Katalog

"İyî" faiı, devam... PAMUKBANK iyi b a n k a d ı r Cu m h u r iyet 65. Yıl; Sayı: 23034 Kurucusu: Yunus Nadi 400 TL. DukaktsGeride "İyi" seçim... devam. PAMUKBANK iyi bankadır n, 9 Ekim 1988 Pazar Paris'ten Başkanlıkseçimine biray kala Türkiye'nin gözü Beyaz Saray'ın iki adayında: Ihtilalin Bııslı ıııu. Dukakis ıııi? CUMHURİYETÇÎLERDEMOKRATLAR izleri SABETAY VAROL Fransız ihtilalinin kadri bilinmemiş önderi Danton, 250 bin kişinin kafasının kesilmesini buyuran Marat, her şeyden, ama önce m kendinden ürken, omuzlarına koca bir ihtilalin yükü binmiş Robespierre, hepsi Saint Andre ve çevresinde izler bırakmışlar. Yok aslmda farkımız... Dış Haberler Servili ABD'nin iki büyük partisi; "eşek" amblemli Demokrat ve " f l l " amblernli Cumhuriyetçi partiler bu yıl kasım ayında yapılacak başkanlık seçimlerinde bir kez daha karşılaşıyorlar. Aslmda Amerikan sisteminin muhafazakâr ve daha ılımlı kanadının temsilcileri olan bu iki parti arasında temelde fark yok. Siyahlann ve ttalyan, Yunan, trİanda asılh ya da Yahudi gibi azınlıklarla işçilerin genellikle oy verdiği Demokrat Parti sosyal programlara daha fazla ağırkk tarunmasıtu, yoksullann kollanmasını, \ergilendirmerun daha adil biçimde gerçekleşti rilmesini savunur. Cumhuriyetçi Parti ise büyük sermaye güçlerinin sözcülüğünü daha doğrudan üstlenmiş gibidir. Bu seçirn kampanyası sırasında Demokrat Parti ABD'nin muazzam bütçe ve dış ticaret açıklan üzerinde duruyor. Büyük sermayeden alınan vergilerin arttınlmasıru istiyor. Cumhuriyetçi Parti ise kendi yönetimleri döneminde ülkede işsizlik oranııun rekor ölçude duştüğünü (Vo 5.6) ve enflasyonun da *?o S'te kontrol altında tutulduğunu belirtiyor. Cumhuriyetçilerin bir başka ekonomik kozlan ise Amerikan ekonomisinin (A(kası Sa. 12, Sü. S'te) Bilinmeyene knşku Demokrat başkan adayı Michael Dukakis'in Ermeni ve Yunan asılh seçmeni hoş tutmak için sürdürdüğü ve "Türkiye aleyhtarı" olduğu izlenimlerini körükleyen tutumunda seçildikten sonra da ısrar etmesi beklenmiyor. Her aday gibi onun da seçilince "devlet potası"na gireceği sanıhyor. Tıpkı seçildikten sonra "Türk dostu" olârak tanınan Carter, hatta Reagan gibi. Ama yine de onun başkanlık olasılığı, Türkiye açısından pek sakin geçmeyecek bir TürkABD ilişkileri dönemi vaat ediyor. seçim zamanı" ve kampanya sırasında dilin kemiği olmaz. Bu bakış açısı Cumhuriyetçi Parti adayı George Bush'u belki kurtarabilir ama Michael Dukakis'li bir Demokrat Parti iktidarı olasılığı, Türkiye açısından pek sakin geçmeyecek bir TürkAmerikan ilişkileri dönemi vaat ediyor. Son bir yılda gerek Cumjıuri •9 İ Bushönde Denenmişin rahatlıgı Cumhuriyetçi aday Bush'un başkan seçilmesi halinde ABD'nin Doğu Akdeniz politikasında bir değişiklik beklenmiyor. Bu, Kıbrıs'ta ve Ege'de yeni, önceden var olmayan sorunların da gündeme gelmeyeceği anlamına geliyor. Bush'un Ermeni ve Yunan asılh seçmenin beklentilerine tümüyle ilgisiz kaldığı söylenememekle birlikte, TürkABD ilişkilerindeki sorunlara kaynakhk eden Kongre karşısında, bugünkü yöneümin tutumunu izleyeceği beklentisi rahatlık yaratıyor. ettı. • Cumhuriyetçi aday Bush, ABD Ermeni Doğu Kiliseleri Patriği Torkom Manukyan'a gönderdiği bir mektupta ABD'nin Ankara'daki Büyükelçisi Robert Stransz Hupe'ye Ermeni soykırımının ortaya çıkmasını sağlayacak arşivlerin açılmasını sağlaması için direktif verildiğini açıkladı. • Dukakis, "Ermeni soykınmı karar tasansını" destektediğini açıkladı, "Ermeni soykınmı, VVashington'daki Soykınm Miizesi'nde yerini almah" dedi. • ABD Başkan Yardımcısı Ge(Arkası Sa. 12, Sü. 4'te) Brüksel'den UFUK GÜLDEMİR WASHINGTON Kasım ayında yapılacak ABD başkanlık seçimine yaklaşık bir ay kala, iki partinin başkan adayının dış politikalan TürkAmerikan ilişkileri kapsamında incelendiğinde ortaya çıkan manzara pek parlak değil. Ancak denilebilir ki "şimdi yetçi Parti adayı George Bush gerekse Michael Dukakis'in Türkiye bağlantılı faaliyetleri hakkmda yazdığımız haberlerin ilk cünıleleri bilgisayarımızın "seçiın" dosyasında kronolojik olarak şöyle sıralanmış: • ABD başkan aday adayı Dukakis, valisi olduğu eyalette 24 nisanı Ermeni şehitleri günu ilan Pazarda demokrasi HADİ ULUENGtN Burada bugün yerel seçimler var. Belçikalılar sandık başına gidip, dört yıl için belediye başkanlarını, belediye meclisi üyelerini seçecekler. Politikacılan önce kendi günlük hayatlarında sınayıp beğenirlerse büyük politika yapmaya gönderecekler. BUSH 7 PUAN ÖNDE 12. Sayfada Atatürk matemsiz anılacak Kültür Bakanı Titiz, Atatürk'ün ölüm yıldonümünde kapsamlı anma etkinlikleri düzenleneceğini, ancak eskiden olduğu gibi günlük yaşamın akışınm bozulnıayacağmı söyledi. ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) Atatürk, ölümünün 50. yıldönumunde yas tutulmadan anılacak. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın koordinatörlüğünde 713 kasım tarihleri arasında "Atatürk'ü Anma Haftası" duzenlenecek. Kültür ve Turizm Bakanlığının önerisi uzerine yeni bir yaklaşımla anılması benimsenen Ata(Arkası Sa. 12, Sü. 8'de) SELÇUK VE MUMCU FRA NKFUR T KtTA P rUARl'NDA 13. Sayfada Zam.., Cumhuriyet, bugünden başlayarak satış fiyatına 50 lira zam yapıyor. Gazetemiz artık 400 liraya satılacak. Bu kaçınılmaz fiyat artışımn nedenlerini okurlarımız bizim kadar biliyor. Yine de iki temel nedeni belirtelim: Ekim ayı başından geçerli olarak imzalanan toplusözleşmeyle Cumhuriyet çalışanlarırun ücretlerine ortalama yüzde 115 zam geldi. Bu ücret artışı, çalışaniarımızı enflasyon karşısında ancak koruyabilecek; ama aynı zamanda toplam maliyetimize yüzde 10'un üzerinde bir ek yük getirecektir. Daha da önemli bir darboğazı kâğıtta yaşadığımızı yine tüm okurlanmız biliyor. SEKA grevi başladığında kâğıdın tonu 8S9 bin liraydı. Şu anda ise bir ton ithal kâğıda 1.5 milyon lira ödemek zorundayız. 400 liralık yeni satış fiyatımızın, bugünku yuzde 80'lere varan enflasyonist ortamda ne kadar direnebileceği de hiç kuşkusuz bir başka soru işaretidir. Okurlarımızın bilinç ve anlayış düzeyinin, bağımsızlığımızın temel güvencesi olduğunu bilerek herkese iyi pazarlar dileriz. Londradan Kent avcılan EDİP ÖYMEN Futbol serkeşliği dönemi geçiyor. Yerini, kent avcılığına bırakıyor. Kent avcılan, îngiltere'de Thatcher reformundan pay alamayanlann son icadı: Silahlanmak ve çevreye dehşet saçmak. Madrid'den Cumhuriyet Üç köşeli Carmenler MİNE G. SAULNIER Haber bomba gibi patladı. Baeza'daki Guardia Civile Akademisi'ne 195 kız öğrenci alınacaktı. Yani ters çevrilmiş kömür faraşına benzeyen üç köşeli kara şapkalar onların başını da süsleyecekti. YÖK DÜZENt Ulffllt dfilTlİrin flffllllflS Bır k a d ı n Ml K K b a n v ı ı ı u ı u v i ı ı ı ı m a ı t ı ı ı ı u a aşmjyj ngiuna ulaşmaya çalışıyor 55 yaşında bir kadını dizlerinin, dirseklerinin üstune yere kapaklatan yurek fırbnasını duyabilmek ıçin insanın adı, Bursa Ûze! Tıp Cezaevı kapısında, Kezban Teyze olmalı. 8 gündür açlık grevi var. Kezban Teyze nın oğlu sekiz gündür aç. Yaralılar var, deniyor içerde. Koğuşlarm değiştirilmesine karşı çıkanların bir bölumu hücrelere gönderilmiş. Kezban Teyze bunları duyuyor cezaevi kapısında ve oğlundan haber alabilmek ıçin her açıldığında kapının önüne koşuyor. Ama kapı sekız gün boyunca dunyaya sağır, bir tek yanıt vermiyor. Ta, araya giren SHP milletvekıllerinin girişımıyle, istekler kabul edilene. açlık grevi sona erene kadar. Ve Kezban Teyze'nin yüreginı delip geçen kaygı bir sıyahbeyaz fotoğrafta böyle donup kalıyor. (Fotoğraf: Kuttu Esendemir/Bursa) Yatmış demir kapının önüne, dayamış yanağını soğuk betona, kapıyı gözlenyle Doğramacı: Niye Lstifa edeyim? Y Ö K Başkanı thsan Doğramacı. "Beni atayan 'yoruldun' derse başkasım atar. Atayamn güveni önemli. Niye istifa edeyim?" diye konuştu. ÜMİT ASLANBAY ~ ANKARA YÖK Başkaru Prof. Dr. thsan Doğramaa, hükümet kanadından YÖK'e yöneltilen eleştirilerin "kannnu okudukça, anladıkça kalmayacagı" görüşüyle yanıtladi. Prof. Doğramacı YÖK'e son günlerde gelen eleştirilere "Cumhurbaşkanının sessiz kaldığı" yolundaki göruşler için ise "Bu sistemde atama mevkii Sajın Cumhurbaşkanı'dır. Beni atayan mevki derse ki,' Yo(Arkası Sa. 13, Su. 4'te) Münih'ten Portakal da ithal ANKARA'dan YALÇIN DOĞAN Sarı sıvı festivali LALE FİLOĞLU Münih'in her yıl tekrarlanan bira festivalindeyiz. Tam bir çılgınlık. Herkes oiabildiğince çok bira türü deneyebilmek için koşuşturup duruyor. Bu böyle saatlerce sürüyor. 1989 bütçe veprogramı belli oldu Savunmada Mandrake... ANKARA "Tam bir aldatmaca bu Savunma Sanayii Fonu" diyor ve görevinden istifa ediyor. Kim?.. Savunma Sanayi Fonu'ndaki iki numaralı sorumlu, yani Başkan Yardımcısı Ahmet Söylemezoğlu. Devletin önemlı kademelerine olduğu gıbi, "Savunma Sanayii Geliştırme ve Destekteme Fonu Başkanhğı" için de Ahmet Özal Amerika'dan bir (Arkası Sa. 12, Sü. Tde) 12 trilyon açık Bütçe açıgı: 5 trilyon, Borç ödemeleri: 72 trilyon, Y e « i b o r ç l a n m a : 12.2 trilyon, t h r a c a t : 13.2 milyar, İ t h a l a t : 16.9 milyar. Bu yıl 4.1 trilyon lira olması beklenen bütçe açığı, 1989 yılında 5 trilyon lira düzeyinde gerçekleşecek. Borç ödemeleriyle birlikte açık 12 trilyon lirayı geçiyor. Bütçeden personel için ayrılan ödeneklerin artış oranı enflasyonun gerisinde tutuldu. 1989 yılında kalkınma hmnın yüzde 7.2'den yüzde 4.5'e, iç tüketimdeki reel artış oranmm yüzde 8'den yüzde 4'e çekilmesi hedefleniyor. 1988'in enflasyon tahmini toptan eşyada yüzde 4045, tüketici fıyatlannda yüzde 60 olarak belirlendi. Ekonoıtli'de Kamuoyunun gündemini uzun süre işgal eden "çikita muz"dan sonra bu kez lüks seml manavlarınm vitrinlerini Arjantin'den ithal edilen portakallar süslemeye bcşladı. tstanbol Haber Servisi Kamuoyunun uzun süre gundeminde kalan ithal muz, "çikita" dan sonra şimdi de Arjantin'den portakal ithali başladı. Yaklaşık bir hafta önce İstanbul Sebze ve Meyve Hali'nden 2000 ile 2200 lira arasında fiyatlarla çıkışı yapılan ithal Arjantin portakalı, 500 ile 1500 lira arasında satılan Fenike portakalına göre daha taze ve gösterişli olarak niteleniyor. (Arkası Sa. 13, Sü. S'te) 7. Sayfada CÛNEYT ARCAYÜREK yazıyor ANKARA TFIT tartışması daha çok sağ kesimdeki çatışmaların yeni bir boyutu. DYP'nin verdiği gensorunun belirgin amacı ANAP içindekı gelışmelere projektör tutarak kışkırtmak. Bir yandan da TFfT'deki partizan haberciliği sergilemek. Bir süredir Kutsal İttifakçılardan TRT^ye yönelen saldırılar, döndü dolaştı, hükümete karşı içerik kazandı. ittifakın görünür(Arkası Sa. 12, Sü. I'de) DEMÎREL: PİNOCHET BİLE 'GİDERİM' DEDİ 8. Sayfada Şaplak Yerli sigarada dönüm noktası Türkiye'nin 92 yılhk bir aradan sonra Tütün ithalini bir eski Tekel yetkilisi, "Türk pazarını ele geçirme planı" olarak yorumladı. ABD'den 1550 ton tütün ithal etmesinin Genel Müdür özden, Türkiye'nin ithal ardından blended (harmanlanmış) sigarayı sigaraya yılda 200 milyon dolar Tokat'ta üreteceği belirlendi. Amerikan veremeyeceğini savunuyor. 13. Sayfada tütünü ile üretilecek sigara için gerekli makineler 'bedava' verildi. Tütün ihracatçıları TÜTÜN TUZAĞI gelişmeyi ihtiyatla karşıladı. HİKMET ÇETİNKAYA'mn yazısı 9. Sayfada Santiago'da dev kııtlaıııa Dış Haberler Servisi Şili'de yuzbinlerce kişi sokaklaıa dökülüp General Augusto Pinochel'nin referandumda uğradığı yenilgiviçoşkulugösıerilerle kutlarken, muhalefet, cunta liderinin 1990'dan önce iktidarı terk etmesinde ısrar ediyor. Başkent Santiago'da önceki gün düzenlenen dev kutlama göste 400 bin kişilik demokrasi gösterisi rilerinde 40 kadar gösterici ile 25 yabancı gazetecinin güvenlik guçltrinin mudahalesi sırasında yaralandıgı bildirildi. Gösterilere yaklaşık 400 bin kişi katıldı. 16 parti ve gruptan oluşan muhalefet blokunun ılımlı liderlerinden sosyalıst Ricardo Lagos, Pinochet'nin perşembe akşamı Şi(Arkası Sa. 12, Sü. 8'de) pazarlar. Cumhurhet DERGİ'de bu hafta: Modada saltanat ayakkabımn... • Yugoslavya Yugoslavya'da Karadağ Cumhuriyeti 'nde büyük gösteriler. Hükümet istifa etti. 3. Sayfada • Cezayir'de isyan kontrol altında Devlet "Eleştirel düşünce kn'zı, İspanya ve Porte Başkanı Şadli Bin Cedid durum normate Demokrasiyie eleştirel düşünce gelenedönüyor dedi. 3. Sayfada kiz'le birlikte tüm Latin Amerika'yı kapsayan ği arasındaki ilinti... Meksikalı yazar Octavio Paz bir konuşma bir olgudur. Bana göre bu, ahlaksal ve tarih• Siiper tllmler sında bu bağa Latin Amerika kapsamında sel bir sorundur. Sonradan bir seriye dönüsen Rocky öykülerinin değinmiş. Eleştirel düşünceyle demokrasiŞu konu uzun bir süre tartışıldı: Büyük ilki, en iyi olanı. Başrolde nin birbirini bütünleyen şeyler olduğunu be ozanlann ve romancıiarın ülkesi İspanya'nın Sylvester Stallone'nin jirten ünlü yazar, bir yerde "medrese kafası" büyük filozofu neden hiç olmadı? İspanya'oynadığı 'RockyI' ile demokrasinin neden bağdaşamayacağı nın bazı büyük dinbilimcHeri oldu, dolayıTV2'de. 4. Sayfada nı anlatmış. Adı yıllardır Nobel adayları arasında geçen Octavio Paz şöyle diyor: • Sualtı belgeseli Didim'le Istanbul (Arkası Sa. 13, Sü. I'de) Boğazı arasındaki sualtı zenginliklerini ekrana getirecek olan belgesel, bu sezon 6 HASAN CEMAL bölüm olarak gösterilecek. 4. Sayfada Eleştirel Düşünebilmek... • Olimplyat Stadyumu'nda insan hakları konseri Af Örgutu 'nun duzenlediği rock konserini Atina'da 80 bin kişi iziedi. 5. Sayfada • F.Bahçe fark yaptı Türkiye 1. Ligi'nde dün 2 maç oynandı. F.Bahçe, A.Gücü'nü 51, Malatya.KSK'yı 21 yendi. Sporda • Doğalgaz günlük yaşamda Sovyetler Birliği'nden getirilen doğatgaz, Başbakan Özal'ın katıldığı törenle bugün Ankara'da kullamlmaya başlamyor. Arka Sayfada m Yaşamak kedi ve köpeğin de hakkı Dünyaya insan olarak gelmek ne ki... Avcı ya da av olmak yalnızca bir şans oyunu. Arka Sayfada UĞUR MUMCU GOZLEM Kulaklara Küpe.• • FRANKFUFfT Son yıllardakı diktatörieri şöyle bir sayalır Şah... Ne oldu ŞaA'a? Mollalar ihtilali sonunda Şah'a olanlar oldu. Sığınacak ülke bile bulamadı Şah! Ya Enver Sedat... Sedat, geçit töreninı izlerken şeref tribününde öldürüldü. (Arkası Sa. 13, Sü. Tde)