Katalog

CUMHURİYET/8 HABERLER 30 OCAK 1988 Anayasa hukukçusu Sağlam: "Kararname tipik bir anayasaya aykırılık örneği" Hiıkuk, 'sözleşmelfyi reddediyor Sözleşmeli Personel Tartışması2 Şükran Ketenci düzenimizde işçi kavranunın temel ölçütüdür. Hizmet sözleşmesiyle çalışan bir kimse, gerek Sendikalar Yasası ve Toplu tş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Yasası ve gerekse Iş Yasası açısından işçidir. 308 sayüı KHK, hukukurouzda hizmet akti ile çalışan geniş bir kesimi işçi statüsünden çıkaran ılk düzenlemedir. Böylece 233 sayılı KHK'deki anlarn ve kavram belirsizligı, 308 sayüı karamamede tam bir açıklık kazanmış olraaktadır. Bu kararname, gerek sosyolojik açıdan ve gerekse hukuk sistemimiz açısından işçi nitelıği taşıyan bir grup personeli açıkça "işçi statiisu" dışına çıkarrnak ve böylece ışçı haklannın geçersiz kılındığı bir KİT düzeni yaratmak amacındadır. Ne var ki böyle bir amacı anayasaya aykın düşmeden gerçekleşUrmek mümkün değildir. Çunkü anayasada doğrudan doğruya işçılere tarunmış belli hak ve Özgürlukler yer almaktadır. Sendika, grev, toplu iş sözlesmesi haklan, yalmzca işçiler yönünden anayasal güvence altına alınmış haklardır. Burada yasakoyucu, kimin işçi olup kimin olmadığını belirleme yetkisıne sahip değildır. Yasakoyucu, bir temel hakkın kullanım alanını anayasada öngörülen ilkelere uygun olarak daraltabilir, ama anayasanın belirlediği bir hak süjesini (sahibinı) degiştiremez, daraltamaz. Anayasa anlamında işçi kavramı, esas ıtibariyle nesnel esaslara dayanarak, sosyolojik boyutu ile belirlenır, Yasakoyucunun keyfine tabı degildir. Ancak anayasanın yürürlüğe girdiği sırada, mevcut hukuk sisteminin teaeiiikle "işçi" olarak niteledigi kımselerin anayasa anlamındaki işçi kavramımn asgari içeriğinı oluşturduğu da kuşkusuzdur. Işte "hizmet aktiyte çalışanlar" bu niteliktedir ve yasakoyucu, anayasarun hak süjesı olarak iktibas ettığı bir kavramdan gerı dönüş yapamaz. Yasakoyucunun yapamayacağı bir şeyi yasa gücünde kararname hıç yapamaz. Anayasa hukukçusu Doç. Dr. Fanl Sag> bun'a göre sözleşmeli personele ilişkin son hükümet karamamesinde yer alan degişiklikler, Anayasa hukuku ders kitaplannda bir örnek olay olarak ışlenebilecek mtelıkte, tipik bir "anayasaya aykınlık' örneğini oluşturuyor. Anayasa hukukçusu Doç. Fazıl Saglam, hükümetin sözleşmeli personele ılişkin kanrnamelerinde amacın, işçi haklannın geçersiz kıündığj bir KtT düzeni yaratmak oldugunu söyledi ve görttşlerini şöyle özetledi: "233 sayüı KHK'nin 308 sayüı KHK Ue degiştirilen 42/2. maddesi, "sözleşmeli personel"i, "bir hizmct sözteşmesi Ue çahşan ve ifçi statusunde ohnayan personel" olarak tanımlamaktadır. "Hizmet sözlesmesi Ue çalısma", hukuk Bilirkişi raporlan karşı çıkıyor Havalş Sendikası'nın açtığı dava uzerıne tstanbul 5. İş Mahkemesı sözleşmeli personele ilişkin 233 sayılı hükümet kararnamesinin anayasaya aykırı olduğu sonucuna vararak, kararnamenin ıptalı ıstemi ile Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. Mahkemenin anayasaya aykınlık kararında yer alan bazı önemli görüşler şöyle: "Kaımname hiçbir anıriama getirmemiştir. İşyerlerinde istenen her kişi sözleşmeli personel olarak çalıştınlabUir. Kamu gorevHerinkı nittfilderi, atanmaian, görev ve yetküeri, hakian ve yükümlnlükleri aybk ve ödtoekleri ve diger ozluk işleri kanunla duzentenir. Anayasa hukmune ragmen kararname Ue yapılması anayasanın 128/2. maddesine aykındır. Keza anayasanın 152. maddesine «yk>ndır. Herkes kanun önunde eşittir Jdare istedigi personeU sözfeşmdi yapar, isteditini yapmaz. Bn davada okJugu gibi garson, temiziik işçisi, hamab sözleşmell personel yapar, hatta bir lusmını japar, digerioi yapmaz. Ücrette farklılık olur. Sözleşmeli personel çahşfınnak işçilerin sendika) faaUyellerini de önler. Sözleşmesi fesbedilecegi korkusu ile işçi sendikal faaliyette bulunamaz. Anayasanın tanıdıgı haklannı knilan tş hukukçusu Doç. Can Tnncay'ın anayasaya aykınlık ıddıası ile Anayasa Mahkemesi'ne giden davada, S. İş Mahkemesi'ne verdiği bilirkişi raporu da sözleşmeli personel kararnamenin anayasaya aykırı olduğu görüşünü destekliyor. Doç. Can Tuncay, bırçok hukukçunun bUim görüşlerine de atıf yaparak hazırladığı bilirkişi raporunda şu sonuca varmış: "Kısacaa 233 sayüı KHK Ue getirilen sözleşmeli personel statusuniin bir yandan çalışanlann niteliklerl, gom, yelki. hak ve jükıimlülükleri, aybk ve lair ozluk işleri bir kanunU dözentenmedigi; dljer yandan gend idare esa^aniı» göre yüriitülen asli ve surtkli kamn hizmeü Ue hiç Bişkisi bulunmayan işlere kadar yayüdıgı için anayasanın 128. maddeslndeki diger kamu gorevlileri statusu Ue bagdaşmadıgı kanısmdayız. Ola> ornekte hukuki 'htilaflan olan çanşanlann gördükieri işler dolayısıyla iş hukuku »Bhnnımfa t^ «ryıldıklan, bunhn södesmeli personel olarak çalıştınnanın bem kararnameje bem de anayasaya aykın olabilecegj sonucuna vanlmışür." 3. İş Mahkemesi'nde çalışanın işçi sayılmasına ilişkin olarak açılan ve Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin de emsal karar olarak gerekçeli onayladığı ve çalışanın sözleşmeli personel değıl, ışçı sayılması, sendikal haklardan yararlanması gerektiğine ilişkin kararda 3 bilirkişilı bir de rapor var. Prof. Metin Knlal, Doç Kevzi Şahlanan ve Doç. Devrim Ulttcan'ın ortak hazırladıklan bilirkişi raporunda, işverence sözleşmeli personel statüsune girdiğı kabul edilen davacı işçinin işveren ile yaptığı sözleşmenin aslında bir hizmet sözlesmesi olduğu sonucuna vanlıyor. Bu sözleşme ile işçinin işçilik haklarını yitirdiğinin kabul edilmesinin mümkün olamayacağı belırtılıyor. yen işçler yantannda Ottnob»iş yöneöcüeri oMuğu halde vılayete giderek valı ve yeti kHerte gftruşmek istBcfitef Goruşme girişimlen sonuç vermeyen ışçıler çalışma hakkına saldın olan ve insanı hedefleyen ışten çıkarmalara karşı msanlık onuruna sahip tum kesımlenn duyartı olması gerekrjğını vurguladıiar (Fotoj)raf Errjoflan Kuseofjlu) f n f f l f A C t n Otomobıllş'ı seçtıklen ıçın anayasa ve yap i U l S a U I j a j ^ ayfon 0 | a r a ( ( jşten arjidıklannı söytep y ş y Bankaolığı her gün 'den yaratmak 1948'den beri yaratıcı bankacılık, bankacılığı her gün yeniden değerlendiren,her gün yeniden düşünen bir bankanın kimliğidir... 40. yılında sermayesi 250 milyara, özkaynaklan 380 milyara, plasmanları 15 trilyona ulaşan, mevdmtı 15 frifyona yaklaşan bir bankanın değişmez özelliğidir. Bu banka, ilkelerine 40 yıldır güvendiğiniz Akbank'tır. İstikrar gibi, dürüstlük gibi, çağdaşlık gibi rakamlarla ölçülemeyen zenginliklerin bankasıdır. Uluslararası ortaklıklarıyla, ülkemizde 70'e yakın sanayi kuruluşuna iştirakleriyle, 21 yerleşim merkezinde 50 sosyaİ esere attığı kalıcıimzaylabü>âik birbankadır.Akbankgururlagiriyor 1988'e)) Birleşîk Sosyalîst Paıti 1 şubatta kuruluyor tstanbul Haber Servisi Bırleşık Sosyalîst Panı, 1 şubat pazartesi günü kuruluyor. Dün bu basın toplantısı düzenleyen Sosyalist Parti Girişim Komitesi Sözcusü Yalçuı BiıyükdagJı, 18 ocakta yaptıkları açıklama ile partinin kuruluşunu, daha Once açıkladıklan tarihten 1 şubata ertelediklerini hatırlatarak "Çünku birttk için son bir kcz daha caba göstermeye karar vermişük" dedi. Öncekı gün Mebmet Ali Aybar'ın yapüğı açıklama için "Bizde hayal kınkhgı yaratnuşor" ıfadesini kullanan Bu>iikdaj;ı, "tki yüdır lürdürnlen Sosyalist Parti kunna çahşnalan kuruluş aşamasına gclmiştir. Arbk daha fazU beUemeye Türk sosyalistlerinin tahammülu yoktur" dedi. Parti kuruculanndan Ferit Ösevet ise "tki yıldır surdunden Sosyalist Parti kunna çabşmafaui, kuruluş aşamasına gdmiştir Büyük çogunlugu işçi ve emekçi olan 120 k^i, kunıcu olmak için başvurmuştnr " dedi. MilliPiyango çekildi 500 MİLYON LtRA 375055 250 MİLYON LtRA 050023 100 MİLYON LtRA 451279 50 MİLYON LİRA 296667 25 MİLYON LİRA 181708 916930 10 M t L Y O N LtRA 204872 282709 395566 895582 5 M t L Y O N LİRA 353510 410470 425383 477736 480742 678399 761232 767726 847539 864709 2 M İ L Y O N LtRA 152070 169384 290744 337177 354289 409360 441973 442894 448519 480305 611192 681721 791632 866811 965219 1 M t L Y O N LtRA 016392 023355 033933 051896 055813 060720 075871 082177 099236 138103 146518 163866 172378 173703 193529 201725 252031 253664 259186 280844 281886 289935 292074 294135 297991 308268 335057 385437 386862 389999 397834 401223 405777 432272 433341 433789 435138 435492 453067 459162 490443 491674 537159 554820 556591 562518 569783 575309 579169 591769 595520 603849 604077 606123 606253 633285 640331 653152 668280 686367 704310 715738 717459 717468 721582 737356 745427 753471 754048 754890 756203 758346 768852 769922 786606 787473 789165 791467 796953 817068 824276 877332 897122 902819 916564 920560 921672 924766 926001 932118 950507 970720 976583 976906 979859 981751 986680 989236 990243 992575 100 BtN LtRA 04284 12446 12893 16457 18313 19157 19394 23684 25319 28372 34132 34296 40754 51658 51999 54173 56715 67274 68889 74431 74505 82538 83580 85465 86689 89656 90865 93835 97776 98547 50 BİN LİRA 0367 1024 1880 2207 3093 4086 4355 4657 4789 5112 5651 5899 6415 6539 7062 7998 8361 8386 9060 9725 20 BİN LtRA 228 407 412 641 10 BtN LtRA 00 03 14 76 AMORTt 3 9 500 BtN LtRA TESELLİ 075055 175055 275055 305055 315055 325055 335055 345055 355055 365055 370055 371055 372055 373055 374055 375005 375015 375025 375035 375045 375050 375051 375052 375053 375054 375056 375057 375058 375059 375065 375075 375085 375095 375155 375255 375355 375455 375555 375655 375755 375855 375955 376055 377055 378055 379055 385055 395055 475055 575055 675055 775055 875055 975055 AKBAIMK "Güveninizin Eseri"