Katalog

CUMHURİYET/6 HABERLER 7 TEMMUZ 1987 Güneydoğuda uygarhğa ilk kıvdcım:Baraj kent Dünyamn halen inşaatı süren 'en büyük barajı' unvamnı elinde tutan Atatürk Barajı şantiyesinde, çalışanlar ile yakınlarının oluşturdukları 9 bin kişilik yeni bir kent doğmuş. Hilton denilen süper lüks oteli, Amerikan barı, diskoteği ile yepyeni bir uygarlığın habercisi görünümündeki bu kent, bir anlamda, tarih kitaplarında "Uygarlığın gelişmesine en büyük olanaklan sağlayan yer" olarak tanımlanan Mezopotamya'nın batı sınırı üzerinde tarihten, günümüze köprü oluşturuyor. Güneydoğu, tüm yoksulluğu ve sıkıntısı ile uygarhk yolunda önemli köşe taşlarından biri olan Atatürk Barajı'nı bekliyor. Atatürk Barajı şantiyesinde oluşan küçük kent ise yörede bir çırpıda çakan uygarhk kıvılcımlarının tutuşturduğu küçük bir yonga gibi, pınl pırıl geleceği, umudu, uygarlığı simgeliyor. CELAL BAŞLANGIÇ ŞANLIURFA Olimpik ölçüler gözetilerek yapılan yuzme havuzunun maviliklerinde kulaç attıktan sonra fısıltıyla calışan soğutucularla donaölmış restorandaki Amerikan barda en yakın masayı seçtiniz. Sipariş aimaya gelen garsonun listesinde mutlaka "Itahyaa salatası" vardır. Buz kovasına gömülmüş kırmızı şarapla gelen mantarlı bifteğinizi beyaz bir örtünün üzerinde porselen tabaklardan yediniz. Şaıabın kekremsı tadı damağjnızda, günün on dört saati açık olan Kütüphaneve uğrayın. Eğer saat daha geçse, kapısında "Damsız girflmez" yazan diskoteğe de gidebilirsiniz. lsterseniz de büfeden soğuk bir bıra aliD havuzun kenanndaki kamerivelerin altında icin. Bütün bunlan yapın, ama olimpik ölçülü yüzrae havuzunun, mantarlı bifteğin, "Damsu glrilmez" dıskoteğın, kamenyelerinin altında bira içilebilen kafeteryanın güneydoğudaki bir küçük yerleşim biriminde olduğunu söylemeyin. Ya "Yalan" derler ya da "Gdecekten haber veriyor" diye inceden inceye gülümserler. Binlerce yıl, güneydoğuda kaa yapacak genç bir arkeolog, diskotek ve mantarlı biftek kalıntılarına bakıp yörenin diğer yerleşim birimlerindeki cami, hamam ve "«cıU kebap" buluntulanyla karşılaşünnca, "Borada çok Bcri bir uygartgı yantan inssnlar yaşannş. BcDd de başka bir dünyadan gelnrişlerdi" saptamasında bulunabilir. Atatürk Barajı şantiyesinde ayrı bir dünya raB^"^^W^^^( Neler var? Tarihte Mezopotamya, "Dogal kaynaklan bakımından uygarügın geUşmesİDC buyük olanaklar sağlayan yer" diye anlatılır. Mezopotamya'nın batı sınınnı çizen Fırat Nehri üzerinde bugün yapılmakta olan Atatürk Barajı ise, "su anda dinyada stiren en büyuk btraj inşaatı" tümcesıyle tanıtıhyor. Şimdi biz, bugüne kadar Atatürk Barajı için yapılan 61 milyon metreküp kazıyı, dökülen 500 bin metreküp betonu, bir ayda kullanüan 2 milyar liralık akaryakıtı, 400 milyon liralık lastiği, 500 bin nüfuslu kentin bir günlük tüketımine gıden elektrıği bir kenara bırakarak 600*0 ailesiyle birlikte on bin kışüun bulunduğu "baraj kent" te günlük yaşamı ızleyelim. Baraj yapımım üstlenen Ata Insaat çalışanlannın yanı sıra DSİ bölge müdürlügü ile bir taşeron fırmanın teknik eleman ve işçilerinin bulunduğu Bozova ilçesi yakınlanndaki Atatürk Barajı inşaat j i otel konforundaki 'Baraj Hilton', geçen gunlerde Halefoğlu'nun büyükelçi konuklannı ağırlamış. Buib Ç l l i k yeniden adım atmaya hazırlanaA güneydoğuda uygarhk kıvılcımımn ilk alevi gibi. Çalışanlar için kugunlerde ise güneydoğu çıkarması yapan Başbakan Özal'ı ağırlamakla uğraşıyor. Baraj kentte sadece rulan sosyal tesislerde, baraj manzaralı A merikan barda içkinizı yudumlarken bir yandan da 'olimpik' yemek, yatak ve içkiyok. Aynca büyük kentlerde bıle Orneği az bulunacak çağdaşlıkta bir kütüphane yüzme havuzunda oynayan çocuklarımzı izleyebilıyorsunuz. Acılı Adana ve Urfa kebabımn egemen günün 14 saatinde hizmet veriyor. olduğu güneydoğu kulturüne oldukça yabancı gelen restoranda ise bembeyaz Ortülü masalarda, sessiz giriyoruz. "Vip"cileri (çok önemli kisüeri) agırlayabUecek konforla şantiyesi, toplam 7 milyon metrekarelik bir alana kuruhı. "Türkiyüzme havuzu bulunuyor. donatılmış otelin girişinde mermer bir havuz ve tavandan yere kaye'nln en yeni yerleşim merkezJ" de denilebilen baraj kentin alanı Bir sanat galerisini andıran genel müdürlük binasından çıkınca dar sarkan kristal avize karşılıyor bizd. içerisinde işçi kampları, atölyeler, ambarlar, aile lojmanları ve DSİ karşınıza hemen Amerikan barlı bir kafeterya ile baraj a en hâkim "Çok yıldızlT otellere özgu döşemesiyle gerçekten bir "HIIkampı yer alıyor. yere kurulmuş, "Hilton" gelir. Kendi alanı dışında sanat ve edebitoo" baraj kentin oteli. 32 odası bulunan, 64 kişinin yatabileceği otelin yata düşkün olan şantiye genel müdürü Erdogan Bayındır'ın da etBir gezinti odalan uyumlu renkler ve ince bir zevkin izlerini tasıyor. Odalarkisiyle oluşturulan Amerikan barlı kafeteryada ya da bir kenara yadan herhangi birinin balkonuna çıktığınızda baraj yapım alanından Baraj kentte bir kreş, iki ılkokul, bir ortaokul ve bir üse var. Şan pılmış şark köşesınde otururken Fırat üzerindeki baraj çalışmalarışantiyelere kadar çok geniş bir alanı görmeniz mümkün. Bir süre nı en ince aynntısına kadar ızleyebihrsiniz. tiye alanı içerisinde restoran, kafeterya, iki büyük otel, misafırhaönce GAP'ı gezen büyükelçilerin yanı s\r& Başbakan özal ve beraKafeteryadan çıkıp şantiyede yaşayanlann taktığı adla "Hilton"a ne, lokaller, abşveriş merkezleri, dinlenme bahçeleri, kütüphane ve berindekiler de baraj kentin "Hilton"unda ağırlandı. Otelin bahçeSinde tatil köylerine özgü dinlenme yeri ve yüzme havuzu var. j gur g unıuıer mjl ian yesımn n gömntüien, uygarhğa birini ise, 'Baraj Hilton' da denilen konukevi oluşturuyor. Kristal avizelerin suslediği, 5 yıldızlı rinden klimaların yarattığı serinlikler içinde şarabmız yudumlanmayı bekliyor. Baraj kentin en ilginç köşele Ü TEŞEKKÜR Taahhüdümüz altmda yapımlanna başlanılmış olan Çorlu Belediye Sarayı inşaatının temel atma törenini onurlandıran "H0ton"dan çıkıp bir kilometre Uerisindeki olimpik ölçülü yüzme havuzuna doğru giderken, baraj kentte yaşayanlann sağlık sorununu çözmek için biri başhekim üç doktorun bulunduğu revir ve tam olu^umlu diş doktoru muayenehanesi olduğunu öğreniyoruz genel müdilr Erdoğan Bayındır'dan. Aklımıza ister istemez hemen yakınımızdaki Şanüurfa kentinde günler süren hastane kuyruklan, 1960*lı yüların sonlanndan bu yana ebesi ve hemşiresi bir türlü bulunmayan 40'tan fazla sağlık ocağı binası geliyor. Baraj kentte günde 6 bin kişi yemek yiyor. 2 frigofrik kamyon Adana'dan her gün yiyecek taşıyor baraj kente. Lojman alamnda ise iki otomatik kamyonla çöpler toplaruyor. DSt bölümü içinde yer alan olimpik ölçülü yüzme havuzunda kadınlı çocuklu bir kalabalıkla karşılaşıyoruz. Suyu sadece balıklı gölde gölen Şanhurfalı yaşıtlanmn aksine neşeyle yüzüyor baraj kentin çocuklan ve gençleri. Bir süre sonra su sporlan için çalışmalann başlayacagı, yüzme ve sutopu takımlannın ohısturulacağı anlaülıyor bize. Adıyaman ihlısi ÖzaTı karşüarken yaralandı Başbakan özal'ı karşuamaya giden Adıyaman Valısi Selahattin Onur'un makam otosu bir kamyonla çarpıstı. Kazada Vali Okur, eşi ve makam şoforu ile koruma polisi yaralandılar. Kamyon şoförü ise oldü. ADIYAMAN (Cumhuriyet) Adıyaman Valisi Selahattin Onur ile eşı Seval Onur, Başbakan Turgut Özal'ı karşılamak ve Karakaya Barajı'ndakı törene katılmak uzere makam otosuyla Diyarbakır'a gelirken kaza geçirdi. Zincirleme trafık kazasında makam otosuyla çarpışan kamyonun şoförü ölürİcen Vali Onur, eşi, koruma polisi ve makam şoforu yaralandılar. öğrenıldiğine göre, Vali Selahattin Onur'un şofor Abdurrahman Taştan yönetımindekı 02 A 001 plakalı makam otomobili Sıverek ilçesini yaklaşık 30 kilometre geçtikten sonra karşı yonden gelen şofor Hasan YeşUtaş yönetimindekı 34 AYS 581 plakalı kamyonla çarpıştı. Arkadan gelen bir başka aracın da kamyona çarpmasıyla meydana gelen zincirleme kazada kamyon şoförü Hasan Yeşıltaş olay yerinde öldu. Vali Selahattin Onur'un kaburga kemiklerinin kınldığ} kazada eşi Seval Onur başından, koruma polisi Cemal Yılmaz ile makam şoförü Abdurrahman Taştan da çeşitli yerlerinden yaralandılar. Yaralılar Dicli Üniversıtesi Tıp Fakultesi Hastanesi'nde tedavi altma alındılar. Doktorlar, Vali Selahattin Onur, koruma polisi Cemal Yılmaz ile makam şofönı Abdurrahman Taştan'ın durumlannın iyi, ancak Seval Onur'un sağlık durumunun şimdilik ağır olduğunu söyledıler. BAŞBAKAN SAYIN TURGUT ÖZAL'a, Devlet Bakanı Saym Aiışveriş Ata tnşaat'ın iki üç katiı lojmanlan arasında elleri fileli insanlar dolaşıyor. Mesai sonrası ahşvenşe çıkmışlar. Olağan bir kent yaşamının alışkanlığı içerisinde elleri kollan dolu evlenne dönüyorlar. Baraj kentin hem DSİ hem de Ata İnşaat bölumünde aiışveriş merkezleri var. Kentin ekmek gereksinmesini karşılamak için 20 bin kapasiteli fınn kurulmuş. Bugün günlük 12 bin ekmek kapasitesiyle çalışıyor. DSİ bölümünü gezerken gördüğümuz, duvarlannda ilginç resimlerin yer aldığı binanın ne amaçla kullanıldığını soruyonız. Bir görevli bizi, "Knruluşa musavirtik hizmeti veren tsveçliler var. Aynca isvecUkrin ona yakın çocuklan da bnradaiar. Üç çocuk da oisa gitÜkleri yere mntlaka ögretmenierini de getiriyor bu yabanalar. Burası da o çocuklann gittiği okul işte. Çocnkiar gelince iki de tsveçii ögretmen geldi" diye yanıtlıyor. Şanlıurfa'nın tarunmış kişilerinden Naci Ipek'in, "Kent içinde çocnklanmız tuvaletten bozma suuflarda okuyor" yakınması kulaklarımızda çınlıyor. Ahmet KARAEVLİ'ye, tçişleri Bakanı Sayın Yıldınm AKBULUT'a, Sanayi ve Ticaret Bakanı Sayın Televjzyon şansı Baraj kentin 60 kilometre uzağmda bulunan Şanlıurfa'da televizyonun ikincı kanalını izlemek olanaksız. Ancak baraj kentte yaşayanlar hem bırinci hem de ikinci kanab rahatlıkla izleyebiliyorlar. Uydu anten kurulması için çalışmalar başlarruş bile. Ama kurulacak uydu antenin sadece Lüksemburg'daki ortak yaymı alabüeceği söylenince baraj kent sorumlulan daha fazla istasyonun uydu anten aracılığıyla nasıl izlenebileceğini araştınnaya başlamışlar. Lojman alanının ortasında ahşap malzeme kuilarularak yapılmış bir büfe ve kameriyeler var. Hemen arkasmda yer alan lojmanda ise, Istanbul ya da Ankara'da rastlanabilen, ama yöredeki kentlerde bulunması güç bir restoran yer alıyor. Baraj kentte görevli Türk, Japon ve Isveçlilerle birlikte sessiz çahşan klimalann serinliğinde istediğiniz yemeği yiyebUirsiniz. Bekâr teknik elemanlarla konuklann kaldığı lojmanda 2 bin 500 kitapukk bir kütüphane bulunuyor. Yayın dünyası çok yakından izlenerek oluşturulmuş bu kutüphanede son çıkan kitaplan günü gününe edinebilirsiniz. Kütüphane sabah 09.00'dan akşam 23.00'e kadar açık. Baraj kentin belkide bir şantiye için en ilginç yanı diskoteğinin olması. 1yi bir ses duzenine sahip diskoteğin kapısında "Damsız girilmez" yazısı yer ahyor. Güneydoğunun göbeğinde, Fırat'ın kıyısında bir diskotek gönince insan, ister istemez, "Tiirkiye'nin bir diskotek haritası yapüsa herhalde bn bölgeye ancak bir tek 'disko' isareti konabilirdi" diye dflşunflyor. Cahit ARAL'a, Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanı Saym Metin EMmOĞLlPna, Tekirdağ Valisi Sayın Dr. Süleyman OĞUZ'a, Çorlu î^ymakamı Sayın Efnan ÖZBULGUR'a, Çorlu Belediye Başkanı Sayın Seyfettin MERİÇ'e, 5. Kolordu Komutanı Korgeneral Sayın Nezihi ÇAKAR'a, milletvekillerine, belediye başkanlarına, mülki ve askeri erkâna, basııı ve TRT'mizin mümtaz temsilcüerine ve Çorlu halkma teşekkürlerimizi sunarız. Gezinti biterken GAP'ın en önemli halkası olan Atatürk Barajı'nın inşaatı için kurulan dev şantıyenin uygarhk çizgilerinde gezinirken insanın aklına ister istemez, "GAP"tan yararlanacak "güneydoju ilkrinin" bugünkü durumu geliyor. Susuzluğu, yolsuzluğu, altyapısızhğı, sağhkh konutlara bir türlü kavuşamayışı, eğitımsızliğı, sağhk sorunlanmn çÖzumsüzlüğUnü yaşıyor, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Mardin, Siirt ve Şanlıurfa illeri. Fırat kıvısmda bundan yaklaşık 5 bin yıl önce "O gönkü insanlann tanıdıklan butun diınysnıo en zengin ülkesi"ni kuran Sümerlerin yaşadığı her kentin koruyucu bir tannsı varnuş. Emdn'yu sular tanrısı Enki korunnuş, Ur*u da tanm tannçası Nidaba. Atatürk Barajı tçinkurulan şantiyedeki baraj kentle yöreye bir çırpıda taşınan uygarhk kmlcımlarına bakıp Güneydoğu Bölgesinde yüzlerce yldır insanlarımızm yaşadığı kentlerin "yok"lannı ammsayınca söyleyecek bir tek !>öz bulamıyor insan: Bir Mardin'in bir Şanlıurfa'nın, bir Siirt'in, bir Adıyaman'ın herhalde Sflnıer kentlerinde olduğu gibi koruyucu tannlan yoktu. Olsaydı. bugün çagdan bu denli uzak yaşamazlardı. ZEKİ DOĞAN TUMTES Tümtes Limited Şirketi ÇORLU