Katalog

24 MAYIS 1987 EKONOMİ CUMHURİYET/13 PAZAR İVOTIvtRf OSİH4JV Başkan Reagan'ın eskı ekonomi danışmanı, ünlü ekonomist Martin Feldstein, büyük sanayileşmiş ülkelerin "Venedik'te ölüm"ü önlemek için doların değerinin daha da düşmesi gerektiğini kabul etmelerini zorunlu görüyor. Feldstein, 8 haziranda Venedik'te başlayacak olan "Zenginler Doruğu"nöa önde gelen sanayileşmiş ülkelerin, daha önce yaptıkları Louvre toplantısında olduğu gibi, dolann değerıni koruma kararı almaları halinde bunun bir aldatmaca olacağını ve hiçbir işe yaramayacağını, çünkü dolann değerinin daha da düşmesi gerektiğinı vurguluyor. ABD'nin önde gelen sanayıcileri, ekonomistleri, sendika liderleri ve politikacıları arasında yapılan ve yaklaşık 100 kişinin yanıtladığı anketin sonuçları da dolann Ja Venedik'te "Dolara ölüm"mü? ken, zengın sanayileşmiş ülkelerin, "dolann değerini koruyacağız" diye direnmelerı hiçbir ışe yaramayacak; tersine dünya ekonomisini bir resesyon" dönemıne sokabılecek. Halbuki dolann daha da düşmesi gerektığı gerçeği kabul edilirse bundan çok olumsuz etkilenecek olan Japonya ve F.AImanya, bir karşı önlem olarak ekonomilerını canlandırma yoluna gıtmek zorunda kalacak. Dolann sürekli düşüşü karşısında rekabet güçlerinı kaybederek ihracat yapamaz duruma gelmekten korkan Japonya ve F.AImanya, iç talebi canlandıracak genişiemeci polıtikalara yönelerek büyüme hızını belli bir düzeyde tutmaya, işsizlik artışını önlemeye çalışacak. Öte yandan bütçe açığını kapatmakta gönülsüz davra VLAGAY Bimcılarda hayal kırıkhğı İZMİR (Cumhuriyel Ege Burosu) Bira sauşj ruhsatınm ağır aikollü içkilere verilen ruhsattan aynlmasını isteyen özel sektor biracılarına tçhleri Bakaniıği'nın yanıtı, "Talebıni«n degertendirilmesi mıimkun gorulmemektedir" oidu. Biranın ağır alkol tuketimini engelleyıci roi oynadjğını savunan sanayiciler, bira ruhsatınm ayrı veriJmesini istiyorlar. Tuborg ve Etes Pilsen tarafından hazırlanan raporun, Tanm Orman ve Köyişferi Bakanlığı, Ticareı ve Sanayi Bakanlıği, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı, İçişlerı Bakanlığı, DPT \e TOBB'a gonderiidığinı, aneak olurnlu bir yanıt ahnamadığtna dıkkari t,eken Ya>ar Holding Bira Koordinatoru İbrabim Koç, içişleri Bakanlığı'ndan gelen yanıtın he hayal kınklığı yarattığını soyledi. Kov. bakanlık yazıiinda biranın alkollu ıçkiler kapsamından çıkartılmayacağının \urgulandığını ve "talebin degerlendirilmeMnin miımkun gonılmediğiıti" kaydetti. OECD Direktöru AT üyeliği öncesi uyardu Japonya Kanada Tayvan F.AImanya G.Kore Italya vV£° 1 $7.1 a î 11 • $6.5 $15.7 $15.6 $23.3 (mUyar 1986 yılında ABD nın tıcaret açığı verdiği başlıca, ülkeler Hong Kong $6.4 $58.6 pon Yeni ve Alman Markı gibi paralar karşısında daha da değer yitırmesi gerektıği görüşüne destek sağlıyor. dolar) Feldstein'ın senaryosu Feldstein'ın senaryosu özetle şöyle: ABD'nin dev dış ticaret açığını biriki yıl içinde kapatabilmesi için dolann daha yüzde 15 dolayında değer kaybetmesi gerekıyor Ancak dış tıcaret açığına ek olarak ABD'nin ağır dış borç ödemeleri yapması gerekeceğınden, ayrıca ABD : deki enflasyon Japonya ve F.AImanya'daki enflasyondan daha yüksek olacağından, dolann bu yüzde 15'e ek olarak yene ve marka karşı her yıl yüzde 34 dolayında değer yitirmesi zorunlu olacak. Böylece ABD'nin cari ışlemler açığını dengeye getirmesi için î önümüzdeki üçbeş yıl içinde *yene ve marka karşı yüzde 30 daha değer yıtirmesi yanı doların 100 yene ve 1.35 marka kadar düşmesi gerekecek. Şimdi bu gerçek ortaday nan ABD yönetimi, dolann dana da düşmesi gerektiğini kabul edince, bunun ABD'deki enflasyonu ve faiz oranlarını yükseltmest tehlıkesıni önlemek için bütçe açığını kapatmak zorunda kalacak, kamu harcamalarını ister istemez kısacak. Böylece gerek Japonya ve F.AImanya, gerekse ABD, "dolann daha fazla düşmeyeceğı" inancıyla bir türlü yanaşmadıkları önlemleri almaktan başka çareleri kalmadığını görerek bu yola girmiş olacak. Bu sayede de dünya ekonomısindekı ticaret dengesızliği azaltılmış, "resesyon" yani durgunluk ve korumacılık tehlıkelerinin önlenmesı kolaylaşmış olacak. Dolann kontrolsüz düşüşü Feldstein'a göre Venedik'te bir araya gelecek olan zenginsanayıleşmiş ülkelerin liderleri bu senaryoya uygun davranıp doların daha da değer kaybetmesı gerektıği gerçeğinı kabul etmez ve "dolann değerini koruyacağız" demekte ısrar ederlerse muhtemelen piyasaları da ikna edemeyecekler. Pıyasalar dolann düşmesi gerektiğine inanıyorlarsa, bu yılın ılk dört ayında 60 milyar dolar satın alan merkez bankalannın yeni müdahalesi de yarar sağlamayacak, belki doların kontrolsüz düşüşü daha da hızlanacak^ . Öte yandan ABD'nin Japonya ve F.AImanya gibi rakıplerıyle rekabet edebilmesı ve dış ticaret açıklarını kapatabıfmesi için doların değerinin ne olması gerektıği konusunda görüşlehne başvurulan ABD'nin önde gelen ışadamları ve ekonomistleri de doların daha da düşmesi gerektiği görüşüne katilıyorlar. General Motors'un başkanı Roger Smith, 140 yenlik bir dolarla bile Japon oto sanayıı ücretlerınin ABD : deki ücretlerin altında kaldığını belirtırken Chrysler'in başkan yardımcısı Bob Lutz. Japonlarla rekabet edebilmeleri için doların 120 yene kadar düşmesi gerektiğini vurguluyor. ABD'lı sanayiciler önceki yıllarda büyük kâr marjlarıyla çalışan Japonların, doların değeri iyıce düşene dek rekabetlerinı sürdüreceklerini vurguluyorlar. ABD'nin büyük dış ticaret açığı verdiği ülkeler arasında Güney Kore ve Tayvan gibi ülkeler de var. ABD, bu ülkeleri de paralarının değerini dolara karşı yükseltmeye zorlayarak bu ülkelerin ABD pazarındaki rekabet gücünü de kırmak ıstiyor. Yani doların değerinin bu paralar karşısında da düşmesi gerekiyor. Son yıllarda tıcaret hareketlerinin yanı sıra para ve serrnaye hareketlerinin, spekülatıf akımların da döviz kurlarının belirlenmesinde çok etkili olduğu bıliniyor. Bu nedenle bu 'sıcak para" hareketlerinı kaale almadan doların değerı konusunda kesin bir tahmin yapmak da kolay değil. Ancak mevcut tüm göstergeler ve tahminler Amerikan Dolarının daha uzunca bir süre "zayıf" konumda kalacağını ve değer kaybetmeye devam edeceğini gösteriyor. Venedik'tekı "Zenginler Doruğu"nda bu gerçek kabul edilmese bile pıyasanın kendi gerçeğınin sonuçta ağır basacağı tahmm ediliyor. Bu nedenle dolarla iş görenlerin, paralarını dolara bağlayanların, borçlarını dolarla ödeyenlerın buna göre davranmaları gerekiyor. Işçi ücretlerîne dikkat OSMAN ŞENKUL Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Sosyal Işler İşgucü ve Eğitim Direktöru James R. Cass, Turkiye'de kuçuk ve orta olçekli firmaların hızla çökmekte olduğuna dikkat çekti ve "Bu gidiş tersine çevrilmeli, küçiık ve orta olçekli firmaların sayılan arllınlmalıdır" dedi. Gass, Türkiye'deki işçi ucretlerinin Avrupa Topluluğu ortalamasından çok düşük olduğunu da hatırlatarak, "Tam üyelik gerçekleşene kadar bu fark giderilmelidir. Bu yapılma/sa tam üyelik gerçekleştiği zaman şok yaşanır" şeklinde konuştu. OECD Sosyal İşler İşgucü ve Eğitim Direktöru James R. Gass, orgutunun Turkiye Bankalar Birliği ile ortaklaşa düzenlediği "Risk Sermayesi ve Yeni Muteşebbislik" konferansma katılmak üzere bulunduğu İstanbul'da Cumhuriyet'in sorulannı yanıtladı. Gass, kuçuk yeni giriTürkiye'deki işçi ücretlerinin, Avrupa Topluluğu ortalamasının çok altında olduğuna dikkat çeken Gass, bu farkın tam üyelik gerçekleşene kadar giderilmesi gerektiğini soyledi. Gass, küçük yeni girişimlerin dünya çapında önem kazandığı bir dönemde, Türkiye'deki mevcut küçük ve orta olçekli firmaların hızla çökmekte olduğuna dikkat çekti. şimlerin giderek onemini arttırdığı bir dönemde, Türkiye'deki küçük ve orta olçekli firmaların hızla çökmekte olduğunu hatırlatarak "Bu gidiş tehlikelidir" dedi. Gass, bu konuda özetle şunlan soyledi: "Küçük girişimlerin işsizlik, mülkiyetin tabana yajılması giF ransa, F.AImanya ve Japonya orneklerinin de büyük devlet Jesteklerivle dolu olduğunu soyledi \e "Bu küçük firmalara, büyuklerin de katkı \e himayeleri gereklidir" dedi. Daha sonra, "Türkiye'ain AT tam üyeliği döneminde işçi ucretlerinin geleceğini nasıl gorüyorsunuz?" şeklindeki sçrumuzu yanıtlayan Gass, "Öncelikle Türkiye'deki işçi ücretlerinin AT ortalamasının çok altında olması, tam üyelik öncesi önünüzde duran bir dezavantajdır" dedi. James R. Cass bikonularda loplumsal yapıya katkılannın önemi tartışılamaz. Bu çerçevede, önce girişiın fikrine bir 'tohum' sermayesi gereklidir. Bu sermaye ile gelişecek fîrmalara zamanla işlelme sermayesi vererek canlandınlmalıdır." Gass, bu konudaki İngiltere, Gass, "Japonya ile diğer sanayileşmiş ülkeler arasında da 10 yıl öncesine kadar benzer bir sorun vardı" dedikten sonra şu açıklamayı yaptı: "Japonya'nın sorunu, işçi ücretlerinin rekabelinde ortaya çıkıyordu. Türkiye'nin AT müzakerelerinde de bu ortaya çıkabilir. Eğer tam üvelik öncesinde aradaki uçurum giderilmezse, bu Turkiye için de tam üyelik döneminde bir şok olabilir." Platini 'sporcupatron'oldu ABD ekonomisinden dolara destek Futbol oynadığı yıllarda attığı zekâ dolu milimetrik paslarla ve gollerle tamnan Platini, aynı beceriyi iş hayatında da gösteriyor. Ekonomi Servisi Fransız futbolunun "gozbebeği", 32 yaşındaki Micbel Platini, futbolu bıraktığını geçen hafta içinde acıkladı. Futbol oynadığı süre içinde 348 güzel gole imzasını atan Platini, her ne kadar futbola vedaettivsc de futbolla ilgili " i ş " hayatını sürdürecek. Futbol oynadığı yıllarda attığı zekâ dolu milimetrik paslarıyla ve golleriyle tarunan Platini, aynı beceriyi iş hayatında da gösteriyor. "Yeşil sahalarda kurnazca davranan bir kişi, ber alanda başanlı olur" şeklindeki sözleri sık sık yineleyen Mıchel Platini'nin ticaret ile tanışması une kavuştuğu yıllara uzanıyor. Platini, diğer unlu sporculann ve şampiyonların yaptığı gibi " a d ı n ı " pazarlamanm yanı sıra bazı ticari kuruluşlara ortak olarak gelirlerini arttırdı. 1983 yılına kadar " F r u i t e " içkilerine, " H a r i n o " şekerlerine ve "Olympia" çorapianna adını veren ünlü sporcu, bu yıllardan sonra firmaları kalite süzgecinden geçirerek anlaşmalar imzaIamaya başladı. 1984 yılı ekim ABD ekonomisine ilişkin bazı ekonomik gostergelerin 809.60 gözden geçirilmış rakamlan doların 1.76 markın da altma Dolar düşmesini engelledi. Hafta başından itibaren gerileyen dolar, (döviz alış) haftamn son gunü, bu yılın ilk çeyreğine ilişkin ABD ekonomisi büyüme hızının ilk açıklandığından 0.1 puan üstune çıkarak yuzde 4.4 olarak kesinleşmesi dolann yeniden 1.78 marka çıkmasına yetti. Aynı açıklamalar sırasında dayanıklı tuketim malları siparişlerinin de nîsanda yüzde 0.1 armgının belirtilmesi, avnı avtuketicifıyatlannm yüzde 0.4 yükseldiği haberini gölgede bıraktı. Dolar, Tokyo'da da 140 yene yukselirken, perşembe günu 1.68 dolara kadar çıkan sterlin de 1.67 dolara geriledi. Merkez Bankası da, dolann dış borsalarda toparlanması üzerinepazartesı gunu 804.60 lira olarak uyguladığı dolar döviz alış kurunu yarın da geçerlı olmak üzere 809.60 liraya yükselttL Dolar Tahtakale'de de cuma günu bir atak yaparak 826 liraya çıku. Dolann dün de 825 liradan satı/dığı aynı piyasada F. Alman Markı da 464 liradan alıcı buldu. Yeşil sahalara veda etti ama GEÇEN HAFTA Yıllardır sırfında taşıdığı "10" numaralı formasıyla yeşil sahalarda gorev yapan Michel Platini, bundan boyle kendini ticarete verecek. Bakalım futboldaki başarısını bu alanda da gosterecek mi? ayında Thomson firması ile 18 milyon franklık bir anlaşma yapan Platini. bu arada kendi özel şirketini de kurdu. Tekstil, saaı, gözluk gibi çeşitli alanlarda lisans anlaşmalan yapan unlu futbolcu, şu gunlerde Fransa'nın Perpignan kenti yakınlanndaki Saint Cyprien kasabasında görkemli bir spor tesisi kurma bazırlıkları içerisinde. Ote yandan Italyan TV'sinin 5. kanalı için yapımcı Süvio Berlusroni ile futbol konusunda sohbetler yapmak üzere bir anlaşma imzalayan Platini. ayrıca uyuşturucu alışkanlığı olan gençIeri yeniden topluma kazandırmak amacıyla bir vakıf kuracak. Michel Platini'nin futbol dışı çalışmalarından elde ettiği kazanç, 19841986 yılları arasında görev yaptığı Juventus kulübünden aJdığı primler hariç aylık 250 bin franklık maaşının çok çok ustunde bulunuyor. Altın fiyatları duruldu Altm fıyatlanndaki tırmanış 87000 geçen hafta durdu. Hafta baştnda 475 dolardan ışlem goren 36000 1 ons altm hafta ortasında son dört yılın rekorunu kırarak 86000 480.90 dolardan alınıp satıldı. Ancak özellikle doların loCumhuriyet parfanmastndan sonra genleAltını meye başlayan altm fiyatları, en son kapanan New York Borsası 'nda cuma gunü kapanışta 464 dolara düştu. Alunın dış borsalarda 480.90 dolara tırmandıiı gun 87 bın liraya yükselen Cumhuriyet altını da dün 86 bin liradan satıldı. Hafta başında Kapahçarşı'da 12bin 700 liradan satılan24 ayar külçe altm da dün 12 bin 620 liradan islem gördü. once t a K Yem işler, bitmeyen ihtiyaçiar, ^ ^ t a K S İ d İ ' A^şenin sınavı ş ] c u n u n ' dügünü, yenilenecek mobilyalar, a r a t ) a l l ı n rektifiyesi. Bitmeyecek mi bu koşuşturma, h ^ ugVSLşf bu didinme? ••# VEFAT Merhume Saadet ve merhum Op. Dr. Hasan Sabri'nin oğulları, Cahide Birsan, Saliha Dikmen, Sırrı ve merhum Necati ve merhum Cemil Bayramoğlu'nun kardeşleri, Fikret Berktin'in eniştesi, Sertaç Sever ve Selim Berkkan'ın dedeleri, Yaprak ve Hakan Berkkan'ın babaları, Şükufe Berkkan'ın eşi, İstanbul Tıp Fakültesi 1938 yılı mezunu Operatör Dr. TARIK BERKKAN vefat etmiştir. 24 Mayıs 1987 pazar gunü (bugün) Yakacık Camii'nde kıhnacak öğle namazından sonra Yakacık Mezarhğı'nda toprağa verilecektir. Allah rahmet eylesin. AİLESİ Iplık üretırnmde uzman kadrosuna katılmak ısteyen. 0D.T.Ü., BOĞAZİÇİ ÜNİVSBSİTESİ veya muadüı yurtdısı yüXse)c olcul mezıınu. Bay/bayan (erkek adayların tercitıen as&erlık görevlenru tajnamlaxnış). Artık kendinize de zaman ayırın. % 95 kâr paylı y S l H S * yaptırın. "Saglam Hayat Sigortası"'* Ömür t>oyu aylık gelirinizi, geleceginlzi saglama alm. "Saglam Hayat Sigortası" sıkıntıya sokmaz, külfet getirmez. Çünkü; gelirinize, gücünüze göre prim miktarınızı ve sigorta sürenizi siz seçersiniz. Üstelik ödecLiginiz primin belirli bir miktarını da gelir vergisinden düşersiniz. Gelin; Ankara Sigorta'ya ya da ortakları bulunduğu banka şubelerine... Çocugunuza, eşinize ve kendinize "Saglam Hayat Sigortası" yaptırın. İnanın hayatınıza deger... (•) Ankara Sigorta. primlerinizi saglam degerlere yatırarak, elde edalen kârın % 95'mı hesabınıza ekler. GENEL MERKEZİMİZ / On yıl, otuz yıl sonra eşinizin, çocugtınuzun ve sizin hayatınız! Ya hayatınız! TEKNIK ARIYOR A) TALOVA tesıslen ıplık ıınalat bınntlerınde görev alacaic. uretımde ınsajı faktörunun bümcınde TEKSTİL MUHENDISLEBI ve MAKİNA BffÜHENDİSLERİ B) BOZUTÜK tesıslennde görev aJacak. kurulmaitta olan uretımbüısım sısteınının ve bügı ışlem a^uıın gelısmesı ve desteklenmesı ıçm uretırnbüısım ılışkılerıne yatiun ENDÜSTRIMÜHENDÎSLEBI Ingılızce okuyor. yazıyor ve konuşuyorsaruz. (Ikıncı bir dü seçun öncelıgı saglar'ı Degerlendırmede çaiı§mamn ve başarmın temel cüınmasmı savunnyorsajıız. Resımlı özgeçırusıruzle. P K. 68 YALOVAISTANBUL adresme basvurunuz 1727 ya^larında bayanlar, Ingıltere'de çocuğa bak, karşılığında İngilizce öğren. 158 53 41 TÜRK KALP VAKFI Mtıayene ve Kontrol ıçın Tel 172 61 43/44148 58 66 ANKARA SİGORTA Turkiye İş Bankası, Etibank, Türk Ticaret Bankası kuruluşudur. • Telefon : 143 13 85 (5 hat) • Teleks : 24394 asur tr Bankalar Caddesi, No: 80 Karakoy, istanbul