Katalog

0 EYLÜL 1987 Fiji Genel Vali&i <*örevi bıraknuyor HONG KONG (AA) Fiji'de darbeci Albay Situveni Babuka tarafmdan görevden alınan Genel Vali Ratu Sir Penaia Ganilau, hükümet başkanı olarak görevini surdurdüğünü söyledi. Ganilau, Hong Kong'daki bir yakını ile yaptığı telefon görüşmesinde, Albay Rabuka'ya darbe sırasında tutuklananların serbest bırakılması için bir mektup yazdığım bildirdi. Fiji'de geçen hafta gerçekleştirdiği bir darbeyh yönetime ikinci kez el koyc ı Albay Situveni Rabuka, g nel valiyi görevden <. ırak, kendisini yeni devlet başkanı ilan etmişti. DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 New York'ta merakla beklenen Halefoğlu Peres görüşmesi bugün TürkiyeIsrail buluşması ŞEBNEM ATİYAS NEW YORK Dışişleri Bakanı Vahit Halefoğlu ile lsrail Dışişleri Bakanı Şimon Peres bugun Birleşmiş Mılletler 42. genel kurulu nedeniyle bulundukları New York'ta iküi bir görüşme yapacaklar. Halefoğlu Peres görüşmesi tüm Ortadoğu ulkelerinde merakla beklendiği kadar ABD'deki Yahudi lobilerince de aynı merakla izleniyor. ABD'nin en önemli beş Yahudi lobi grubundan biri olan Amerikan Yahudi Komitesi'nin lsrail ve Ortadoğu uzmanı Columbia Üniversitesi Ortadoğu Kürsüsü ögTetim görevlüerinden Dr. George E. Gnıen, Cumburiyet'e Yahudi lobilerinin Halefoğlu Peres görüşmesini nasıl değerlendirdiklerini anlattı. Gruen, Halefoğlu ile görüşmesinin ertesinde, ABD'de Yahudi lobi faaliyetleri ile ilgili olarak bilgi vermek üzere tsraü Dışişleri Bakanı'nı görecek. "Sayın Halefoğlu'nun Şimon Peres ile gonişmesi son derece olumlu bir gelişmedir. Turkiye tranIrak savaşında oldugu gibi Araptsrai) çatışmasında da tam anlamıyla notr kalrnayı başarabilmiş bir ABD muttenkidir. Bu gönışmenin ABD Yahudi cema DUN\ADABUGUN ALt SİRMEN SHP ve Kadınlar... SHR adayların saptanması sırasında oldukça güç anlar yaşadı. Ozal sisteminin kaçınılmaz sonucu, örgütü oldukça karıştırdı. Şayın İnönü'nün de belirttiği gibi, tepkilerin bir bölümü belki duygusaldı ve olaylann bu noktaya gelmesi de sistemin sonucuydu. Yine de aday saptanması sırasında yanlışlar yapılmış olduğu da söylenebilir, Danışma Meclisi kökenli kişilerin SHP içinde ne işleri olduğu sorusu da sorulabilir. Gerçi bu soruya 12 Eylül adaletinin en gaddar temsilcilerinden birinin DSP içınae yer aldığı, ANAP'ın adaylarının ise en sağdan en sola garip bir yelpaze oluşturduğu yanıtı verilebilir. Ancak Mecelle'nin ünlü kuralını da hiç akıldan çıkarmamak gerek. Sui misal emsal teşkil etmez. (Kötü örnek, örnek alınmaz.) SHP'nin kendi içindeki tutarlı olma zorunluğuna karşı, öbür örgütlerin tutarsızlıkları örnek olarak gösterilmemeli. Aday saptanması sırasında meydana gelen olaylann basına yansıyan bölümünün de, örgütün görüntüsünü zedelediği ve kamuoyunda sosyal demokratlann kendi iç çekişmelerini aşarak, dışa dönük bir savaşım verecek kıvama erişmedikleri düşüncesini uyandırdıgı da bir gerçektir. Her seçim öncesi yaşanan olaylar, belki de içinde bulunduğumuz konjonktürün etkisiyle SHP'de de yaşanmıştır. Artık bu noktadan seçıme kadar geçen sürenin iyi degertendirilmesi gerekmektedir. Kamuoyu yoklamaları sosyal demokratlann en güçlü örgütünün şu anda pek içacıcı durumda olmadığını gösteriyor. Kanımız o ki, artık geçmışin iç hesaplaşmalarını bir yana bırakarak, seçim kampanyasını tüm örgüt olarak iyı değerlendirmeleri halinde sosyal demokratlann oy oranı bugün görünen düzeyin çok üstüne tırmanabilecektır. Yeter ki, örgüt kırgınlıkları bir yana bırakarak birleşip çalışabilsin. Seçimden, hiç değilse güçlü bir muhalefetin sesi olarak çıkabilmenin ikinci koşulu ise, Türkiye'nin içinde butunduğu durumu iyi değerlendirmek ve sorunları geniş topluluklara yansıtırken, onlara somut çözüm önerileri getirmek ve öbür partilerin sunamadığı seçenekleri sunmaktır. Gerçekte SHP, bu sorunlann bir bölümünü kavramış ve "üçüncü kurultayda kabul edilen uygulama polttikalannda" da dile getirmiştir. Bugün Türkiye'de bir sosyal demokrat partinin güçlü oy gizilgücünü (potansiyelini) oluşturacak kesimlerden biri de kadınlardır. Toplumun yarısını oluşturan kadınların sosyal güvencelerini geliştırrnek ve evde çalışan kadının sosyal sigorta kapsamına alınması, kadın bakanlığı kurulması gibi girışımler aile ve çocuk yardımlannın geliştirılmesi, kadın ve erkek arasında ücret eşitliginin sağlanması atılımlan kadın seçmenlerde sanıldığından daha büyük yankılar bulacaktır. SHP kendi programına koyduğu bu girişimleri kadmlara iyi anlatacak kişileri hiç zaman yitirmeden seferber etmelidir Isin ilginç yönü, kadınların o gizilgücünü Ozal da kavramış görünmektedir. Hülya Koçyiğit'ın, sosyal demokratlann en güçlü olduğu izmir'den aday gösterilmesi işte bu sezişin ürünüdür. Sanatçı Hülya Koçyiğit'ın siyasal görüşlerı ya da sanat görüşü ne olursa olsun, ANAP içinden Burhan Ozfatura'nın bölgesinden aday gösterilmesi yine de uzerinde dikkatle durulmaya değer bir olaydır. SHP İzmir örgütünün, Sayın Koçyiğit'e karşılık, "Biz kazak bir partiyiz" çıkışı ve önlem olarak saz sanatçılarını seferber etme girişimleri bize olayın önemi karşısında biraz hafif bir davranış olarak gözüktü. Her şeyden önce, kazaklıkla sosyal demokratlığın hiç bağdaşmadıgını belirtmek isteriz. Toplumun bir yarısının öbür yarısına baskı yaptığı demesek bile tepeden baktığı bir sosyal demokrat düzenı düşünmek bize olanaksız geliyor. Sosyal demokratlann görevi bu çağdışı çelişkiyi sürdürmek değil, ortadan kaldırmak olmalıdır. Öte yandan, seçmenin karşısına çıkan bir sosyal demokrat kuruluş, sorunlara çözümler kadar yöntemlerde de, popülizmin alışılmış batağının dışında yeni çözümler ve yöntemler önerebilmelidir. Bir kadın adaya karşılık, saz sanatçılanyla yanıt vermeye çalışmak, daha çok sağ partilerin işi olmalıydı. Türkiye'yi davul zurna ve üç telli sazın düzeyınin üstüne çıkarmakla yükümlü olanlar, kadın sorununa böylesine popülist bir biçimde yaklaşmakta direnirterse korkanz ki, kadınların oy gizilgücünü de yeterince değerlendiremezler. Yıllar sonra Türk ve İsrail dışişleri bakanlarımn bir araya gelmesi, Arap ülkeleri kadar ABD'deki Yahudi lobilerince de merakla izleniyor. Amerikan Yahudi Komitesi'nden bir uzman Cumhuriyet'in sorularmı yamtladı. ati iizerindeki etkisi son derece olumlu olacaktır" diyen Gruen, Halefoğlu Peres görüşmesi sonrasında Turkiyelsrail ilişkisi ile ilgili Amerikan Yahudi lobilerinin merak ettiği soruları şöyle sıralıyor: "İlk başta Türkiye'deki radikal Istamcı akımlar bu yakınlaşmaya nasıl (epki gösterecekler? Turkiye ve lsrail arasında ekonomik baglann güçlendirilmesinin yanı sıra ABD ile işbirliği halinde askeri baglann güçlendirilmesi de mümkün olacak mıdır? Örnegin lsrail. askeri gücünıin modernleştirilmesine yönelmiştir. Tiirkiye ile tsrail arasında bir silah alışverişi iliskisi kurulabi Halefoğlu Geder ayak Ptres Muradına erd; Sri Lanka'da geçici konsey KOLOMBO (AA) Sri Lanka Devlet Başkanı Junius Jajev/ardene, Tamillerin çoğunlukta bulunduğu ulkenin kuzey ve doğusunda arahk ayında yapılacak seçimlere kadar yönetimi üstlenecek idari bir konsey oluşturdu. Sri Lanka'mn kuzeyinde Ozerklik için mucadele eden Elam Tamil Kaplanları örgütü, konseyde 7 üye ile temsil edilirken, Ilımlı Birleşik Tamil Kurtuluş Cephesi iki sandalyeye sahip olacak. Konseyde Sri Lanka'da çoğunluğu oluşturan Sinhallerin iki, Müslümanlann ise bir üyesi bulunacak. Sri Lanka'mn kuzeyi ve doğusunda olusturulacak idari konsey, merkezi yönetime bağlı olarak çalışacak. lecek midir? ABD için tsrail N ATO dışı temel müttefik olarak tanımlanır. İsrail ve Türkiye'nin ABD'nin yenisavunmastratejisi 'star wars' ile ilgili olarak ortak bir çalışma yürutmeleri mümkiin müdiir? Turkiye ve İsrail'in güvenlikleri ile ilgili başka bir ortak meseleleri ortak komşulan Suriye'dir. Sayın Özal'ın Suriye gezisinin sonucları ne olmuştur, Suriye'nin Batıya yaklaşma girişimi ne denli ciddi bir girişimdir?" ABD yönetiminin Ortadoğu politikasının belirlenmesine yönelik Yahudi lobileriyle ortak çalışmalanna ve Gruen'in yönelttiği sorulara bakıldığında Tür kiye lsrail yakınlaşmasının bu döneme rastlarruş olmasının tesa düf olmadığı anlaşıhyor. Amerikan Yahudi Komitesi belli zamanlarda "ABD'nin Arap Yanmadası ve Basra Körfezi'ndeki stratejik çıkarlannı" görüşmek üzere Washington'dan ABD yönetiminin üst duzey yetkilileri ile bir araya geliyor. Görüşmelerde mevcut sorunlar ve çözum yollan görüşülerek yine ABD çıkarları doğrultusunda komitenin faaliyetleri saptanıyor. Bunlardan özellikle Turkiye'yi ilgilendiren bir topl?ntı 29 Mart 1984'te yapılmış. "Kapalı" yapılan bu toplantılarda tartışılan konulan ve stratejiyi belirle yen belgeler de gizli tutuluyor. Ele geçirdiğimiz "gizli" 29 Mart 1984 belgesinin 9. maddesinde "Türkiye'nin Doğu Akdeniz ve Basra Körfezi'nde ABD çıkarlannın korunması için yardımcı bir rol alabilecegi önerildi" ifadesi yer alıyor. Bu ifadenin altında 11. maddede "Amerikan Yabudi Komitesi'ne onerilen faaliyetler" bolumunde 'd' paragrafında şunlar kayıtlı: "ABD'nin çıkarianna verecegi zararlar nedeniyle Yunan Amerikan lobisinin Türkiye'ye yapılan Amerikan yardımının azaltdmasına yönelik çabalanndan duyulan endişeyi ozel kanallar aracılıgıyla duyurmak. Turkiye tsrail'le dostluk olçuleri içindeki ilişkisiyle olduğu kadar Batı Avrupa ve tslam dunyasıyla olan sıkı bağlan açısından da son derece onemli bir bolgesel guçtür." Dr. Gruen Türkiye Arap lsrail ilişkilerinin Ortadoğu diplomasisinde "kankocametres" ilişkisine benzetildiğmi belinerek "lsrail Türkiye'den hiçbir zaraan bosanmasını takp etmemiştir. Buna karşılık tsrail'in tam kapasiteli diplomatik ilişkiler ve arkadaşlıgın açıkça kabulü şeklindeki talebi Türkiye tarafmdan yıllarca karşılıksız bırakılmıştır" divor. Halefoğlu, Perez de Cuellar'la görüştü Büt Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada Türk Dışişleri Bakanı'nın Yunanistan'dan söz etmemesi diplomatik çevrelerde olumlu etki yaptı. NEW YORK (Cumhnriyet) Dışişleri Bakanı Vahit Halefoğhı'nun dünkü temasları içinde en yoğun ve uzun olanı Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Janvier Perez de Cuellar ile görüşmesi idi. Halefoğlu ve Cuellar öncelikle Genel Sekreter'in adadaki askeri yığılmadan yakındığı son raporunun üzerinde durdular ve bu yıl Kıbrıs "ın genel kurulun tartışmalarına alınması ile ilgili göriiş teatisinde bulundular. Genel Sckreter, Halefoğlu'na genel kurul üyeleri arasındaki genel eğilimi ve Güvenlik Konseyi'nin kendisine verdiği elçılık görevini surdurmesiyle ilgili planlanru aktardı. Halefoğlu ise bir süre önce tum genel kurul üyelerine dağıtılan ve KKTC'nin görüşlerini içeren dosyadaki görüşleri tekrarlayarak, konunun genel kurula getirilmesinin adadaki güvensizlik ortamını arttıracağını belirtti. Öte yandan Yunanistan Dışişleri Bakanı Karolas Papoulias 42. BM genel kurulu nedeniyle Nevv York'ta bulunuyor. Papoulias önceki gün ABD Dışişleri Bakanı Shultz ile görüştü. Görüşme sonrasında gazetecilerin sorulanru cevaplayan Papoulias, üsler konusunda ABD ile pazarlıkların ekim sonunda Atina'da başlayacağını açıkladı. Papoulias bir soru üzerine Shultz ile göruşmesinde Kıbns ve TürkYunan ilişkileri konularına değinmediklerini söyledi. Papoulias, aynca Kıbns*ta çözüm yolunun açılabilmesi için adadaki Türk askerlerinin çekilmesi şeklindeki görüşünü tekrarladı ve Kıbns'la ilgili olarak uluslararası konferans fıkrini desteklediklerini söyledi. Shultz Papoulias görüşmesinde ABD D\şişleri Bakan Yardıması Michael Armacost, Kıbrıs sorumlusu James Wilkinson, Dışişleri Bakan Yardımcısı Avrupa sorumlusu Rozanne Rıdgeway, BM ABD Daimi Temsilcisi Walters ve basın sözcüsü Redman hazır buhındular. Hafta başında Vahit Halefoğlu tarafmdan yapılan 42. BM Genel Kurulu konuşmasında Yunanistan'a hiç değinilmemiş olması BM çevrelerinde "olumlu" bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Halefoğlu'nun ilk kez bir BM konuşmasında Yunanistan'a değinmemiş olması "müzakere" sürecinin "olumlu" yönde ilerlediği anlamında yorumlanıyor. Halefoğlu dün aynca lrak Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Tarık Aziz ile de görüştü. Görüşmede ağırlıkh olarak IranIrak savaşı ile Körfez üzerinde duruldu. TürkiyeIrak ikili ilişkileri görüşüldu. Halefoğlu'nun dünkü diğer iki görüşmesi Yugostavya ve Bangladeş dışişleri bakanlanyla oldu. Dışişleri Bakanı, Kıbrıs sorununun BM Genel Kurulu'na getirilmesine bir kez daha karşı çıktı ABD'den şartkyardun vaadi VARŞOVA (Ajanstar) Bir süredir resmi ziyaret amacıyla Polonya'da bulunan ABD Başkan Yardımcısı George Busb dün Polonya'dan aynlarak Federal Almanya'nın başkenti Bonn'a gecti. George Bush Varşova'dan ayrümadan önce düzenlediği basın toplannsında, ABD ve Polonya arasmda uzun süre durgunlaşan ilişkilerin gelişmesi konusundaki iyimserliğini belirtti. Polonya hükümetinin, bireysel özgürlüklerin sağlanması konusunda ilerleme kaydetmesi durumunda. ülkesinin Polonya'ya yapacağı yardırru artüracağmı bildirdi. Bush, ABD ve Sovyetler Birliği arasında vanlan orta menzilli nükleef silahlann kaldınlması konulu ilke anlaşmasına Batı Avrupa'dan destek anyor. Öte yandan Polonya hükümet sözcüsü Jerzj Urban, Polonya ile ABD arasındaki ilişkilerin geleceği konusunda iyimser olduklannı söyledi ve ABD'ye. Polonya1 nın içişlerine karışmaması çağnâinda bulundu. Urban, kapatılan Dayanışraa Sendikası'nın yeniden yasallaştırılmasına izin verilmesinin söz konusu olmadığını da ifade etti. 1981'de kapatılan ve gazetecilerin kurduğu bir rneslek örgütüne değinen Urban, "ülke için bir tehlike olan bu kuruluş, kendi eceliyle oldü. Bütbn bunlar. Dayanışma Sendikası için de geçerlidir" sektinde konuştu. Bush gezisi sırasında kapatılan Dayanışma Sendikası'nın yasallaştınlmasından yana olduğunu söylemişti. Papandreu 'dan suçlatna A TİNA (AA) Yunanistan Başbakam Andreas Papandreu, resmi bir ziyaret için Atina'da bulunan ısveç Başbakam Ingvar Carlsson'a Kıbns ve Ege konularında Turkiye 'yi şikâyet elti. Papandreu, önceki akşam Isveç Başbakanı'mn onuruna verdiği yemekte yaptığı konuşmada, TUrkiye'nin, Ege'nin uluslararası yasal rejimini kabut etmediğini öne sürdü. Papandreu, "Komşu ve müttefik Türkiye'nin Ege konusundaki politikası ve Kıbrıs Cumhuriyeti ^İöpraklarmın yaklaşık yarısının işgal altında bulunmast, uluslararası yasallığa ve BM prensiplerine bağlı olan Yunanistan'ı duyarlı hale getirmektedir" dedi. ABD, mayın yerleştiren her gemiye saldıracak lrak savaş uçaklan, Iran'ın Harg adlı tankerine saldırdı. Geminin yandığı, ancak can kaybımn olmadığı bildiriliyor. Dıs Haberler Servisi Körfezde dün lrak bir Iran tankerine sakünrken ABD Savunma Bakanı Caspar Weinberger da mayın döşediği görülen tüm gemilere saldıracaklarını açıkladı. ABD Dışişleri Bakanı George Shultzun lsrail ve Mısır ziyaret edeceği bildiriliyor. lrak savaş uçaklan dün bir Iran tankerine saldırdı. Bolgedeki gemicilik kaynaklan, "Harg" adlı bu süper tankerin Iran kıyılarındaki Ras AlMutafa yakın bir yerde vurulduğunu belirttiler. Gemicilik kaynaklan, geminin yanmakta olduğunu, ancak can kaybı bulunmadığıru bildirdiler. Iran'ın "Harg" adlı 5 süper tankerinden hangisinin vunılduğunun henüz bilinmediğini belirten gemicilik kaynaklan, daha önce herhangi bir Iran tankerini vurunca hemen ardından açıklama yapan Irak'ın bu kez sessiz kalmasının dikkat çekjci olduğunu kaydediyorîar, Bu arada Körfez gezisinden dönen ABD Savunma Bakanı Caspar Weinberger, televizyonda yaptığı bir açıklamada, ABD kuvvetlerinin mayın yerleştirdiği görülen her gemiye saldıracağıru açıkladı. Weinberger, "Mayın yerkşürmek uluslararası kurallann ihlali ve açık bir suçtur. Bu mayuüann gemDerimizi babnnasını beldeyemeyiz" dedi. Irak, Iran tankerini vurdu ran radyosunun haberine göre dün Iranlı imamlara hitaben bir konuşma yapan Humeyni, Iran'ın buyük guçlüklerle karşı karşıya olduğunu bıldirerek, dini yöneticileri "birlik olmaya" çağırdı. Humeyni, Islam'a karşı savaş acan bütün dünyanın tran aleyhinde propaganda yaptığı görüşünü savundu. Shultz'un gezisi ABD Dışişleri Bakanı George Shultz'un lsrail ve Mısır'a yapaT cağı, büyük bir olasıhkla Urdün'ü de kapsayacak Ortadoğu ziyaretinin asıl amacının, ABD'nin tran'a silah satışı skandalı ile yıkılan itibannı yeniden kazanmak olduğu belirtiliyor. tngiliz haber ajansı Reutersin görüşune başvurduğu dış politika uzmanlan, ABD Dışişleri Bakanı'nın ziyaretlerini değerlendirirken, Shultz'un bu temasları sırasında Araplsrail sorununa barışçı çözüm bulunması konusunda somut bir gelişme sağlayamayacağı görüşünü savunuyorlar. A rnavu tluk Han azmhklara saygı çağrısı NEW YORK (AA) Arnavutluk, Balkan ülkelerindeki bütün azınlıkların haklanna saygı gösterilmesi çağrısmda bulundu. Arnavutluk Dışişleri Bakanı Reis Melile, dun BM Genel Kurulu 'nda yaptığı konuşmada, ülkesinin, Balkan halklarının ve bu ülkelerde yaşayan etnik azınlıkların haklarmın kısıtlandığını görmek istemediğini ifade etti. Sovyetler Birliği Gorbaçov ortaya çıktı MOSKOVA (AA) Moskova'da bulunan bir Fransız heyetini dun kabul ederek 7 ağustostan bu yana ilk kez ortaya çıkan Sovyetler Birliği Lideri Mihail Gorbaçov, hakkında çıkan söylentileri de yalanlamış oldu. Son derece sağlıklı ve formda görunen Gorbaçov, AFP'ye yaptığı açıklamada, "Tatil süresini abartmış olabilecegim sanüabilir, ancak bu tatili hak ettim ve 24 ağustos ile 24 eylül taribleri arasında dinlendim" dedi. Kitabını bitirmek için tatilden istifade ettiğini belirten Gorbaçov, "Bu tatil çok verimli oldu, Bolşevik devritninin 70. yüdönümiinün kutlamaları için uzerinde çalıştıgım rapora zaman ayırabildim ve açıkçası da tatilden hiç dönmek istemedim" şeklinde konuştu. tran'ın çagnsı öte yandan Iran, BM Güvenlik Konseyi'ni geçen hafta gemisini vurması nedeniyle ABD'yi kınamayı çağırdı. Tahran radyosunun haberine göre, Güvenlik Konseyi'ne bir mektup yazan Iran Dışişleri Bakanı Ali Ekber Velayeti, "Amerika'nın son saldırganlığı bütün bolgede tehlike ve gerilime neden olmuştur" dedi. öte yandan Tah Tasarruflarınıza sağlam ve yüksek gelir alternatifleri ararken... faiz gelirinde dogru vade tayini Hesabınız kısa vadeli ise, 3 aydan 1 yıla kadar yüksek gelir çözümleri hazır. Ama unutmayın, alın teri tasarruflannız, geleceğinizdir. Geleceğiniz içi^dogru tayin edilmiş uzun vadeli çözümleri seçmelisiniz. Şimdi güvenli ve sürekli yüksek gelir için bir altematif var: TÖBANK! Tasarruflannızı,en büyük ortağı Devlet olan TÖBANK'ta değerlendirin. • Hem dajja çok kazanın, hem geleceginizi sağlama alın. TOBANK "sağlam ahernafif"