Katalog

CUMHURIYET/2 OLAYLAR VE GORÜŞLER îngıltere'de bu hızmetlerın yurutulmesı ıçın devlet butçesınden en az yuzde 25 oranında ödenek aynlmaktadır Sıgorta prımlen katkısı dışında buyuk bır kulfen devlet yuklenmıştır Sağhk hızmetlen gıbı, doğal çevrenm, doğal dengenın korunması ışı de dolaylı olarak sağlıkh yaşam ortamı yaratmak ıçın bır devlet görevı olarak benımsenmıştır • Iskandınav ulkelennde değışık bır model vardır Halk, sağhk sıgortası öder Bu prımlerın hesap ışlerını vuruten sosyal sıgorta kurumu vardır Sağlığından yakınması olan kımse, ıstedığı hekıme ya da hastaneye gjder, ucretını sıgorta oder Gıttığı yerde ücret, sıgorta sınınnı aşıyorsa o zaman farkı kışı venr Klınıkler >a unıversıtelenndır, vakıflarındır ya da ozeldır Sosyal sıgortalara aıt bır tek vatak yoktur • Almanya'da yıne Kranken Kasse denen sosyal sıgorta örgutlenmelen, kışılenn muayene ve tedavı gıderlennı öder Onlar da >ıllık prım oderler Butun hastaneler ucretlıdır Odeyen, sıgorta örgutudur Sıgortaların kendı hastanesı veya dıspanscrı yoktur • Fransa'da da sosval sıgortalar kurumu vardır O da vatandaşlann tedavı gıderlennı öder • ABD'de de durum hemen hemen aynıdır Yalnız akıl ve tuberkuloz hastanelen, devlete aıt ve parasızdır Bunun dışında ısteyen ıstedığı hekıme gıder, masrafını sıgortası oder Sıgortalı olmayan lar ıçın beledıye ve eyalet hastanelerı vardır Oralarda yatan yoksullardan ucret alınmaz Yoksulluk durumunu ınceleyen, hastanenın özel servısıdır Hastanın beyanı esas alınır Hasta hemen yatırılır, sonra ınceleme yapılır Eğer beyanı gerçek dışı ıse, kat kat cezası ıle ucret alınır • Suudı Arabıstan'da butun sağlık hızmetlerı ucretsızdır Esasen orada genel ışsızlık sıgortası vardır \ynca kışı başına duşen mıllı gelır çok yuksek olduğu ıçın maddı sorun yoktur, ustun standartlı bakım vardır • Doğu Bloku ulkelennde her hızmet gıbı sağlık da sosyalleştırılmıştır. Aynca serbest hekımlık muessesesınden de ıstenılen hızmet elde edılememektedır Halkımızın modern tıp teknolojisınden, cıhazlardan geçerek muayene olabılmelen, butçelerıne ağır bır yuk olmaktadır. Kımse komşunun reçetesını, eczacı kal fasının önerısını denemeden, mecbur kalmadan hekıme gıdememektedır Çunku bu muayene ıçın odemesı gereken ucretı verecek bır guvencesı, sıgortası yoktur Bu yuzden yılhk sağlık kontrollerı şöyle dursun, yatalak hale gelmeden hekıme başvurmamayı yeğlemektedır Oysa bırçok özel kapasıte, ödeme desteğı olursa, yanı bır sıstem ışletılırse hızmet verebılecektır Işte bu karmaşayı gören Sayın Başbakan da herhalde bu nedenle katarakt amehyatmı yundışında yaptırmak zorunda kaldı Turkıye'de sağlık hızmetlerınde bır sosyalızas>on modelı uvgulamasına gıdıldı Ancak yeterh ınceleme ve haarlık vapılmamış, daha çok masabaşı projesının Turkıye gerçeklerı, yerleşım unıtelennın durumu, coğrafva, kadro ve ozel eğıtım faktorlerı hesaplanmadan ışe gırışılmıştır Hanta uzennde dağıtım yapılan, siyasal ısteklere göre konuk seçılen sağlık ocakları, beklenılen hızmetı ve rememıştır Bu projenın de başarısızhğında etken olan sıstemsızlıktır Mekanızmanın unıtelerı arasında bır u>um, bağlantı, ışlerlık ıkşkısı kurulamamıştır Doğu Anadolu'nun ucra bır kösesınde, okuldan yenı çıkmış bır hekım, bırbınnden kopuk verle şım unıtelerıne yayılmış genış bır alanda, on bın lerce ınsanın her turlu acıl sağlık sorunlan ıle araçsız gereçsız baş başa kalıyor Oysa bunların hepsı yerınde görulup gereken ulaşım, ıletışım araçlan, tıbbı olanaklar, becerı, yetenek kazandınlmış kadrolar vetıştınlerek bırbınne bağlı kademelenyle bır sıstem olarak getınhrse ışleyecektır YeniSağlık Hizmetleri Yasası Bu yasa çok çekingen, çok yuvarlak bir üslup taşıyor. Sağlık hizmetlerinde amaç bugünkü yetersiz, yeteneksiz, insana insan gibi bakmayan, bozuk, aksak düzeni değiştirip; yerine sevecenlik (şefkat), saygı, sevgi ile yoğrulmuş bir sistemin getirilmesidir. Unutulmamaîıdır ki çağdaş siyasal iktidarlan halka ısındıran en verimli yatırım, insan ve çevresi için yapılandır. Prof. Dr. CELÂL ERTUĞ Eski Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Türkıye'de sağlık hızmetlerının tam bir "sıstemsızhk" ıçınde olduğundan herkes yakınmaktadır Anayasalarda "\ urttaşların sağlığını korumak devletın görevıdır" anlamında tumceler olmasına karşın, sağhk hızmetlerı son derece vetersız, ılkel ve ınsancıl oltnaktan uzaktır Kamu sağlık kurumlan ağlanacak haldedır Sabah karanhğında polıklınık kapılanna vığılan Turk ın sanı ya ancak bırkaç dakıkahk muavene olabılmek ımkânı ya da ölumunden bir vıl sonra bakılma ola sıhğı elde edebılıyor Hatır gönul, para gucu ıle ışını yurutenler bir yana, sahıpsızler, sade vatandaşlar ınsanca muayene ve bakımdan tam anlamıyla voksundurlar Bu durumu goren ıktıdar, venı bır yasa çıkara rak, sağlık hızmetlerınde bir reformu gundeme ge tırmıştır Bu yasa çıkmadan once Sağlık ve Sos yal Yardım Bakanı Sn t>oç Dr Kalemlı.bır cen tılmenlık göstererek, sağlık bakanlığı gorevınde bulunan eskı meslektaşlan olarak bızkn \nkara'ya davet ettı Duşuncelerımızı almak ıstedı Ortada yazüı bır yasa metnı yoktu Ancak şu temel ılkelerı açıkladı 1 Hekımler, barem dışında özel anlaşmalarla ücret statusune alınacaklardı 2 Genel sağlık sıgortası uvgulamasma geçıle cektı 3 Sağlık ışletmelerı kurulacaktı 4 Sağlık kurumlan tek elden yönetılecektı Değışık partılenn ve partısız donemlerın huku metlennde göre\ almış bakanlar, kendı goruşlerı doğrultusunda beyanlarda bulundular Sa>m bakan çok yakında >asa metnını de gondereceğını vaat ederek bızlen uğurladı Yasa metnı, bır sure sonra elımıze geçtığınde fikırlenmızı bıldırmemıze, ıncelemeler yaparak yararlı olmava pek fırsat kalmadan vasa Meclısten çıkmıştı Yasanın, daha çok global bır planda sağlık hızmetlerını ele almakta \e pek alışılmamış bır kanun yapma teknığı ıle hazırlanmış olduğu goze çarpmaktadır Maddeler, bıhnen vasa tekmğjndekı gıbı açık, net, kesın, emredıcı değıl, yuvarlak, daha çok yönetmelıklere atıf yapan bır ozellık göstermektedır Bu durumda uygulama aşamasını, sağlık hızmetlerının neresınm nasıl duzenleneceğını beklemek gerekmektedır Hukumetm çaresızhkleT ıçmde çare aramak gıbı bır ıyı nıyetten hareket ettığını ve bu yasanın sağhk hızmetlerının penşanlığını bıraz olsun duzeltmesım dılıvoruz Sanıvorum kı bu dılekle, bu elastıkı ve bırçok >one çekılebüecek yasanın uygulamasında, hukumete yardımcı tutumla Sayın Bakanın lezız ıkramlarırun bır ölçude karşılığmı ödemış oluyoruz' Ama bu dılek yeterlı değıl PENCERE Kuıtoan!.. 28 TEMMUZ 1987 Dünyadaki uygulamalar Şımdılık ben, konuya dunyada uygulanmakta olan bazı sağlık hızmetlen modellennı ortaya koyarak, Turkıye'de her şeyden önce hızmetın bır sısteme oturtulması bıçımınde bır yaklaşımda bulunacağım Örneğın lngıltere've bakalım • Ingıltere'de 1940lı yıllarda sağlık hızmetlerının mıllıleştırılmesı Bevendge Planı ıle Işçı Partısı tarafından gundeme getırılmış, sağlık hızmetlerının devlet tarafından yurutulmesı gereken bır ödev olduğu temel ınancından yola çıkılmıştır Bunun ıçın on >ıl suren bır hazırhk dönemı gerektı ğı kabul edılmıştır Yatak sayısı, araç gereç, kadrolar ve hızmetın nasıl yurutüleceğı butun aynntılanyla hazırlanmış ve tşçı Partısı'nın bu atılımı Muhafazakâr Partı tarafından 195O'lı yülarda uygulanmav a konmuştur Bugun Ingıltere'de her yerleşım bölgesınde bellı sayıda ınsanın rahatça muayene olabıleceğı bır aıle mahalle hekımı duzenı vardır Herhangı bır sorunu olan kımse, önce bu hekıme gıder Gerekıyorsa ancak bu hekım uzmana veya hastaneye göndenr Kendı ustesınden geleceğı bır sorunsa o çaresıne bakar Aıle hekımlerının sayısı ve çalışma yöntemlerı, hastane kapılannda yığılma, bugun gıt vann gel dıye savsaklanma durumlannı önlemek, rahatça bakılmak esasına göre hesaplanmıştır Ve bıitun bu hızmetler, ılaç, amelıyat, tedavıler ucretsızdır Yalnız her yurttaş sıgortalıdır Çalışanlar yılda bellı bır prım öderler îlaç paralannın da yuzde 10'unu venrler Çekingen, yuvarlak bir yasa Bu yasanın getırdığı yenılıklerle pratığe geçılırken çok aksamalar olabıhr Dunyadakı ornekler ortadadır Ulkemızın yapısına uygun gelen tercıh yapılmahdır Bu yasa çok çekingen, çok yuvarlak bır uslup taşıvor Sağhk hızmetlerınde amaç bugunku yetersiz, yeteneksiz, insana insan gıbı bak mayan, bozuk, aksak duzenı değiştirip, verıne sevecenlik (şefkat), sa>gı, sevgı ıle yoğrulmuş bır sıstemın getınlmesıdır Unutulmamaîıdır kı çağdaş sıvasal iktidarlan halka ısındıran en venmlı \atı rım, insan ve çevresi ıçın yapılandır Turkıye sı>asal evresının partıleşme aravışı ıçındedır Henuz tam ve gerçek bır demokrasının (par tıleşme) bılıncı oluşmamıştır Bu nedenle net bır sağlık hızmetı modelı beklenemez Ancak "ınsan"a ve "çevre"ye gerçek değerının verılmesının özlemı, toplumda yerını almaktadır Sıvasal ıktıdarlar bunu hesaba katacak ve daha ıyı hız met verme yolunu aravacaklardır Bizdeki acı durum Turkıve'de ıse bu modellerden herhangı bırını gormek olanaksızdır SSK hastanecılık yapmakta, ışçılerı kendı tesıslerınde çok daha pahalıya muayene ve tedavı etmektedır Ote yandan, ışçıler sureklı şıkâyetçıdır Bır hekıme duşen günluk polıklınık 7O8O'ı bulmaktadır Bır bademcık amelı\atı bır yıl sıra beklemektedır Hekımlere, yardımcı personele verılen ucret çok vetersızdır Hastanemuayenehane sıstemı önlenememıştır Hastalar ıstedığı hekıme muayene olanağına sahıp değıldırler Alabıldığıne bır kargaşa tum kamu sağlık hızmetlerıne egemendır Oysa mevcut olanaklar \e kadro bır sısteme kavuşursa çok daha venmlı hızmet uretebıleceklerdır Insanın yüreğıne doğru, önce ınceden sezılen, sonra tas gıbı oturan bır ağıriık yaratır korku, aklını başından alır, sağduyusunu gerıye ıterek canavaıiaşır, pençelennden tırnaklannı çıkarır, hayvansı bır savunma güdüsüne dönüşerek tüm bedenının gözeneklenne yıvişık bır sıs gıbı ışler, sonra Abdülhadı Güneş, dokuz yaşındakı kızı Semra'yı elınden tutarak "kondu" sunun damına tırmanır, çevreyı saran polıslere baginr " Yaklaşmayın' Evıme dokunursanız, kızı atarım " Izmır'ın Buca ılçesı Kuruçeşme Mahallesı'nde on yıldan berı oturan Kars'ın Kağızman ılçesınden Abdülhadı Güneş'ın, "kondu"sunu yıkmak ıçın gelen görevtılerı ve ytkım ekıbını destekleyen otomatık sılahlı polıslen durdurmak amacıyia başvurduğu çare, çaresızlığın ta kendısı . Izmır'ın ANAP'lı Beledıye Başkanı Burhanettın Özfatura'nın sesı, yıkım başlarken polıs telsızınden yankılanıyor " Bu yıkım bızim ıçın prestı/ meseiesı oldu Guvenlık guçlen yetmıyorsa, valiyı arayıp yenı kuvvetler ısreyeceğım 6u yıkım bızim prestııımız " Yıkımın fotoğraflan pazartesı gunkü Cumhunyet'ın bınncı sayfasını kaplıyordu Sanınm görmüssünüzdur, Turkıye'nın topografyasını çıkanyordu bu resımler • Adma ekonomık lıberalızm denen orman yasası, insana layık bır toplumsal duzenı dışlar llk bakışta, gücu gucü yetene kavganın, etonomıde serbest rekabet adı altında bır duzenı sağladığı sanısı oluşur, ama devletın egemenlığı altında ekonomık lıberalızmın rüyasını görenler, devletın bır egemen sınrhn elınde yaptırım aracına dönüştugunu unutanlardır Devlet mekânızmalannı kullanan egemenler, kentlen yıyım ve soygun kavgasında bırer cangıta donüştürür Kimısı kent ımar planlannı beledıyelerde yuvalanmış matyalaria ışbirltğınde değıştırerek arsa ve apartman yağmacılığında mıryaıiar vururken, kimısı de küçucük gecekondusunun otomatık sılahlı polısler desteğınde beledıye ekıplennce yıkımını yaşar Altta kalanın canı çıkacaktır, açıkgoz olan köseyı donecektır, holdınglere çalışacaktır devtet, halkın babası olmayacaktır, ama, mafya babalarının babası olmakta kusur eyiemeyecektır, yakınlarına, gözdelenne, akraba ve taallukatına, büyük sermaye çevrelerıne devletın gucu hep destek, yoksula ve emekçıye devlet gucu hep köstek olacaktır Lıberal ekonomı aldatmacası, devletın pıyasaya süreklı olarak mudahale ettığı az gelışmış ulkelerde, zulüm ve somürünün taktığı maskedır • Kars'ın Kağızman'ından kalkıp Izmır'e göçen Abdülhadı, yağız bır yurttaş On yıldan ben başını sokacağı bır ev ıçın nasıl uğraş verdığını anlatıyor " 1977de Kars'ın Kağızman ılçesınden geklık Ûç kardeşım de benimle beraber geldı inşaatiarda ameielik yapök Sonra (Arkosı 11. Sayfada) HESAPLAŞMA BURHAN ARPAD Jörk Jiyatro Müzesi İçin Öneriler... Turk tıyatro muzesı uzerıne duşunurken kendı arşıvımı karıştırdım Basılı yazılar gazete kesıklerı, broşurler, rol dağıtım lıstelerı, portre fotoğraflan sahneden fotoğraflar vardı Kımılerı yetmış yıl gerıye, hatta 19 yuzyılın son dortte bırının tarıhını taşıyordu Gedıkpaşa Tıyatrosu'nda Buyuk Benlıyan operet topluluğunca oynanmış Jırıfle Jırofla komık operasının Turkçe tam metın kıtabı Temaşa dergısı bınncı cılt 9 cuz olarak basılmıştı Kapakta şunlar yazılı Jırofle Jırofla Işbu oyun Fransız udebasından A Vanlou ve A Loutrıe nam zatlar tarafından elbıse bedâyıını, yânı modayı tezyıf yolunda yazılmış ve muzıkası dahı Charle le Coque tarafından tertıp olunmuştur Mutercımlen Hasan Bedrettm Mehmet Rıfat Bınncı perdedekı muzıkalı sozlerın tercumesı Şakır beyındır Maarıf Nezaretı Celılesının ruhsatıyla ve bırıncı defa olarak Kırkanbar matbaasmda tabolunmuştur Her hakkı mahfuzdur' Iç kapakta ıse kısa bır not var Bın ıkı yüz doksan ıkı senesı ramazanı şerıfının yırmı beşıncı gecesı Gedıkpaşa'da vâkı Osmanlı Tıyatrosu nda meydanı temâşa'ya vazolunmuştur Eşhas (Rol dağıtımı) Don Bolero D alquerase Fasulyacıyan Merzuk Serope Benlıyan Marasken Mıhran Jırofle Jırofla Verkıne Karakaşyan, Pedro Yeranuhı Karakaşyan, Paquıta Agavnı Bınemecıyan, Korsanlar reısı Kalpakçıyan Bır yenge Altunyan Jırofle Jıroflanın carıyelerı, Julıano Kohank Şırınyan, Bır sağdıc Taşcıyan efendı Bır tahsıldar Berberıan Bır mahkeme kâtıbı Gorgıan Korsanlar, gemıcıler, araplar ve gayrı hım (başkaları) Vaka 627 seneı hıcrıyesıne musâdıf olup Ispanya'da guzeran eder (geçer) Bınncı fasıl Bınncı perde Sahne Bolero sarayının bahcesını gosterır Gerıde gayet alçak bır duvar Sağda ve solda şehnışıne (balkona) çıkar ıkı mermer merdıven (nerduban) bınncı sutunlannda Arap usuluyte ıkı saçak dığerlerı ıçen doğru mumted (uzanmış) olup bahçenın ımtıdadını (uzanışını) ve gerıden denızı ırae eder (gosterır) Jırofle Jırofla Komık Opera nın yaklaşık 100 yıl once yapılmış Turkçe cevırısınden bır ornek vermış olmak ıçın bır kac satır alıyorum Bınncı meclıs Saraya muteaalık (Saraydan) erkek kadın, Pedro, Paqurta kızlar, carıyeler Umum (Koro korıst) Ikı taraf nerdubablardan bın gul renkte bın maı renkte ıkı nışan bohcası olduğu halde bırtakım kızlar ınerler Kızlar Vay ışte nışan bohçaları Umum Adettır Paquıta Hakları var Çunku bır evde karı koca arasında az hedıye mucıbı ulfettır Pedro Bakın yahu sızlere mujdeler, gayretımıze bedel elbet Şu duğun vaktıne kadar zevkımıze vardır ruhsat (ızın ) Umum Temam Temam Temam Temam Muzıklı oyunun basılı Turkçe metnı 76 saytadır Muzıklı Turk tıyatrosundan bır başka belge Celal Esad Arseven'ın lıbrettosunu yazdığı (muzık Radglıa) Şaban komık operasının Vıyana'da dünya ılk gosterılışı gunu unlu operet bestecısı Franz Lehar'ın (20 Şubat 1918) Arseven'e ımzaladığı fotoğraf Yıne Şaban uzerıne Istanbul da yayımlanan IKDAM gazetesının bınncı sayfasında çıkan uzun bır yazıdan (10 Mart 1918 pazar) ılgınç bır goruş notu Şaban operasının, ya da operetının guftesı Celal Esad Bey tarafından Turkçe yazılmış sonra Almanca'ya cevrılmtştır Beste mösyo Radeglıa'nındır Celal Esad Bey gufteyı yazmakla ıktıfa etmemış (yetınmemış)tır Operanın heyetı umumıyesını tertıp ıçın son derece sarfı hımmet ve gayret eylemıştır' Şaban komık operasının Vıyana'da Almanca olarak oynanmasından dort yıl sonra, Istanbul'da Şehzadebaşı'nda Sahır Tıyatrosu'nda (sonralan mıllı sınema, şımdı yok, yol ıçın yıktırıldı) Sahır Operetı topluluğunca Çardaş Furstın Vıyana Operetı Turkçe oynanıyordu Bınncı Dunya Savaşı yıllarında Kordı Mılovıç adlı bır Macar Pnmadonna nın Almanca oynadığı Çardaş Mart 1922'de Turkler tarafından Turkçe sunulunca buyuk başarı kazanmış metın kıtabının ılk forması basılmıştı Çardaş'ı Macarcadan aktarmış olan M Enver ılk gecede rol almış sanatçıları saygıyla anar Onemlı rollerı oynamıs olan ılk operetçılenmız Efraz, Marı Mıneyan Şeref (Şenpınar) Cemal Sahır Ömer Aydın, Mahmut Ibrahım, Lusı Tokatlı'yı ben de sevgıyle selamlarım Şimdi daha çokkazanın, güvenle kazanın YikYatınn AylıkKazanın 1ASARRUF sahipleri için yeni ve kazançlı bir uygulamayı Garanti Bankası başlattı. Sağüklı, guvenilir, buyuk banka olmanın sorumluluğuile... Her ay garantili kazanca ihtiyacı olanlar, tasarruflanna yüksek geliri güven içinde kazanmak isteyenler' Bir yıl vadeli mevduatınıza, % 42'den, Garanti'li aylık gelır sunuyoruz. Tum yurda yayılmış 288 şubesiyle Garanti Bankası, size bu olanağı sağlayan ' 'tek buyuk ucan banka' 'dır. Gelin Garanti'ye. Paramzı, işinizi, geleceğLoM Garanti'ye alın. AnaPara 500.0001.000.000.3.000.000.5 000.00010 000 00025.000 00050.000 000 GARANTİ'Lİ YÜKSEK GELIR İŞTE BİR YIL VADELİ MEVDUATINIZIN GARANTİ'Lİ AYUK NET KAZANO Aylık Net Kazanç 15.70031.40094.200157 000314 000785 0001.570 000 Kufcaaüfe mevrfuaf mktaıian ömekolaıakseçlırBşar Ayru faız oranı, usaıı ne olursa ofaun tümmevduatdilımlenıçıngeçsriıdiT GARANTİ BANKACILIKTA