Katalog

25 TEMMUZ 1987 KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR ÎSMAİL GÜLGEÇ CUMHURİYET/5 'Okıır, yazam aştı nu?' "Galiba biz toplumun gerisine düştük. Gazeteciyazarların kitaplarım alan yüz okurdan doksanı, hiç tartışmasız edebiyat okuru. Demek edebiyat okurunun isteklerine onlar cevap veriyor. Okurun beklentisi bu yönde. Cevabım aldığı an ilgisini esirgemiyor..." ATİLLA ÖZKIRIMLI Sıhhıye Apartmanı'nın gırışınde, tarıhı asansörun önunde karşılaşıyoruz Tank Dursun K. ıle. Son gunlerde dılının pelesengı, "çiçfkler açtı"yla asansöre da'dığımızda bugun şansııun Cumhuriyet'ten açıldığmı ekleyıveriyor Cebınde Cumhurıyet Dergı'de yayımlanan öyküsünun telıf ücreti, elinde telıf ücretıne kıyarak aldığı peynır ekmekle CocaCola, karşısında ben. "Ehh," dıyorum, "harçiıgını cebine koymuşuz, karnını doyuruyoruz, bir de diş kirası vereceğiz ustune ustluk. Gun senin gunun." Ama yenı öyku kitabı "Ömnım Ömronı" uzenne konuşacağımızı sanıyorsa eğer, yanılıyor Tank Dursun. Öyle olsa, ortalık çatır çatır yanarken ışım ne burda? Telefonla yazdırırdım uç soru, bır guzel yaıutlardı o da. Yanıtlamakla kalmaz, daktılo da ederdı ustelık Başlık atmak, spot çıkarmak gıbı teferruatı ıse Celal Üster yuklendığıne gore, ben de, n'apalım, imzamı atmak kulfetme katlanırdım artık. Oysa . Tarık Dursun K. ile okuryazar ilişkisi üzerine bir söyleşi PIKNIK PİYALE MADRA . . . . N BfBÎ EBKEK &RI Dl'Sl" • J BUNU İK.İ KİŞ\.. BİRİ EJ2KEK 40 YILDA HÂLÂ ÜÇ Bl V OKL R Tarık Dursun K, yazarlığa başladığı gunlerde uç bine yakın okuHIZLJ ru olduğunu belirtiyor ve Yazarlığımın neredeyse kırkıncıyılında, kitaplanmın sayısının elliyeyaklaştığı bir donemde okurlanmm sayısı hâlâ uç bin" dıyor. 3500 arasında basıldığını, basılan kitap ıkı yılda tuketilebılırse yayıııcının kendısıni mutlu. yazarını da bayağı ıyı satan bır yazar saydığını eklıyor Daha sonra. bana göre başka etkenler de var. Yaşanan ortanu, 80 sonrasını göz ardı edemeyız. Kıtabın yasak, korkulan bır nesne oluşu söz gelımı. Sonra dağıtım Yalnu tstanbul, Ankara, tzmır'de dağıtılıyor yenı çıkan bır kıtap. Anadolu dağıtımı olu noktada Kıtapçılık da " "Dağıtım konusunda sana katılmıyorum. Buyuk kentlerde de durura iç açıcı değil. Eskiden bizim elimizden tutan iki kaynak vardı: Oğrelmenler ve ogrenciler." " O olay bııtı Bıtırdıler Bılınçlı olarak hem de Tehlıkelı bır gelışım de edebıyatın gundem dışına ıtılmesı " yorum. Başka sanatlar da muzik de zaman zaman aşaınalar geçiriyor, ama hiçbir zaman yitip gitmiyor. Belkı gonlum razı olmadığı için'edebi>atın da insanın vaşamından çıkıp gittigine inanmak istemiyonım. Vine de donup dolaşı>or. niçın kitap satılmıyor değil, niçin kitap okunmuyor sorusuna geliyoruz." "Kıtap okunmuyor Ben edebıyat gundemden çıktı derken, bunu so>lcmek ıstedım Insanlarda. ınsanların kafasında, falanca şaırın yenı şnrlerı yayımlandı mı, yayımlandıysa nasıl; filanca oykucu yenı oykulerınde ne>ı anlatıyor gıbı bır soru yok artık, kalmadı " " O zaman acaba, benira soru işaretiyle bıraktığım konuya mı geliyoruz? Acaba biz okurun edebi>attan bekleuiğıni karşılayamaz bir durumda mı>ız? Okur bızi aştı mı?" " Aşmadı belkı, ama beklentılen bızımkınden farklı. Başka şey ıstıyor belkı " "Biz o>ku olarak, roman olarak, şiir olarak onun beklentilerinın dışında hep aynı temcit pilavını mı ısıtıp ısılıp onun onune suruyoruz?" G A Z E T E Ö NECDET ŞEls İşta o strada, tayfalarüan bırı, motorun ustuadeki türıh'ı t>cmt?ayı forkettr.. Vaalrnajc ıçm elım uzatbgında &aUkçı\ar, baatiar cMxan zorlu bır vâraşton sonra, batt kıyıia rımızoa şınn t?ır \\man kasatv tğne çuvaldız sorunu "Şimdi iğne çuvaldız sorununa gelelim. Biliyorsun yıllar once loplum oylesine gelışti ki, partilerin onune geçü. Partılcr geride kaldılar. Sonuçta bir siyasal karmaşa yaşandı. Acaba divorum, tıpkı sivasal yaşamda olduğu gibi okur, yazann onune geçti, yazar okurun gerisinde kaldı da mı bu ilgisizlik oluştu? Senin duşuncen n e ? " Boylece kuçuk bır çalımın ardından topu bana atıvor Tarık Dursun Anlaşıldı, konuşmanın bundan sonrası dıyalog bıçımınde surecek "Sozlenne katılıyorum, ama Yazar, yayıncı, okur ilişkisi "Çiçekler açtı" dıyor Tank Dursun "Okunım beni yeterince (anıyor. Kitabım uzerine yazı yazacak kişi de. Bu kitabınızda şunu mu anlatmak ıstiyorsunuz diye bir sonı ki bir yazar için buııdan daha sinir bozucu bir sonı olamaz yazann guçsuzluğu anlamına gelir. Demek yazar anlatmak istediginı anlatamamıştır. Siz bunu mu anlatmak istiyorsunuz sornsunun anlamı, karşılığı budur." Tamam, anlaşıyoruz. Şımdı konuyu saptayabılırız oyleyse "Bence" dıyerek sozu yenıden ahyor Tarık Dursun "Bence, şu gunlerde onemsenmesi gereken olgu ya da olay, yazar ya>ıncı okur ilişkisi. Vazarlığa başladıgım gunlerde uç bine vakın okurnm vardı. Yazarlığımın nerdeyse kırkıncı yılına, kitaplanmın sayısının eüiye yaklaşbğı bır donemde okurlanmın sayısı hâlâ uç bin. Bu neden boyle? Yalnız bu da degil. Buna baglı olarak içinden çıkamadığım başka bir gerçek daha var." Niçin kitap okunmuyor? "Ben edebiyatın insanın yaşamından. gundemınden çıktıgına ne inanıvorum ne de bunu kabul edı ÇİZGİLtK KÂMİL MASARACI (rET V6H Ift Mo5Tr\Ui M Gazeteciyazarlar "Onemlı bır soru bu Edebıyat, edebnatçı, okurun ısteklerını karşılayamıyorsa kım karşıliNor7 Yanıtı açık Gazetecıyazarlar." "\tilla. galiba sonunda benim dedıglme geldik. Galıba biz toplumun gerisine duştuk. Gazeteci>azarların kitaplarım alan >uz okurdan doksanı hiç tartışmasız edebı>at okuru. Demek edebhat okurunun isteklerine onlar cevap veriyor. Okurun beklentisi bu >onde. Cevabım aldığı an ilgisini esirgemi>or. Demek bizler, yalnız edebi>at yapan bizler. bugunku okurun beklentilerine cevap verir durumda degiliz." "Kısacası, gunumuz yazarının, edebıyatçısının oturup bu konuda cıddı cıddı duşunmesı gerek " "Evet, ortaklaşa, hep birlikle. kimi dogrulan bulmak zorundavız. ^ oksa, her geçen gun okur >itiri)oruz. Bir gun gelecek, >a>ıncılar kitaplanmızı basmayacaklar. Bizi bırakacaklar. Başka kıtaplan, çok salanları yegle>ecekler. N'oiacak? Kdebi>aı olecek mi?" AĞAC YAŞKEN EĞİLİR i KEMAL GOKHA\ şızoıt paRamoya *x*h<sınck Yüz okurdan biri Sozun burasında, aydın dıye nıtelenen ınsanlara seslendığını varsaydığı uç gazetenın gunluk baskı toplamının 600 binın ustunde olduğunu belırtıyor Tarık Dursun 55 mılyonluk bır ulkede. bu tırajın komıklığı bır yana, "Peki, bu 600 bin okurun icinde her >uz okurdan biri kıtap almaz mı? Kitap almıyor mu?" dıye soruyor Ardından da gunumuzde bır yazann kıtabının ılk ağızda 3000'le sonra bile Avrupa ve Amerika'da hayranlannın akılalmaz çılgınlıklarıyla anılan "rock and roll"un tartışümaz kralı tl\ ıs Presley V Tokyo'daki hayranları aralarında topladıklan pun rayla sanatçınm bir heykelinı yaplırdılar. Yu\arlak bır kaide uzenne gerçek boyutlarda bronzdan yapılan heykelin 19 tenımuz pazar gunu yapılan açılışına yağmura rağmen 2000 Tokyolu katıldı. Olumunden 10 yıl sonra Elvıs'in he\kelme kavuşan Tokyolu hayranlar, ellerınde şemsiyelerle izledıklerı açılışta sevgi gosterilerinde butundular. Elvis Presley Tokyo'da„„<%•„ TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKAN 'C>£ 8U6UM, Y/IPAY KOP6KSAU6/YLA fLG/U HASER YAg/iNCI SAStNDA YEGALD1. STEPUEM WINKWOİZTHA£>LI 8ı/? ING/UZ g£SSAMI, K£MC>I fCAPt OLAM YAPAY KDPEKSAUÇOK (Yl SOKIUÇ ALM/Ç77. UZAKTAM KuMAN PAU 125 SANTlM 8OYUMDAICI FfgE/ZGİAS KCPEKSAU6I, UER TU&LU MANEI//SAV/ KOLAYCA YAPABlLIYO/SPU WIHtC\A/ORTH'ıN Ü K ( Y l O A £ V VE ARAZ.IS/ ZEMGıMLE&Dt. MALK/AJ, t££A!Df L4R.INDAN OBNIZE G/GMESt/Jl O tÇlM, YAPAY fcoPE<&ALIĞMA Sl£r YU2GECi GO&UNECSK 8/Ç'Mt>£ SUOA KAÇ TUR. ATT/fiMALARf YETr'YOGPU {. 25 Temmuz ZENGINLERIN SORUNU?. Ruraldışı karikatürün başarısı Sonunda buyuk oy farkıyla bırıncı gelen yapıı, seçıcı kurulun "Bu çok yapıldı", "Bu çok çızıldı" eleştınlermı hem haklı hem de geçersız kıldı. TAN ORAL Bır eleştırı, bır dıdikleme sanatı olarak karıkatur, saygıdeğer vızgılı burnunu, karşılaştığı her soruna bır kez daldırmadan edemıvor sanırım Belkı de, bır verlerde sorunlar arttıkça ve toplumun dıkkatı de oraJara çekılmek ıstendıkçe, ç.zımızahın o kurcalayıcı özellığı akla gelı>or olabılır İşte >arışma ve sergıler, akla gelenın başa gelmesı demek oluyor bıraz da Orada çızerlerden, böylesı konulara topluca bakmaları ıstenıyor \e meraklı gozlerın bulup çıkardığı değışık bakış açılan \ıne orada çızgılendıkçe, başkalarının da merakları gıcıklanmaya başlıyor Gerçekten de karıkaturculer, oteden ben çeşıtlı kuruluşlarla ışbırhğı yapmış, o kuruluşların ılgılendığı sorunları kendıne dert etmıştır Kent, konut, yerleşım, barınma gıbı her zaman önemını koruyan ve her zaman sorun olmuş konular da bunlardan bırkaçı de goreNİendırılmıştık Sonuçta Bırıncılık odulunu Cıhangır Bolucek (Erzurum), Ikınulık odulunu Cumhur Oazıoğtu (Ankara), Uçunculuk odulunu Varol Vaşaroğlu (Izmır) aldılar Mehmet Kmın Derici (Istanbul). Hata> üumlupınar (Ankara) Erdoğan Karavel (htanbul) Cemal Ang (Istanbul) ve Selım Evsel'ın (Samsun) man'ivon aldığı vanşmada Ba\ram Ali Kara (\nkara) Mulkıvelıler Ozel Odulu'nu, Celal Binzet (Ankara) ıse Karıkaturculer Derneğı Ozel Odulunu kazandılar Yarışmava katılan ve odule değer bulunan escrler 1 Temmuz 1987 gunu Devlet Guzel Sanatlar Galensfnde ••ergılendı ve a>nı gun duzenlenen torenle oduller sahıplerıne verıldı "Ikibin Yılında Konut" karikatüryarışmasının ardından Yalın, sessiz, sıcak Sonuçlann en ılgınç vanı hiç ku>kusuz, bınncılığı alan vapııın şaşırtıcı nıtelıklerıvdı kankatur varışma ları genellıkle eleştırılen sanat eıkınhklennden bırıdır Yarışmalarda benzer yapıtların puan topladığı, bu nedenlede bır tur >arışma karıkaturunun oluşmava başladığı sovlenır Bu da uzerınde tazla emek gorulen, vok uğraşılmış, çok •mıncıklanmış", gosterışh bır etkı peşınde olan karıkaturdur Bu eleştırının doğru vanlarının olduğunu so\lemelı>ım Bu varışma da da bırçok çızerın aynı volda urun vererek başarı aradıkları goruluvor du. Ne var kı bırbırıvle aynılaşmava başlavan her şe\ gıbı bu tur karıkatur de, ne ızlevıcısım ne de seçıcı ku rul uvelerını veterını.e ırkıltıp uvara mıvordu anık Kurul çalışmalan sırasında uvelerın. karıkaturlerı ınce lerken "Bu çok vapıldı". "Bu çok çizildi" gıbı bıkkınhk belırten mırıl tıları duvuluyordu Sonunda buvuk ov tarkı ıle bırınu gelen vapıt, eleştırılen hem haklı hem de geçersız kı lıvordu Kural dışı bır karıkaturdu Kuı»uk bır kağıda kurşun kalemle çı zılmıştı Susten pusten uzaktı, >alındı Gurultu çıkarmıvordu, sovleyeceğını gurultuve getırmıyordu Etkılevıcı, duru bir sesı vardı Demek ıstedığını ılık bır nefesle aktarıvordu ınsana. Çızgıdekı soylem, ıçtenlığın yarattığı sıcakhkla bır anda ızlevıcının malı oluvordu 50 YIL ÖNCE Cumhurıyet 25 Temmuz 1937 değil sadece yuzde otuzunun mubaya edılerek yakılmak veya denize dokulmek suretıle ımha edıleceğtnı soyluyorlarsa da katı surette tesbıtı kabul olmayan bu mıktarın yuzde yetmış olması ıhtımalı daha kuvvetlıdır. Brezılya hukumetının kahve mustahsıllerını hımaye etmek maksadıle tatbık ettığı bu tedbır, ılk bakışta hukumeıe, fakat hakıkatte mustehlıklere zarar veren bır sıstemdır Çunku, hukumet tarafından satın alınacak olan bu mılyonlarca çuval kahvenm bedelını odeyebılmek maksadıle Kahve Nezaretinın teklıfı uzenne 33 mılyon pesosluk bır ıstıkraz kanunu kabul edılmıştır Bu ıstıkrazm faızmı ödeyecek olan doğrudan doğruya mustehlık yanı halktır. Dığer tarafıan Brezılya hukumetının kahve pıyasasına bu tarzda mudahalesı çok luzumludur. Çunku bu mudahele yapılmıyacak olursa Malıyet fiatlan en ucuz olan San Paola kahve çıftlıklermm buhrana karşı koyabılmesıne mukabıl dığer mustahsıllenn mahvı olacakları muhakkaktır. Gerçı fıatlar duştuğu takdırde dunya ıstıhlakı artacak, yeryuzundekı muazzam mustehlık ordusu efradı daha çoğalacak, fakat Sanlos veya Rıo mustahsıllen muthış bır Seçici kurulun çalışması Yen gelmışken bu hoş ve ılgınç so nucu ortava çıkarabılen seçıcı kurulun çalışma vontemınden de soz etmek vebelgelemek ıstıvorum Kurullar genellıkle. nasıl bır uvgulama yapacaklarını daha once beiırleyemeden toplanıyorlar Yontemlennı orada bulmaya çahşıyorlar Bırçok kurulda ızledığım bu uygulamalar zamanla en elverışlı olanını ortava çıkardı sanıyorum Bu yarışmada ızlenen vöntem şoyleydı Kurul once. karıkaturlerı tek tek ele alıp ıncelı>or Ele alınan bır yapıt, uvelerın hıçbırınden onav alamazsa, o yapıt elenıvor Eğer bır u>e, kalsın derse, karıkatur yarışmava devanı edıvor Bovlece toplam sayısı azalan karıkaturler aynı yontemleyenıden teker teker elden geçırılıyor Bu kez ov çokluğu dıkkate alınarak elenıyor Bu asamada kurul, kıstas olarak, ınceledığı yapıtın herhangı bır odul alıp almama olasıhğını goz onunde tutuyor Sonunda toplam odul sayısına yakın sayıda karıkaıur, ayıklanmışolujor Bu vanşmada on bes >apıt sona kalmıştı Ama sona kalan dona kaımıyor bu rada Bundan sonra her uvekendıdeğerlendırmesıne gore, en begendığmden başlayarak kalan vapıtlara teker teker, 15'ten l'e kadar puan verıvor Böylece her yapıt, her uyeden kesınlıkle puan alm:ş oluyor Sonunda her kankaturun uyelerden aldığı puanları toplanıyor Ve on beş yapıt puan sırasına gırmış oluyor Seçıcı kurulun ortak ıradesını yansıtan bu sonuç genellıkle kurul uvelerı ıçın doyurucu oluyor Bu kez de oyle oldu 100 çizer, 280 yapıt Kent koop, hızlı kentleşmenın yarattığı konut sorununa çozüm modelı getırmeye çalışan orgutlerın bırlığı olarak bu konulan çızerlenn de onu ne koyu>or "Genç Insan veÇevresı" adı>la 1985'te duzenledığı ve kıtaplaştırdığı karıkatur yarışmusına bu kez "Ikibin Yılında Konut" adıyla bır yenısım ekledı 1979 yılında kurulan KentKoop, ıçınde bulunduğumuz >ila, "Batıkent" çalışmalan nedenıvle, Bırleşmış Mılletler'ın "Dun\n Konut Yılı OduİH"nu de alarak gırdı Batıkent, ^nkara'da kent merkezıne 10 kılometre uzaklıkta ve 10 5 mılvon metrekarehk bır alanda surdurulen yerleşım çalışmalarının adı Sıze bu karıkatur yarışmasım, sonuçlannı ve seçıcı kurul çalışmalannı anlatmak ıstıyorum \anşmaya 100 kadar çızer 280 yapıtıyla katılmıştı. Seçıcı kurulda Behıç Ak, Turban Selçuk, Ferruh Dogan ve KentKoop'tan Melın Peker'le bırlıkte Dız BOLl'CEK'tNKARtKATÜRÜ "Ikibin Yılında Konut" vansmasım Cihangir Bolucek 'in karikaturu kazanmıstı. Izmittv imar faaliyeti artıyor Izmıt (Hıısusı) Beledıyemız son zamanlarda bılhassa şehrın yoHannı ıslah ışıne ehemmıyet vermıştır Bu cumleden olarak Yenıhamaın mahaltestnden Yukanpazar, Dabağçeşmeye kadar yenı bır yolun mşatıle uğrasmaktadır. , Bu faalıyet takdıre değer bır faalıyet olmakla beraber yenıden konulan taşlann bozulması nazarı dıkkatı celbetmektedır Şehrımızdekı havat pahalılığı gun geçtıkçe tahammul edılmez bır hal almaktadır. Bunda Beledıyenın ıhmalı yok değıldır. Mesela soz bırlığı eden manavlar Izmıtın bır sebze sevkedıcı yer olmasına rağmen domatesı 1520 kuruşa satıyorlardı Bu satış fıatmın çok fahış, adeta bır ıhtıkar olduğu ıçlennden bırının JUDOfiOftO PERTEV sozunu tutmaması uzenne domatesın 57.5 kuruşa duşmesı uzenne anlaşılabılır Bundan başka kasablardakı et Brezilyn kahveleri fiatlan da boyledır. Bır yerde denize dökülüyor kılosu 35 kuruşa satılan et Brezılyadan gelen haberler otede 40, bır başka yerde 45 hukumetın bu senekı kahve veya 50 kuruşa satılmaktadır mahsulunun de bundan evvel E\ kıralarımn pahalılığınt olduğu gıbı bır mıktarım satın anlatacak kelıme alarak ımha edeceğını bulamıyorum Sevıyesıle bıldırmektedır. Bu mıktar mutenasıb bır yere yerleşmsk yuzde yetmış nısbetındedır ve ısteyen zabıt veya memur 1518 mılyon çuval kadar maaşmın hemen hemen tutmaktadır. Bazı kımseler yansını kıraya yatırmak mahsulun yuzde yetmışının mecburıyetındedır. Hummalı bır yapı faalıyetıle tezad teşkıl eden bu hale Beledıyenın mudahale eıme zamanı gelıp geçmıştır. Herekede açılan çocuk kampı umıdın fevkınde guzel netıceler vermektedır. Fakır \e kımsesız çocuklann teşkıl ettıklerı bu kampta yalnız sıhhat ve neşe hakım bulunmaktadır. Çocuklar bılhassa açık hava derslerıle denız banyolarını sevmektedırler 193719*7 buhran geçıreceklerdır. Işte Brezılya hukumetının onlemek ıstedığı şey Du buhrandır. Hrezılya kahvelerının yakılması veya denize dökulmesı, bır taraftan da dığer mustahsıl memleketlere ımtıyazlı bır mevkı vermış olacak, bunlar Brezılya kahvesımn sunı surette yukselen pıyasasmdan ıstıfade edeceklerdır Ağtr sanayi müdürlüğü Oğrendığımıze göre hükumet bır ağır sanayi mudurluğu ıhdasına karar vermıştır. Bu mudurluğe Ölçu ve Ayarlcr Muduru doktor Nızamettm Alının tayını takarrur etmıştır. Doktor Nızameddın Alı, Iktısat Vekılı Celal Bayarla bırlıkte Izmır mmtıkasmda seyahat ederek şehrımıze gelmıştır.