Katalog

EYLÜL 1987 EKONOMİ CUMHURİYET/9: TURKIYEUen üütçe açığı % 58 büyüdü ANKARA (ANKA) Genel bütçe açığı, yılm Uk yedi lylık döneminde l trilyon 79.8 milyar lira olarak gerçekleşti. jeçen yılın aynı dönemine göre, genel bütçe açığı yüzde 58.2 tranmâa büyümüş bulunuyor. Bütçe açığı, geçen yılda 1985'e göre yüzde 95.8 oranında artış kaydetmişti. Maliye ve Gümrük Bakanlığı'ndan edinilen verilere göre, ocaktemmuz döneminde genel bütçeden 6 trilyon 220.4 milyar liralık harcama yapıldı. Aynı dOnemde genel bütçe gelirleri 5 trilyon 140.5 milyar lira olarak gerçekleşti. Genel butce uygulama sonuclan OcakTemmuz 1987 1986 ÛİOERLER (Milyon TU.) Cari harcamalar ..1.634.014 1.154.310 Yatınm harcama .. 329.010 339.137 Transfer harcama..... .4.257.327 2.673.344 GELİRLER 5.140.527 3.484.349 Vergi gdrieri 4.602.659 3.166.389 Vergi dışı gelirler 388486 241.528 feel goir ve fonlar 149.382 76.432 DENGE (1.079.824M682.442) kiMİcım bekliyor Hükümet, başarılı özelleştirme için fıyatların yeniden yükselmesini istiyor. Bu amaçla, kamu bankalanna yüklüce hisse senedi alımı için emir verildiği öğrenildi. ABDURRAHMAN YILDIRIM Borsa'da KİT hisselerinin satışının açıklanmasıyla başlayan krizin giderilmesi için kamu yöneticilerinin harekete geçtiği bildirildi. Yöneticilerin borsada düşen fiyatları önlemek için birkaç kamu bankasına yüklüce rniktarda hisse senedi a'.maları için emir verdikleri belirtildi. Borsa üyeleri, erken seçimin fiyatları etkilemeyecegini, iktidar değişse bile borsaya verilen önemin, ekonomik zorunluluktan dolayı, değişmeyeceğini savundular. Isminin açıklanmasını istemeyen aracı üyeler, Devletin KİT hisselerini satış yöntemini iyi belirleyemediğini ve zamansız yapılan açıklamayla hisse senedi yatınmcılarının zarara uğratıldığını ve cezalandırıldığını öne sürdüler. Aracı üyeler, referandum telaşının bittiğini, erken seçimin de borsanın kaderini değiştirmeyeceği görüşünü savunarak, "tktidar değişse bile özelleştirme mutlaka gerçekleşürilecek. Çünkii başka borçlanma imkânı artık kalmadı. Fon yaratmak için de borsanın yine birinci pUna alınması zorunlu" dediler. Hisse senedi Fıyat duşüşlerinin 3. haftasına girmesinden, kamu yöneticilerinin son derece "üzgiin" olduklannı belirten aracı üyeler, şimdi iyi bir hazırlığa girişildiğini ve "borsa düzelmeden satış yapılmayacağını" öğrendiklerini belirttiler. KtT hisselerinin satışı için bir tanıtım kampanyası ve buyük kupürleri bölme çalışmalarının sürdürüldüğünü kaydeden aracı üyeler şunlan söylediler: "Devlet borsaya verdiği zaran telafi etme çabasında. Borsada bu durumuv la hisseleri satamavacaklarına göre, fiyatların artmasını ve talebin yükselmesini sağlamak zorundalar. Özal, bu özelleştirmeyi de bir prestij meselesi yaptı. Ne yapıp edip satacaklar. Bu p tışlar da fiyatlar düşürulmeden yapılacak. Devlet bunu elindeki büyük fonlarla sağlayacak." Aracı'üyeler, yatınm fonu kuran bankaların daha önce yüksek fiyattan mal aldıklarını, şimdi zarar etmemek amacıyla, yeniden fiyatların artması için alımlara başlayacaklarını belirttiler. Yeni yatırım fonu oluşturacak olan bankaların da bu ayın sonuna kadar alımlannı tamamlamaları gerektiğine işaret eden aracı üyeler, "Önümüzdeki günlerde büyük alımlar başlayacak. Zaten pi>asada bir kıvılcımın çıkması bekleniyor. Arkası gelecek ve fiyatlar yeniden yiikselişe geçecek" yorumunu yaptılar. Borsada fiyatlar Bankalar büyük alımlara hazırlanıyorlar IMF'le güven tazeleme ANKARA (Curahuriyet Bürosu) Hükümet referandum sonrasında, dış mali çevrelere güven mesajı vermeye çalışacak. 27 eylülde başıayacak Uluslararası Para Fonu (İMF) ve Dtinya Bankası'nın yükk toplantılan sırasında yapılacak özel görüşmelerde, yabancı fırma çevrelerine Türk halkının uygulanan ekonomik politikalara, referandumda yüzde 50'ye yakın oyla 'hayır' diyerek "onay verdigi" anlatılacak. Edinilen bilgilere göre, 27 eylülde başlaycak olan IMF ve Dünya Bankası'nın yıllık ortak genel kurul toplantılarında Türkiye*yi Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Kaya Erdem temsil edecek. Resmi heyette; Hazine ve Dış Ticaret Müsteşan Yavuz Caoevi, Müsteşar Yardımcısı Yener Dincmen ile Dış Ekonomik tlişkiler Müdürü Gazi Erçel, Merkez Bankası Başkanı Röşdii Saracoglu ve Kambiyo Genel Müdürü Dogan Sevim ile Başkanhk Danışmaru Sena Eken yer alacak. Refarandum öncesinde yabancı finans çevrelerinde, eski başbakanlardan Siileyman Demird'in politika sahnesine güçlü bir biçimde geri dönüşu ve bunu takip edebilecek politik istikrarsızlığa ilişkin endişelere rastlanıyordu. Türkiye'ye kredi açan veya açacak mali kuruluşların yönetimleri, "Demirel'in iktidara gelmesi halinde uygulanan ekonomik poHtikalardan vazgeçilip geçilmeyecegi, boyle bir politika degişikliğinin dış borcu giderek artan Türk ekonomisi üzerinde ne gibi etki yaratacagı?" sorulanna yanıt arıyorlardı. Ancak söz konusu dönemde yabancı mali çevrelerin bu gibi sorulanna net yanıt getirmiyorlardı. İMF ve Dünya Bankası'nın bu yılki toplantılarında, benzer sorulann yinelenmesi bekleniyor. Ancak bu kez, özellikle Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Kaya Erdem'in özel görüşmelerde, bir referandum analizine girebileceği belirtiliyor. Erdem'in "referandumda çıkan hayır oylannın, Türk halkının Özal'ın ekonomi politikasına onay vermesi" anlamına geldiği yönündeki görüşünü yabancı finans çevrelerine aktarması bekleniyor. Benzer biçimde heyetin diğer üyeleri ve özel kesim temsilcileri de "referandum sonuçlannın, Türkiye'de bir iktidar degişikliği bile olsa, uygulanan ekonomik politikalardan vazgecüemejeccğini ortaya koyduğunu" dile getirecekler. Deflişim (%) 41.6 3.0 59.3 47.5 45.4 60.8 95.5 58.2 İkinci günde piyasalar sakin Türk Eximbank'ın Uk görevi tSTANBVL (AA) Türk Eximbank, ÎSEDAK'm gündeminde bulunan iki projeyi yürütmede araalık yapacak. Eximbank, orta vadeli dış ticaret fınansman fonunun kullanılmasında ve tstam Konferansı örgütü üyesi ülkeler arası bölgesel ihracat kredi sigorta uygulamasım üstlenecek. Ozel sektörden hükümete destek Referandumun hemen sonrasında piyasayı zam bombardımamna tutan özel sektör, zamlara ara verdi. Zam beklentisiyle referandumdan önce mal stoklayanlar, hayal kırıklığına uğradı. Bu duruma en çok çay ve şeker stoklayanlar düştü. Ekonomi Servisi Referandum sonrasının ikinci günü, yapılan zamlar açısından birinci güne göre daha "sakin" geçti. Dün çeşitli piyasalarda yaptığımız araştırmalarda fiyatların genelde değişmediği görüldü. Sadece Teknosan ve Tariş ürünlerine zam yaptı. Teknosan, Silver Reed daktiloların fiyatmı yüzde 5, Facit hesap makinelerinin fiyatını ise yüzde 11 artırdı. Tariş ise, 1 kg.'lık Riviera tipi zeytinyağının toptan satış fiyatını yüzde 5'lik zamla 1210 liraya, 18 kg.lık margarinin fiyatını yüzde 3'lük zamla 11 bin 750 liraya ve 1 kg.lık Tama margarinin fiyatını da yüzde 5'lik zamla 680 liraya çıkardı. Bu arada kurakhk ve ithalatın pahalılaşması yüzünden son iki haftadır başta kına, kırmızı biber, karabiber, kekik olmak üzere baharat fvyatlaryıda yüzde 28100 arasında artış kaydedildi. Karabiberin kilosuna yüzde 28, kekiğin küosuna yüzde 100 zam yapıldı. Karabiberin kilo fıyatı toptancı piyasada 9 bin liraya, kekiğin fıyatı ise 1500 liraya^yuksejdi. Hükümetin erken seçim karan almasının ardından piyasada birçok üretici fırmanın daha önceden yapmayı düşündüğü fıyat artışını "şimdilik" er> telediği belirtildi. Bu arada, referandum öncer sinde olası fiyat artışlarından yararlanabilmek için mal stok» İayan birçok fırma da hayal kınklığına uğradı. Bir tekstil tor>tancısı "Piyasada birçok firma mala hücum etti. Ama şimdilik fiyatlarda artış yok. Aksine bir gevşeme var" derken, toptancı piyasada özellikle çay ve şeker alımına giden birçok firmanın da umduğunu bulamadığı belirtildi. ÎKV Başkanı ikinci AT turunda İSTANBUL (AA) Türk özel sektörünün Avrupa Topluluğu (AT) Ue ilişkilerini yürüten tktisadi Kalkınma Vakfı (IKV), 1718 eytül de Lahey'de yapılacak AT Odalar Birliği (EUROCHAMBRES) toplantılanna katılacak. ÎKV Başkanı Jak Kamhi başkanlığında Lahey'e gidecek 8 kişilik heyet, bvrada topluluk üyesi ülkelerin işadamlanyla da ikili görüşmekrde btdunacak. EUROCHAMRES toplantılannda OtM sektöru temsü edeceklerini söyledi. Tahtakale'de 950 lira oldu Petlas'ın umudu ihale ANKARA (AA) F16 uçaklanmn yapımcısı ABD'li General Dynamics firmasıyla yapılan anlaşma uyannca, Türkiye'de üretilecek uçaklarda kullamlacak lastiklerin açüacak uluslararası ihale Ue alınacağınm ortaya çıkması, Petlas'ın uçak lastiği üretimini tehlikeye soktu. Sanayi ve Ticaret Bakanı Cahit Aral, F16'lann lastik ihalesini Petlas'ın kazanacağım söyledi. Bakan Aral, Petlas'ın üreteceği lastiklerin sivil uçaklarda kullamlabileceğini söylerken, Petlas yetkilileri, bunun mümkün olmadığım, fabrikanın savaş uçaklanmn lastiklerini üretmek uzere kurulduğunu savundular. Dolann hızh yükseiişi Amerikan Doları Tahtakale olarak bilinen serbest piyasada 18 lira birden artarak 950 liraya yükselirken, Alman Markı da 504 liradan 530 liraya sıçradı. Dolar ve marktaki yüksek artış, hükümetin aldığı erken seçim kararına bağlanıyor. Ekonomi Servisi Dolar, Tahtakale'de 950 liraya sıçradı. Tahtakale olarak bilinen serbest piyasada önceki gün 932 liradan satılan dolar dün 18 liralık bir artışla 950 liraya çıktı. Mark ise 10 liralık bir artışla 530 liraya yükseldi. Merkez Bankası da, dolann bugün geçerli olacak döviz alış kurunu ilk kez 900 lira olarak açıklarken, efektif satış kurunu 913.50 liraya çıkardı. 4 ağustosta Tahtakale'de 898 lira olan dolar böylece serbest piyasada 1 ayda 52 lira değer kazanarak yüzde 5.8 yükseldi. Kurban Bayramı'nın hemen ertesinde 11 ağustosta 910 liraya çıkan dolar, 17 ağustosta 920 ve geçen cuma günü de 930 liraya çıktı. Merkez Bankası ise 4 ağustosta 893.45 lira olarak acıkladığı dolar efektif satış kurunu, dün 912.85 lira olarak belirledi. Böylece 4 ağustosta yaklaşık 4.5 lira olan Tahtakale dolan ile Merkez Bankası dolar efektif satış kuru arasındaki fark dün 37 lira 15 kuruşa çıktı. Merkez Bankası'nın yarın geçerli olacak efektif satış kurunu 913.50 lira olarak açıklamasına rağmen fark 36.5 lirada kaldı. Tahtakale'de ilk kez 21 ağustosta 500 lira barajını kırarak 504 liradan satılan mark dün 530 liraya fırladı. Kurban Bayramı ertesinde Tahtakale'de 480 liradan satılan mark böylece bir aydan kısa bir süre içinde 40 lira prim yaptı. Dolar ve markın referandumun hemen ardından büyük sıçrama yapması, hükümetin aldığı erken seçim kararına bağlandı. Piyasa çevreleri, döviz yatınmcılarının, erken seçimlerden sonra meydana gelebilecek olası bir siyasi istikrarsızlıktan endişelenerek, ellerindeki birikimleri dövize yatırmayı tercih ettiklerini ileri sürdüler. Tokyo'da önceki gün 141.80 yenden kapanan dolar dün 141.70 yene gerilerken. Londra'da 1.7935 marktan 1.7910 marka düştü. Uzmanlar, ABD'nin temmuz ayı dış ticaret açığının açıklanacağı cuma gününe kadar borsalardaki belirsizliğin süreceğini savunuyorlar. Altın Kapalıçarşı'da değer kazandı. Önceki gün gramı 14 bin 150 liradan satılan 24 ayar külçe altın dün 14 bin 250 liraya çıkarken, Cumhuriyet altıru 500 liralık bir artışla 98 bin liradan alıcı buldu. KISAKISA PAMVKBANK'ta iki yeni atama daha yapıldı. Bahkanın Genel Müdür Danışmanlığma Sinan Islamoğlu, Hukuk Müşavirtiğine de C.Esin Lokmanhekim getirUdiler. ŞİŞE CAM yüksek vergi ve dışsatımından dolayı İTO'dan iki altın piaket alacak. ÎTO'nun bugün saat 09.30'da düzenlenecek töreninde, Şişe Cam'm ödüUerini fırma adına Genel Müdür Talat Orhon alacak. Şişe Cam geçen yüki çalışmalanndan dolayı 1.2 milyar lira Kurumlar Vergisi ödeyecek. Firma geçen yıl 169 milyon doiarlık da ihracat yaptı. BORSADA DÛNKÛ İŞLEMLER »,*£ Araft*ıC*n(E) Arçflft (Y) Mcpmento (E) r*ıhçiffwnt> M M JS: 3600 175X1 5200 10600 1600 Çe§tH*t Cifnsı (E) ÇuiunM mam (E) ÇuhiRM EKrik (Y) DauiCtnt Dopıaın EgcGubr» EntaHoUng Ereul Dofnhr CvHt EreğR DJlNOTt 6.K 235 Gutn FtfrrtMifl Htktts (E) Htktts ytn hırtr D M * d » Etf bnam KrBnsanEıki KflpK Etfdrtk KoçHot*H)(E) Koç HoMng (Y) Korum» Tum HHU KoriaEfti KndMVM Koç Yttnm (E) Koç YStnm(Y) DÜNY4'dan Ekonomi Servisi r Latin Amerika'nın 1980'lerin başındaki derin ekonomik çöküşten yavaşça kurtulmaya başladığı, ancak başta Meksika olmak uzere bazı ülkelerde gelir düzeyinin geçen yıl hızia düştüğü belirtildi. InterAmerican Kalkınma Bankası'nın yıllık raporunda Brezilya, Panama ve Kolombiya gibi sadece üç ülkenin ortalama gelirlerinin 1986 yılında 1980'e göre artış gusterdiği bunun yamnda 13 ülkede en az yüzde 10'luk gelir düşüşü görüidüğü kaydedildi. Raporda 1986 yılında bölgede kişi başına ortalama yıllık gelirin yüzde 1.4 artışla 2140 dolara çıktığı ve kişi başına en düşük gelirin 342 dolar Ue Haiti'de, en yükseğinin ise 7 bin 884 dolarla Bahamalar'da olduğu vurgulandı. Latin Amerika canlanıyor DÖVİZ KÜRLARI Dövizin Cinsi Komşuda ücretler serbest bırakılacak Ekonomi Servisi Yunanistan Başbakam Andreas Papandreu yürürlükteki kemer sıkma programının başarılı olduğunu belirterek iki yıldan bu yana sürdürülen ücretleri dondurma politikastnm bu yıl sonunda sona ereceğini açıkladı. Papandreu, ekonominin canlanmakta olduğunu Andrte* Papandreu. belirterek yeni reformların arifesinde olduklannı söyledi. Papandreu, hükümetin gelecek yıl vergilerde indirime gidebiteceğini ve düşük gelırli gruplarla işçilerin kira ödemelerini destekleyeceğini açıkladı. Yunanistan'da uygulanan îstikrar programı sayesinde 1985 'te yüzde 25 olan enjlasyon oranımn bu yıl sonunda yüzde 10'a çekilmesi planlanıyor. 1 ASD Dolan 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fın Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanöa Rorini, 1 Isvec Kronu 1 Isviçre Frang 100 Italyan Lireti 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Dınan 1 Sterlin 1 S.Arabıstan Rıyali Doviz Alış 90000 65592 71.43 501.95 24.17 130.32 206.80 150.06 445.99 142.46 606.06 89.34 635.14 3217.73 1492 20 239.97 3233.62 1499.66 241.17 Döviz Satış 905.50 659.20 71.79 504.46 24.29 130.97 207.83 150.81 448.22 143.17 609.09 69.69 638.32 Efektif AUş 900.00 642.80 71.43 Efektif Satış 913.50 665.76 72.50 509.48 24.53 132.27 209.90 152.31 452.68 144.60 615.15 70.38 644.67 mita 55 \¥ > lotokopi makinaları BILGITAŞ A.Ş. İSTANBUL 172 80 82166 57 27 T C ZlRMT BANKASI % EYLflL 1M7 TMriNtaOd DÖVİZ KUBURI Su \¥ KnmijnfflE) Usa MMfnttvn MmıctfSaM 130.32 202.66 150.06 445.99 142.46 606.06 67.95 622.44 3153.38 1492.20 235.17 501.95 23.69 DÖVİZİN CİNSİ 1 ANMUM t AVVSTMLTA MUM IMTIMMMIUMa iKLdunuMn 1FİIMJUKKASI inuumzHUUMi 1 wwEy H ^ ^ M • DÖVİZ «UŞTL unşn. 900.00 904.50 655.92 659.20 71.43 71.79 504.46 504.46 24.17 24.29 130.32 130.97 206.80 207.83 150.06 150.81 445.99 448.22 142.46 143.17 606.06 609.09 69.34 69.69 635.14 638.32 685.45 688.88 3217.73 3233.82 136.70 137.38 1492.20 1499.66 239.97 241.17 "Cucunt eri»nrocı" EFEKTİF AUŞTL 900.00 642.80 71.43 504.46 23.69 130.32 202.66 150.06 445.99 142.46 606.06 67.95 622.44 671.74 3153.38 133.97 1492.20 235.17 unşn. 913.50 665.76 72.50 509.48 24.53 132.27 209.90 152.31 452.68 144.60 615.15 70.38 644.67 695.73 3266.00 138.75 1514.58 243.57 mm 3266.00 1514.58 243.57 Oknulsa Otean PtmStt Pofyton \W Rab* SırİBMM (E) SflrİBMM (Y) T. Dtn*dÖttni EsM T ts ffrtm B Naat ÇAPRAZ KURLAR $1.7930 8. Alman Markı S 5.9976 Franstt Frangı $ 2.0179 Hollanda Ronnı S 1.4850 Isviçre Frangı S 1297.95 S 141.70 l'stn» VSsaş S î 3.7504 S. Arabistan ffiya* 1.6680$ Italyan Lireti JapodYenî HtUUMMÜ iMçaEHMMI 1M tT«LYM ÜMTTİ T $ M Cvn 100000 42500 82O0 14500 14500 25000 19000 67000 20000 20000 5400 5000 4075 12000 7500 5900 3000 165000 6600 8650 6600 5000 5125 17500 10400 20600 13600 13700 10000 24000 22000 7500 10300 «600 31000 5600 19000 5250 5900 24000 6400 4500 3700 7900 12800 11500 15000 13000 13100 8350 80000 7600 3500 96000 36000 7800 13600 13600 24000 19100 61000 21000 19000 5150 5100 3700 10900 7150 5400 2700 160000 6800 6800 8900 4550 47O0 18300 10900 19600 14900 15000 10000 22000 20000 6750 9900 «000 29600 5350 17«0 5000 5400 22000 6500 4075 7D00 8250 12000 1ÎIO0 KJ00 12500 12400 5750 56000 7250 3325 95000 35000 7600 13800 24000 18100 61000 21000 19000 5150 5100 3675 11400 7150 5650 2700 180000 7100 6600 6600 4750 4900 16300 oeoo 96000 35000 7600 13600 13600 24000 «100 61000 21000 19000 5150 3700 11000 7150 5400 2700 180000 7100 6800 6800 4600 4700 18300 11300 19500 «500 15000 «000 22000 21000 6750 9900 «000 29600 5350 17100 5000 5400 22000 8600 4075 7000 8650 12000 300 200 8600 6900 «500 440 200 500 500 250 1Q0 5K» 16000 4700 19500 15500 15000 10000 23000 21000 6750 9900 10000 29500 5350 17100 5000 5650 23000 68O0 4275 7000 8650 12000 14300 12700 12500 6050 57000 7250 3325 raoo 3750 2000 3000 875X1 S5O0 1200 16400 5000 30700 1400 11200 700 200 1300 22SD voo «710 47SA 1400 16901) 16500 500X1 60001) 200 moo 14300 12700 12400 5750 55000 7250 3325 moo 300i) 130.0 4600 40X1 4Oİ) 775X1 20O0 <o m eao Fiyatlar toparlanıyor£ sası'nda işlem gören hisse senetUrinin flyatlan yuksebneye basladu Dün, borsa birinci pazarmda islem gören 42flrmanm 53 hisst senedinden 9"ununftyaaönceki stansa gört yükseüti. tki firmanın hisse senetUrinin flyatı önceki güne göre aynı kahrken, dtğer senetlerin değerUrinde gerileme götkndL Dün, DogMsan, Gübre Fabrtkalan, Hektaş yeni sabit, hocam, Kartonsan, Koç Hohting eski ve Koç HoUUng yeni, Koruma Taran sabit, Otosan, Polylen ve Rabak hisse , senetlerinin değeri arm. lsUm hacmindeki gerileme ise dün de de i vam etti. Önceki gün 352 milyon tira olarak gerçekleşen islem hac • mi, dün 337 milyon liraya düştü. M.TIN eÜMÛŞ Satej Cumhuriyet Reşat 24 ayar altın 22 ayar bıleak 18 ayar altın 900 ayar gumuş 97.000 110.000 14 200 12 750 10.650 98 000 115.000 14 250 13 900 10690 SERBEST PİYASAD* DÖVİZ AI.Ş ASODotan Batı Almar Marta Hollanda Ftonnı Isviçre Frangı IngıİLZ Sterlini f ranstz Frangı Sats 950 530 460 624 1550 155 1NMNITBİ 1UUHHMUM 1 MRVEÇ O0W 948 428 458 622 1500 153 ismüi 1 S. MMteTM RİYAÜ 230 235 T C ZlRAAT BHNKASl şimdi TÖBANK şubeleri yüksek faiz alternatifleri sunuyor: Tasarruflarınızı değerlendirmeden önce TÖBANK şubelerinin size sunacağı yüksek faiz alternatifbrini mutlaka inceleyin. Tasarruflannızı TÖBANK şubelerinde sağlama alın; çok kazanın, sürekli kazanın. SOÇJKHtl CUtOllHlllf OBANK *7