Katalog

CUMHURIYET/10 HAVA DURUML İ¥İeteo olo|i Gend Mudurluğu noen afc nan btlgiye göre yvrdun tazey ve doğu ke •mtaı p H ^ t COk tukdu. Usmra'aın doJusu Kmdenz Iç Aıudokj nun kmey « duflusu Doju AMenızieOoOu» GuneydgfcıAıaıUijMlgefcnyatelı M a m n f e yvdun ıç lasunfcn yer yer se* dijer yer ler az buMtt ıwaafc. V ^ l a r Do«u Ak d«nz veGâneyiloOtJAnadoludayagmu • « sajanak. Marmara'nın doğusu VÇ Karade raz loyıönnda larta öns * >a()mu dığer «MknkkartaMndeolacaK H A A S I C A K UÖ. BuOıyafla azaimaya deuam edece* RÜZGAR Kuay w baü yfrılerden « a taıv«etfe yırdun kuzey ve bsb tesmlenn* kuv«<tf olarak esacefc Deraztenmnde ruzgk yıfcfız « karayöden 4 4 yer yer 7i kuvvetınde saatte 1627 yer yer 3340 tjenız rml r HABERLERİN DEVAMI TURKIYE DE BUGÜN Adarta Mapaarı Adıyaman Afyon AJn Ankara Anfekya Antalya Artvırt Ayflın Balıkesjr Bılecık Bmgil 18° 10° Oyartıakır y 6° (PEdırne S 12° 5° Erancan K 4° 4° Eramjm K 3° 5° Estaşernr K 4°4° Gaaankp Y Y 18° 12° Sresun K B 16° 8° Gumuşhane K 5° 0°Hanten 9 0°isparta 7° 2° Istanbul 8° ytaınr 6° 1»Kare 8° 1° Kasömonu K 3° 5°Kaysen 6° 0° Kırtdareiı 8° 1°Konya 2° 5° Kuahya 8° 0°Malat>a 10° 5°Mansa 7° 2° K Maraş 4° 4° Mersjn 1° 5° Muğla 4° 5° Muş 12° 7°Nıjde 6° 2°0nJu 4°4° Ftae 6° 1°Samsun 8»4" Surt 6° PSmop 10» 1°Snras 2° 5° Tehrdaj 3» 5° Trateon 2° 5° Tuncelı 7° 2°U$ak 5° 5° Van 4» 4° Yozsa 5» // KASIM 1988 J B 9° 9° y 14c 50 J î J7 * DÛNYADA BUGÜN AmstErtiam Y B B AHna B Bagdat Ba.'celona B B Basel S Belgrad B Bertn B Bonn Y Bnıksel BudapeşlB S B Cenevre Y Cezayır A OMe A Dutıaı Franktur B B Gırne Y Hetemkı A Kafure Kopenhag B B Kuln B Lefkoşa 14= 27° 17° 26° 17° 11° 5° 5° 6° 14° 5° 11° 24° 29° 30° 6° 21° 5° 26° 13° 7° 22° Lernngrad Londra Madnd Mılano Montreal Moskova Munıh Hem Vort Oslo Pans Prag Ftyad Roma Sofya K 2° Y 14° B 15° B 17° Y 6° B 2° B 6° B 14° Y 7° B 18° B T A 33° A 21° S 5C B & A 24= fel Anv A 2P Injs S f Varşwa B T7* Wnedık Y 11° Vıyana VVaslnngton B 1SC Zuntı B W Y 18° 10° B 9° 1° K 6° 1° K K Y Y MUŞERREF HEKİMOĞLU A3NKARA...AINKA K 3°4° 6° 2° 6° 2° 5° 1° 10° 6° Anma Törenleri Bır gun karar açıklandı, artık matem havasında anılmayacak Ataturk Içkı yasagı olmayacak, eğlence yerlen kapanmayacak, radyo ve TV gunluk yayınlarını surdürecek Ben bu karara karşı değılım Matem tutmak tutarsız bır cJay Ataturk de bu tur bır uygulamadan hoşlanmazdı sanınm Yemeyı ıçmeyı, sofrasında tartışmayı, gulmeyı, dansetmeyı seven bır devlet adamına matem yakışmaz Radyo veTV'de uydurukprogramlar dayakışmaz En sevdığı alaturka şarkıları yayımlamak özürü ıle müzık devrımını unutmak ve unutturmak cabalan hıç yakışmaz Yıllar boyunca bu tur programlarla nasıl bır Atatürk ızlenımı verıldı araştırmak gerekır bence Ancak son kararı kuşku ve kaygıyla karşılayanlar da oldu Belkı de gıderek artan guven bunalımı nedenıyle Atatürk'ü unutturmak ıçın yenı bıryontem mı dıye soruyorlar Gıderek bu anma törenlerının yapılmayacağını, ımamhatıp kökenlı yönetıcılerın Ataturk u anlatmak yaşatmak ıçın hiçbir çaba göstermeyeceğını öne süruyorlar Geçende bır burs sınavında kamu göreviısı bır üye başörtülü bır genç kıza ne sormuş bılıyor musunuz'' Bır mümın laık olabılır m ı ' Genç kız gözünu kırpmadan yanıtlıyor Hayır olamaz 1 Bu genç kız gelecekte Ataturk'u nasıl anar acaba' Ancak genç kız değıl, onu bu yolda eğıtenler sorumlu elbet Onları tanıyoruz, ama yeterı kadar tepkı göstermıyor, duyarlığımızı gıderek yrtırıyoruz Ataturk'un 50'ncı ölüm yıldonumunde genç kızlara, delıkanlılara bu tür sorular sorabılıyorlar' Sonra da Ataturkçulükten söz edıyorlar1 Bu sözler ve de soyleyenler ınandırıcı olabılır mı hıç' Ancak olayın ötekı yüzunü de görmek gerekır, bu anma törenlerınde yapay ve gostermelık bır Atatürkçuıuk sergıleyenlerın ötesınde çabalar da var 50 yılda neler yıtırdığımızı hıssedenlerın, tepkılerını belırtmek ısteyenlerın çabası bu Çağdışı eylemlere eğılımlere bır uyarı gıbı, çağdaşlığa bır çağrı gıbı Atatürk gerçeğını anlatmayaçalışıyorlar Yazılar, konferanslar, açıkoturumlarda Ataturk'ün Türk toplumu ıçın öngördüğu düzeyde çağdaş bır çaba goze çarpıyor Güzel bır kıtabı, sergıyı, bır konserı, bır oyunu, bır fılmı de boyle bır çaba olarak değerlendırmek gerekır Çağdışı davranışlara bır tepkı dıye Nurı lyem'ın Doku Galerısı'ndekı porselen turu kadınlarını, Mevlüt Akyıldızın Urart'ta evrensel esıntıler taşıyan sergısını görmenızı ıstenm Ayrıca ResımHeykel Muzesı'nın önünde uzayan kuyruğu Güzel bır sergıyı görmek ıçın bekleyen kalabalık, bır maç öncesı stadyum önünde bırıken kalabalıktan az değıl Ataturk görseydı çok sevınırdı Çünku o sanatsever bır devlet adamı Çağdaş sanatçılar yetışmesını öngörurdü, sanat ve kültur polıtıkası bunu sergıler Ataturk'u sevmek de onun öngörduğü çağdaş toplumda bır ınsan olmak her şeyden önce Bır ınsan olmak ıçın ınsanca bır savaş vermek 1920'lerden 1990'lara gelırken bu tür bır savaşın neresınde olduğumuzu duşünmek gerekır Içınde mıyız, dışında m ı ' Atatürk devrımlerı doğrultusunda vardığımız yer neresı, çağdaşlığın neresındeyız, dünyanın neresındeyız dıye sormak gerekır Ataturk'u yıtırdığımız zaman öğrencıydım ben Eskı halkevının önünde kurulan katafalkın önunden geçerken neler yıtırdığımızı bugünkü kadar bılınçle ve hüzünle hıssetmedım elbet Ama annemı ve babamı gördum aıle dostlarımızı gördüm, konuşmalarını dınledım Babam Kuvayı Mıllıye'cı, annem aılemızde ılk sapka gryen, Latın harflerını cocuk emzırerek öğrenen kadın, kızlarını da cumhurıyet kuşakları ıçın özledıklerı doğrultuda yetıştırmek ıstıyorlar, o dönemın tüm anababaları gıbı Bu uğurda nelere katlandıklarını, özvenlerını gözüm yaşararak anımsarım her zaman Her şeyı ne guzel anlattılar bıze Bağımsız bır ülkede ayağımız yerde, başımız göklerde yaşamanın onurunu ne güzel duyurdular, ıkı kuşak ne guzel butunleştı Oysa bugün nasıl bır kopukluk ıçındeyız, anababalarımızın bıze verebıldıklerını bız çocjklarımıza verebılıyor muyuz, özgur ve bağımsız bır ulkede yaşamanın onurunu duyurabılıyor muyuz 7 Bu soruları yureklıce yanıtlarsak Ataturk sevgısındekı yerımızı de bulabılırız 1990'lara doğru 1920'lerden ne ölçude uzaklaştığımız da ortaya çıkar * * * Yazının burasında telefon çaldı bırkaç kez Sümerbank'ta bır sergıyı haber verdı bır dostum, Ataturk'un hiçbir yerde yayımlanmayan resımlerını göreceğımı söyledı Yerlı malı haftaları canlandı gözümde, sonra basma elbıselerımızın sevıncı ve de Ataturk'ün Içışlerı Bakanı Şükrü Kaya'nın kızı Bısan Savut'tan dınledığım bır cumhurıyet balosu Tum bakan eşlerı ve kızları yerlı malı basma tuvaletlerle gıdıyorlar baloya O zaman her şeyı yapmak, üretmek özlemı ve coşkusu var, her şeyı dışarıdan getırmek övgüsü, sonra da ekonomık darboğazlarda boğulmak korkusu yok' Ûtekı telefon Dışışlerı'nde duzenlenen toplantıyla ılgılı Ölumünün 50'ncı yılında Atatürk'le ılgılı bır dızı konferans dınleyecegız Fatın Rüştü Zorlu Salonu'nda Bugünkü bakan eskı bakanlar ve yabancı elçıler konuşuyor Arkadaşım, Hasan Esat Işık da yer almalıydı, dıyor WDR radyosuna guzel bır demeç vermış, Ataturk'un dış polıtıkasını anlatmış Ben de yıllarca önce Ataturk'ün Dışışlerı Bakanı Tevfik Ruştü Aras'tan ve de Yusuf Kemal Tengırşenk'ten dınledıklenmı anlattım arkadaşıma Yusuf Kemal Bey, enıştem Enver Kök ve Suphı Batura Moskova'ya gıttığı zaman nasıl karşılandığını Mustafa Kemal ve arkadaşlarının saygınlığını anlattı coşkuyla Tevfik Rüştu Aras'ı Sryasal Bılgıler Fakültesı'nde bır toplantıda dınledım Ataturk'ün Dışışlerı Bakanı'ndan dınledığımız polıtıka "Yurtta Barış Dunyada Barış" ılkesınden kaynaklanıyor her şeyden önce Ezılen toplumlann yanında yer almayı, bağımsızlık savaşlar,nı desteklemeyı öngörüyor 196O'lı ytllarda bıle Atatürk'un dış polıtıka çızgısınden haylı uzak kaldığımızı hıssettım Tevfik Rüştu Aras'ı dınlerken bır Suveyş Kanalı ömeğı var, bır Bandum Konferansı, bır Oezayır örneğı var, örnekler çoğalıyor gıderek 1990'lara doğru da Guney Afrıka ıle tıcarı ılışkılerımız yuzunden Bırleşmış Milletler Guvenlık Konseyı olumsuz bır rapor yazıyor ulkemız ıçın Guney Afrıka'nın ezılen halkı 10 Kasım günü Atatürk sevgısınden söz edenlere ınanır mı şımdı' Tıcaret ılışkılerıne öncelık verenler nasıl ınandırıcı olabılırler' Tevfik Rüştü Aras'ın Sıyasal Bılgıler Fakültesf ndekı konuşması arşıvlerde saklı olmalı Bence o konuşmayı bulup okumak gerekır Ancak anlamak kolay değıl herkes ıçın Once alfabeyı şaşırmamak gerekıyor Alfabeyı şaşırınca Ataturk'e sevgıyle seslenışlerın yaldızını döküvenyor olaylar Ataturk'u olaylar doğrultusundakıdavranışıylasevebılır ınsan Gerısı laf Odoğrultuda çağdaşlık doğrultusu bugün Ataturk'ün devrımcılık ılkesını çağın koşulları ıçınde yenne oturtabılmek 1990'larda IMF'nın kapısında, yüzde 100'e ulaşan enflasyon, açHık grevlen, cezaevlerı, tek tıp elbıseler, ıçerıdekıler, dışarıdakıler, kutsal ıttıfaklar, çıkarsal butünleşmeler, devrımlerden, ılkelerden ödünlerle çağın neresındeyız, tarıhsel akısın neresındeyız bılmek gerekır, sonra da sormak Ataturk'u seviyor muyuz' Ataturk'e soyut değıl, somut sevgı yaraşır Somut sevgı de çağın gerçeklerı ve gereklerıyle özumleşerek duyulabılır Yaşayarak, yaşam bıçımıyle O zaman anma torenlerıne de gerek yok a*s hıaa esecek OENE. Kıtn ve yer yer cok kaba daigat dalga yuteeMıJlı 1 2 yer yer 34 mcke dolayinda bulunacak Van Golu i<j« hava cok buluBu a manla karta kanşık yağmuriu geçecek Ruzgâr kuzey ve doju yoffierden or a «jvvetK esece» GölraKantılıolacsk GÖOJS uaMJı 5 km dcöyında bulunacak Bofcı Bursa Canaktale Corum Denızi. Y 5° 1° 2° 5° 6° 1° 6° 2° 4° 3° e 3° 6° 1° 4°4° 5° 1° J A ac* B tutı&ı K Karl S ssı Y UGUR MUMCU GOZLEM Papatyular Atatürk'ü 'anlayanık' anddar ÜMtT ASLANBAY ANKARA Başkanı Semra Ozal'ın sozlen ıle "AtaturU ıle el ele, kalp kalbe >ol tutan" Turk Kadınını Guçlendırme ve Tanıtma Vakfı yonetıcılerı, Ata'larının da sözunu tutarak dun Devlet Konu kevı'nde bır taşla ıkı kuş vurdu lar Hem Ataturk'u andılar hem de Hulva Kocyığil'lı film çektıler Sonra da onderlerı Semra özal'la bırlıkte Başbakan Turgut Ozal tarafından kabul edıldıler Yanı, Ozal, eşı ıle ılk "resmi gortışmesı"nı vaptı Kameralar ıçın dev avızelerın aydınlığını golgede bırakan spot ışıklannın çokluğu konukları once şaşırtmadı Gerçı Çalışma ve Sosyal Guvenlık Bakanı İmren Aykul dışında "mulki erkân mensubu" >oktu, ama eşlerı oradaydı Hatta ılkokul öğrencılerı vardı Dolayısıyla çok kamera olması doğal dı Ama papat>alık, fılm starlığı şarkıcılık, polıtıkacılık gıbı 4 karpuzu ıkı koltuğuna sığdıran Hul>a Koç>ığıt ıçın kameralardan bın sureklı çalışıyordu Önce bu dunım onun "unluluğune" venldıyse de başkan Semra Ozal'ın sozlen ıle durum salon kadar aydınlandı "A\nı zamanda film de çekıliyordu" Senar>oya gore Hulva Hanım şarkıcı ya da kor değıldı 'Turk Kadınını Tanıtma Nakfı'na uje olu>or, sonra Anadolu'ya geçiyor, hizmetler verijordu" Çekılen bolum Ankara'dakı parçasıy dı Ataturk'u anma, faalıyetlerden bır orneğı oluşturuyordu Başkan Semra Özal, vaklaşık >arım saatlık gecıkme ıle sözu aldı Bu sırada >abancı konuklara da Ingılızce metm dağıtıldı. Alkışlarla bıten konuşması ar dından Dr Nevin Gungor, Doç Dr Tulin İçli, Prof. Dr Emel Doğramacı ıle gazetecı )<ux! Ne (Baştarafı 1 Sayfada) nın kan ve gözyaşı ıle yoğrulmuştur "Kuvayı Mtllıye ruhu" ve "Atatürk devnmlert", gerek Cumhurıyet'ın gerek Nadır Nadı'nın şaşmaz pusulalan olmuştur Cumhurıyet, o günden bugüne Nadır Nadı'nm yönetımınde gerıcı, tutucu ve çıkarcı çevrelerle savaşıyor Nadır Nadı, bugün seksen yaşındadır, seksen yaşında, yırmı yaşındakı gençlere taş çıkartırcasma devrım coşkusunu ınançla surdürüyor Gazetemızın kurucusu Yunus Nadı, Kurtuluş Savaşı öncesınde Anadolu ya, Mustafa Kemar~\n yanına koşmuş, ölümüne dek hep Ataturk'un yanında olmuştur Nadır Nadı, bır Kuvayı Mıllıyecı'nın oğlu olarak dünyaya geldı, Ataturk devrımlerının ınançlı ve dırençlı bır savaşçısı olarak yıllardır savaşıyor Ve bugun seksen yaşında aynı ınançları yıne koruyor Kuvayı Mıllıye ruhu . Atatürk devrımlerı Ve çağdaşlık Nadır Nadı'mn seksen yıllık kısa yaşamöyküsu, bu uç kavramda özetlenebılır Ataturk'ün sağlığında devrımlerı savunmak kolaydı, çünku, devrımlerın önderı, devletın başındaydı Bugün devrımlerı savunmak kolay m ı ' Değıl "Devnm" sözcuğunun bıle sozluklerden devlet zoruyla çıkanldığı bır dönemı yaşıyoruz Sıyasetın tıcarete, tıcaretın tarıkatlara, tarıkatların da sıyasete egemen olduğu günumüz ortamında Ataturk devrımlerını, bu devrımlerın amacı olan "tam bağımsızlığı" ve "laıklığı" savunmak, ne acıdır kı artık bır "medenı cesaret" ışı olmuştur Nadır Nadı, bu "medenı cesaret smavını" 12 Eylül'ün sıkıyönetım mahkemelerınde başı dımdık olarak verdı Hem de oğlu ve torunu yaşındakılerı utandırırcasına verdı Günümüzde gencılık, eskısıne oranla çok daha güçlüdür; çok daha etkındır, çok daha karmaşık yapıdadır Bu yüzden günümüzde Atatürkçuluk savaşı, dırenç ıster, soluk ıster, özverı ıster, bılınç ıster Bugün gerıcılık ıç ve dış sermaye çevrelerı ıle artık lyıce bütunleşmıştır Dınsel gerıcılık, bağnazlık ve tutuculuk, döneklık ve kaypaklıkla koalısyon yaparak topluma egemen olmuştur Atatürkçuluğun sahtesı, resmı ıdeolojı halıne getırılmış, bır ucu Suudı Fınans çevrelerıne dayalı gerıcılık, devlet katında yer etmış, bürokrasıde kopru başları, "Turklslam Sentezı" adı verılen bır çeşıt "Arap mıllıyetçılığı 'nın denetımıne bırakılmıştır Nadır Nadı, bu "ahval ve şeraıt" ıçınde, ak saçlanyla Atatürkçülüğu savunan aydınların başında yer alıyof Nadır Nadı, 1951 yılında şöyle yazıyordu Başlıca ulküsu memleketı fıkır ve düşunce hurnyetıne kavuşturmak olan bır partının, demokrasıyı korumak maksadıyla faşıst kanunlardan medet ummakta ısrar etmesı bızce her şeyden önce o partı hesabına talıhsızlık olur Nadır Nadı 1965 yılında şunları yazıyordu Çağdaş uygarlığa sırt çevırmek Atatürkçülükse bız Ataturkçu değılız Hayatta en hakıkı murşıt ılım değılse bız Ataturkçu değıliz. Vıcdan ve fıkır özgurluğu, doğruyu aramak, doğruya ınanmak, ınandığını savunmak hakkını vermryorsa bız Ataturkçu değihz. Ulusal bağımstzlık başkalannın uydusu halınde yasamak anlamına gelıyor ve halkçılık ılkesı halkın bır mutlu azınlık elınde cennet vaatlerı ıle omur bıllah somürulmesı sayılıyorsa bız Ataturkçu değılız. Nadır Nadı, 12 Mart günlerınde soruyordu Bır de sosyal sınıfın ötekı sosyal sınıflar uzerınde tahakküme kalkışmasmı şıddetle yasaklamışız Tahakkum dedığımız her zaman yumrukla mı olur? Paradan daha guçlü bır "tahakkum" aracı var mıdır? Nadır Nadı, 12 Eylül günlerınde Ataturk'ün vasıyetını değıştiren MGK uyelerını şöyle uyarıyordu Inanmak ıstemedığımız haber doğru ıse, sayın MGK üyelennden nca ederız Tasarıyı olduğu gıbı gerı çevırın, oldum olası Ataturk'e ters duşenlerın elıne geçıcı de olsa bır ovunme fırsatı vermeyın, tum vartığını ulusuna adamış o buyuk adamın en doğal yurttaşlık hakkı olan vasıyetıne kıymayıni Atatürkçuluk her 10 Kasım'da resmı törenlerie "Arslanlı yoldarf yürumekle değıl, sırtlanlı, yılanlı, çıyanlı yollarda, Nadır Nadı gıbı seksen yıl her gün savaşarak kanıtlanır Kıymalı çörek »e çayKonuklar "Senı artık gazetelerde göruyoruz" "Çok guzel toplantı oldu" ve'Keçıören'dekıne de beklenz' sozlenyle Konukevı'nden aynldılar (Fotoğraf Rıza Ezer) zıhe Araz konuşmalarını yaptılar ANAP ın propaganda danışmanı Erkal Zenger'ın kurduğu dev ekranlı goruntu ve ses duzenı yer yer aksasa da tum konuşmacılar "kendılenne bu fırsatı tanıyan" Semra Özal'a "teşekknrleri" rahatlıkla anlaşıldı Araz'ın konuşması ıse bıraz "ırkiltıci" oldu Araz, "Kurtuluş Savaşı'na katılan Askfr Saime'yı, Kılavuz Hatice^ yı, Kara Falmalan tanıtabildık mi?" dıvordu ve devam edıvordu "Kurtuluş Savaşı'nda bırçok Kara Fatma vardır Bunlardan bıri. okuma vazma bilmez. Tanin Gazetesı'nde \apılan roportada şojle demıştır: 'Peçe>n, çarşafı atacağız" Salondan bır aîkış koptu Ba/ı turbanlı bavanlar once bır teredduı geçırdıler sonra alkışladılar Bazılan ıse alkışlamadı E\ ısı kıvmalı çorek, çay servısı ıle topUntı sona erdı Konuk lar "Seni gazetelerden gonıyoruz artık", "Çok guzel toplantı oldu", "Kecioren'dekıne de bekleriz" sozlen ıle boyle bır gun gormeyen Konukevı'nden ayrıldılar Daha sonrakı saatlerde Başbakanlık Konutu'ndakı kabulde, Başbakan Ozal, eşı Semra Özal'ı papatvalan ıle bırlıkte kabul ettı Ozal, eşının elını tutarak vakfın etkınlıklerını tanıtıcı sorular sordu Semra Ozal ıse "Resmi zı>aretimizi Ataturk'un 50. ölum yıldonumunde gerçekleştirmeyi uygun gorduk" dedı Semra Ozal, gazetec lenn sorusu uzerıne, "randevuyu kendisinin almadığını" söyledı Randevuyu aldığı açıklanan Mehlık Hanım ıse "Soyler soylemez eksik olmasınlar kabul ettiler" dıye ko nuştu Özal, bır ara eşıne "Fabrikaya ortak olmak yerine" özel okul açmalarını onerdı Semra Ozal'ın, başbakana verdıklerı bılgıler şöyleydı "66 il ve 10 ilçede şubeleri var. 200 binin uzerinde kadın hasta muajene edildı. 18 yaşındakı kızlara hanımlara kurslar verilerek becerı sahıbi yapılacak. 210 oğrenciye bnrs verilıyor. 5 binı Mardin'de 12 bin kişı nikâhlandı. Turk Kadını Gazetesı, Ankara VaJıbğı ve Buyukşehır Beledıyesı'nın ışbırhğı ıle Semra Ozal'ın önderlığınde "gonullu annelık" kampanyası başlatacak. Kampanyanın ılk gönüllü annesı Semıa özal olacak (Baştarafı 1. Sayfada) mış temız kalplı insanlann duygu ve inançlannın somurulmesıne eııgel olduğu ıçın okumuş, ama ıdeolojik saplantılardan kurtulamayanlar da Alaturk'un çarpık fikırlerine uygulama ımkânı vermediginden, daıma Ataturk'ün karşısında >er almışlardır. Işte bu sebepledir ki, >uce Ataturk daıma buyuk tehlike oluşturan bağnazlığa ve din ıstısmarcılıgına kaı>ı laikliği her turlu dıktatoriuğe karşı da millet egemenlığının lamamen gecerlı olduğu demokratik sistemi mıllı varlığımızın temel taşlan olarak gormuştur. Laiklik Ukesi anayasaya 1937 yılında konuldu. Bu ılkenin geçerli olmadıgı donemlerde Turk milletı sonu acı, gozyaşı v« kanla noktalanan irtica olaylanna şahıt oldu. Laiklik, dinsızlık demek degıldır." Demokrasi tartışması kollamanın ancak demokratık cumhunyetı yasatabılmekJe mumkun olduğunu belırterek herkesı Ataturk'u doğru anlamaya çağırdı Demirel, bugune kadar Ataturk'u en ıyı DP, AP ve DYP'nın anladığını öne surdu. Sule>man Demirel, çalışma hayatıyla ılgılı anayasa değışıklıklerı konusunda SHP ıle surdurulen ortak çalışmanın göruşulduğu olağanustu grup toplantısında 10 Kasım nedenıyle Ataturk ıle ılgılı goruşlerını anlattı Ataturk ıçın saygı duruşuyla başlayan grup toplantısında Demirel, Atatürkun hurnyet, eşıthk, kardeşhk, millet ıradesı ustunluğu ve çok partılı sıstem ıstedığını bıldırerek, "Bugun 35 yaşındakı partilerle çok partilı sıstemı gerçekleştırdiğımızı so>le>emezsmiz. Poliüka ve polıtıkacı duşmanlığıyla da çok Evren'den sonra söz alan Yıldı partıyi gerçekJe^tıremeyiz. Poliünm Akbulut görüşlenm şöyle ka *e polıtıkacı duşmanlığı b ıgun halen vardır" dedı. açıkladı. Demirel, cumhunyetın halk ıdaresı anlamına geldığını, demokratik cumhurıyet olmadıkça halk ıdaresını gerçekleştırmenın mumkun olmadığını belırterek şo>le konuştu "Cumhuriyeti demokratik cumhunyet vapmak yolu çok partilı siyası hayatın butun kurallan ve kavramlanyla yerleşmesi, gehşmesı ve ıstıkrar kazanması ile olur. Cumhurıyetı koruma, kollama tlayi ancak demokratik cumhuriyeti yasatabümek ıle mumkundur. Yani Ataturk'e olan gorevimızi milletçe yenne gelırebilmenin yolu, demokratik cumhunjetı ılelebet vaşatraaktır. Bu ise demokratik rejıı.ıın butun kuram ve kavramlanyla ışlemesiyle mumkundur. Ataturk'ten kaJan buyuk işaretler vardır. Bunlardan birisi milli hflkimiyet prensibıdir. Bunun olmadıgı yerde cumhuriyetten bahsedemezsiniz. Bu prensibın işler vazıyete gelmesı ise çok partilı haya'Ja mumkundur Çok partı; hur ve serbest bir ortamda, eşit şartlarda bir serbest seçimle ancak millet iradesinin gerçek anlamda meydana çıkmasıyla sağlanır." Ataturk'un TBMM'den " E Ö buvuk esenmdir" dı>e soz ettığını anımsatan Demirel, "TBMM'yi kapatarak Turkıye Cumhunyeü'nı vaşatacauınızı soyleyemezsıniz veya TBMM'ye el koyarak Ataturkçuluk yapıyonrz diyemezsiniz. ¥aşatmaya devam edıyoruz, diyemezsiniz. Kimseyı rahatsu etmek ıçin soylemıyorum. Turkıye bu çıft standartlardan kurtulmalıdır" dedı SHP Genel Başkanı İnonu, dunku yazılı mesajında Ataturk'un Daşarılarının 20. yuzyılın butun mazlum uluslanna ışık tuttuğunu, ozgurluk savaşımlannda yol göstencı bır nıtelık taşıdığını kaydederek şu göruşlere yer verdı "Ataturk ilkeleri, devrimleri cumhunyetimizin temel dayanaklan olarak bugun butun guçleriyle yaşümaktadır Bu ılkelere ters duşen gonış ve eylemler, geçen 50 yıl içinde hiçbir zaman halkımızdan destek gormemiştır. Bundan soura da goremevecektır. Çunku koylusujle kentlısıvle, ışçısıyle aydınıvla, kauınıyla genciyle tum Turk ulusu bu ilkelerin inançlı bekçisidir. Bugun ulkemizde demokrasıyi bulun kunım ve kurallanyla verleştirmek için uğraşırken, O'nun devrimlennden, başanlanndan ve ulusumuza duyduğu sonsuz guvenden ılham alıyoruz. SHP olarak, Ataturk ilkelerine dayanan bır çağdaş demokrasi içinde Turkıye'nın butun sonınlannı çozebüeceğimıze ınanıyoruz. İnsan haklanna saygılı, ekonomisi gelışen ve ulusal gelırı hakça boluşen bir demokratik duzende, halkımızı butun çağdaş refah araçlanna sahip kılmak, kultunımuzu her alanda zengınleştırerek çağdaş uygariık duzeyine ensmek, dunya banşına ve insanlıgın ortak değerlenne sureklı katkı yapmak temel amaçlanmızdır. Ataturk'u andığımız her yıldonumunde, bu amaçlara bıraz daha yaklastıgımıa KOrmek istivoruz." Ata'yı andık (Baftarafi 1. Sayfada) re, sıyasi partı temsücılerı Ata'nın manevı huzuruna doğru yürüdüler Ataturk'ün manevı huzurunda saat 09.05'te yapılan saygı duruşu ve Istıklal Marşı'ndan sonra Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Amtkabır özel deftenne şunları yazdı "Yanm asırdan beri her sene bugun milletçe seni minnetle anıyor ve anyonız. Aramızdan aynlırken bizlere çok degerii emanetler bıraktın. Bu emanetlerin bekçüigini bugune kadar nasıl azunle yapüysak, bundan sonra da aynı inanç ve kararhlıkla yapmaya devam edecegımızden hic kuşkun ohnasın. Hiçbir kuvvet Turk milletini senın gosterdığin nurlu yoldan ayıramayacaktır. Çağdaş uygartık duzeyine mutlaka nlaşacmgız. Seneter geçtikçe seni daha iyi anhyor ve daba çok seviyonız, Seni yalnız bız değıl, dunyadaki birçok milletler de seviyor ve takdirle yadediyor. Bnnun için seninle haklı olarak gurur duyuyoruz. Ne mutlu sana ki, seneler ilerledikçe sana olan sevgi azalmıyor, çogalıyor. Ne mutlu bize kı, senin gibi bir dahiye sahip oiduk. Sana mınnet, sana şukran ve sana saygılar sunarak onunde bir defa daha egiliyonız. Toprağında rahat uyu ölumsuz Ataturk." At^'urk'un olumunun 50 yıh nedenıvle Mılb Eğıtım Gençlık ve Spor Bakanlığı'nda bır toplantı duzenlendi Toplantıda konuşan Bakan Hasan Celal Guzel "Hedefimiz 21. yuzyılın neslini doğmatik olmayan bir şekilde Atatnrk ilke ve ınkılaplarına baglı olarak yetiştırmekür" dedı Dışışlerı Bakanlığı'nda duzenlenen ve Ataturk'un dış polıtıka göruşlennın ele alındığı toplantıda konuşan, Bakan Mesut Yılmaz 'Ataturk'un uluslararası ıhşkılere yaklaşımının gerçekçı, antıempervalıst ve barışçı olduğunu söyledı Ankara'da ayrıca ODTU ve Hacettepe umversıtelermde de Ataturk'un göruşlennın ele almdığı bırer sempozyum düzenlendı SHP Ankara ıl örgutu \t kadın komısyonu "Ataturk ve DevTİmlerini Yaşatmak" konulu bır toplantı duzenledı Toplantıda Erdal İnonu ve Dıl Derneğı Başkanı Cevat Geray da bırer konuşma yaptılar Dıl Derneğı'nın Ataturk'un olumunun 50 yılı nedenıyle duzenledığı "Ataturk'un Kalıu" konulu açıkoturum Ankara'da ya pıldı Soz alan Attıla Sav, Ataturk'un kurduğu Turk Dıl Kurumu'na yöneltılen eleştınlerın yanlış ve haksız olduğunu, TDK'nın Ataturk'ün ölümünden sonra da onun ısteğı doğrultusunda görevını yaptığını söyledı Prof Dr, Rona Aybay, baska bır kuruma TDK'nın adını vernıenın, durumu olsa olsa komıkleştıreceğını söyledı Konunun Anayasa Mahkemesı'ne göturülmesı yolunun kapalı olduğuna dıkkat çeken Aybay, TDK'nın eskı statüsune kavuşturulması ıçın Avnıpa İnsan Hakları Komısyonu'na bıreysel başvuru hakkının kullanılabıleceğını söyledı Gazetemız yazarlarından Ugur Mumcu da TDK'nın eskı statusune kavuşması yolunun sıyasi olduğunu bıldırdı Mumcu, Ataturk'ün kurduğu TDK'yı kapatan yasanın aleyhıne yargı yoluna başvurulamayacak bır hukumet tasarrufu olduğunu ıfade ederek "Bir başka hukumet gelecek. Bu anayasayı ve yasayı değiştırecek. Bir SHP hukumete gelır ve bu yasayı değiştirir. Başka çaresi yok. Elverse de bu gibi konulan IHevizyonda tartışsak" dedı Ankara'da bulunan dıplomatik mısyonun duayenı ABD Buyukelçısı Hupe'ye vekâlet eden Vınod Grover, dıplomatik mısyon adına Anıtkabır'ı zıyaret ettı Ataturk'un 50 olum yıldonumunde tran ve Irak buyukelçılıklerı bayrakları yarıya ındırmedıler Iran Buyukelçısı Mottakı'ye daha sonra dıplomatik ıfadelerle telkınde bulunuldu ve Iran Buyukelçılığı'ndekı bayrak yanya ındırıldı İstanbul Valısı Cahit Bayar başkanlığında bır heyet Taksım'dekı Ataturk Anıtına çelenk koydu Bayar, özel defterı ımzaladı Ataturk'un Dolmabahçe Sarayı'ndakı odasında da anma toplantısı düzenlendı Yatağına çelenk koyularak saygı duruşu yapıldı İstanbul Unıversıtesı'nde duzenlenen anma toplantısında Valı Bayar bır konuşma yaptı Lıons Kulubu Yönetımı, bugun saat U.OO'de AKM konser salonunda "50. Yılında Yaşayan Ataturk" gunu duzenledı Uç bolumden oluşan programda, emeldı General Enver Eralp ve tanh yazarı Cemal Kutay konuşacak, Uskudar Musıkı Korosu'nun konserınden sonra sergıler yer alacak İstanbul Eğıtun ve Kültür Vakfı'nın Tarabya Kemal Ataturk Lısesı'nde duzenlenen anma toplantısına Anakent Beledıye Başkanı Bedrettin Dalan da katıldı CUNEYT ARCAYUREK yazıyor (Boftam/ı 1 Sa\fada) saat 11 'dekı anma torenı de bır rürlu başlayamıyordu Fakat Zenger'ın marıfetlı parmakları ıç TV kurmuş, buyuk ekranda ne Atatürk görünuyor ne yaşamından sahneler ya da ılkelerını ıçeren konuşmalarından sozler Kamera başta Semra Hanım'ı, toplaşıp Semra Hanım'ın Atatürk'le ılgılı değerlendırmesını bekleyen hanımları durmadan tarıyordu Bır yerde Ataturk olmalıydı Aradım taradım gozume carpmadı Bır yerde Atatürk un bır resmı, bır kuçuk büstu, bır anısı. Yoktu Ama salonda Semra Hanım, sıyah gıysıler ıçınde cıddı mı cıddı, ağırbaşlı mı, ağırbaşlı ön sıralarda oturuyor arada bır saygılannı sunanların elını sıkıyordu Semra Hanım mıkrofona davet edıldığınde, Kisa bır konuşmayla Ataturk'ün egrtıme yönelık gerçeğınden gırerek ve neyse kı Kadın Vakfı'nın da Ataturk ılkelerı arasında yer aldığını soylemeyerek toplantıyı açtı Münasebetsızlık ıste, o sırada aklıma ekonomıst prens Bulent Şemıler'ın Semra Hanım'a basyazarlık unvanını kazandırıp aramıza gırmesını sağlayan "Kadın ' Gazetesı'ne verdığı bes yuz mılyonluk ılan geidı Yıne munasebetsızlığın dık âlâsı dıyeceksınız, bu ılanın bırkaç bın satan dergının tırajına bakılarak mı yoksa sahıbının otorıtesıne göre mı verıldığı sorusu kafama takıldı Insan, tersıne ışleyışlere bır kere takılmaya görsün Nıce orneklerını ızlemekten sabah akşam "teskın edıcı ılaçlara" gereksıneceğımız bır donemden geçıyorduk Öncekı gece TV haberlerı, "Ataturk sevgısını bıçımsellıkten kurtarmak ıçın dünkü 10 Kasım gununü üçuncu sıraya almıştı " Cımbom haberı manşetteydi, ikınci manşet ıse seçım kazanan Bush ıle ılgılıydı Oysa, ışıne geldı mı bır çeşmenın açılışını yapsa dahı haberlerın başına özal'ı geçıren TFTT, anlamlı bır ıkı cümleyle 10Kasımıvurgular kı "Ataturk'ün hâlâ canlı bır şekilde yaşamasının sım nedi? Bu sır, milletimızı bir ulku çerçevesinde sa sunuştan sonra ötekılerıne toplayıp inanılmaz bır zafer »ageçebılırdı zanması, Turkleri yıkılmaktan, Duygusallık belkı de Ama parçalanmakUn kurtarması, mazduygusallığı kışkırtan kuşkular lum ulkelere kurtuluş \olu gosteryureğımızı kemırmıyor m u ' Bu mesı, ınkılaplanylaçagdaş bılime gün bıraz 'boyle" Ne var kı ge dayanan veni bır toplum oluşmalecek yıllarzaten unutturulmaya sını sağlamasıdır. Bu genel sebepçalışılan Ataturk 10 Kasım'larda ler içınde çok onemlı bır başkası "herhangı bır gün"e donuşturul da vardır. O da Alaturk'un millet 7 mek mı ıstenıyor acaba egemenliğine dayanan bir devlet Onca yıldan sonra gene ha kurmssı ve bu devletın gerçekleşbercılıkten nasıbımızı alamadığı tirecegi en önemli amaç olarak demızı da anladık Galatasaray'ın mokrasiyı gosJermesidir." mucızevı galıbıyetınden sonra Başbakan özal Ataturk'ün takMechstekı odasına TRT kamera lıt edılmesmın ınıkânsız olduğusını cağıran Ozal, yıne muthıs nu bıldırerek, "Temennımiz Turk acıklamalarından bırını yaptı milletinın yenı bir Ataturk yaraAnladık kı Galatasaray'ı ne sa tacak dunıma bir daha duşmemehadakı on bır genç adam ne de sidir" dedı. Özal şöyle konuştu "Geçen yanm asırda ekonomiantrenor Denızlı zafere ulaştırmıştı Ozal, "galıbıyette hıssesı miz Ataturk donemi ile kıyaslanolduğunu" açıkladı ve şımdı de mayacak kadar gelısti. Ataturkrın bır nefes alınız "sahaları ye un hayal ettıgi demokratik rejime şıl hale getırmelerının alınan so geçtik. Ataturk'u kavbeden genç nuçta onemlı payı" olduğunu kuşak olarak olgunlaştık. Şimdı Ataturk mucizesini yaratan ınsasöyledı m, insan olarak ileri goruşlulugu, Ozal'ın acıklamalarından artık zekâsı, dirayeti ve aynı zamanda bılıyoruz Devlet ışlerının konuumutsuzluk ve > ılgınlık anlanvla şulduğunu sandığımız Bakanlar incelemek ve anlamak aşamasına Kurulu'nda maclar ızlenıyor Fa vardık. kat oncekı g u n , "Ozal'ın Ataturk'un devrine bugunun konuğu" varmış TV'den ızleyememış Anlatımına gore bır ku şartlannda bakarak çekinmeden lağı konukta bır kulağı spıkerde eleştiride bulunmak, belkı her za"Sonra goller gelmeye basladı" man insafla bagdaşmayacak, ancak iki zaman parçasında yaşayan dıyor Ya konuğun söyledıklerı'' toplumlann farklı ihtiyaç ve geOrasına değınmıyor reklerinı anlamak da yarar sağlaHele bacanağı kulup başkanı yacakür. Bu durum biraz da insan na soyledıklerı'' Alı Tanrıyara zekâsının tenkit etmeden kavra"Galıbıyet olmazsa gozumuze maktaki zaafının bir sonucudur. gorunme" demıs oyle açıklıyor Ancak Ataturk'un eleştırilmekten Işte, "benım sevgılı vatandaşla korkacak bır yanı voktur. Zira rım', sahaların yeşıllenmesı, hele onun yarattığı eser, Turk miUeti ile Ozal'ın Tanrıyar aracılığıyla ver cumhurıyeti olarak bızleriz ve bidığı buyruktan sonra Galatasa zim kunımlanmızdır. Eleştırilen ray beş golie sahadan ayrıldı On ise sonuçta onun hayaline erişebır genc ınsan Ozal'dan gelen meyen bizlerin hatalanndan ibamesajdan sonra başka bır sonu ret olacaktır." ca asla, ama asla razı olamazAtaturk Kultur ve Tanh Yuksek lardı Ozal'ın TV'dekı tekeksığı, Kurumu Başkanı Suat Ilhan da 'Iktıdarımız zamanında futbolu anma toplantısında yaptığı konuşmuza da müreffeh günler geldı" mada "Ataturk, her >enı araştırcümlesı ıdı mada yeni degerlerlc karşılaşılan bir onder olma ozelligını 50 yıl 10 Kasım'ın ozetı Semra Hanım'dan Turgut sonra bugun de korumaktadır" Bey'e kadar her şey Anavatan dedı DYP Genel Başkanı Suleyman ıçın' Demirel, cumhurıyetı koruma ve Ne mutlu ANAP'lıyım dıyene' ARADA BIR Prof. Dr. FARUK EREM (Baştarafı 2. Sayfada) daha genış çerçevede de tüm ınsanlıktır. Gazete ya da dergı çıkarmak ıçın "önceden ızın alma", "malı temınat yatırma" koşuluna bağlama "ızın" de, genış anlamda sansür kavramı ıçındedır "Düşünce suçu" kavramını benımsemış bıryasal sıstem ıçınde, sansür gereksınımı duyulamayacaktır Çunkü ceza korkusu, "dolaylı sansür"dur "Yazı ışlerı müdurlennın sorumluluğu" da dolaylı sansurdür Buna bır açıdan resmı olmayan önleyıcı sansür denılebılır "Yayın vasakları" da bazı durumlarda aynı sonucu vermektedır (Bk DonmezerS.s 179,180182,244 384J Doktrınde şoyle bır ayrım henuz gorulmemektedır önleyıcı sanEür', "cezalandırıcı sansür" Ancak sonuç aynıdır (Polıs, s. 721) Kuşkusuz, ceza hukuku tarıhçesınde, "cezalandırıcı sansür" daha eskıdır Bundan sonra "önleyıcı sansür" dönemı geldı Gerekçesı şuydu Devlet, sonradan cezalandıracağını neden başta onlemesın Bu kendı sıstemı ıçınde tutarlıydı Sansurun kaldınlması kolay olmadı Bundan sonra duraksamalı bır dönem geldı Önleyıcı sansure dönulemezdı, ama "cezalandırıcı sansür" gerı geldı KKTC'de Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş başkanlığında bır heyet Cumhurıyet Alanf ndakı Ataturk Amtına çelerk koydu