Katalog

19 EKİM19&8 KÜLTÜRYAŞAM CtJMHUPİYET/5 MUZIK FILIZ ALI HAYVANLAR İSMAÎL GÜLGEÇ Onuncu ölüm yıldönümünde Jacgues Brel Kadınlarla ilişkisi hayli çelişkiyie doluydu. Karısı Michelle, Brüksel'de çocuklanyla yaşadı, Brel ise dünyayı başka kadınlarla dolaştı. "Kadın bir düşmandır, harika, güzel bir düşman, ama yine de düşman işte" der Brel. Ancak asıl büyük düşmanı yaşlanmak, en büyük dostuysa ölümdü. Belçikalı "chamonier" veya "diseur" Jacqoes Brel "insan yüregiııin tarihçisi" kimilerine göre. ölümünden on yıl sortra ParisMatch dergisinin okuyucuları Brel'i "En Sevflen Franstz Şarioosı" seçiyorlar. 1985'te Lire dergisinin okuyuculanna yönelttiği "Anne veya h«h«.iTin hangi önemli kişi olmasuu isterdi•üz?" sorusuna gelen yanıtlarla Jacques Brel yüzde 40 oranında oy alarak birinci geliyor. Gerard Pkilippe yüzde 19, Albert Carans yüzde 13, Maıfc Cnrie yüzde 11 ve Charies de GaoDe yine yüzde 11 ile Brel'i izüyorlar. Brel, 1929'da Brüksel'de doğdu. FlamanValon kanşımı orta halli bir Katolik ailesinin oğlu. Babasırun karton kutu fabrikası var. Brel yetişme yülannı şarkılannda anlatıyor. "Mon Enfance" (Çocukluğum) şarkısında: "Babam •lün arayıosı idi/ama sadece can sıkınüsını bulda..." diyor Brel. Bir başka şarkısında "üEnfance"ta (Çocukluk): "Çocıkragum matfakU kadınlar atastnda geçti/Oysa beo Çln'i düslüyordum..." diyor sanatçı. Kurduğu düşler "Amsterdam" şarkısında iyiden iyiye su yüzüne çıkar: "Denizcfler vardır Amsterdam iim# n " M ^ a /T^EfMİPH1"*» dolaşaduran/O diişleriıı şarkısHu/Söyleyen deaizcfler..." "Çojn erkek, deUkanlüık duşlerini Derde gerçekkştirebUeeegine inasır önceieri, ama düş kurmak, seriivenler ödemi 17 yaşında sona e m çogunda. Oysa ben bâlâ diişlerimi gerçeUestirmeye çabsryoranT dediğinde 41 yaşındadır Brel. Yetişkinleri "kaçak" olarak görür sanatçı. O da bir ara "düslerinden kaçmış, babasının Bir şey ey değil sadece öl11111 6 KİM KÎME DUM DUMA BEHtç AK Bnr farnvıi " Raa, bv sonmı bhaorvm Tamam ışig o\ £(,# UZAKTA Yaşamı boyunca sıradanlıflın, tekduzefiÖin kafesinekapanmaktankorkan ve kaçan Jacques Brel, 1967de emekiıye aynlmaya karar verdiğinde, "Amsterdam şartoanı söylerken ağanda kalan son dişi tukuren bir ihtıyar olana kadar" sahnede kaimak istemediğini açıklamışb. doluydu Brel'in. Karısı Michelle, Brüksel'de çocuklanyla yasadı, Brel ise dunyayı başka kadınlarla dolaştı. "Kadın bir dttsmandır. Harika, güzel bir düşman, ama yine de dasmaa iste..." der Brel. Ancak asıl büyük düşmanı yaşlanmak, en büyük dostuysa ölümdü. "Ölüm bekliyor beni öliun/Bir kızkurnsn gibi oliım/Bir orakla bnlaşmamda bekliyor/Daha da iyi biçebUmek için/Akıp gidea zamam..." diyor Brel "La Mort" (ölüm) şarkısında. Yaşamı boyunca s;radanlığm, tekdüzeliğin kafesine kapanmaktan korkan ve kaçan Brel l?67'de emekliye aynlmaya karar verdiğinde, "Amsterdam'ı söykrkcıı aganda kalan son dişi tüküreo bir ihtiyar olana kadar*' sahnede kalmaya hiç niyeti olmadığını açıklar. 1974'te sevgilisi Maddry Bamy Ue Askoy adb yatına biner ve dunya denizlerini gezmek için demir alu Fransa'dan. Ancak yolun yarısına bile gelmeden Kanarya Adalan'nda hastalanır. Kanser... Akcigerinin biri alınacaktır. Ameliyattan sonra Bamy ile Hiva Oa Adasında, ressam Gaagnin'in mezarına yakın bir yerde ev tutar ve kendini yemek pişirmeye verir. 77'de Paris'e dönerek son albümünü yapan Brel, 10 Ekim 1978'de yasama veda eder. "Kanserden ölmek../Hakem maca ara verdi/ Bir şey degil, sadece ölüm.., la belle aff aire..." (Vieillir, Yaşlanmak adh şarkısından, 1977). • Bu yazıda Mike Zwerin 'in 7 Ekim 1988 tarihli Internatıonal Herald Trıbune gazetesinde çıkan yazısından ve Mario Levi'nin "Jacgues Btel: Bir Yabuz Adam " adlı kitabından yararianıldı. fabrikasmda tse başlamıs, 23 yasında rrknmis, üç kın olmns." Tam anlamıyla "kaçak" statüsü kazanabilecekken "kaçakTıktan kaçmaya karar vermiş. Ailesini de peşine takarak Paris'in kenar mahallelerinden birinde akarsuyu bile olmayan bir barakada yaşamayı, sadece şarkılanyla ve şarkılan için yasamayı göze almış. Zorluklara katlanamayan eşi MkbeOe ve çocuklan bir süre sonra Brüksel'e dönmüşler. Eleştirmenler önceieri bu sıska Belçikalıyı hiç önemsemediler, ama "seyirdye deffl lnsaalsra" seslenen Brel, 12 yıl boyunca her yıl 200*den fazla konser vererek, küçücük dünyalarına sıkışıp kalrnış insanlann ruhlanna, düşlerine ginneyi basardı. Brel'in üç kızından biri olan France, 1981'de Brüksel'de Uluslararası Jacques Brel Vakfını kurarak tüm yaşamuu ve varlığmı babasının aıusına adadı. France, "Babam ban bakımlardan tam bir Flamandı. Disiplinli, dakik « çaltskaa... Sıcakhgı ve duygnsallıgı ile de Fransu kanı agır basardı kisUiginde. Pntlan yıkmaya, tnsanian şoke etmeye bayüırdı... Her seyl alaya alırdı. Fbunanlan, Fransızlan, papazUır, yaşlanmayı, sarhoşlan, dostluğu, kendisinl, her şeji... Yeterince uytunaz, yemek yemeyi unuhır, günde dört paket sigara içerdT diyor. Sovyet Şairi Yevtnsenko, "Bana kalırsa Brel'i dünyaya leylek degil jet uçağı getirmiş olmalı..." der. France da babasını pilota benzetir: "Ayda iki kez eve gelip mektuplannı toplardı. Sorumlu bir baba denemezdi ona.." Kadınlarla olan ilişkisi ise hayli çelişkilerte P İ K N İ K PtYALE MADH4 AMA ş BENZEMfS ... YCO HIZU GAZETECİ mcmj ". > 0İZİM eRUM'LA İDSO mevsimi Ionescu Galati yönetiminde piyanist Yuri Rozum*la açtı Orkestraımza salon ve ödenek AKBt'deki salonun akustik koşullarınm elverişsizliğinin acısını en çok Istanbul Devlet Senfoni Orkestrası üyeleri çekiyor. Tek çözüm, tDSO'ya ait ve layık bir salon yapılmasında. Hâlâ maddi guçlükler içinde bulunan orkestranın Ktiltür Bakanlığı'ndan tam destek alabilmek için çırpınır durumunu sürdürmesi de gerçekten üzücü. lstanbul Devlet Senfoni Orkestrası, 14 Ekim 1988 cuma akşanu konser mevsimini, genç Sovyet piyanist Yuri Rozum'un Çaykovski 1. Piyano Konçertosu (Op.23, Sı bemol rninör) yorumu ile ve orkestranın üç mevsim Genel Muzik Direktorluğü'nu yapmış olan Romen şef IonescuGalati'nin katılımıyla açtı. için "lirik şiir" diye de adlandırabileceğimiz bu eserini güzel bir yorumla sundu. Uzun bir yaz tatilinden sonra orkestramız, mevsime taze taze, dinlenmiş olarak girmişti. Belki biraz fazla dinlenmiş olduklanndan, biraz da birbirlerinden uzun süre ayrı kaldıklarından olsa gerek, çalgılar arası denge zaman zaman tam ayarlanamıyordu. Şef IonescuGalati, solo çalgılar arasında meydana gelen (örneğin Schumann 4. Senfoni'nin ikinci bolumunun başındaki obuaçello diyaloğunda olduğu gibi) ritmik denge bozukluğunu salonun akustik koşullarınm elverişsizlığine bağlıyor ve sanatçılann çalarken birbirlerini duyamadıklarına dikkati çekiyor. Konser verılen sahnenin bir opera sahnesi olduğu, dolayısıyla sesin uçsuz bucaksız sahne gerısinde, kulislerde ve sofito boşluğunda yitip gittiği yıllaraır büiniyor. Bunun acısını en çok orkestra uyeleri çekiyor, çareler aranıyor. orkestramn arkasına sesi yansıtan paravanalar yerleştiriliyor, ama sorun yine de çözulemiyor. Tek çözum, Senfoni Orkestrası'na ait ve ona layık bir salon yapılmasında. Ancak bu kez akustik sorununun bina daha pro3e aşamasındayken çözulmesinde yarar var. Bina bittikten sonra "Aa. akustiği unutmusuz!" denildiği durumlar da görulmuştür ülkemizde. ÇtZGİLtK KÂMİL MASARACl RUS P İ Y A M THOltfii Mevsimin ilk İDSO konserine solist olarak katılan Sovyet piyanist Yun Rozum, Ionescu Galatı'nın yönettığı orkestra eşliğınde Çaykovski'nin 1. Piyano Konçertosu nu yorumladı (Fotoğraf. LaJe Fıloğlu) AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKKAM GVRSES 3) lerinden olan bu derinlemesine yoğunluk, berrak ve akıcı tuşe, Rozum'un piyanistik kişiliğinin Programm açılış eseri, yerinde olumlu yönleriydi. Genç piyanisbir seçimle Richard VV'agner'in tin şimdilik tek eksiği, dinleyici ile "Nürnbergli Usta Şarkıcılar" ope arasında yeterli elektrik akımı kurası uverturiiydü. Daha sonra sah ramaması bence. neye gelen solist, 1977 yılında Konserin ikinci yarısında yer Moskova Çaykovski Konservatuvan'nın Piyano Bölumu'nu bitiren alan Robert Scbumann'ın Re mıgenç Sovyet piyanisti Yuri Ro nör 4. Senfoııisi, aslında yazıldızum'du. Sanatçı, Çaykovski'nin 1. ğı tarih bakımından (1841) bestePiyano Konçertosu'nun yorumun cinin 2. senfonısidir. Opus numada ozellikle dolu dolu sonoritesi, rası 120 olan bu senfoni, bestecipiyanodan çıkardıia yoğun ve güç nin büyuk bir tutkuyla sevdiği eşi lu ses ile dikkati çekiyordu. Rus Clara'ya doğumgunu armağanıpiyano çalma tekniğinin özellik dır. AvrupaAkdeııiz Ülkeleri Geııçlik Kültür Bienali Bu yıl Italya'nın Bologna kentinde yapılacak bienal, ozellikle Akdeniz ülkelerinin genç sanatçılannın ürünlerini kapsayacak. Bienal yöneticileri, I989'da Barcelona'da yapılacak bienale Türk sanatçüan ve lstanbul Belediyesi'ni de çağınyorlar. AvnıpaAkdeniz Ülkeleri Gençlik Kültür Bienali 1019 Aralık 1988 tarihleri arasında Italya'nın Bologna kentinde, Bologna Üniversitesi'nin 900. kuruluş yıhnı kutlama törenleri kapsarmnda gerçeklesecek. Bienal ük kez 1985'te Ispanya'nın Barcelona kentinde yapıldı. Ikincisi 1986'da Yunanistan'da Selanik'te, üçüncüsü 1987'de yine Barcelona'da düzenlenen bienali her kentin kendi belediyesi ve kültür kunımlan destekliyor. Bienale bugüne kadar katılan ülkeler arasında Fransa, tspanya, ltalya, Yunanistan, Portekiz ve Kıbns yer ahyor. Bienalin özelligi ve amacı, Akdeniz ülkelerinin genç sanatçılannın ürünlerini, îlk başta, Schumann bu eserine "Symphonische Phantasie", yani Senfonık Fantea adını vermiş ve esenn dört bölümünun aralarda durulmaksızın çalınmasını ongörmüstü. Ancak omru boyunca yaratıcüık surecinin sancıları ile kıvranıp duran besteci, eserinden memnun kalmayınca basılrr.asına da ızin vermemiş ve partisyonu dinlensin diye bir kenara kaldırmıştı. On yıl sonra Re minor Senfoni'yi yeniden ele alan Schumann, eserde çok önemh değışiklikler yaparak neredevse yeniden Senfonik konserlerin değişmez yazdı. İDSO, lonescuGalatı yö dinleyici kesimine her yıl yeni ve netiminde Schumann'ın orkestra genç muzik meraklılan da katılmakta. Son yıllarda konserlerin hep dolu salonlara verildığinı goruyor ve bundan büyük kıvanç duyuyoruz, Demek ki talep var. Bu durumda, orkestramızın hâlâ maddi guçlukler içinde olması, hâlâ butçedeki açıklar yüzunden konserlerin zaman zaman tehlikeye girmesi olasılığının belirtilmesi, (14 ekim tarihh' Cumhuriyet yaratılannı, buiuşlarını sergıiemeK ve KarşııiKiı Gazetesi'nde ÎDSO Mudunı Sayuı kültür ahşverişinde bulunmak. Mimari, iç mimari, Vüsuf G. Aksoz'le yapılan konuşplastik sanatlar, seramik, sinema, dans, endüstri madan) orkestramn butçe açısıntasanmı, fotoğraf, karikatür, grafik, takı tasarıdan tumuyle bağımlı olduğu Külmı, moda, muzik, edebiyat, şiir, sahne tasarunı, tur Bakanlığı'ndan tam destek tiyatro ve video dallannda ürün veren genç yaraalabilmek için sürekli çırpınır dutıcüann kendi ulusal ve kültürel benliklerini ulusrumunu sürdürmesi gerçekten lararası platformda smamalan, genç sanatçılann uzücu. Orkestramızın her yıl aryüreklendirilmesi, onlara eserlerinin tarutım olatan dinleyici talebi karşısında butnagı sağlanması, pazarlanması, Güney Avrupa ve çesinin kısılması değil, tam tersiozellikle Akdeniz ülkeleri arasında ortak bir külne, aıtarılmasıdır akla yakın getürel dinamik yaratıhnası amaayla düzenlenen bilen. İDSO'nun teknik ve muzikal enalin yönetimi Türkiye'nin, tercihan lstanbul duzeyini yukseltecek Praetorius kentinin de bienal kapsamına ahnmasını sağlamak gibi, Lessing gibi disiplinli ve öğiçin girişimlerde bulunuyorlar. retici yonu guçlü bir genel müzik Bu doğrultuda yaptıkları resmi girişimlerden direktoru bulabilmesı için yeterli henüz bir yanıt alamadıklanm belirten yönetiparasal olanaklann sağlanması, ciler, 30yaş alündaki Türk sanatçılannı 1989'da en iyi konuk solistlerin, en iyi koyine Barcelona'da yapılacak olan 5. Avrupanuk şeflerin gelebileceği ortamın Akdeniz Ülkeleri Gençlik Kültür Bienali'ne kayaratılması, dinleyicinin bariz tatılmaya ve lstanbul Belediyesi'ni de bienalde aklebi karşısında sorumlulann bırintif görev almaya çağınyorlar. cil görevi olmalıdır kanımızca. TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKAN En buyuk/en fufbof t kadardı. 19 Ekim KUMSALDAKt TOPLAR/N ESRARIL PSVOtJ BOLGESI KIYILAKINDAN TOfSBAY'DA, KUMSALL4&.M YEŞfL TOPLAR.LA KAPLI OL.PUĞU GOtZULMÜŞTÜ!. TORSDB YAŞAYAN HAL/C, SıR. O£NİZ KAZASI SOA/UM04 Bİ£ GEMlNiM KIYIYA VURAN YÜICÜ SAA/M/fy ANCAK ÖytG OLMAÛIÇAĞKA B/YOLO6LAR PUtSUMU AÇtKL/YAMA ŞAŞKtMLfK ISS SIV0/f& SÜGMUŞTU. tCOYU Y£ŞfC £EW/t:u rüPCAG, "CLAOOPHOIZA REPENS" ADit 4COKSU2.J ICoiOMI HAUMD£ BULUNAN SÜNGE&MSI GÖeuUUŞLÜ B/& BtTIClSlNe AtTTİ BUUCAR. YC7SUA/LAe Gı'Bı YAŞAMAtcmVD/. AKDENıZOEM MAAtf'A g/£ ^ GELDttU.£&.ı DUŞUUULEN T&PLA&rH ?8 MıLYOV TANE OIPUSU SANtLJUAIOAYtH . Ğı «SA sueEoe AA/LAşrLM/şn. OLAr reKrUE 50 YIL ÖNCE Cumhuriyei 19 Ekim 1938 tngiliz kabinesinde yeni nazırlar Hizmet Nezaretidir. Bu iki yeni nezaretin ihdasile Koordinasyon Nezaretinin işleri o kadar azalacaktır ki, neticede bu daire belki lâğvedilecek ve tnskip, başka Londra 18 (aa) Çemberlayn, yann Londraya bir nezarete tayin edilecektir. Parlamento mahfîllerinde avdet edecek ve Duff Cooper'in istihlitfı meselesini hasıl olan kanaate göre hava halledecektir. Israrla dolaşan müdafaa işlermde ihtisası olan John Henderson, yeni bazı şayialara göre vukua gelecek tebeddulât neticesinde nazırhklardan birine tayin edilecektir. Amırallik makamı iki yeni nezaret ihdas için de Stanhofe'nin ismi edilecektir. Bunlardan biri zıkredilmektedir. laşe Nezaret i, diğeri Milli Fiüsünde hâdiseler Kudüs 18 (a.a.) Filistinde dun bir çok hâdiseler cereyan etmiştir. Asiler, Kudüsun eski mahallelerine girmeğe muvaffak olmuşlardır. Müslüman mahallesinde çıkarılan bir yangın neticesinde polis merkezi harab olmuştur. Polis devriye kollanle asiler arasında sokak munarebeleri olmuştur. Asiler, Yahudi müesseselerine hücum etmişlerdir. Yahudi mabedlerinin önüne bir bomba atılmıştır. İLKBAHAR, YA fy ı Q33 51İ"". " V " ' 1 •> i t 1