Katalog

21 EKİM 1988 EKONOMİ CUMHURİYET/9 TÜRKİYE'den ALTINDÖVİZ SERBEST PİYASADA DÜN Dolar (satış) 1760 Marfc (saöş) 970 Ata Ura (satış) 160.000 M. BANKASI'NDA BUGÜN Dolar (dövız alış) 1675.60 Btlar (efektif satış) 1H6.00 Mark (döviz alış) 929.80 (efektif satış) 941.07 İnterbank faizi: % 90.61 ÖzaTa kuskulu dıs destek Plancılar Tu Kaka, OSMAN ULAGAY IMFDUiyYA BAMCASI NEW YORK BANKERLERİ EKONOMİ NOTLARI Bari ipler elden kaçmasa UFUK GÜLDEMİR WASHINGTON Uluslararası Para Fonu (IMF) kütüphanesinin gazete koleksiyonları bölümünde toplanmışlar, son ekonomik kararlan çevirmene okutuyorlar. Uzmanlar can kulağı ile dinliyor. Yakın zamana kadar gözlerinde bir belirsizlik okunmuyordu. Türkiye hakkında methiyeler düzen bir uzman şimdi, "bari ipleri elden kaçırmasalar" yorumunu yapıyor. tki ay önce görülmeyen kuşku hepsinin kafasını meşgul ediyor. O kadar ki "bu kadar zorlanmayın size bir kolaylık yapalım" diye incelikli bir "erteleme" imasında bile bulunuyorlar. Başlıklar altında toplarsak, IMF ve Dünya Bankası'nın son gelişmeler karşısındaki görüşleri şöyle: Nasıl Karşılandı?: Gecikmiş karar. Enflasyon yüzde 80'se mevduat faizinin yuzde 85 olması gayet doğal. Faizler yüzde 85, dolar 2000 formülü iyi. Asıl önemli işaretler bütçeden gelecek. Bunların ardından ne gelecek, gelişmeler kontrol altında tutulabtlecek mi bilemiyoruz. Demokrasinin faturası: Demokrasinin de bir bedeli var. Son referandumun mantığını hâlâ anlayabilmiş değiliz. Ekonomi bir aylık gecikmelerin dahi faturasının ağır olduğu bir alan. Oysa Türkiye son üç dört yıldır sürekli gecikmeli kararlarla idare ediliyor. Banka krizi olur mu?: Bu, sadece bankaların değil, Merkez Bankası'nın da performansına bağlı. Bankacılık reformlan için Dünya Bankası'ndan aiınan kredinin dilimlerinin Türkiye'ye gelmesi için gerekli ön koşulların sağlarunasının şimdi tam zamanı. Küçük bankalar akıllanru başlarına toplamalı. Banka kurtarmaya mecbur kalınmayacak biçimde bu ara özellikle dikkatli olmak gerekli. Borç erteleme: Bu konuda iki taraftan da resmen bir talep yok. Efcer iç borçlar dövize endekslenerek ertelenirse, bu, kambunı sadece ileriye atmak olacak. lçeride kriz doğacak. Dışarıda ertelemeye gidilirse de ekonominin yeniden IMFnin oksijen çadınna sokulması gerekecek. Yabancı sermaye: Reterandum atmosferinin yaşanmasından bu yana yabancı sermayede Türkiye'ye karşı bir beklemeye girildiği hissediliyor. Bu, Türkiye'den aiınan belirsizlik işaretlerinden kaynaklanıyor. Fakat bu, Türkiye'ye ilgi duyulmadığı anlamına gelmesin. özellikle "oturmuş holdinglerin" hareketleri çok dikkatli izleniyor. tnandıncılık ve kararlıhk: Doların önceki gün yeniden kıpırdanması, hükümetin kararlüığına ilişkin bazı çevrelerde kuşku olduğu biçiminde yorumlanabilir. Döviz tevdiat hesaplarının çekilmesi yolunda kıpırtılann olması da DÇM olayındaki gibi dövize el konacağı kuşkusunun duyulduğu iz lenimini veriyor. Demeçler ve uygulamalar arasında çelişkiler. görülüyor. Siyasi bunalım: Yerel seçimler dolayısıyla değil, ama 1989 cumhurbaşkanlığı seçimleri dolayısıyla siyasi bunalım çıkabüir. özal'ın yüzde 35'le Çankaya'da oturmayı riskli bulması halinde bugünkü statünün devamı için bir engel var mı? özal'ın yaptığı hesaplar doğru çıkmadı. 1987 seçimlerini kazanmak için hatalar yaptı. Ama Türkiye'yi bu durumdan çıkaracak olan yine özal'dır. BeklenÜ ve öneriler. KIT'ler fonlar daha sıkı kontrol altında tutulmalı. Belediye harcamalan hâlâ dikkat çekici. Dünya Bankası'ndan aiınan kredinin önkoşulu uyarınca, banka şubeleri mutlaka "uyumlu ve rantabl" hale getirilmeli. Son kararlar mutlaka butçe ile birlikte eie alınmalı. Vergiler nasıl toplanacak? Bütçede öngörülen reel ya da nominal artışlar, makro büyüklükler, kamu gelirleri ne olacak? Borç ödemesi aksamasın dcL. ŞEBNEM ATİYAS NEW YORK Türkiye'ye yatırım yapan ve kaynak sağlayan yabancı sermaye çevreleri, faizler ve Türk Lirası'nın değeri ile ilgili aiınan önlemleri "gerekli" önlemler olarak nitelendiriyorlar. Yabancı yatınmcılar açısından, Türkiye'nin borçlarını vaktinde ödeyebilmesi ve bir erteleme olmaması en önemli kıstas. Türkiye'deki son gelişmelere yatınmcılann tepkisini en iyi bir yatırım bankası yetkilisi özetliyor: "Enflasyonun yüzde 8085'i bnlduğu ortamda insanlar bankadaki paralanna yüzde 50 ile 60 arası bir faiz alıriarsa, onun yerine dolar almayı ve bunu dışan gondermeyi yegleyeceklerdir. Bu tutum Türk Lirası'nı yıpratacaktır. Bu nedenle faizlerin enflasyon düzeyiyle uyum içinde bir düzeye getirilmesi gerekir. Bu tedbirlerin gerekli olduğuna inanıyorum. Enflasyon bu tedbirkrie aşağı çekilecektir. Ancak uzun bir süreç alacaktır. Büyüme hızının yavaşlaması gerekir, hükumet harcamalannın azaltılması gerekir. İnsanlann beklentileri degişmelidir; eger Türk Lirası deger kazanır, insanlar dövizlerini satmaya başlarlarsa, döviz rezervleri artacakur. BöyleliUe dış borclann ödenmesi garantilenecektir." Aiınan tedbirleri savunmasına rağmen aynı yetkililer endişe ifade etmekten de kaçınmıyorlar. "Enflasyon en önemli kıstasür" diyen ve bu denli yükselmesini tehlikeli bulan yabancı sermaye uzmanları Türkiye'deki yatınmalara Türkiye'yi dikkatle izlemelerini tavsiye ediyorlar. Son yabancı banka raporlan, Türkiye'nin dış piyasada halen güvenilirliğini koruduğunu, ancak "endisclerin çoğalmakta" olduğunu ve orta vadeli borç bulma girişimlerinde, konsorsiyum oluşturmada güçlüklerle karşılaşılmaya başlandığını kaydediyor. Merkez Bankası'nın istediği ve Banker's Frust'ın örgütlemeye çalıştığı 100 milyon dolarlık fon için oluşturulmaya çahşüan konsorsiyumda karşılaşılan güçlükler örnek gösteriliyor. Bu raporlardan biri şöyle demekte "Şu anda halen ciddi bir tehlike söz konusu olmamasına rağmen 1988 öncesi açığı kapatma çabalan dikkatle izlenmeli. 4 milyarlık ödemeye kaynak bnlunması girişimlerindeki bir başansızuk, borç ertelemesini getirebilir. Şu anda Merkez Bankası döviz rezevleri arzulanandan daha düşük göninmektedir. 1988'de 1.71 milyara çıkmasından sonra geçmiş taahhütlerin yerine getirilmesini gtrçekleştirmektedir "Yabancı uzmanlar, borç ertelemesi durumu için döviz rezervlerinin sürekli gözlendiğini kaydediyorlar. Hükümetin yeni faiz politikasını da dış borçların ertelenmemesi ve Merkez Bankası döviz rezervinin yükseltilmesi için bir çaba olarak değerlendiriyorlar. Falcılar Baştacı... Süt, yoğurt ve yağa zanı Ekonomi Servisi Süt Endüstri Kurumu, SEK süt ve süt urunlerine yüzde 1129, Atatürk Orman ÇiftHği, AOÇ da süt ve süt ürünlerine yüzde 1750 zam yaptı. Yeni zamla SEK yarım litrelik sişe sütünün fiyatı 300 liradan 350 liraya, dayamklı sütün litresi ise 875 liradan 950 liraya yükseldi. SEK 650 gramlık yoğurdun fiyatı da 590 liradan 700 liraya çıkarken, AOÇ süt fiyatını yüzde 1743, yoğurt fiyatını da 2550 arttırdı. Devlet faizi yüzde 51 ANKARA (AA) Devlet iç borçlanma senetleri faizleri de yükselme eğilimine girdi. 3 ay vadeli bono satışında bugün yıllık ortalama faiz yüzde 51 olarak belirlendi. 3 ay vadeli bono satışı en son yüzde 41.72 faiz ile 21 eylül tarihinde gerçekleşmişti. OECD İstikrar gerekli tZMİR (Cumhuriyet Ege Biirosu) OECD Türkiye Konsorsiyumu Başkanı Wolfgang Albert. Türkiye'nin enflasyonu düşürmek amacıyla uygulamaya koydu|u ekonomik önlemleri desteklediklerini belirterek, "Ancak örüemkrin tstikraria uygulanması önemiidir" dedi. Albert ayrıca, "Ennasyonu aşagı çekmenin temel işlevi bütçe acıklannın olmamasıdır. Bunun için de kamu harcamalarının dikkalli yapılması gerekir. Aynca vergikrin lahsilatmda ciddi davranılmalıdır" diye konuştu. İTO Yönetim Kurulu Başkanı Halit Şarlak ile yaptığı görüşme suasında gazetecilerin sorulannı yanıtlayan OECD Türkiye Konsorsiyumu Başkanı Albert, "Tiirk hükümeii herhangi bir konuda yardım isterse ber türlü yardımı yspmsys hazınz" dedi. Albert, "Enflasyonu aşagı çekmek için sadece mevdaat faizlerinin yükseltilmesi yeterfi bir önlem mi?" sorusuna şu yanıtı verdi: "önemli olan bütçe açığınm olmamasıdır. Bunun için de kamu harcamalarımn dikkatli yapılması gerekir. Ayrıca bütçenin denkliği için vergi gelirlerinin dc artmiş olması gereklidir. Bunu söylerken vergi oranı veya sayısmdaki artışı kastetmiyorum. Önemli olan verginin tahsil edilmesidir. Bu konuda ciddi davramlmah. Diğer yandan Türkiye'nin yüzde 7'lik büyüme hıanı hayranlıkla izliyoruz. Ancak bu büyüme hızı da enflasyonu doğuran bir sebeptir? Albert, "Büyüme hızının azaltıhnası işsizlik sorununu arttırmaz mı?" sorusuna da, "Tiım ulkeler bu sorunla karşı kaıyya. Türkiye'de nüfus artışı da fazla oldugu için bu problemin yaşanmssı dogaldır. Ama bu hızın yüzde 5 olması bu şartlarda en ideali" yanıtını verdi. Ikinci "Oflset" anlaşması imzalandı ANKARA (ANKA) Türkiye, savunma sanayii projeleri ile ilgıli olarak ikinci endirekt "Offset" anlaşması imzalandı. 300 milyon dolar tutarında ikinci endirekt "O/fseı" anlaşması, zırhlı savaş aracı üretim projesini üstlenen ABD'li FMC firması ile yerli ortağı Nurol'un kurdukları FNSS şirketi ile yapıldı. "Türkiye'ye döviz kazandırıcı her türlü hizmet" içeren anlaşmada, FMCNurol ortaklığı ihracat, teknoloji transferi ve yatırım alanlartnda taahhütlerde bulunuyor. GarantVden 25 milyvn dolar Ekonomi Servisi Garanti Bankası'nın ihracatm ön finansmanı için temin ettiği 1 yıt vadeli 25 milyon ABD Dolarlık kredi anlaşması, banka ile Irving Trust yetkilileri arasmda îstanbul'da imzalandı. Mutemetliğini Irving Trust'un üstlendiği kredi, ABD, Avrupa, Japon ve Kuveyt bankalarmdan sağlandı. Parasal tedbirler yetersiz ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Yeni ekonomik paketin "KİT zamlan"na ilişkin bölümünü beğeni ile karşılayan başkentteki diplomatik gözlemciler, döviz fıyatlarının sadece geçici bir süre için aşağı çekildiği ve "kısa zamanda ihracatın teşviki amacıyla kur ayarlamalannın hızlandırılacagı" inancını taşıyorlar. Türk ekonomisini izleyen yabancı göziemciler, yeni önlemlerin " 4 Şubat Kararian'nı takviye edici" nitelikte olduğu görüşünü dile getirerek, değerlendirmelerini şu başlıklar altında toplandılar: 1. Sadece para poliü'kalan yeterii degil: Yeni önlemlerde parasal nitelikte olanlar ön planda. Oysa Türk ekonomisinin en büyük sorunu kamu açığında düğümleniyor. Dolayısıyla bütçede tasarruf önlemlerine gidilmesi yerindedir. Ama gelirlerin büyutülmesi için bir vergi reformu şart gibi gözüküyor. KİT zamları bütçe açığının daraltılması yönünde atılan olumlu bir adımdır. 2. Kredi maliyetleri artar: Dövizin aşırı tırmanması için Türk Lirası mevduat için getirilen serbest faiz döneminde oranlar gerçekçi düzeylere çıktı. Ama bunun kredi maliyetlerine yansıyarak enflasyonu körükleyeceği de göz önüne alınmalıdır. 3. Kuriar artar: Döviz kurlannda son günlerde yaşanan gerileme bir ölçüde Türk Lirası'nın sıkümasından, bir ölçiıde de psikolojik onamdan kaynaklanıyor. Ancak ihracat hedefınin tutturulabilmesi için kısa bir süre sonra kurlann artması kaçınılmaz olacaktır. YABANCI DİPLOMATLAR En büyük sanayi kuruluşlarından birinin tepe yöneticileriyle sohbet ederken soruyorum, "Bu ortamda gelecek yılı nasıl planlıyorsunuz?" diye. Genel müdür yüzünde acı bir tebessümle, "Bu şartlarda doğru dürüst plan yapmaya ımkân kalmadı, doların yıl sonu değerini bile tahmin etmek mümkün değil", derken kuruluşun dinamik pazaıiama yöneticisi söze giriyor, "zaten artık öyle planlamaya, planlamacıya falan gerek kalmadı, bu ortamda her kuruluşa iyi falcılar gerekli" diyor. Gerçekten de öyle galiba. İş âleminin bu kadar hafife alındığı, ekonomide kararların bu kadar sık ve keyfi değiştirildiği, ekonomiyi yönetme iddiasında olanların bu kadar önlerini görmekten aciz duruma düştükleri bir dönemi acaba daha önce yaşadtk mı? Kupür dosyama bakıyorum. 7 Ağustos 1988 tarihli Hürriyet Gazetesi'nde "Faize Seçim Tırpanı" başlığı altında şunlar yazıyor: "Mevduat faiz oranları, ekonomiden sorumlu bürokratların karşı çıkmalarına rağmen, hükümetin dayatması sonucu bir ile beş puan arasında düşürüldü... Kararın alındığı toplantıda bürokratlar, hükümeti temsil eden Devlet Bakanı Yusuf Bozkurt Özal a, 'son enflasyon rakamlarına göre faizlerin indirilmesi yerine yükseltilmesi gerekmektedir. Faiz indirme kararı hiçbir ekonomik mantığa uymaz' dediler. Buna rağmen Yusuf Bozkurt Özal'ın geri adım atmaya yanaşmadığı ve Başbakan Turgut ÖzaJdan aldığı talimat doğrultusunda, taizlerin düşürülmesinde ısrar ettiği öğrenildi.." Anlaşılan Sayın Özal o gün "düşük faizle" kalkıyor, emrini veriyor, "düşürün şu faizleri" diye. Serbest ekonomide başbakanların her seyi keyfine göre yapması serbest ya, hemen bu buyruk burokratlara ve serbestçe rekabet eden bankalara bildiriliyor ve faizler düşürülüyor. 21 ağustos tarihli Hürriyet Gazetesi'nde ise Neşe Düzel'in ilginç bir atlatma haberi yer alıyor. Türkiye Emlak Bankası'nın haciz koyduğu bir yalıda önde gelen bankaların genel müdürieriyle gizli bir toplantı yapan Yusuf Bozkurt Özal, "Biz mevduat faizlerini indirdik, siz kredi faizlerini niye indirmediniz?" diye soruyor. Bankacılar söz veriyorlar ve bu toplantıyı izleyen haftalarda kredi faizlerinde bazı düşüşler görülüyor Böylece referandum öncesinde iş âlemıne olumlu bir mesaj verılmiş oluyor. Bu mesajı alan, "hükümet kredi faizlerini düşürmeye kararlı" diye düşünen işadamları, sanayiciler buna göre hesap kitap yapıyor. Döviz fiyatları için de normal artışlar öngörerek geleceğe dönük bir maliyet yapısı çıkartıyor ortaya. Sonra ne oluyor? Kendi estirdiğı referandum rüzgârından sendeleyen Sayın Başbakan, "çekilirim haa" tehdidini savuruyor. Sayın Özal'tn görevi bırakması halinde Türkiye'nin büyük bir çıkmazın içine gireceği havası pompalanıyor. öte yandan yaz aylarındaki fiyat göstergelerini yanlış yorumlayan yetkililerce tekrarlanan "enflasyon düşüyor ve düşecek" sözlerine karşın yıllık enflasyon oranı sürekli tırmanıyor ve yüzde 80 barajını da aşıyor. Piyasadaki para miktarı yeni rekorlar kırıyor. Kamu kâğıtlarının faizleri de düşürüldüğü için bankalar dövize yöneliyor ve sonunda hızlı bir spekülasyon ortamına giriliyor. Herkes şimdi ne olacak diye merakla beklerken Sayın Özal bu kez "serbest faizle" kalkıyor ve faizlerin serbest bırakılması emrini veriyor. Tabii faizler serbest bırakılıyor. Gerekçe olarak da her alanda serbestinin en iyi çözüm olduğu, serbesti içinde bütün sorunların kendiliğinden çözümleneceği belirtiliyor. Aradan iki gün bile geçmiyor. Bu kez bankaların fazla serbest davranarak faizleri fazla yükselftikleri öne sürülerek mevduat faizlerinde yüzde 85 tavanının aşılmaması tebliğ ediliyor. Yarın öbürgün Sayın Başbakan nasıl kalkacak, hangi ekonomik kararlan tebliğ edetek? Faizleri, kurları. ihracat teşviklerini, ithalat teminatlarını hangi haleti ruhiye içinde, nasıl belirleyecek? Bu kararlar bankaların, firmaların durumlannı nasıl etkileyecek, yaptıkları hesapları nasıl altüst edecek? Pek çok bankanın ve firmanın yöneticisi bu soruların cevabını merak ediyor, ama bankaların, firmaların uzmanları; rakamlardan geleceğe dönük sonuç çıkartmaya, tahmin yapmaya çalışan ekonomıstleri. plancıları bu konuda yaya kalıyor. Ankara1 dan ve özellikle "Konuf'tan o gün hangi rüzgârın eseceğini kestirmek için bilgili teknisyenlere değil modern falcılara ya da Sayın özal'ın günlük davranışını tahmin edecek "Özal vvatcher" lara, "Özal izler"lere ihtiyaç duyuluyor. Bu belirsizlik ortamı işadamlarını, sanayicileri ve firma yöneticilerini fevkalade rahatsız ediyor, ama çoğu kimse bu rahatsızlığını açık seçik dile getirmekten çekiniyor. Sayın Özal'ın bir gün kalkıp da çanlarına ot tıkayacak bir kararı tebliğ etmesi olasılığı onları şimdilik caydırıyor. AT'DENELESTİRİ 6 bin acente kapandı Ekonomi Servisi Sigorta ve Reasürans Aracıları hakkındaki yönetmeliğin Türk sigortacılığına etkileri İTO'da düzenlenen bir toplantıda tartışıldı. Yeni yönetmelikle 6 bin istihsal şirketinin tabelalarım indirmek zorunda kaldığını belirten ESKO Sigorta Acenteliği Genel Müdürü Emin Atasagun, "Sigortacılığın istenen düzeye ulaşması ve A T'ye uyum sağlayabilmesi için devletin, bankaların güdümünden kurtularak serbest rekabet içinde yaratıcıhk fonksiyonunu yerine getirmelidir" dedi. Eııflasyoıı fazla, önlemler tutarsız HADÎ ULUENGtN BRÜKSEL AT yetkilileri, iki gündür Brüksel'de temaslar yapan Türk "ekonomi kunnaylan" nezdinde, özal hükümetinin aldvğı son iktisadi tedbirler paketini eleştirerek, enflasyon oranının düşmemesi durumunda, Ankara'nın Avrupa TopluluğAı'na hiçbir şekilde üye olamayacağım vurguladılar. Bu yetkililer, yeni önlem paketinin "bazı tntarsuiıkJan" içerdiğini belirttiler. Türk temsilciler ise Ortak Pazar'ın ihracatta vergi uygulamasını da eleştirmesinden sonra, söz konusu uygulamamn 1 Ocak 1989 tarihinden itibaren kesin olarak kaldınlacağını açıkladılar. Bu arada, AT tarafırun Konut Fonu uygulamasını şiddetle kınamasından sonra da, soruna bir çözüm bulmak için tarafiann 7 kasım tarihinde toplanması kararlaşunldı. Güvenilir AT kaynaklanndan edinilen bilgilere göre, BrüksePde topluluk komisyonu yetkilileriyle temaslar yapan, Merkez Bankası Başkanı Rüşdü Saracoglu, DPT müsteşan Ali Tigrd, Dış Ticaret Müstesan Yavuz Canevi ve DİE Başkanı Orhan Güvener, bu görüşmeler sırasında, Özal hükümetinin uyguladığı iktisadi politika ve Türkiye'nin AT ile ticareti konulannda eleştiriye uğradılar. Söz konusu eleştirilerin "tamamen dostane" olanı, hükümetin yeni ekonomi paketi, faiz ve para politikası üzerinde yoğunlaştı. ikinci tür eleştiri ise, TürkiyeAT ticaretindeki Ankara'nın himayeci önlemlerini kapsadı. Türk "ekonomi kurmaylanna" yöneltilen eleştiriler, esas olarak Avrupa Para Sistemi'nin (SME) "babası" olarak tamnan ve Türkiye'nin AT'ye tam üyeliği konusundaki "mütalaa raporunun" ilk taslağını hazırlayan ünlü tngiliz ekonomist Mkhael Emerson ile yapılan temasta odaklaştı. Burada, Türkiye'deki enflasyon hızının "muazzam" olduğu kaydedildi ve bu oranın düşmemesi durumunda Ankara'nın hiçbir şekilde AT üyeliğini düşünmemesi gerektiği çağrıştınldı. AT tarafının Ankara'ya yönelik "ciddi eleştirileri" ise, esas olarak kendisini ilgilendiren ticari ilişkilerde yoğunlaştı. Topluluk tarafı, Türkiye'nin Ortak Pazar çıkışlı mallara uyguladığı "Konut Fonu vergisi'nin" gizli bir gümrük vergisi anlamına geldiğini belırtti ve "Ankara, hem gumruklerin var olmayacagı AT üyeliğini istiyor hem de yeni gümriik duvarlan koyuyor" yaklaşımı içine girdi. Tefeci faizi %10'açıkü Banka faizlerinin yüzde 85'e çıkmasınm ardından tefeci piyasasında aylık faiz oranları yüzde 810'a çıktı. Ekonomi Servisi Faizlerin yükselmesinin ardından hemen tefeci piyasasında aylık faiz oranlarının 12 puan artarak yüzde 810'a çıktığı öğrenildi. Parasaü cılannın gayrimenkul teminatı olarak sadece bina, kat benzeri şeyleri kabul ettikleri ve para verme koşullarının da "faizi peşin alma" şekline dönüştuğü belirtiliyor. Para ahmsatımı yapanlaıın gazete ilanlarından aldığımız telefonları müşteri gibi aradığımızda, bu piyasada aylık faiz oraniarının yüzde 810'a çıktığım öğrendik. Tefeci piyasasında faiz oranlarının daha önce % 78 düzeyinde olduğu hatırlandığında, son faiz operasyonunun ardından bu piyasadaki faizlerin de 2 puan arttırıldığı belirtildi. tlan veren kuruluşlann tümü söz birliği etmişçesine sadece bina, kat gibi gayrimenku'.leri teminat olarak kabul ettiklerini belirttiler. Sultanhamam piyasasında görüştüğümüz ticaret kesiminden ilgililer ise bugünlerde tefeci piyasasına basvuranlann sayısının artabilectğini hatırlatarak "llanda açıklanan rokamlara inanmayın. Para verme mekanizmasıyla esasen faiz yüzde 12' ye kadar çıkabiliyor" dediler. Bir piyasa ügilisi bu mekanizmayı şöyle anlattı: "Siz lefeciye başvurdunuz ve diyeiim ki 10 milyon lira istediniz. Tefeci örnegin size yüzde 10 faiz aygulayacağını soyledi. Siz de parayı dört aylık sürede ödeyeceginizi açıkladınız. O zaman tefeci yüzde 10 üzerinden 4 aylık toplam yüzde 40'lık faizi sizden peşin alır. Yani size 10 milyon yerine 6 milyon lira verir. O zaman da siz esasen 6 milyon liranın kullanımına karsılık 4 milyon lira faiz odemiş olursunuz. Tefeci faizi peşin alıp, esas ana paradan kesmekle böylece faiz oranını ynzde 10'dan 12'lere çıkanr." DÖVİZ KURLARI Dovizin Cınsı 1 ABD Dolan 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şilıni 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fin Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 jsveç Kronu 1 isvıçre Frangı 100 italyan Lıretı 1 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinarı 1 Steriin 1 S.Arabıstan Rıyali Döviz Alış 1675.68 1379.09 132.46 929.80 44.39 241.42 393.91 272.58 825.26 269.84 1101.33 125.02 13.20 5961.16 2954.73 446.90 Döviz Satış 1679.04 1381.85 132.73 931.66 44.48 241.90 394.70 273.13 826.91 270.38 1103.54 125.27 13.23 5973.11 2960.65 447.80 Efektif Alış 1675.68 1355 65 132.46 929.80 43.64 241 42 387.21 272.58 825.26 269.84 1101.33 122.89 12.98 5859.82 2954.73 439.30 Efektif Satış 1696.00 1395.81 134.07 941.07 44.93 244.34 398.69 275.89 835.26 273.11 1114.69 126.54 13.36 6033.44 2990.56 452.32 ÇAPRAZ KURLAR $ S $ S 1.8022 B Aiınan Markı 6.1474 Fransız Frangı 2.0304 Hollanda Ftonnı 1 5215 Isviçre Frangı $ 1340.33 İtalyan Lıretı $ 126 91 Japon Yeni S 3.7495 S Arabtstan Riyali £ 1 7632 5 ALTIN GÜMÜŞ Alış Cumhuriyjt Reşat 24 ayar altın 22 ayar bılezık 18 ayar altın 900 ayar gumüş Satış SERBEST PİYASADA DÖVİZ Alış ABD Doları Batı Alman Markı İsvıçre Frangı Hollanda Flonnı Ingıiız Sterlını Fransız Frangı 1755 Satış 1760 157 000 162 000 23 750 21250 17 810 160160 170 000 24 000 23 700 18 000 965 1140 970 1150 Borsada işlemler ZOEkta IMS ÛraMseare kapan Akçımento Arçebk Bagtaş Solu Cımento Çetık Halal Çımsa Çımentaş Çukurova Elek Denızh Cam Döktaş E 8a$ı Yat Ege Bvacılık Egc Gubre tregh D Ç GoodYear Gubre Faön Guney ftracıl* HeMaş Umır D C Izocam Kartonsan Kav Kepez Etektnk Koc Holdıng Kcrdsa Koruma Tarım Koç Yatırım Lassa Melaş Nasaş ulmuksa Otosan Pınar Sut Rabak T Oemır D6k Tetetaş T Iş ,Crf%50eOZi T.lşBan (B) 3900 3200 1825 11000 3550 5225 4200 7150 1050 3500 1000 3050 1100 3650 6600 650 2550 1825 740 3900 1450 13900 6250 2600 4100 3100 2150 4975 580 1050 2850 2325 1050 1150 2475 2700 680 1525 500 1100 5850 Bogunku Bugünkü BugunKu 91 dÛ51* enyOteek Kapanıs 3850 3275 1850 10600 3600 5200 4600 7050 975 3475 1000 3250 1100 3700 6700 670 2300 1825 720 4050 1375 13800 6200 2750 4100 3100 2100 4950 600 1025 2775 2450 1000 1125 2500 2700 700 1525 500 5300 4100 3300 1950 10600 3650 5600 4600 7500 1025 3600 1025 3250 1100 3800 6950 670 2300 1825 760 4150 1400 13900 6300 2750 4350 3150 2125 5150 630 1050 2825 2475 1050 1125 2525 2725 700 1525 510 1175 5300 3900 3300 1950 10600 3600 5250 4600 7500 1025 3550 1000 3250 1100 3750 68O0 670 23O0 1825 760 4150 1400 13900 6200 2750 4250 3150 2100 5100 610 1050 2800 2475 1050 1125 2525 2700 700 1525 500 1175 5300 Ençt* ışwn Işlem mıktarı yapılan fiy 12610 1710 2860 150 500 2610 100 5150 455 2500 1120 1050 310 4220 1320 100 100 500 910 660 1900 750 160 3906 1256 3950 3300 1850 10600 3600 5350 4600 7400 1025 3500 1000 3250 1100 3750 6700 670 2300 1825 760 4150 1400 13800 6200 2750 4200 3150 2125 5000 610 1025 2800 2450 1050 1125 2525 2700 700 1525 1175 5300 AOırtıkk ort.fiy 3959 3291 1870 10600 3616 5367 4600 7389 1010 3519 1011 3250 1100 3751 6780 670 2300 1825 965 3000 970 3100 335 375 280 283 Ti#)i«aou T Şıs« Cam T Semens Mtanlktın: IMKB sodtksl* ll" iioo 145.392.1 Fotokopi makineleri kil 'Z~V^ htlntul 133 03 49 13J , l a r a 117 I ı l S S M TC ZIRAAT BANKASI 20 EKİM 1988 TARİHİNDEKİ DÖVİZ KURLARI Dilenci banka hipleri bankalara yönelince, dilenci vatandaşlar da "köşe'ierini geçici de olsa değiştirmeye başladılar. "Bankaya para yatıranlar, bizim payımızı da ayinr" düşüncesinde olan dilenci vatandaşlar, "kısmeöerini" banka önlerinde aramaya başladılar. 68 yaşındaki Halıl Yıldız'a göre dilenmek için en "bereketli" yer cami onleri ve çarşıpazar girişleri. "Ancak. son günlerde banka önlen de fena değil. Kim nereye para yatırırsa yatırsın önemli değil. Üçbeş kuruşunu bana versinler yeter" diyor Halil Yıldız. (Fotoğraf: Zafer Aknar^ DÖVİZİN CİNSİ 1 MOMUUII 1 AVÜSnULTA DOUUn 1 AVKTURYA $ k M 1 U T I ALMAN MARKI 1 KLÇfeA FRAMI 1 DAriMARKA KR0MI IFtHMARnASI 1 fflAKB FRAMGI i muAMDA aBRim itSVEÇUMMni 1 İSVİÇREFMKI 100 İTALTM LİRETİ 1 JAPON TEM 1 KAIAOA DOtARI 1 KUVEYT tiNAM 1 MMVEÇ KRONU 1STERÜN 1 S. ARABİSTAN RİTAÜ DÖVİZ ALIŞTL. 1679.04 1379.09 132.73 931.66 44.39 241.42 393.91 273.13 826.91 269.84 1103.54 125.02 13.20 1398.74 5961.16 251.76 2960.65 446.90 SATIŞTl.. 1682.39 1384.61 132.99 933.52 44 56 242.38 395.48 273.67 828.56 270.92 1105.74 125.52 13.25 1404.34 5985.05 252.76 2966.57 448.69 EFEKTİF AU$TI. 1679.04 1352.93 132.73 931.66 44.39 241.42 386.43 273.13 826.91 269.30 1103.54 122.64 12.95 1372.21 5848 10 246 96 2960.65 438.42 SATIŞTL 1695.83 1395.66 134.05 940.97 44.92 244.31 398.64 275.86 835.17 273.06 1114.57 126.52 13.36 1415.55 6032.84 254.78 2990.25 452.27 600 936 1295 4380 800 1570 400 2900 6655 1850 3057 520 600 69840 2780 200 500 4112 1398 13840 6244 2750 4213 3127 2119 5027 608 1029 2800 2462 1025 1125 2513 2701 700 1525 502 1136 5300 742 ŞİRKETLERDEN HABERLER sonuna kadar surecek çalışmalara başladı. Bu çalışmalar sonucunda TKB'de gerçekleştirilmesi öngörülen reorganizasyon yapısının belirleneceği açıklandı. HALK Sigorta Genel Müdür Muavinlerinden 33 yaşındaki Abdullah Karacık, hayat rantlarını içeren aktüerlik tezi ile yaş ortalaması 65 olan aktüerler arasında Türkiye'nin en genç aktüeri olarak yer aldı. M0.45 M » »an* SİZİfflM »fl«... 27S.H4.IM ....M3 SW1SSA1R Havayollarfna ait uçakların uçuş kabinlerinde kasım ayından itibaren ilk kez bir bayan görev yapacak. 26 yaşındaki Ines Frick kasıın ayında eğitimini tamamladıktan sonra, DC10 modeli uçaklarda, şirketin ilk bayan uçuş mühendisi olarak göreve öte yandan, Merkez Bankası başlayacak. Başkanı Rüşdü Saracoğlu, dün CIT1BANK Türkiye Kalkınma Belçika Merkez Bankası guvernö Bankası'nın (TKB) faaliyet rü ile de Brüksel'de ikili bir gö göstereceği yeni ürün ve sektörlerin tespiti yolunda yıl rüşme yaptı. TC ZIRAAT BANKASI "Güciine erişilmez"