üncu kattan atlayaıak olunııı seçip kııriulanlar da yok degılch kımısı ıst o gıın lerı bıı daha anımsamak bıle ıs tenııyoı şınKhleıck 6 7 ke/ Sansaıyan llan'dakı I "jube'vı "/ıjarcl" ctmck /oıunda kaldığinı soykvcn Allilâ İlhan, " I ııiuklıınıın Gunlugu" adlı >ıı rınm bıı bolumıııidı Sansaıvan Han'dan şovlc balısıdıyoıdıı Daklılol.ıı ı.ıınl.ııı Inılııllıı soı gıı otl.ıl.ıı ııul.ı Uıdıkleınt/ ıııı o/guıluğunu Sansaryan Han'ında Kııflenn suyıın bır bakır valıjı bıııkıı ağ/ında kcndını ölduımeyı bın kcrc tasarlarsın da Bır kere aklından gc<,me/ bıtırmeden olmck şarkıvı O doncmdc kendısıyk bırlıkte Hasan l//vllın Dınaıno, Arshııı Kaynardag, Safa V urdamır, Asıııı Bc/ircı, Fnver Avlekın ve Nıırı İvem'ııı de ıı/ıııı sıııe ıısl kattakı "lahutlıık" ve lıııırelerdı scıifjıı ya alındıpıııı soyleyen Attılâ tl han "Istanbııl I mıııvel Mııdıırlııgıı olarak kııllanılan Sansaryan Han'du henu'iı lıır lıırlıı ışkııni' orneklerine rastla>abılirdını/ 12 Marl sonrası ııv^ıılundı mı bılmıyorum, 4U Mllarınd.ı sanıgı ııvıılmamak elkılı bır i>kvncc \oııkmivdi. Konu^lunılmak ıslrntn kısi, gcnellıkle arkalıksı/ bır ıskııııleve olurlıılur, ba^ınıı bır nubcl^ı dıkılirdı. Nobct^ı sık sık dcgı^ır, lııtııklııvıı ııyıılmu/dı Oııc'elcrı oyıııı t;ilıı baslayan bıı ışkııncııın gıderek nr kadar aj>ırla.lıgını. nasıl insanın bıılıın dırencını a/alllıgını, ilıklerını bo^altlığını her halde basından geçenler iyi bilir" dıyordıı Sansaryan I lan'dakı hemen htr lılrlıl ışkcnccdcn "nasibıni" alanlardan bın dc Hasan !//cttın Dınamo ıdı Asker ka^ağı ıktn 1944 yılında komıınıst Parlısı'nın bas kanı dıyc gö/altına alıtııp Sırke cı'dckı 1 Şube'yt getırıldıgını soyleyen Dınamo, "Iki a> bıırada kaldıın. Hır(,ok kısı daha gelırılmışlı. Brn hıııredevken, ha/ı arkadaşlıırı Na/ı Almanyası'ntla Hitler'in komunistlere uygııladıjjı tabullukLu'a koydular. Sor^usıı tamamlanmadan hiç kıınst Saıısaryan Han'dan dısarıyii cıkaınıyordu. Bana, 'Sen komıınıst Pat tısı'nın başkanısın, anlal hıııııı, ın bılıyursdiı soyle' dıvcrek s(irf>ııya <,ckıyorlardı Beıı de krndılerııif 'Sadın. saııım beıı, lı.ılkı sııık tddı tatlı uvandıınıaya ^alısııım' dıvordıım. Sonra bı/lerı llarhıye'dekı /ındanlara altılar" dıye anlatıynıdıı o gıınlerı Heı yıl I Mayıs geltııcdcn onLC, Islanbııl'da nt kadar lanınnıii soku varsa hepsının tekeı tekeı topaılanıp Sansaryan Han'dakı 1 Şube'ye getırıldıgıııı bclııten Ha san l//ettın Uınamo, daha sunıa bunun bır gelenek hdlınc donus tuğuıuı sovleyeıek soyle koıııısıı vorılıı "Arlık, arkada>liir 1 MHMS'IHII hır ıkı )>ıııı <"ue yataklarını yorUiııılarını loparlar, Sansaryan Han'ın en ıısl kalındakı I. Şuhe've tasınırlardı. Bir sure sonra polıs herkesı strbcsl bırakırdı." Şu da bılınıyoı kı Sansarvan Han'ın "sağı solu" bellı değıldı liuradakı "labıılluk vc lıııırılrr" luıaiKilara da göstenlnıı^tı, sol aıl.ıuı cla Iuıkı,ıı, Reha Oğıı/ Turkkan, "1944 vılıııda yurl capında yapılan genel bır Iııranıı lıvkıfalında ao/allına alındım. \nkara'dan Islanhul'a gelırildım. labulluk dencn hıurede 4 gun kaldıın. İnsanın go/lerini kor edecek o\le ampııllcr vardı kı bu labullııklarda, insana ışkenccnın ıılesınde bır btvginlik veriyordu. 8 ay kaldıın Sansaryan llan'da. Tahutlugıın dısındakı (•unlerimi, me/arlık denen ışıksı/ ve dı/ boyu lagımın oldu gıı hucrede gcvırdım" dıye an latıyorclıı "labudııklan Curbete" adlı kılabında "Sansarvan Ham" adlı kıtabıy la bıırdda geyıtdığı "unutıılma*" gunleıını anlatan Ucnıırtas Cey hıııı da bınlcıce "/ıyareCçı"den bı ııydı Ilk once 19^6'da, daha soıı la 12 Mart'ta giValtına alınıp Sırkccı'dekı Sansaıyan Han'cla bu lıınaıı 1 Şube'ye gelırıldığıııı soy leyen Ceyhıın, şoyle anlatıyordu o donenıı " 1 abıılhıklardıı ıkı hafla kaldıın. I metre enınde, ıkı metre yuksekligınde ve 60 santıınelre t;i'nıslıfiındeydi. Sdga sola donme olanağı yoktu. Sureklı avakla durmak /orıındavdı insan. Bır sure sonra vorgıınluk ve bılkınlık(en labulluğıın ı^ınae sıkısır kalırdını/. Cıorevlı polısler hıııııı bılır. Aniden kapıyı acarlar ve kul dıye yere (lııstrdıııı/. ^ ıık agır ıskenceler yapıldı Sansaryan llan'da. (ienç bır çocuk vardı. Ayakları sışmişti işkenceden. Bı/ hucrede bekledıgıını/ gunlerde arkadasın ayaklarını yogurlla ledavı etlik". Bu kadaı tarıhı yorgunluğun ardından Sansaryan Han'ı dınlen dırnıenın zauıanı gelmışlı I mnıyelııı Vakıllaı'a ınılyonları.a lıralık kııası, yatlavıp dökulen dııvarlar ve "ıııehlabı" scyıettığını/ vatı, artık bıııııı da zorunlıı kılnıii tı Vakıll.ıı Cıeıifl Muduıluğıı yet kılıleıı, onunııı/dekı tarıhleıdc, Sansaıyan H.ın'ııı onanlıp in..ın't meı ke/ı halıııe doıuı>tuı ıılınesıııı duşunuyordıı Cn son Asayıs Şu besı olarak kııllanılan bırımler ıse oncc gcsicı surcyle Oayretrepe'de kı bınaya tasınmiilı Vatan Cadüesı'ndekı Islanbul Lnınıyet Mudııılugu konıpleksı tamanılaııınLa buravd nakledıleceklı Tek tip bıınalımı (Haştarafı I. Sayfada) eııı vurıılmasını protcsto ettıklcrı lyin tek lıp vc /ınurlc tanıslırılmışlardı Mesul Deınirel, Kama/an Vigıl. Klgan Şcscn, Cıundu/ 1rben, Alı Guler ve Kahraman Akkılıç, tek tıplerını vırtarken ıau darma, u/erlerıne ı,ullandı Tek tıplerını yııtmalaııııı engellcmek ıstıyordu Sanıklaıı yargıv onun de (arlaklayan, yıımıııklayan, hat ta dıpvıkleyen jandarmanın gayletı yargiLi da sınırlcndırdı ve "bırakın" ııyarısını yaptı "tnsanlık onuru işkenceyi yenecek" dıye slogan atmaya baslanıışlardı landarmalar kımı sanıkların ağızlarını ellerıyle kapat maya, olmadı vurmaya başlaınıs lardı kı yargıtın yenı uyarısıyla vazgeçtıler Su<,ldrı, şıındı duruj mada yırtıp attıkları tek tıp pro tcstosuna katılmaldrıydı 1 ek tıp protestolarının sonu yu karıddkı gıbı mahkeınelerde so nııvlanmadı Protestolar sırasmda, aelık grevlerınde ölenler olduğu gıbı sorıınlarını TBMM'ye ılctnıek ıçın Ankara'ya gıden tutuklu ve hukumlu yakınlarına polısın mtıdahalesi sonucu fcnalık geçıren tnsan Hakları Dcrneğı kurucularından Didar Sensoy da ya şamını yıtıreccktı 1 ıpkı lek tıpın ılk uygulamasına başlanıldığı 1984 yılında Metrıs'tekı a<,lık gre vındc dürt kısının yaşamını yitır dığı gıbı Haydar Bnsbng, Abdııllah Meral, Mehmet Falıh Öktıılmuş ve Hasan Telci de 1984'tetek tıpı protesto 1 1 , 1 1 1 başladıkları aı, Iık grevındc olmüşlerdı Ayrıca protestolara katılanlara çeşıtlı hdpıs ce7aları verılecek, bırçok sanığın da ıntazı yakılacaktı Sonu olıınıleıe varan protestoların yoğunlaşması sonucunda 22 Şubat 1988'de Adalet Bakanı Oltan Sııngıırlıı tek tıpın kaldırıldığını aı,ıklayaı,ak, v.e7aevlerındekı sancı bıra? olsun dınecektı Cezaevlerındekı sükunet fazla surmedı Adalet Bakanı'nın değısmesıyle bırlıkte tek tıp yenıden gündeme geldı vc Adalet Bakanı Mehmet lopaç'ın "tcp lipt devam" avıkldmasıyla ce/aevlerı venıden karıştı Bakan Fopav'a gOıe, "Ozellıkle anarsist ve lerorist vasıtlı hukumluler sorun yaratmak maksadı ıle lek lıpi konu edıyorlardı. lek lıpin model, reıık ve kumaşlannda yenilık yapılarak daha iyi ve kalilelı clbise için degisık beden kalıplarında imalata gecilecekti." Bakana göre " 1 Agııstos Genelgesi bazı çevreler larafından buyutuluyordu ve kesinlikle kaldırılmayacaktı." Mehmet lopaç'ın "Ceıacvlerınde Disiplin Saglanması ve Iarklı Uygulamaların Onlenınesi" başlığıyla ya yımladığı "1 Aguslos Genelgesi" yle cezaevlennde yenıden hu7ursuzluklar ortayd vıkmdya basladı Bın dolayında sıydsı tuluklu ve hükümlü ycşıtlı cc/acvlcrınde a v lık grevlcrınc başlarken, tutuklu ve hükumlu yakınldrı da protes to göstcıılerıne "aklif eylemlerlc" devam edeceklerını açıkladılar Ilk aktıf eyleın ıse îstanbuPdage yen hafla Hanım Sonme/'ın üzerıne benzın dökerek kcndını yakma gırışımındc bulunmasıyla ortaya çıktı Tutuklu ve hükümlü yakınlarının yanı sıra TAYAD, tabıp odaları, barolar, sendıkalar, basın kurulusları vc öğrencıler de cezaevlerındekı uygulaınaları pro tcsto ctmeyc başladılar Bazı sa nık avukatları ıse tek tıp ve sevk zııiLiıının kaldırılması ıçın ıdare mahkcmesıne dava açma yoluna gıttıler Tum bu tepkılere karşın Adalet Bakanı Mehmet Topaç'ın yaptığı tum açıklamalarda tek tı pe devam edıleccğını, 1 Agustos Genelgcsı'nın uygulandcdğını be lırtmesı, yenı tcpkılcr doğurdcak tı Baroldr, olayın hukuksal yo nunc ağırlık verırken, doktorlar açlık grevındekılerın sağlıklarının korıınması ıçın gırışımleıde hıılıınacaklar, yayımladıkları bıldırılerle uygıılamaları kınayacaklardı Türkıye Barolar Bırlığı Başkanı Teoman Lvren, cezaevlerındekı olaylarla ılgılı olarak Oumhurıyet'e yaptığı açıklamada, cezaevlennde tutuklu vc hükümlüler olmdk üzere ıkı grup ınsan bulun duğunu belırtcrek, tutuklulara tek tıp gıydırılemeyeceğını vurgulayacaktı Teoman Fvren, tutuklu bır insanın her zaman aklanabıleceğını, suçluluğunun kesınleşmcdığını vurguladıktan sonra şunları söylecektı "Tuluklu insanın suçluluğu kesinleşmeden loplum ıçinde yaralanmaması gerekir. Mahkumlar içinse mevsim şarllarına uygun, insanlık onuruna yakışır lemiz clbiseler yapılabılir. Bugunku elbıseler insanoftluna yakışmayacak kadar kolu. İnsanların hayvanlar gibi zıncire vurularak gelirılmesı ise son derece çirkin ve ilkel bir dıırumdıır. tnsan haklarına ııyınayaıı, onur kıncı sevk zincirl uygulamasına son verilmesi, insan haklarını cigneyerek insanların koleler gibi zincire vurularak mahkemelere getirilmesi rinlenmelidir. Bu ııygulama insan haklanna aykın oldugıı gibi adalet duygusunu da zedeler." Istanbul Barosu Başkanı Turgul Kazan ıse "hukukun ve ınsan haklannın lemel ılkelenne aykın uygulamalara son verilmesi" çağrısırıdd bulunuyordu 1 Ağustos Genclgesrnın çağdışı bır yapıyd sahıp olduğunu, uluslaraıası staııdartlara aykın hukumler ıçerdığını vurgulayan Turgut kazan, Cumhurıyet'e şunları söyleyecektı "Genelge ıcerisindeki lek tip uygulamasının sıırdıırulmesi çagdışıılır. O/ellıklo luluklular icin tek tıp elbise uygulanması, en lemel kıırallara, insanın doğal haklarına, hukukun temel ilkelcrinc son derece aykırıdır Ihmokralik bır loplumda olaya insancıl yaklaşmak gerekir. Bu insanlar bizim ınsanlarımız. Onların açlık grevlerinde olume doğru suruklenmelerini seyrelmek bize yakışina/. Disiplin ce/.alarıyla infazın yakılınası da ce/ayı ışkenceye donıış(urıır. Soruna ıvedilikle cagdaş çozumler hıılıınmalıdır." Turgut kazan'ın altını çızdığı önemlı bır sorun da sevk zıncırıydı Ka/an "dehşet verici bır uygulama" olarak mtcledığı sevk zıncırı konusunda, "Benıııı gordugum, zincıre vurulmuş insan man/araları, bırakını/ insanın hııkukçulugundan utanmasını, insanlığından ulanacak kadar atıdır. Uuruşmalara zincırlerle gelirilcn ınsanları gormek, gerçeklerı her insana acı verecektir" açıklamasını yapaıaktı 1980'den sonra tezaevlerı kapı larında çoıuklarıyla gorüşmek, onların soıunldrına çareler bulmak ıçın çırpınan tutuklu ve hukumlu yakınları ıse seslerını ka• muoyuna duyurmak, güç bırlığı yapmak ıçın 1986 yılında Tuluklu ve Hukumlu Aileleri Yardımlaşma »ernegı (1 AYAD) adı al tında orgutlenecektı Tutuklu ve hukumlulerın sorunlarının gundc me getirılmesınde öncüluk eden TAYAD çeşıtlı protesto eylemlcrıylc, basın toplantıUrıyU, panellcrlc cczacvı sorunlarını k.unııo yunda tarlışmaya açacak, ço/um ler bulunmasına çalışacaktı TAYAD Başkanı Muslafa Kryuksel, "çocuklanmı/ ınsanca yaşam haklarını ka/anmak için yaşamlarını orlaya koyuyorlar" saptamasını yaptıktan sonra Cumhurıyet'e şunları söyleyecektı "Cc/aevlerindeki cocuklarımızın islediklcrınden hangısi hııkıımeti kuçullecek nilelıktedır? tstekleri son derece insancıldır. Ce/aevlcrindcki uygulamaların kaldırılması içın çoeuklarımu en son sılahları olan açlık grevınc başvuruyorlar. Koşulların du/eltilmesi ıçın illa insanların olmesi mı lazım? Diyarhakır'da Mehmet F.min Yavuz'un olmesinden sonra Başbakan devreye girerek bazı iyileşlirmeler yaptırdı. Biz, çocuklarımı/ın olmesini istemiyoruz." Mustata Eryüksel'c göre "siyasi lutuklu ve hukumlulerin siyasi kişiliklerinin yok edilmesi ıçin lek tip uygulamasına gidilmişli." lçcrdckılerın diınc babaları olarak da zıyaretlerden yakınıyordu TAYAD'lıUr 213 üyesıyle tezaevle nndekı soıunların çözumu ıçın nııtıng, gOsterı gıbı aktıf eylemler planlıyorlardı Tek ıstcklerı de te zaevlerının insancıl koşull.'ja gö re du7enlenmesıydı Sadece TAYAD değıldı cezaev lerındekı sorunlar konusunda se sını yükselten Tabıp odaları, eczacı odaları, dış hekımlerı odaları gıbı sağlık örgütlerı ıse açlık grevındekılere şekerlı su ve tuz vcrılmesını, sağlıklarının korunması ıçın gereklı önlemlerın alınmasını ıstıyorlar, cezaevlerındekı uygulamalardan dolayı Adalet Bakanlığı'nı kınıyorlardı Insan Hakları Dcrneğı aracılığıyla ıse çeşıtlı sendıkalar, Mulkıyelıler Bırlığı, Halkevlerı, TMMOB, Ankara Barosu, Çağdaş Gazetecıler Derneğı, Dıl Derneğı gıbı 16 kuruluş ortak bır açıklama yaparak (.ezdevlerındekı koşulldrın BM ve Avrııpa Konseyı ııyesı ülkelerın standartlarına getırılmesını ıstı yorlardı Bırçok ünıversıte öğrencısı, avukat, tutukiu ve hükümlü yakını da Adalet Bakanlığı'na protcsto tclgrafları çekcrck tcpkılcrı payldşacaktı Protestolar, dırenışler, açlık grcvlcrı vc ölumlcrlc çözünı bulundinaydn (.ezaevlerındekı tek tıp vc sevk zıncırı uygulamasma Iııı kuksal platformda çözüm bulına drdyışları da sürüyordu Bazı samkldrın avukatları Osman Ergin vc İbrahim Mavioğlu, tek tıp ve sevk zıncırının kdldırıltndsı, cezdevlerı yönetımıne ddir tüzüğün ıptalı ıçın ıdaıe mahkemesıne dava açaı.aklardı Istanbul tdaıe Mah kemesı'ne açılan davada avukatlar, tek tıpın Avrupa Insan Hakları Sözleşmesı'nc, anayasaya, Turkıye'nın dc taraf olduğu uluslararası antlaşmalara aykın olduğunu belırttıkten sonra "Ce/a Infaz Kurumları ve Tevkifevleri Yonelımıne ve Ce/aların İnta/.ına Dair I'u/uk"ün ıptalını ısteyeceklerdı Avukatların açtığı davaya Bdşbakanhk'tdn ve Adalet Ba kanlığı'nddiı gönderılen savunma larda uygulamaların, "ce/aevlerınde bırlık ve beraberligın, dısıplinın saglanmasına, fırarın onleıımesine yonellk" olduğu belırtılı yordu, tüzüğün yasal olduğu öne sürülüyordu. OKTAY AKBAL EVET/HAYIR (Hailarafı 2. Sayfada) ce yasaklandığı ıçın beyaz kalmış sutunlar! 1908 yılında, ustelık de hurrıyetın ılanından sonra bıle, yayımlanan karıkaturlerde hep bu konu ışlenmış "Hırsızlar serbest, gazetecıler tevkıf olunuyor" turunden gerçeklerı belırten resım altlarıyla Basın özgurluğu ıçın savaşım veren Cem yıllar sonra şoyle der "ölum tehdıtlerı ae olsa, hatta bunlar bazen muhım şahsı yetlerden de gelse yılmadım Çunku doğrudan ayrılmadığıma ve karıkaturlerımle umumun duşuncesını ıfade ettığıme kanı ıdım ve bu neşrıyatın faydalı olduğunu da göruyordum Hakkı, dogruyu severım " Turgut Çevıker'ın "Gelışım Surecınde Turk Karıkaturu" (Adam Yayınları) her açıdan olumlu, yararlı bır belgesel yapıt ÇALIŞANLARIN SOKULARI/SORUNIARI YILMAZ ŞİPAL "400 ek göstergem vardı" 1978 yılı sonunda emeklı oidum. 35 yıl dorl ay hizmelım var. Bırıncı dereecnın dorduncu kademesinden eıneklı avlıgı alıvorum l e f l ı s kurulu Başkanlığı'ndan eıneklı oldııgıım ıcın, 1985 yılı başına kadar, 400 ek goslergenı vardı. Goslerge lablosunun sımdikı durumu nedir? C.P. YANIT: 1984 yılı sonunda uygulanan ek göstergeleı kademelı ola rak arttırılmış, 1987 yılı vc onıı ızleyen yıllaıda % 3(X) bıı aıtış sağlanmış, bovlece, 1984'te 400 olan ek gösteıgeleı, 1987'de 1 20O'e ulaşmıştır Ancak sağlanan bu artışlaı yeteılı olamanııştır kadroları genel ıdare hı/metlerı sınıfına dahıl olııp en az uç vıl surelı yukseköğrcnım veren takülte ve yuksekokulları bıtıre rck meslcğe ö/el yarışma sınavı ıle gıren ve belırlı sürelı meslek ıçı cğıtımden sonra Ö7Cİ bır yetcrlık sınavı sonunda (veya yükse köğrenımlı olup, ö/ı 1 k ınunların ongördıığü şartları taşıyanlar ddiı en a/ sekız \ slekı görcv vaptıktan sonra yıne bu kdiıuıılaıın ongördu^,. usule göre scçılerek) ataiıan Bdşbdkanlık, Bakdiılık, Muşteşaılık, Dıyanet lşleıı Başkanlığı ve Bağımsı/ Genel Muduıluk Mulettışlcn, Basbakanlık U/nidiılaıı, Devlet Planlama U/maıılaıı, Basbakanlık >uksek Denetlemc kurulu Uz manlaıı, Dışışleıı meslek memurları, Malıye ve Gumruk Bakan lığı Hesap U/ınatılaıı ıle Ha/ıne ve Dış Tıcaret Musteşarlığı Rankalaı Yemmlı Muıakıpları ve Ha/ıne Kontıolorleıı, Çalışma ve Sosyal Gııvenlık Rakanlığı Iş ve Iş Guvenhğı Mufettışleıı vc bakanlıklaıın meıke/ teşkılatına dahıl genel müdurluklerın kontrolörleıı ıle Sosyal Sıgorıalar kurumu sıgoıta nıııfettışleıınden, gcrek görev aylıkları, gerekse emeklı avlıkları alanların 1988 Y11I IOPLAM GÖSTER(Jr TABLOSU: k A I) h M I I I R 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. , derece 2420 2480 2540 2600 derece 1955 2010 2065 2120 2180 2240 = =1520 1565 1610 1655 1710 1765 1820 1880 derece 1415 1450 1485 1520 1565 1610 1655 1710 1765 deıece 117S 1205 1235 1265 1300 H35 1370 1415 1460 deıece 6 deıeLe 1100 II2S 1150 1175 1205 1235 1265 1300 1335 7 derece 890 910 930 950 975 1000 1025 1055 1085 8 deıece 845 860 8^5 890 910 930 950 975 1000 35 yıl 4 ay devlet hı/melınde çalışan ve "leltış kuıulu Başkanlığı"na yukselcıı bu devlet metnııruiHiıı emeklı aylığı 291 867 Tl'dır (1 400 ana gosleıge + 1 200 ek gosterge2 600 toplam göstcrgexl()O katsayıx»/0 85 33 (35 >ıl 4 ay kdışılığı çalışmanın emeklı aylığı bağlama oıanı) 221 867 Tl (eıneklı aylığıH 70 000 11 (sosval vardıın /ammı) 291 867 TI (toplanı emeklı aylığı) 1 2 3 4 < ; SOIİlh POLTnKADA SORUNLAR ERGUN BALa (Baftarafı 3. Sayfada) ıle Arapları kışkırtan Ingıltere henuz Sıyonızme açık çek vermeye hazır değıldı Ne var kı Araplara bağımsızlık vaat eden Ingıltere, 1916 yılında gızlıce ımzalanan "SykesPıcot" anlaşmasında Arap topraklarını Fransa ıle boluşmekte de sakınca gormuyordu Anlaşmaya göre Fransa, Surıye ve Lubnan'ı, Ingıltere de Irak ve Urdun'u yönetecek, Fılıstın'ın bazı bolumlerı de uluslararası yönetım altına konacaktı Osmanlı Imparatorluğu'nun gucunun hızla tukendığı 1917 yılında ıse Ingıltere'nın artık Arapların desteğıne gereksınmesı kalmamıştı O yıl, 2 kasımda Ingıltere Dışışlerı Bakanı A J Balfour tarafından Ingılız Yahudışı Baron Lıonel Rothschıld'e yollanan ve "Balfour Bıldırısı" dıye bılı nen unlu mektupta Ingıltere, Fılıstın'de Yahudı halk ıçın "bır ulusal yurt kurulmasını" kabul ettığını açıklıyordu Majestelerının hukumetı Fılıstın'de bır Yahudı devletının Suveyş bolgesının korunması açısından yararlı olacağına karar vermıştı 1 Dunya Savaşı'ndan sonra Fılıstın'de kurulan Ingılız mandası donemınde ıse bu topraklara Yahudı göçu hızla arttı Bu olguya koşut olarak Arapların huzursuzluğu da tırmanıyordu Yahudıler, Araplardan mal almıyor, çıftlıklerınde Arap ışçı çalıştırmıyor, çeşıtlı yollardan Arap topraklarını ele geçırıyorlardı 1920 1921 ve 1929'da buyuk Arap ayaklanmaları meydana geldı 19361939 yılları ıse tum Fılıstın'ı saran grev, dırenme ve gosterılere tanık oldu Ikıncı Dunya Savaşı'nın başlamasından sonra Almanya'nın Araplarla ıttıfak yapmasından çekınen Ingıltere, Yahudı goçunu sınırladı Boylece Sıyonızm ıle Ingıltere arasındakı ışbırlığının sonu gorundu Sıyonıstler, kendılerıne yenı bır muttefık aramaya başladılar Bu muttefık ABD olacaktı 1942 yılında Amerıkalı, Avrupalı ve Fılıstınlı Styonıstlerın New York'ta Bıltmore Otelı'nde yaptıkları toplantıda "Bıltmore Programı" kabul edıldı Bu programa göre Fllistın'de bır Yahudı devletı kurulacak ve Yahudı goçu sınırlanmayacaktı Bıltmore Programı ıkı açıdan onemlıdır Bu toplantı, ABD ıle Sıyonıstlerın ışbırlığının başlangıcını sımgelemesının yanı sıra Sıyonıstler "Yahudı devletı" sozcuğunu ılk kez Bıltmore programında kullanmışlardır O zamana dek kuşku uyandırmamak amacıyla Yahudıler ıçın "yurf sozcuğu kullanılıyordu BM Genel Kurulu'nun, Fılıstın'ı Araplarla Yahudıler arasında bolen 29 Kasım 1947 tarıhlı "taksım karart" ıse, Fılıstınlılere Dunya Teşkılatı'nda yapılan buyuk bır haksızlığı sımgeler Karara gore, Fılıstın'ın yuzde 56'sı 500 bın Yahudıye verılıyor, 1 mılyon 200 bın dolayındakı Araba ıse toprakların yuzde 44'u bırakılıyordu BM Genel Kurulu'nun taksım kararından, Israıl devletının ılan edıldığı 14 Mayıs 1948'e kadar geçen 5 5 ay ıçınde, yaklaşık 400 bın Fılıstınlı Arap, "Irgun" ve "Stern" gıbı Yahudı tedhış orgutlerının saldırıları sonucu, yurtlarından atılarak goçmen durumuna duşmuşlerdır Fılıstın dramının temehnde aslında israıl'ın otesınde Batı kapıtalızmı yatmaktadır Sıyonızm, Yahudılerı bır yerden bır yeıe kovan kapıtalızme karşı Yahudı kuçuk burjuvazısının tepkısı olarak doğmuş ve bu kapıtalızmın desteğı ıle palazlanmıştır Batı Avrupa kapıtalızmı, Yahudı ırkına karşı gerçekleştırılen tarıhın en buyuk soykırımının faturasını da Araplara odetmış ve bır turlu kurtulamadığı suçluluk duygusunun etkısı ıle Israıl ın Araplara karşı uyguladığı zorbalık polıtıkasını gormezlıkten gelmıştır Cezayır'de Fılıstınhlerın kaderının goruşulduğu şu gunlerde tarıhsel gerçeklerı anımsamak yararlı olabılır Insanca (Raştarajı I Su\fadu) grevıne başladıklannı açıkladılar Na/illı: ()/el lıp ce/aevınde 180 kışının başlattıkları açiık grevı 29 günunu doldurdu Nazıllı'dekı ey lcmdc 12 kışı kaldırıldıkları dev (Baitarajı Sporda) let hastancsındc tcdavıyı kabul et mck ınsalsızlık oluıdu mcdıler Moral ve kışılık kazdiımış olan Gdldtdiaray ıstım uzerınde Bu Çanakkale: Çanakkale l Tıpı tdkımı dncak araya gırecek olan C e/aevı'nde bulunun 271 hukünı mıllı maçlar, lıg maçları vc ku lunun tamdmı 3 gun onı.e süresı/ pa maçlaıının ust uste bınmenın açlık gcvınc başladı vereceğı yoıgunlıık Irenler Rııca: Rığer cezaevlerındekı açXamax onunde olağanustu bıı Uıyarbakır: 1 Nolu iczacvınde lık gıevlerını desteklemek ıçın 4 fııthol sergıleyen duıı de 4 golle 260 kışının 28 gun once başlattı kışının 5 gun önee başlatlıkları aç I117I1 ve zevklı bır oyun çıkaran Limbomun maçını ızlemeye yalğı açlık gıevıne sekı/ gun Oııte 10 lık grevı sürllyor nı/ca 13 bın kışının gelmesını ankışı daha katıldı 10'u kadııı ^5 tu lamak bıraz guç Belkı de Galatuklu ve hukumlu yakınıııııı SHP tasaray seyırtısı çarşambd gördubınasıııdakı açlık gıevı ıse IS gu nııını doldıudu BIICPÜN Adana: l tıpı cezaevındekı 33 14 Kusım Pu/arlısıkışının açlık grcvı 12 gunundc (Ihi)lurujı Sporda) 19 00 k o n İ L r a n s kalp hastası llalıl kırık ıle Isma(.Lvretıler lugıııl larda sol kanadı tdinaıncn unutup ıl Iürker'ın sağlık durumu cıddıFKY1I MA7 hcrhangı bır oyun planı olmadı yetııu koruyor Veşil Uavanışmu, ğını goslerdığı dakıkalarda Gala Amasya: P k k ve TİkKO sanıl'urlılcşıınk >a da tasdray dılediğı gıbı oyııuyordu ğı 8 kadın sanık, açlık grevıne son Parlıle^memi'k Aııtak San kırmı/ılılaıın bır verdı Ant.dk 27 erkek sıyası tu10 (K) ( AHK)YKR parlayıp bır soııen futbolıı taraf tuklu ve hükumlu 8 gün önce açYeılı basın çay, kalıve, halıt tdrlarını da hoşnut etmıyoıdu lık gıevıne başladı içkıler ArıPın, Preka/ı'nın yanlış paslaMalalva t tıpı cezaevındekı 17 (M) < AH^BAH rı trıbıınlerde "ııgulluyla" karşıCııtar 138 sol goıuşlu tutuklu ve hüküm lanıyordu 19 (X) RbSTAURANTBAR kı 10 kasın gunü açlık grevıne Ayteıı Al FMAN tkıncı yarıda da oyunun genel başladı Bu sanıklaıdan 38'ı ıkı klavyc Aşkın Arsunan görünümü değışmeycccktı Bu yagun eylem yaptı 100'u ıse sure D.ıvııl ( eııgı/ leonıan rıda Mctın kcndısını bır türlü tusı/ açlık grevıne devanı edıyor BassAvkul Cıurcl tamayan savunmayı hcmcn hcmcn Ceyhan: ö/el tıpcezaevınde l"i Hll SAk, Sııaselvıleı Caıl her pozısyonda gcçıyor, ortaları kışı açlık grevını sürdürüyor Soğanıi Sok No 7 (.eza dldnınd vdğdırıyoıdu NıteAnkara: Merkcz kapalı ı.ezact İHANO1R kım 63 dakıkada Metın'ın yıne vındekı sıyası tuluklu ve hukum143 28 79 141 28 99 solddn çızgıye ındığı pozısyonda luleı 10 kasıından ıtıbaren açlık (lia)tarajı 1. Sa\jada) grevınde 29 gun doldu 12 tutuklu ve hukumlu, mıde delınmesı ve kanaması, hıpertansıyon tanılarıyla kaldırıldıkları devlet hastanesınde cylcmlcrını sürdürüyor (iaziantep: özel tıp cczacvındekı 198 sıyası tutuklu vc hukumlunün ötckı (.ezdevlerındekı açlık grcvlcrını desteklemek ıvın başlat tıkları dylık grevı 8 günunu dol durdu Sanıklar eylemleı ıne sure sız devam cdecekleıını bıldırdıler Sancılı cezaevleri * Radyo, teyp ve daktılo yasağı kaldırılsın * Aılelerın getııdığı yıyecekler alınsın • Avukatlarla yuz yüze göruşme sağlansın ve göruşmeler dınlenmesııı • kantındekı fıyatlar pıyasa sevıycsınc ındırılsın Seyirci ğu futbol festıvalınden sonra, "Bugun daha üstün nc olabılır kı" dıye düşuncrek, evde kalına yı yeğlcmıştı Belkı de ekonomık bunalım vctalı yandaştd bır haltadd 2 kcz ıııaça gıdecek parasal gücu bırakmaııuşlı Ama ne olursa olsun, Galata sdidylılaı lakımlaıının başarısı nın süıeklı olmasım ıstıyorlaısa trıbunde ha/ır olııp bu çağdas lutbolu desleklemelıdırleı IJnutmasınlar kı, Xamax karşısındd kazdmlan zaferdc onların da hıç kııçümsenmeyecek payları vardı TanjuMirsat (Haştarajı Sporda) Galalasaıay soldan gelıştiıdığı ataklaıla Faıııu, Uguı ve Mıısad' la uç kafa golıı ka/andı Atılan bu kafagollerınde Tanjıı ve Mırsad'ın ön vc arka dırck organızasyonları ıle bırbırlerıyle anlaşmaları en önemlı ctkcndı Samsuııspoı, bıı deplasman tdkımının klasık oyun anlavışı olan karşı dlak ve uzun paslı ovun yerıne, kısa paslı vc vavaş ovun yanılgısına duştü Bıı oyun anlayı şını da leknık yelcrsı/lık ncdcnı ıle gcrcğı gıbı uygulavanıaılılar Çok top kdybcttılcr vc >cnıdcn kazaııındk ıçın seıt gııışımlcıdc buluıımak zorunda kaklılaı 1 aııl yapmak ve top kavbetmek ıse, Galatasaıav'a venıden atak şansı vermek demektı Nıtekıın, u/un boylu savunma ovuncuları, gelışen Galatasatay kanat ataklarında Tanju ve Mıısat kadar "zamanlaına"yeteneğıne sahıp olmadıkUrı ıçın rakıplcrının ustunluğüne boyun eğmck 7orundd kaldılar. G.Saray ceza alanına yaptığı orta. Galata saray'ın 4 golünc dönüşetektı Bu ortaya yüksclen Mırsdd, hatıh'ı kolay avladı Bu dakıkaya kadar sayarsak Tanju, Uğur ve Mırsad111 kaçırdığı çok uygun gol pozıs yonları vardı ve 86 ddkıkada Mırsad'ın bır şııtu dırekten döncccktı karşılaşmamn dığcr önemlı bır ozellığı dc hakem Oğuz Sarvanın başarılı yönetımıydı Voleybolda Avrupa kııpası kııraları Spor Semsı Voleybol Avrupd kupalaıııula mncadeleeden takımlarımı/ın 2 tıırdakı rakıplerı bellı oldu S takımımı/ da 2 turda oldııkça gııçlıı lakıınlaıla eşleştıler 2 turdakı temsılcılenmız ve rakıplerı şöyle G Saray (B) Longa (Hol), S 1 ılament Bologna (1ta ), Lmlak Bankası (h) Zon Ovc (Bclçıka), Lmlak Bdnkası (B) Cucıne (Ita ), Mılanga/ Ukl'ıag (Çek) Goğsunuzde agrı ve yanma varsa Yokuş ve merdıven çıkarken afjnlar artıyorsa Kalbınızı kontrol etlınnız Mudyene Ldboratuar Rontq(n Tel 172 12 45 148 58 66 Turk Kalp V.TMI