Katalog

CUMHURİYET/8 HAVA DURUMU Meteorotoji Genel MüdürluOu'nden alman bilgiye gore, butdn bökjeter parcafe, yer yer çok bulutlu, kıyı Ege He Do0u ve Guneydofiu Anadotu'nun doflusu 4 ş « t a katan tum yurtta yaflış bekleniym: Vaj^lar saOanak ve gök gdfOÜOia I W saÖanakşaMhdeoiacak.H**SCAK ', UQ:De#şmevecelcRÜZGAR:Kuzey«! doju. yurdun doOu kesimterinde guney ve doflu yflrterden orta kuvvetto yer yer kuvvetfce esecek. Denizlerimizde ruzgar: Doflu Akdeniz'de gOnbaösı ve k) NİZ: Mutedd ve kaba dalgaJı olacak, dakja yuksekliji 2 iia 3 metdos, Dofiu Karadeniıde kıbte ve re dolayında bulunacak Vaı Gilu'nde hava Parçalı buiutlu geçekeşışlemeden, ötefci denizJerimiaie yıl cek, ruzBir guney ve doflu yAnlerden orta kuvvette esecek göl Az ve poyrazdan 3 iia 5 kuvvetinde yer muteöıl daigatı. dakja yüksekJiği 05 üa 1 metre dolayında olacak. yer 6 «a 7 kuvvetinde saatfc 1021 yer yer 2733 (Jeniz milı h d a esecek. 0Eyatmjrtu Maıa Mapaan Myamifl Myon *0n Y Y Y Y B 29°WD(yart>a*ır 19» 19» Edime 29» 15» Erancan 20° 10° Ermrum 18° 5° Estdseftir B 29° 13" Manisa Y 19° 11° K.Maraş Y 24° 11° Meran V 1P 7» Mujla Y 20° 10° Muş Y Y Y Y B HABERLERİN DEVAMI TÜRKİYE'DE BUGÛN 2S°16° 29° 18° 28° 20° 26° 15° 20° 9° 5 EKÎM 1988 DÛNYA'DA BUGÜN AmstertamV 14° Ajnman B 30° Aüra Y 22° Bagdat A 32° Bafotona 8 24° Basel B 15° Bdgrat B 15° Berfn Y 15° BOTı.1 Y 16° Brütacl Y 14° Budaptste Y 14° B 15° Cenvre B 28° Cezavir A 38° Odde A 36° Oufeayi Fnncfurt Y 16° Gıme Y 28° Y 13° B 28° Kahirc Kspentıag Y 14° Y 16° Y 30° Lrttoşa B 13° Y 14° B 27° B 21° Mfeno Montrnl Y 21° Mostora B 11° IMmh Y 15° NmrYork A 32° Osio Y 15° Paris Y 16° Prag Y 15° A 36° RJyad 6 25° Roma Sofya Y 13° Saıtı B 32° A 27° A 29° Tünus Y 13° 8 21° vmdMc A 21° Vıyana VAslııngtonA 27° Zuı* B 15° taningrad Londra POLİTİKA VE OTESÎ MEHMED KEMAL Mata Artakya AnOlyj Artvin 4dm BaMosr BMcik BtagU Mb Bdu Burea Çantfdofc Çoojm Derazü Y 28°20°Sre9in Y21°16°Ortu Y 30°WGümüdaneY 21°11°KzY 21» UC HaMdri B 22° 10° Samsun Y 26 13° Isparto Y ZF S°Sîr1 Y 20° 14°Istanöul Y 2T> 1«° Sinop Y 22°U° inrtr Y ?S°15°Sıv9s Y28°10°K» 8 16° 4°T*Mafl B 22° 10° Kasömonu Y 18° 9° Tnttaan Y 19°10°Kayan Y 18» 8 ° l n a * Y 19° 14° Kıridmli Y 19» 10° U ş * Y 19° 14° Konys Y 20° 11° Vw Y 17° 10° Küttya Y 18° B°*Hgat Y 25° 13° MaMva Y 27° 9° ZooouMak Y 2010°Gazafep Y28°U°Nİ0de Y 20° 17° Y21°16° Y 21" 17° B27°1«° Y 20»16° Y 19° 8° Y 19° 11° Y 22° 17» Y 26°10° Y 20° 9° B 22» W Y 18» 7° Y 20° 14° Y 18° 10° Candan Şiirier. •• ıS fr açm B tsuhıDu K karlı S u l Y yajmuriı. Can Yücel, babasına adadığı Yazma'dan (1950) bu yan a sekiz şiir kitabı çıkardı (Sevgi Duvan, Bir Siyasinin Şiirleri, ölüm ve Oğlum, Şiir Alayı, Rengârenk, Gökyokuş, Çok Bi Çocuk. Son kitabının adını neden Çok Bi Çocuk koydu diye bir hayli düşündüm. Yunan ve Roma düşünürleri vardır; adları anılırken Milâttan şunca yıl önce, şunca yıl sonra derter; Can onlara benziyordu. Her sözünün önünde ve ardında bir hikmet vardı. İşte şu üç dizeyi okuyorum: Çok sabıkalı, ama çok çocuk bi cocuktun Hep o ihtiyarlamış çocuk bahçen içinde Ve halâ içerek. Biliyorsunuz, Can'ın babası Hasan Ali Yücel'dir. Eskiden CarV dan söz edilirken Hasan Ali'nin oğlu' derlerdi. Şimdi ünü öylesine yaygın ki Hasan Ali Yücel'den söz edilirken 'Can'ın babası' diyorlar. Kitabın kapağında bir kartpostal var. Belli yurtdışında bir geziden atılmış. Can da bunca yıl saklamış. "Evladım Can", diye başlryor. "Mektubunu seve seve okudum. Büyüdüğünü söylüyorsun; buna pek sevindim. Fakat çocuğum, büyümek öyte kolay olmuyor. Bak ben koca adam olduğum halde 'büyüyemedim'. Büyümek için büyüklerin sözlerini dinlemek, onlann büyük işlerini yavaş yavaş öğrenmek lazım. Bu resimde gördüğün çocuk çember çevirecek yaşta iken ev yapmasını da öğrenmeye çalışıyor. Ben sana bunların hepsini öğreteceğim. Sen de onları güzel güzel yapacaksın, değil mi yavrum? GozJerini öper, öperim Can'ım." Posta kartının üstünde çember çevirirken ev de yapan bir çocuk resmi var. Hasan Ali Bey gittiği yurtdışı bir geziden bunu atmış. Görünüşünde çok savruk sanılan Can da bu kartpostalı altmışına gelene değin saklamış. Yazılan sozler, çember, ev, çocuğun elindeki sopa uyum içinde. Kitaba kapak olmuş, ustaca... Can Yücel 1950 yılında yayımladığı Yazma'da "O bir sakız agacıydı, alelâde; / Bir gün o yeşil sahile çıktı geldi, / O zaman bu zaman memnun yerinden; / Seyreder bulutları, göğü, denizi." gibi yumuşak şiirier söylerdi. Bu arayışı onu sovgülü şiirlere kadar götürdü. Son taşlama, yergi diyebileceğimiz şiirlerinde ağzını bozar, Eşref, Neyzen Tevfik olur. Elbette Eşref ve Neyzen'in daha okuryazarı. Bir konuşmasmda, "Ben şiiri ciddiye almryorum ki zaten, yeter ki şiir beni ciddiye alsın" derse de inanmayın; ömrünü şiire vermiştir. Şiirleri dillenmediğinde üzükjüğünü çok görmüşümdür. Bir başka konuşmasmda da, "Şiir ki hem beladır, hem mevl *' demez mi? Bir Siyasinin Şiirleri'nde başkaldırı vardır. Bir yere tıksalar bile savaşmayı bilir. Sözcükler elinde birer mototofkokteyli gibidir, nereye fırlatsa patlar. Dıştan sere serpe, vurdum duymaz gibi görünse de şiirin kendine özgü disiplini altındadır; ister sarhoş olsun ister ayık; ister uyur gezsin ister uyanık... Onun şiirini ironi ve kara mizahtan epik ve lirik olana değin uzatırlar. Arkaik ve mitolojik bulanlar vardır. Güncel ve fantastik bir çizgiye oturturiar. Bu kitapta dört ağıt var: Oktay Rifat, İdris Küçükömer, ilhan Koman, Atilla Tokatlı için... 1960 yıllarında bir gün Oktay'ın Kuzguncuk'taki evine gidiyorlar; Cevat var, Teoman var. Kapryı Oktay açıyor, gözlerinde deniz hareleri, "Ne iyi ettiniz de geldiniz çocuklar, diyor, sosyalizmi göreceğim gelmişti." Değil sosyalizmi görmek, Oktay'a Aşiyan'da yatacak bir karıslık yer vermediler. Hâlâ içime oturur. UM Uraz öldüğünde böyle olmuştu. Aşiyan'a gömülmek istemişti, 'yer yok' demişlerdi. Sonunda isvan ağırlığını koydu da yer bulundu. Can, ağıtların yanında kitabına bir de yergi şiiri almış. Eski dostlar ne de olsa şarap gibi eskimiştir, değer bilinir. Şiirin adını Alttan Almayan Altan koymuş. Şöyle diyor: Kıhire* Ozal: Enflasyona akştık (Baştarafı 1. Sayfada) nelerde çekilen sıkıntılardan söz etti. Karaduman, bütçe açıklannın önlenmesi için tasarrufa özen gösterilmesi gerektiğini kaydederek, "Tasamıfa riayet ortak bir Uke haliae gdmeli. Bu disipline ve sade devlet anlayışına başta Başbakan ve Bakanlar öncüJuk etmeli, bu alanda hallan sempatiyle karşüayacağı örnelder venneiidirler" dedi. Konuşmasmda referandum sonuçlannı değerlendiren Karaduman, halkın siyasi istikran tercih ettiğini, iktidara olan güvenini sürdürdüğünü belirterek, sonuçlardan halkın iktidara bir de mesaj ilettiğini, bu mesajın Başbakan'ın geçen hafta grupta yaptığı konuşmasından algılanmış olduğunu anlattı. 17 Şubat 1923'teki tktisat Kongresi'nde Atatürk'ün yaptığı konuşmadan bir pasaj okuyarak ekonominin önemine değinen Karaduman, sözlerini şöyle sürdürdü: "tktidann hizmet anlayışının iilkeye getirdiği maliyet yiiksek dozdaki enflasyonun sebebini oluşturmaktadır. Enflasyonun aşağı çekilmesi için duşnniilen ciddi tedbirleri memnunlukla karşılıyonız. Ancak getirilen külfetlere diişük gelir gruplannın defil, yiiksek gelir gruplannın da katılması gerekmektedir. Vergi kaçaklan çok büyük boyutlara ulaşmıştır. Hızlı kalkınmanın külfetlerine yüksek gelir gruplan yelerince katılmıyorlar. SürekJi kaçış yollan anyorlar ve bulmakta da giiçlük çekmiyorlar." CUNEYT ARCAYUREK yaz.yor gezip dolaşarak, insanlaria konuşarak rey alınır. Rey almada bunlann ağırlığı vardır. Siz onu okşayacaksınız, o da siri görecek. Bir de mubakkak seçimden önce gitmeniz lazıra. Hem seçimden önce bem de seçim sırasında gidersenu daha iyi olur. 1992'de sehirlerin nüfusu yüzde 65'i gececek. Bu da, farklı bir siyasi yaldaşımı öngörür. Artık kalabalık mevdan mitingierinin pek fazla bir şey ifade etmediğini düşünüyorum. Dan çıkmayınca kalabalık bir şey ifade etmez. Hatta biz bazen hiç kalabalık toplamadıgımız ycrlerden daha çok oy aldık." Ozal, enflasyonla mücadelenin toplu bir mücadele olduğunu belirterek Türkiye'de 1971'den beri bir enflasyon yaşandığmı anlattı. Özal, konuşmasını şöyle sürdürdü: "Türkiye'de Güney Amerika tipi, yüzde yüzlerin üzerinde bir enflasyon olmasa bile artık yüzde 34MO'lı enflasyonlara alıştık. Bunun da ortadan kaldınlması çok zordur. Büyük fedakârlık ve zaman ister. Ejıflasyonu birdenbire düşürürsek karşımıza başka problemler çıkar." Özal, enflasyonun hızlı bir şekilde duşürülmesi halinde kalkınma hızının yavaşlayacağını, yatınmların azalacağını anlatarak, "Bunun da sonuçlan var. tşler yavaşlar, size esnaf ve tüccardan 'siftah edemiyoruz, iş yapamıyoruz' diye laflar gelir" şeklinde konuştu. özal, tasarruf genelgesi çıkaracaklannı da belirterek, "TBrkiye bugiin 1984'ten daha giiçlü bir şekilde enflasyonla mücadele edebilir" diye konuştu. Enflasyonu duşurmek için parasal bazı tedbirler getireceklerini ve bütçeyı daraltacaklarım belirten özal, şunlan söyledi: "Bütçeyi dariaşbracagız. Arkadaşlar bize yardımcı olsunlar. Bunu başanrsak enflasyonla mücadelede önemli yol alınz. Ama zannetmeyin ki enflasyon hemen diişecektir. Kademeli ve sürekli bir mücadeleyle enflasyonu indirecegiz. Şu anda bir rakam söyleyemem. Ancak, bütçede realist kısıntıiar yapacağız." özal, vergi toplanması gerektiği üzerinde de durarak, KlT'lerin bazüannın Kurumlar Vergisi'ni bile ödeyemediklerini, en fazla kaçağın Gelir Vergisi ve Katma E>eğer Vergisi'nde olduğunu anlattı. Ozal, enflasyonun aşağı çekilmesi ile birlikte Ttirkiye ekonomisinin Ortak Pazar ve dünya ekonomisi ile entegre hale getirileceğini, bu çalışmaların TV'de düzenlcnecek açıkoturumlarla halka anlatılacağını sozlerine ekledi. (Baştarafı l. Sayfada) bakan'la bireylerin sırtının bir kez daha yere vurulduğu böylece resmen anlaşıldı. Yok, yok. "Büyüyen Türkiye'de büyüyen rakamlardan korkmayalım". Ama bu, azan enflasyonmuş ne çıkar, insanlan eziyormuş, ne geım! Sorun rakamlann büyümesi. İster enflasyonda olsun, ister başka alanda, yeter ki büyüsün rakamlar. Verelim oyları Özal'a. O büyüsün, onunla enflasyon yüzdesi de büyüsün. Çankaya'da oturan aydınlardan da yüzde 40 dolayında Özal'a evet çıksın. Aydın kesim, basın uyusun, uyusun da büyüsün maşallah! "Yeni özal" neler yapacaktı? Bütçeyi denkleştirip enflasyonu aşağrya çekecekti. Pehlivan, kolları sıvadı. Bir süredir beceriksizliği kanıtlanan Bozkurt Bey biraderimize bıraktığı ekonomik işlerin başına geçecekti. Bir vergi alacaktı ki enflasyon musibetinden kurtulacaktık. Çok kazananın vermediği vergileri öyie bir tahsil eyieyecektı ki enflasyonun büyük kışkırtıcısı bütçe açığı şıpın işi çözülecekti. Buyrugu ver maliye bakanına, vergi alamadıklarını "teşhir etsın". Bakan ise TV'de bu konuda kem küm. İkinci dereceden bir morfin daha bul, bu kez "resmi arabaların olur olmaz işlere gönderilmemesini" genelgele. Bu da tavladaki yeni gele. Bir Başbakan'ın birkaç markadan otomobil ordusu olacak, iki uçak yetmeyecek, hadi üçüncüsüne heveslenecek. "Tasarrufa buradan" başlayalım diyemeyen bir bakan. Genel müdür maaşı krt kanaat, arada bir makam ara Özal'ın buyruğuna her olanağı basını kullanmayacak, al sana hazır tutuyorlar. İki turlu sistemi bir kocaman önlem. Şu sıra "Bu Özal adına savunanlar, "bu yobaşa bu tıraş" deyişini anımsa lun siyasette kazançlı çıkmanın maz mısınız? makul yolu" olduğunu tumturaklı Özal'ın, ekonomide düştüğü biçimde kamuoyuna sindirmeye kısır döngüyü kıracağına inanan çalışıyorlar. aklı, evvellere kimi rakamlar: örŞakşakçının bir kulağından gineğin Kurumlar Vergisi yüzde rip ötekinden çıkacak sakıncaları 46, bankalar trilyonlar vuruyor, dün Baykal söylüyordu. Çoğunödedikleri yüzde 7. Hani şu tu luk sistemine kayişın 1960'tan kaka olan, Özal'ın elinde kala önce yaşadığımız günleri geri kala tek silah 1980 öncesi var ya. getireceğini, kitlelerin yeniden O dönemde enflasyon yüzde 64. kutuplaşacağını, nispi usulden Dış borç 13.5 milyar dolar. İç çoğunluğa sürüklenirken "rejim borç 500 milyar dolayında. Ra tercıhine bir kez daha kamların büyüdüğünü destekçi zortandığımızı" vurguluyordu. leriyle halka yutturan Özal döne Son günlerde Turgut Bey'in kaminde sadece son yedi ayda 4 rakteri üzerine yazışmalar stırüp trilyon iç borç. "Tahakkuk eden gidiyor. Özal, bir yandan siyasette yumuşaklık, hoşgörüden dem v e r giyi alamayınca" hadi yenivurur, oy ihtirası gelince gerilimli d e n j ç borçianmaya. İç borç 17 trilyon, dış borç 50 milyar dolar. siyaseti hemen yeğler. Ozal bu gerçekleri bilmez Demirel ise Özal'ın tek korkumi?.. Bilir de bugün bilmez gö sunu açıklıyordu. 1983 asker rünür. O kadar bilir ki, 1983'te modeli üç partiden ikisinin göçüp "enflasyonu azaltmadan fakirin gittiğini, sıra ANAP'a geldiğindurumunu düzelteceğini iddia den Özal'ın buram buram terleedenler, en büyük sahtekârlar yip yeni önlemler aradığını anladır" der. "Türkiye, enflasyonu tıyordu. Hiçbir yasayı, kuralı indirsin demek, aynı zamanda umursamadan sistemi değiştirekalkınma hızının yavaşlatılması bilirdi Özal, yapardı. Antidemokile denktir" demeye başlar, an ratik olurmuş, olurdu. Böyle dilar ki indiremiyor. Sonrası daha yen Demirel sonra, "Kazdıkları ilginç, "Milletimizin artık enflas kuyuya düşeceklerine" değiniyonla, yani zam yaparak kalkına yor. "Ellerinden geleni artlarına cağımızı iddia eden politikacıla koymazlarsa hatırım kalır" diyera inanacağını sanmadığını" rek Özal'a meydan okuyordu. açıktan ifade buyurmuş 1983'te, Hete yüzde 65 hayıra karşı 35'in başarı olduğunu söyleyen unutur gider. Abesi savunmanın yıldız siya özal'a "Hiç hokkabazlığa gerek set adamlığı ile eşdeğer olduğu yok" demesi... Ya, Başbakan'bir dönem geçiriyor Türkiye. ın bize reva gördüğü sözcükle Şakşakçıları eksilmiyor. Enflas "Bu sonucu lehine çevirmek yondan canı yanmayanlar, mil sahtekârlıktır" demesi? Şu son günlerde "sahtekâr" yadara doyamayan gönülleriyle ya telefonda ya iç söyleşilerde sözcüğü de çok kullanıhr oldu. GERCEK OLAYLAKEV ARDENDAKI (Baştarafı 1. Sayfada) lerde iç ve dış sermaye çevreleÖzaKdan acı haberler rinin yararına dönen ekonomi Başbakan Turgut özal, konuşçarklannm göstergelerde bırakmasına kendisine yönelik övgülere tığı geçici izleri kendi bağlamı karşüık, "Beni methetmeyin" didışında değerlendirmek yanlış yerek başladı ve enflasyonun, bir yaklaşımdır. Üstelik bu tür "Yiizde 3O40'lardan aşağılara rejimlerde yaşayan toplumlar,diişürülmesinin çok zor ve fedazaman içinde er geç ağtr bir be kârlık isteyen bir iş olduguno" dei ödemek zorunda kahyorlar. anlattı. Özal, enflasyonu hızla dü1973 sonbahannda kanlı bir şürmenin başka problemler getiaskeri darbeyle meşru yönetimi receğini de vurguladı. devirerek Şili'de iktidarı ele ge özal, baa ANAP'hlann, "sevçiren General Pinochet, 15 yıl gflerinin icabı referandnm veya seçimlerdeki başannın ağırügını dan beri Devlet Başkam'dır. Bugün Şili'de yapılacak referan kendisine malettiklerini" belirtedum, diktatörün lSyılhk iktida rek, "Bunu sadece bana sevgilennı 8yıl daha uzatmak için dü rinden dolayı kabul ediyornm. zenlenmıştir. 1MF, Pinochet'den Başka tiiriii kabul etmem müramemnundur. Ancak Şili halkı nekiin degil. Çünkü methedilmekten diyor? Bunu anlamak çok güç. hoşlanmayan bir insanım" diye konuştu. Çünkü 15 yıldan beri Şili'de devlet düzeni siyasal baskı rejimiy özal, bu arada bir öykü anlale özdeşleşmiştir. Bu gibi du tarak, "Belli yere gelen insanlarrumlarda halk kitlelerinin sesida kibir ve gnnır başlarsa o kişi ni ve soluğunu uzun süre yete yıkılır ve Allah o gibi insanlan rince duyurabilmesi güçleşiyor.yükseltir, yükseltir, en lepeden Çoğu zaman büyük bir gümbür aşagı bırakır" diye konuştu. tüyle baskı rejiminin yasak du Ozal, referandum sonrası milletvekillerini tebrik etmediği yovarları yıküabiliyor. lunda ban eleştiriler aldıgını da Sonuçta bugiin Şili'de diizenbelirterek, "Ben herkesin vazifelenen referandumda sandıktan sini yaptıgına inanıyorum. Refe"Pinochet'ye haytr" çıktığı za randumda herkes çalışmıştır. 34 man insanlık adına sevinilecek vilayette bdld iyi netice alamadık. bir sonuç söz konusudur. Genel merkerimiı o yerleri inceAma sandıktan "Pinochet'ye liyor. Belki bazı tedbirler alınz. evet" çıkarsa bu sonuç nasıl de Ancak şu kadannı söyieyeyim, aramızda ikilik olan yerierde iyi ğerlendirilir? Baskı rejimlerinin kıskacında netice alamadık" diye konuştu. yaşayan toplumlarda bu tür so Özal, oylann yapüan hizmetler nuçlar bir değer taşımıyor ve karşılığı olmadığını da ifade edeinandıncuık kazanamıyor. rek şöyle konuştu: özetle, Şili'deki referandum, "Hizmet yapbk, karsüığında oy ancak "Pinochet'ye haytr"ı san alacagız, zannetmeyin. İnsanlara dıktan çıkarabilirse geçerlidir, yaklaşarak onlann yanında alcaktersine bir sonucun uygar dün gönüllü olarak meseielerini haUetyada değeri yok. * * * meseniz bile sırtlannı okşayarak, AMKARA'dan YALÇIN D06AN (Baştarafı 1. Sayfada) demeç veren bir bakan, aradan daha iki ay geçmeden enflasyon rakamlarını görse, bir dakika yerinde duramaz ve o gün "bakanlığa veda eder". Böylesine iddia sahipleri ya iddialarını gerçekleştirmeli ya da iddiasını yanıltan gelişmeler karşısında çekip gitmeli. Eğer, o siyasal tutarlılık varsa!.. 1988 yılının mayıs ayında fiyat artışları yüzde 4.9'dan yüzde 2.4'e iniyor. Aylık enflasyon haziranda yüzde 2.2'ye düşüyor. Temmuzda yeniden hareketleni Rekor enflasyon: % 81.8 Endeks DIE Tüketici DIE Toptan Eşya IT0 Ist.Tüketici IT0 Ist. Toptan Eşya (Baştarafı 1. Sayfada) kamlarına göre toptan eşya fiyatlarının yülık artış hızı da yüzde 70' i geçti. Eylul aylan itibanyla toptan eşya fiyatlannın son bir yı1 içinde yüzde 71.7 arttığını hesaplayan DİE'ye göre, bu fıyatlardaki 9 aylık artış da yüzde 45.6 oldu. DİE aynı rakamları geçen yıl yüzde 34.4 ve yüzde 26.3 olarak açıklamıştı. Böylece toptan eşya fiyatlanndaki artış da geçen yılkinin iki katını geçmiş oldu. İstanbul Ticaret Odası'nın beAyl* 1887 1988 12 Aylık 1888 81.8 71.7 70.9 55.6 1987 39.7 34.4 39.8 35.3 4.8 3.7 3.4 2.7 2.9 2.1 2.3 3.0 DYP Genel Baskan Yardımcılarından Selahattin Kılıç, özal'ın enflasyonu düşüremeyeceğini belirtereİc, "Yıl sonunda enflasyon yüzde 100'ü bulacakür" dedi. Kıhç, Başbakan Turgut özal'ı (Baftarafı 1. Sayfada) Avukat Çelenk, yurtdışına çıkamayacak. Niçin? Çünkü Çe istifaya çağırarak, Türkiye'de artenkin pasaportu Içişleri Bakanı Mustafa Kalemli'nm masasın tık yüksek enflasyon ile birlikte durgunluk döneminin başladığınj da.bekiiyor. Ürofog Dr. Kalemli, ünlü avukat Çefenfrin yurtdışına çıkma ve kanserin öldürücü döneme girdiğini söyledi. •. sında "genel güvenlik bakımından mahzur" görüyor. Pasaport Yasası'nın 22. maddesi, içişleri Bakanı'na böyte bir yetki veriyor. Pasaport Yasası, 1984 yılında liberal hükumet tarafından de(Baştarafı 1. Sayfada) ğiştirildi. Bu değişiklikle, "döviz, albn ve gumruk kaçakçıhğı" suçlarından Uluslararası Finans Kularından yargılananlara pasaport alma olanağı tanındı. O tarihte, Ankara 4 Molu Sıkıyönetim Mahkemesi'nde üç ban rumu'nun (IFC) yüriitmeden sorumlu Başkan Yardımcısı Ryrie, ka genel müdürü altın ve döviz kaçakçılığı suçlarından yargıenflasyonun en önemli zarannın, lanmaktaydı. sermayenin çağdaş biçimlerinin Pasaport Yasası'nın 22'nci maddesindeki ilk değişiklik sogelişmesine set çekmesi olduğunu nucu bu üç bankacı yurtdışına rahatça gidip geldiler. belirtiyor ve ekliyor: "Türk özel 22. maddedeki ikinci büyük değişiklik geçen mayıs ayında sektörii banka kaynakh finansyapıldı. Bu değişiklikle 'iuhuşa tahrik suçu" pasaport yasağı mana dayanıyor. Ama uznn vakapsamından çıkarıldı. deli yaünmlann yapılabildiği bir Bu değışiklikten sonra hangi "seks taciıi"n\n bu liberal deği sermaye piyasasından yaraıianaşiklikle n yararlandığını, tabii ki, bilemiyoruz. mıyorlar. Geleceğe ilişkin kuşkuYasa maddesinde geçen mayıs ayında yapılan değişiklikle lar, bisse senedi, tahvil gibi araç"silah ve mermi kaçakçılan"na da sınır kapıları sonuna kadar lann kullanılmasını engelliyor. Bu açılmıştır. dururo devano ederse özel sektör Sözgelişi, silah kaçakçılığından mahkum Abuzer Uğuıiu, bu için büyük problemler dogacak." değışiklikten hemen yararlanabilir. Geçen mayıs ayında gerçekleştirilen bu "liberal değişiklik" IFC, başarılı olursa, Türkiye'ile uyuşturucu madde kaçakçılığı suçundan yargılananlar için deki sermaye piyasasını da canvar olan pasaport yasağı da kaldırılmıştır. landırabilecek bir "Türkiye FoYine sözgelişi ünlü uyuşturucu madde kaçakçısı San Avni nu"nun hazırhğı içinde. Kuruluş Türkiye'de yakalanıp da tutuksuz yargılansa, bu liberal değiyetkilileri bu günlerde Ankara'da bu konuyla ilgili görüşmeler sürşiklikten yararlanacak ve pasaport alabilecektir. dürüyorlar. William Ryrie'ye göre Hırsızlık.. Dolandırıcılık.. Sahtecilik.. inancı kötüye kullanmak.. Rüşvet.. İrtikâp.. ihtilas.. Zimmet gibi "yüz kızarOcı" suçlardan yabana yatınmcılann bu fona ilgi göstereceklerine dair baa işaretyargılananlar, yine bu liberal değışiklikten yararlanıp, yurtdışıler var. IFC Başkan Yardımcısı na çıkabileceklerdir. Ryrie fonun nasıl calışacağını şöyBu gibi suç sanıklarına çok liberal olan yasa maddesi, ilerici le anlatıyor: avukatlar, sanatçılar ve sosyalist aydınlar ile ilgili kısrtlayıcı ve "Türkiye Fonu'nun hisseleıi yasaklayıcı hükümlerini korumaktadır. Yasa maddesi, fuhuş tacirlerine, liberaldir! Uyuşturucu madde mnhtemelenNewYork Borsası'nda saüşa çıkacak. Yatınmcılar ve silah kaçakçılarına liberaldir! Rüşvetçilere, dolandırıcılara liberaldir! Bütün bu suç sanıklarına liberaldir! Ama ülkenin sa fondan bisse alacakJar. Bu yolla toparlanan sermaye, fon yönetinatçısına, yazanna, çizerine, aydınına yasakçıdır. cileri tarafından Türkiye'deki serPeki, ilerici aydınlara niçin verilmez pasaport? maye piyasasında yatarun yapmak Genel güvenlik bakımından mahzur bulunduğu, Içişleri Baüzere kullanılacak. Bu, kapalı uçkanhğı'nca tespit edilenlere.. (..) pasaport verilmez... lu bir yatınm olacak. Fon iilkeye Bunun için verilmezmiş pasaport! girdikten sonra, bir şirketten öteAvukat Halit Çelenk, DİSK, Barış Derneği ve DevYol davala Idne kayabilecek, ama yurtdışına nnın avukatıdır. çıkmayacak. En azından belirli Barış Derneği sanığı Nurettin Yılmaz'ı milletvekili yapıp; Dev bir süre için. Ama sunun altını Genç militanı Cavit Kavak'ı Başbakan'ın yakın çevresine otur çizmek isterim ki bn konuda netan ve TRT ekranlannı dönek Marksistlerin Karagöz perdesine nüz belirlenmiş bir şey yok. Heçeviren ANAP, Banş Derneği ve DevGenç avukatına pasaport nüz fikir aşamasındayız." vermiyor, IFC yetkiülerinin üzerinde fazla Na adına peki? Hukuk devleti adına mı? Demokrasi adına konuşmak istemedikleri fon hakmı? Liberalizm adına mı? kında alınan ilk bilgilere göre fon Avukat Çelenkîn verilmeyen pasaportunu, liberalliğin, hukuk hisseleri Solomon Brothers, Medevietinin musalla taşındaki cenazesine bir çelenk gibi yol rilly Lynch, Deutsche Bank, Noluyoruz!.. rnura gibi finans kuruluşlan ve UĞUR MUMCU GOZLEM Kılıç: Enflasyon yüzde 100'ü bulur lhiemelerine göre, İstanbul'da toptan fiyatlar geçen ay yüzde 2.7, bu yılın ilk 9 ayında da yüzde 38.0 yükseldi. İTO'ya göre, toptan eşya fıyatlanndaki 12 aylık artış da yüzde 55.6 oldu. DlE'nin hesaplamalarına göre son 12 ayda fiyatlann en hızlı arttığı il Antalya oldu. Bu dönemde, Antalya'da tüketicifiyatlangeçen yıla göre yüzde 88.2 arttı. Bu ildeki 9 aylık fiyat artış hızı da yüzde 50.9 oldu. DÎE'nin 14 Ui kapsayan endeksine göre fiyat artış hızında Antalya'yı yüzde 84.2 ile Zonguldak, yüzde 81.2 ile de Samsun izledi. Fiyatlann en az arttığı il ise yüzde 71.8 ile Ordu oldu. Devlet tstatistik Enstitüsü'ne (DtE) göre, madencilik sektörü, yüzde 8.1 ile eylül ayı fiyat artışında ilk sırada yer aldı. DÎE'ye göre, madencilik sektörü fiyat artış hızının yüksek oluşunda, geçen ay yapılan kömür, ham petrol, metalik madenler ile metal dışı madenler ve taşocakçılığı ürünleri zamları etkili oldu. tmalat sanayiinde geçen ay en fazla fiyat artışı, yüzde 7.3 ile tekstil sanayiinde oldu. Bunu yüzde 5.3'le metal eşya, makine ve ta11 lt ktörü î araç'an ^ ı ^ . »dedi.KirnJ ve petrol ürünleri sanayiinde" * ' ki aylık fiyat artış oranı ise yüzde 2.3 ile en düşük düzeyde gercekleşti. Geçen ay imalat sektöründe fiyatı artan maJlann bazılan şunlar: Et, sucuk, salam, sosis, peynir, reçel, salça, konserve, margarin, un, bulgur, makama, fındık, hayvan yemi, şarap ve bira, pamuk ipligi, dokuma, giyim eşyaları, halı, iç çamaşın, ayakkabı, kereste, ağaç ürünleri, ders kitaplan, gübre, boya, ilaçlar, sabun ve deterjan, otomobil lastiği, safra eşyası, cam, tugla. çimento, demirçelik, fınn ve ocaklar, dizel molorlan, torna makineleri, beyaz eşya, televizyon, otomobil, kamyon ve kamyonet. tTO'ya göre de, geçen ay perakende fiyatlarda en hızlı artış giyim grubunda oldu. tstanbul'da giyim grubunun fiyatlan geçen ay yüzde 12.8 yükselirken, ev eşyalannın fiyatlan da yüzde 5.2 yükseldi. Bu iki mal gnıbunun oluşturduğu giyim ve ev eşyası endeksinin aylık artışı da yüzde 10.2 düzeyinde gerçekleşti. tTO'nun belirlemelerine göre geçen ay gıda maddeleri fiyatlan da yüzde 1.9 yükseldi. Enflasyona önlem şart IFC tarafından pazarlanacak. Uluslararası finans kuruluşlanndan Morgan Stanley de Türk damşmanlarla birlikte fonu yönetecek. 60 milyon dolar çapında olacağı ileri sürulen Türkiye Fonu hakkındaki bu tür ayrınular konusunda Sir William Ryrie sık sık, "Her şey daha tasan aşamasında, hiç bir şey belli degil" diyor. IFC, Türkiye'de yapişletdevret modeliyle kurulması istenen üç santralla da ilgileniyor. Konsorsiyum biçiminde tasarlanan bu enerji yatınmlannda IFC finansmamnın payı olması güçlü bir ihtimal. özelleştirme ve firmalann yeniden yapılanması konulannda uzmanlaşma çabası içinde olan IFC, bu konuyu da Aııkara görüşmelerinin gündeminde tutuyor. Uluslararası Finans Kurumu (IFQ, Türkiye'de 30 haziran sonu itibanyla altısında hisseder olduğu 18 firmaya yatınm yapmış durumda. 1988 mali yılında IFC yönetimi, dört turizm projesini onaylayarak ESKA, Kınş, Sanvilla ve Silkar'a 27 milyon doların üzerinde yatınm yapilmasını öngörmüş. 1988'in önemli yatırımlan arasında SabanaDupont ortaklığındaki Dusa Endüstriyel İplik Sanayü'ne sağlanan 25 milyon dolarlık ve Uluslararası Endüstri ve Ticaret Bankası'na sağlanan 60 milyon dolarlık kredi yer alıyor. Kuruluş, 1989 mali yılı içinde özellikle cam ve tekstil sanayiindeki mevcut yatınmlannı sürdürürken, turizmde de yeni projelerin arayışı içinde olacak. IFC'nin Türkiye'ye yönelik programınııı, temmuz 1988'de başlayan yeni mali yıldaki tutannın 200 milyon dolara yaklaşması bekleniyor. IFC 1988 mali yüı içinde, imalat sanayii, turizm ve bankacılık alanlannda 130 milyon dolara yaklaşan yatınm yapmıştı. yor ve yüzde 2.8'e yükseliyor. Ağustosta artış sürüyor ve yüzde 3.4'ü buluyor. Nihayet, dün Satranç masasında açıklanan eylül rakamına göre konuşulmaz be Çetin aylık artış yüzde 4.8'e, yıllık tükeTaşın sür derler adama tici fiyatlanndaki artış ise son on Sittin senedir sırtındaki o yılın rekoru olarak tarihe geçiyor: sivri Ada'yı Yüzde 81.8. Hem Şah olmaktan evladır mat Bu rakam karşısında Yusuf Dememiş miydin sen Fil Tarihinde Özal'ın yüzü kızardı mı bilmiyoruz. Ancak çalışanların kızarmaYergiler de ağıtlar gibi dokunaklı Can'ın şiirterinde... Ne yayan yerinin kalmadığı ortada. palım öyle... Hatta bırakın tasarruf araçlannı, belli spekülasyon malları bile kızarmış olabilir. Çünkü fiyat artışlarına karşı spekülasyon aracı olarak kullanılan Amerikan Doları ile Alman Markı bile bu enflasyon karşısında çok az da olsa geri kalıyor. Son bir yıl içinde Amerikan Dolan'ndaki artış yüzde 80. Yani fiyat artışlarını ancak yakalayabilecek durumda. Alman Markı ise bir yıl içinde yüzde 75 SORU: Emekli veteriner hekimim. 1982 yıhnda 1. derece 4. artış gösteriyor. Spekülasyon kademeden emekli oldum. araçiarı bile enflasyonun gerisinVeteriner Fakültesi mezunu olap, 32 yıl 9 ay hizdekalıyor. metim var. Ücretlerde öngörülen artış ise Daha önceki zamlarda oldugu gibi bu kez de emher türlü gerinin de gerisinde. sallerimden az maaş alacaga benziyorum. urneğin kamu kesiminde çalışan 1987 yıhnda veteriner hekimler için ek gosterge 1J5O0 işçilere 1988 için öngörülen ücoldu. Ancak, bu rakamın ne kadan emekli veteriner ret artışı yüzde 58. bekimlere ansıdıî İktidara geldiğinde "programıEmekli ayuğından başka hiçbir geliri olınayan ben, nın altı önemli maddesi" arasınbu konuda bilgi beklemekteyim. da enflasyonu yüzde 10'lara dü1Emekli göstergem ve emekli ek göstergem ne kaSüreceğini açıklayan Özal, nasıl dardır? oluyor da beş yılda enflasyon 2Son zamlardan sonra, elime geçmesi gereken net şampiyonu oluyor?.. Çok açık. maasım nedir? Çünkü Özal enflasyonu düşür3Emekli göstergem en son hangi yıl artmış mek istemiyoooooor. Enflasyoolabilir. E.S.U. nist kalkınma modelini, YANIT: 1Kadrojan sağlık hizmetleri sınıfına dahil olup uzman 1950'lerdeki Menderes modelini tabip, tabip, diş hekimi, eczaa, uzman veteriner hekim, veteriner taklit ediyor. hekim ve biyolog unvanını almış olanlardan 1. derece 4. kademeHer yeni fiyat artışından sonden aylık alanların ana göstergeleri ile ek göstergeleri yıllara göre ra da ilginç nutuklarla karşılaşışöyle belirlenmiştir: yor "aziz Türk milleti". Örneğin Yıl Ana gosterge Ek gosterge Toplam gösterge Başbakan Yardımcısı Kaya Er500 dem, "Enflasyonu önlemek için 1.900 1984 1.400 1985 1.400 zam yapıyoruz" diye bir inci dök750 2.150 1986 türürken, Başbakan Özal dün 1.400 1.000 2.400 partisinin grubunda "Enflasyona 1987 1.400 1.500 2.900 alıştık" diyebiliyor. Kendisi alış1988 1.400 1.500 2.900 mış olabilir, ama biz çalışanlar Emekli aylıklan için saptanan gösterge tablosu, 2898 sayılı yahiç de alışmış değiliz. sa ile ve 1 Ocak 1985'ten geçerli olarak kaldırılmış, yerini görev aylıklan gösterge tablosu almıştır. 1 Ocak 1985'ten bu yana çalıYıllık fiyatlann yüzde 82 sınırışan memurlarla, emekliler aym gösterge tablosundan aylık alna dayandığı bir sırada hükümet maktadır. özellikle "vergiler" üzerinde du1. derece 4. kademeden emekli aylığı alan bir veteriner hekimin ruyor. Son Bakanlar Kurulu'nda 1988 yılı ana göstergesi 1.400, ek göstergesi 1.500 ve toplam gös"zamdan çok vergi politikası" üzerine gidilmesi tsteniyor. Gün tergesi de 2.900'dur. 21. derecenin 4. kademesinden ve 32 yıl 9 ay hizmeti olan bir lerdir ortalık "vergi" sözleriyte çalkalanırken, şu an a dek sağlaveteriner hekimin emekli aylığı ayda 239.975 TL'dir. Sosyal yardığımız bilgiler, vergi gelirlerini dım zammı 70.000 TL ile bu aylık 309.975 TL'yi yükselmektedir. arttırıcı hiçbir ciddi önlemin he(2.900 toplam gösterge x 100 katsayı x ^»82.75 aylık oranı = nüz bulunmadığını gösteriyor. 239.975 emekli aylığı + 70.000 sosyal yardım zammı = 309.975 Vergi denetimi gibi artık sakız olTL toplam aylık x 3 = 929.925 toplam 3 aylık) muş bir sözün dışında, tüketimi 3 Ek göstergeler en son 1987 yılında arttınlmıstır. kısmaya dönük bir karar öne sürülüyor: Dayanıklı tüketim mallannı vergi iactesi dışına çıkartmak. Kim satın alıyor dayanıklı tüke (Baştarafı 1. Sayfada) Başhekimi Hamdi Atalay, bu kotim mallarını?.. Özal'ın bir za rüşlü mahkumun süresiz açhk gre nuda şunlan söyledi: manlar ağzından düşürmediği, vine başladığı öğrenildi. "Hasta kanama şikâyetiyle b«son biriki yıldır unuttuğu "ortaCezaevine yakın kaynaklar ve raya getirildi. Teda>i altına aldıdirek". Yani vergi önlemi denilen mahkum ailelerinden derlenen bil ğımız süre içinde kanama ve travolayın altında, yine ortadireğin gilere göre olay 30 eylül günü mey maya dair bir bulguya rastlamayan gelirine el atmak var. Oysa dana geldi. Dayak atma olayından dık. Şn ana kadar da hasta zaten vergi deyişiyle "tahakkuk etmiş, sonra hükümlü gazeteci Halkın kanamasını bize gösteremedi." ama tahsil edilememiş" tam se Sesi Yazı tşleri Müdürü Hasan Bursa Cumhuriyet Savcı Vekili kiz trilyon liralık' vergi geliri var. Fikret Ulusoydan beyin travması Yusuf Soydas, AA'ya yaptığı açıközal neden buna el atmıyor?.. ve iç kanama nedeniyle ağır, Dur lamada, koğuş degiştkme olayma Atamıyor, çünkü sekiz trilyonu sun Büyükbaş, Sait Özdemir, direnen 80 tutuklu hakkında diödemeyen büyük sermaye Hürriyet Şendemirci ve Mahmut siplin cezası uygulanacağını söygruplan... Albntaş yaralı olarak hastaneye ledi. Savcı Vekili Soydaş, "Birkaç İfias etmiş bir vergi politikası, kaldırıldı. öteki yaralılar da tüm kişi kendini yerlere atıp degiştiriç ve dış borca dayalı kaynak kul sol görüşlü hükümlüler ile birlik meye karşı koymak istedi. Bu sılanımı... Sonuç, işte bugünkü te hücreye konuldu. Ulusoydan dı rada kendilerini yaralamış olabişındaki yaralılar dün hastaneden lirler. Biz cezaevi yönetmeliğini enflasyon... Şimdi, Yusuf Özal'a sormak taburcu edilirken, Ulusoydan'ın uygulamak zornndayız. Direnenherkesin hakkı değil mi?.. Kim bugün cezaevine gönderileceği öğ leri de zorla götürmek zorunda "bilmeden konuşuyor" acaba?.. renildi. Bursa Devlet Hastanesi kaldık" dedi. ÇAUŞANLARIN SORULAR1/SORUNLARI YILMAZŞtPAL "Emekli veteriner hekimim" Cezaevinde dayak