Katalog

UMHURfYET/2 OLAYLAR VE GORUŞLER çım venlmış, yargı guçsuzleştırılmış \e ozgurlukler kısıtlanmıştır Bu duzenlemelere karşın şıddet eylemlerı ve sılahlı çatışmalar durdurulamamıştır Sorumlulu ğun yasada değıl, ınsanda olduğu gerçeğı gozden uzak tutulmuş tur Böylece 12 Eylul'e gelınmıştır DENGETDECÎLTTEPKI ANAVASASI Ne var kı, 12 Eylul donemımn coşkulu ortamında, "guçlu hukumet" ıle "guçlu yönetıcı" kavramları bubırıne karıştınlarak, bu kez 1961 Anayasası "suçlu" üan edılmıştır Guçiu iktidar sloganlarıyla otoriter de>tet özlemı gundeme gelmıştır Bu nedenle 1982 Anayasası bır denge anayasası değıl, bır tepkı anayasası olarak ortaya çıkmıştır Gun geçtikçe daha ıyı anlaşıl maktadır kı 1982 Anayasası Turk toplumunun ozlemlen doğ rultusunda bır anayasa değıldır Toplumsal gerçeklenmıze aykındır Çoğulcu, katılımcı ve uzlaşmacı demokrasınin gereklenne uygun olmaktan uzaktır Kışıyı devlet karşısında guçsuz duruma getırmiş, örgutlenme ozgurluğu başta olmak uzere tum ötekı özgürluklerı olabıldığınce kısıtlamıştır tnsanın temel bır değer olduğunu unutarak, devlete ustünluk tammış, "devletınsan" dengesinı bozmuştur "önce ınsan sonra ınsan" ılkesını yad sıyarak "önce devlet sonra devlet" ükesıne ağırhk vernuştır Insan haklaruıı devletın dayandığı "kavramlar ve değerler butunu olmaktan çıkarmış", otonteye öncelık ve ustünluk getıre rek ozgurluğu ıkıncı plana ıtmıştır Bıreytoplum ılışkılermde toplumu, ınsandevlet ılışkılennde devletı tercıh etmıştır İnsanı devlet potasında erıtmeye çalışmış ve devletı "ınsan ozgurluğu nu kısıüama ozgurlüğune" sahıp kılmıştır Çağımızın gerçeğı, "ozgurluk ıçınde barış ve barış ıçınde ozgurluk" tur Kargaşanın özgurlükten ılen geldığı yolundakı varsayımlar gerçeğe aykındır Dunyanın hemen hemen her yerınde kargaşa ve şıddet eylemlerı özgürluk kısıtlamalanrun bır sonucu olarak ortaya çıkmakta dır Tanh bunun orneklenyle doludur Örneğın bır zamanlar def ne yaprağı çığnemek yasak değıl dı Epıktetos da defne yaprağı çığnemıyordu uunun bırınde çığneme dedıler, çığnedı Bu ne denle ınsanoğlunun, yasaklara karşı çıkma eğılunını gözden uzak tutmamak gerektır 1982 Anayasası yapılırken bu gerçek unutulmuş, bunun sonucunda bır "yasaklar ve yasaklamalar anayasası" doğmuştur Bugun anayasanın geçıcı 4 maddesı uzennde fırtına kopanlmaktadır Bu yuzden sıyasal partıler bır kördövüşu ıçıne gırmışlerdır Bu dövuşun nedenı 1982 Anayasası dır Gerçekten anayasa ıle sıyaset adamlannın cezalandırılması doğru olmamıştır Olmamıştır, ama anayasa yalruz sıyaset adamlannı değıl, toplumun tum ılerıcı kesımlerım ve aydıniık guçlennı de cezalandırmıştır Ozelhkle hak arama özgurluğunu ve savunma ozgürluğunu kısıtladığı, yargı bağımsızlığını zedeledığı ıçın, bu anayasa Turk hukukçularıru cezalandırmıştır Soz, duşunce ve orgutlenme ozgürluğunu smırlandırdığı ıçın, 1982 Anayasası Turk gençhğını ve Turk ısçısını cezalandırmıştır Teokratık bır kurumlaşmaya yol açan yargılar getırdığı ıçın Ataturkçuluğu cezalandıımıştır Tum özgurluklerın ıçmı boşaltarak durgun ve suskun bır toplum yaratmak ıstedığı ıçın Turk msanını cezalandırmıştır Turk gençhğı, Turk ışçısı, Turk aydmı, kısaca Turk ulusu boylesme bır ce zaya layık değıldır SONUÇ 1982 Anayasası'run sağlıklı bır toplum yaratamadığı ve yaratamayacağı gerçeğı her geçen gun bıraz daha anlaşılmaktadır Gunumuzun sorunu, kışısel bır duyarlıhkla "Anayasayı deldırme ya da deldırmeme" sorunu olmak tan çıkmıştır Toplumsal bır sorun hahne dönuşmîştur Toplumun çeşıth kesımlerınden gelen ıstem ve özlemler, anayasanın değıştınlmesı yolunda gıttıkçe güç kazanmaktadır Bu ozlemlen değerlendırmek ve bu doğrultuda duzenlemeler getırmek, tum sıyaset adamlannın ve sıyasal ıktıdarların kacınılmaz görevıdır 1982 Anayasası ve loplı lenmız Sün geçtikçe daha 1yi anlaşılmaktadır kı 1982 Anayasası Türk oplumunun özlemlerı doğrultusunda bir anayasa değıldır. Toplumsal lerçekienmıze aykındır. Çoğulcu, katılımcı ve uzlaşmacı demokrasınin lereklerme uygun olmaktan uzaktır. Kişiyı devlet karşısında guçsuz iuruma getırmiş, örgutlenme ozgurluğu başta olmak uzere tum oteki ozgurîuklerı olabüdiğince kısıtlamıştır. tnsanın temel bir değer olduğunu unutarak, devlete ustünluk tammış, "devletinsan" dengesinı bozmuştur. PENCERE wı/\ M. İSKENDER ÖZTURANLI İzmir Barosu Avukatlarmdan Isa'dan once Perıkles, özgurluk demıştır "Iktıdarın tutum \e davranışına karşı çıkma cesaretıdır "Hıçkuşkusuzbubırdeğerlendırmedır Özgurluğun tanımı değıldır Bugune dek özgurluğun ıyı bır tanımı yapılamamıştır, belkı de yapılamayacaktır Çun ku ozgurluk, tanımlanması gere ken bır olgu değıl, vaşamlmaM gereken bır sureçtır O, yalruz duyumsanır ve yaşanır Tanımlanmasına gerek voktur özgürluk, onu her an savunmasını ve korumasını bılen kışılerın ve uluslann hakkıdır Ve eskı Atına'dan berı tüm dunyanın uğruna sa\aş verdığı en buyuk değer yalnız ve yalnız özgürluk olmuştur Bu nedenledır kı Ingılız başbakanlanndan Baldwın, ozgurluk konusunda şunlan söylemışur "Bızde özgürluk, soluk aldığırmz havanın bır parçasıdır Bız onun farkında bıle değüız." Ozgurluk, gunumuzun uygar toplumları ıçın bır yaşam sorunudur Az gelışmış ulkeler ıçmse, gene yaşam sorunu olması nedenıyle bır kavga ve dövüş bıçımıne dönuşmektedır Çünku özgurluğun bulunmadığı yerde en azından ozgurluk savaşı vardır Özgurluğü kısıtlamak ısteyen sıvasal ıktıdarlarla, özgürluklerı ıç*i savaş veren halk kesımlen arasında bvr denge sağlamak, toplumsal banşm ternel koşuludur Tum anayasalann amacı budur Bu denge sağlanarnadığı takdırde, sıyasal ıkudarlarla halk yığınUnnın çatışmasını önlemek olanaksızdıı 1924 Anayasası çok partıh bır yaşamda bu dengeyı saglayamadığı ıçın yerını 1%1 Anayasasına terk etmıştır 1%1 Anayasası, çoğulcu demokrasıyı bütün koşullan ve organlan ıle gerçekleştırmek ısteyen, ölçulu ve dengeh bır özgürluk duzenı kurmaya, otonte ıle özgürluk arasında uyum sağlamaya çalışan bır anayasadır Ne var kı uygulama bu doğrultuda olmarruştır Çünku 1961 Anayasası, "Onu ıçten ve candan savunmayan kışılenn elıne geçmıştır" Peşın yargılarla "tdarenın ustünde bır Danıştay, Meclısın üstunde bır Anayasa Mahkemesı duşünülemez" ve "Boyle bır anayasa ıle devlet yönetılemez" dıyen sıyasal ıktıdarların ehnde uygulama alanı bulamamışur Yargı gucunün devlet gtıcünden başka bır şey olmadığını, yargı üstünlugunün yıirutmenın ustunde değıl, yanında bır ustünluk olduğunu görmezhkten gelen polıtıkacılar, 1971 ve 1973 yıllannda bu guzehm anayasayı "luks" saymışlar ve onu ıkı kez değıştırmışlerdır Bu ıkı değışıklıkle anayasanın kırktan çok tnaddesıne yenı bı Yeryuzunde ıkı tur oğretım var Ikı tur oğretımınikı ayrı dunya gorusu ıkı sozcuğun tınlamasında vurgulanıyor Bırıncısı Değışmez, değışmez, değışmez Ikıncısı Değtşır değısır değışır Bırincı sozcukten ıkıncısıne gecmek ıçın bınlerce yıl yaşanmıs, nıce kuşak gelmış göcmuş, nıce ınsan bu yolcia hayatını yıtırmış, nıce acılar yasanmıs, kole ısyanları, koylu başkaldırmaları, ışcı dırenışlen on bın yıl suresınde bırbırını ızlemış sıyaset meydanları kan golune donuşmuş duşunurler, yazarlar bılım adamlannın ketlesı vurulmuş, aklım kullanmak ısteyen kışıler ışkencenın gergefınde can ve'mışler Ancak guncel dünyamızda bıle nıce ınsanın mantığı, kılıse canının sesı gıbı tınlar Değışmez değışmez değtsmez Oysa her şey değıştı, değışıyor, değışecek Ernekçı eskıden köleydı sonradan sonraya ışçıleştı Toplumlar kabıleydı halklaştı, uluslaştı Yonetımlerın başı gokteydı, ayaklar yere değdı, demokratlaştı Evler sazdı topraktı, ağaçtı, taştı, betonlaştı Arabayı ınsan çekerdı çekıcı at oldu, sonra motorlaştı Yer lesım bınmı koydu kentleştı metropolleştı Sılahımız sopaydı, oklaştı, tufeklestı, toplaştı fuzeleştı Insan yerde yurürdu, uçaklaştı Gemı yelkenlıydı, buharlaştı, mazotlaştı, atomlaştı Üretım tanmsaldı makıneleştı, sanayıleştı, robotlaştı Bılım soyuttu, bıçımseldı somutlaştı, deneyselleştı Sular akar gıderdı, barajlaştı, elektrıkleştı Mum ışığında gorunurdu aynalar, gaz lambasından sonra neonlaştı Kadın köle gıbıydı, ınsanlaştı * Aynaya baktığında kaç sen göruyorsun*> Dunku serj, bugunku sen, yarınkı sen Yuzlerce sen bınlerce sen, on bınlerce sen Her sabah dunku ve yarınkı senden değışık bır sen Çocuktun, genç oldun, yaşlanacaksın, sırma saçların beyazlaşacak, seyrelecek, yüzun kırışıp golgelenecek, dın etın porsuyecek Değışeceksın" Aynaya gundengune baktığındadeğışmedığını mı sanıyors u n ' Duru bır su gıbı mı tenın1? Gorunmez bır el duru suya küçucuk bır taş atacak, suyun tıtreşımlen yuzeyıne yansıyacak Doğa, toplum ve ınsanın evrımıyle bırlıkte değışıp dönüşeceksın, her kım kı dunyayı değışmez sanır aklı ortaçağın karanlıklarına takılıp kalmıştır, değışmeyı doğal saymayan, mutsuzluğun en sıyah çukuruna yuvarlanır Değışeceksın' * Gazetelerde bır fotoğraf Neydı ne hale geldı? Aaaaa Kım bu'' Brıgıtte Bardot Pekı yaşlanmayacak mıydı kadıncağız? Her sabah ve ak(Arkosı 12. Sayfoda) • Marilyıfden Dalida'ya HESAPLAŞMA BURHAN ARPAD OKURLARDAN Âtatürk'ün kaldırdığı çarşaf, şalvar, cüppe geri mi geldi? 1962 yılında htanbuVda dunyaya geldığımden 1982'ye kadar geçen 20 ytl ıçınde görmediklerimı; şimdi 1982'den bu yana hergun biraz daha kotuleşerek goruyonutu Nedır bu demeye gerek yok. Hergun gazerelerden okuduğumuz, gozlerimizte gorduğumuz gerıcüık, tankatçılık hareketlerL Duygulanmı çok kısa ozetlemek istiyorum. Dune karşı bafi açık, kısa kollu elbiselerle gezebilen oz be oz halam, 1982'den sonra öyie dinci akımlann pençesine takıbnış kı Nakşıbentçi olmuş çıkmış; çıkmi} ama kendı yeğenıne bile elını opturmemek bır yana, eve geldığinde benım dışan çıkmam karşısında (erkek olduğum içın) onlar ıçeri giriyor. Bu bırincı omektu Ya ikincisı; daha dune kadar arkadaş grubumuzla bırhkte denıze gıdıp eğlendığımız şen sakrak bır kız arkadaşım. Bu da basortu takıp pardesu gıyse iyU Ataturk'un yasakladığı çarşafi yıllar sonra sozde demokrasiyle yonetildığimiz şu sıralar gtymeye başlarsa, benım bır şey soylememe gerek var mı? Saygıdeğer arkadaşım artık bizlerle göruşmez oldu. Nedeni, btzler gunahkârmışız, Bir de uçuncu örnegA vereyınv Yakın bir aile dostumuz. Bunlarda tarikatçüar furyasma kapılmışlar. Evimıze zıyarete geldıklennde duvardakı erkek fotoğraflarını ındırttiler. "Efendim gunahmış." Yanlış olduğunu anlatmaya kalkıstun, naflle. Dostumuzun hanımına elimi uzatıp hoş geldıruz dedığımde elini uzatmaması, kocasının da eşıme aynı hareketı yapması normal mı? Ben şaşırmtş durumdayım. Turk genci olarak bunlan, bu hareketlen görecekmıydım. Daha dun ilkokula giderken Ataturk'un çarşafi, şalvan, cupbeyı yasakladığını öğretirlerdL Şımdi bunlar geri mı geldı. Bırde en son olarak 4 Mayıs 1987 gunu Van'da universıte oğrencisı olan Mehmet Şirin TekinHn oruç tutmadığı ıçın oldurulmesı, bem uzduğu kadar duşunduruyor da. Mehmet Şırın Tekın 'e yapılan saldın ne bılebılırız kı yarın bızlere, unnersıtede okuyan diğer kışuere yapdmayacağını. İSTANBULLU BİR VATANDAŞ Beşiktaş'ta Durum: II Beşıktaş llce Beledıyesı sınııiarı ıçınde çok şey oluyor Bır ara haftalık bır dergı bıle çıkarıldı Istanbul basmında yer alan olumsuz ışlerı azbucuk unutturmak ıçın Ne var kı olup brttığı ılerı surulen tşler oyle kolay kolay ortbas edılır turden değıl Sosyal Demokrat Halkcı Partı Beşıktaş llce Başkanı'nın geçen hafta bu koşede yayımladığımız mektubuna ek yazıdan soz etmıştım Ek yazıda bu olaym ıçyuzu sergılenıyor Hem de abartmadan llce beledıyelerınde nelerın donduğunu açıklaması bakı mından o ek yazının onemlı yerlennı aşağıda bulacaksmız Butünuyle yayımlamayı çok ısterdım "Sınanpaşa Camısı arkasında kalan derme çatma yapılann kapladığı alanlar, genellıkle kamu malıdır ve ımar planında yeşıl ve meycten sahasına ayrılmışttr Beşıktaş merkezının rahatlaması ıçın, bu kamu arsa/arı ıle çok az ozel parselı kamulaştırıp düzenlemek bır o/çude sorunu çozecettır Istanbul da bırkaç vıtrın pro/e ıle uluslararası une kavuşan Sayın Dalan ve onun ılçe beledıye başkanları, sorunları çözmeden çok kenttekı rantı yandaş ve partılılerıne paylaştırmak ıçın böyle boş alanlar ararken, Beşıktaş merkezı bu yağmadan payını almadan kurtulabılır mfi ANAP'ın Istanbul ıl yonetıcısı olduğu söylenen bır kışı ve ortaklan Sınanpaşa Camtsı arkasında bırkaç arsa alarak bırısı 23x20 olculennde 5 kat, dığerı 16x.36 olçusunde 4 kat olan ıkı blokluk çarşı ve büro ınsaatına baslarlar Ancak ınşaat ne Barbaros Butvarı arasındakı parseller kutuphane sahasıdır Camı nın yantnda vakıflara aıt arsadakı kahvehane ve pastane de yapılan çarşının onunu kapatmaktadır Kutuphane sahası sorun olmaz kaldınlır nasıl olsa beledıye ve meclıs çoğunluğu onlarındır Ancak kaçak çayhane ve pastane sahıbı Anavatan Partısı ılçe başkanıdır Çozumler aramr ust duzeyde toplantılar yapılır bır daha bır daha Sonunda her sorunu olduğu gıbı bu sorunu da Sayın Bedreddın Dalan çozer Söylentıye gore Dalan tormulu şudur Beledıye ıl yonetıctsıj nın mşaatını buyutecek ıl yonetıcısı de arsayı ılçe başkanından kat karşılığı almış gıbı carşıdan ona yer verecektır Iddıa doğru mu bılınmez, ama doğru olan bır gerçek var kı o da çarşı ınşaatı ıle Barbaros Buh/an arasındakı kütuphanemn p/andan kaldırılması ılçe baskanının kaçak yapılarının yıkılacağı ve ıl yonetıcısının ınşaatının plan tadılı ıle ıkı kat buyütulmesıdır Once alınan ruhsata aykın buyutulen bınayı SHP grubu gundeme getırmiş, durdurulmasını ıstemıs ınşaat durmamıs, daha da hızlanmıştır Arkasından Beşıktaş Beledıye Başkanı meclıse bır plan tadılı sunmuştur Mevcut ayrı ıkı blok bırlestmlerek buyutülmus devasa bır kutle Sınanpaşa Camısıne kadar kade meh olarak yaklastınlmış, eskı planda meydan ve yeşıl olan kısımlar tamamen ınşaat sahasına alınmıstır Bu durum karsısında muhalefet (SHP) kıyametı koparır SHP'lıler, 'modernkent cağdas sehır merkezı bılımsel planlama' gıbı yaklaşımlarm ANAP grubunu etkılemedığını bılırler 'Hanı sız Muslümandınız hanı tanhı ve dını değerlere saygı/ı ıdınız Bu meclıs Beşıktaş a ve camıye bu kötuluğü yapmamalıdır" dıye ıkı ANAP'lı ve dığer muhalefet üyelennın oylarını da alarak plan tekhfıne bına camıye 40 m uzakhktan başlamalı ve kademelı olarak yukselmehdır' notunu koydururlar 20 Kasım 1986 gun ve 77 sayılı meclıs toplantısında yapılan bu değısıklık yonetıcılen sınırlendınr Maalesef mımar olan ANAP grup sozcusu Fazla sevınmeym, bız bunu Dalan la kararlaştırdık Buyuk sehır meclısınde bızım teklıfımız kabul edılecektır' dıye bağırır Ve 13 Subat 1987 tarıhlı Istanbul Buyuksehır Meclısı ımar komısyonun gorusu doğrultusunda Beşıktaş Beledıye Başkaniığı nın teklıfı kabul edılerek, camıye kadar yaklaştırılan plan yasalaşır Plan notuna gore bınaya kot aiınacak nokta Sınanpa2 şa Camısının avlusudur Bu planla mevcut ınşaat 8 450 m daha buyutülmus, 23 250 m2'ye çıkarılmıştır Bu farkm bugunku satış değen en dusuk tahmınle 25 mılyardır Boyle bır vurgun ıçın Sınanpaşa Camısı etrafındakı Beşıktaş Meydanı katledılır Mıllıyetçı mukaddesatçı baskanlar ve yonetıcıler boyle bır rant ıçın Besıktas Sınanpaşa Camısı avlusunu ınsaata acarak, dını ve tanhı değerlen rafa kaldırmıslardır Besıktas Meydanı kurtulabılır mı7 Besıktas ta kıpırdayan ka muoyu tepkısı gehstınlebılır mfî 1987 yılında onaylanabılen cagdısı bır plan durdurulabıhr mı? Ama dusunen bılen ve anlayan ınsanlar sesını yukseltıp halka bu yağmayı anlatmad kca daha nıce meydanlarda yapılacak ınşaatlardan yırmı bes mılyarlar bmlennın cebıne akacak kentlenmız yağmalanacaktır' Garanti'de ilkücay 313.1987 AKTTF KASA VE MENKUL DEĞERLER MEVDUAT MUNZAM KREDILER "~^ TAHSİLİGECÖ&ÖŞ ALACAKLAR (NET) ^TfRAKLERVE . (NET) "*• Garanti'li Bankacüar için en btfyük ödül başanlı bilançolardır. BANKASI'nın ilk üç aylık büançosu, 1986'daM büyük performansın üstüne yeni boyutlaı; yeni bankacuık başanları ekliyor. Bu gelişmeyi bankacıbkta Garanti'yi seçen müşterüerimize, mudüerimize ve sey^li Garanti'li Bankacılara borçluyuz. Sadece ilk üç aya ait olan g)stergeleri bügilerinize ve incelemenize sunuyonrz. Saygılarımızla, GARANTİ GARAMl 31,3,1987 313,1986 1987 1986 Aıtiş% 56,4 66,4 FAEGE1İRLERİ FA1Z GIDERLER1 NETFAİZGElM FAİZDIŞIGEIİRLES^ FAİ2D1ŞIGİDERLER KARŞiL&LAR NETD0NEMKÂR1 A N K A C I L I KT A 43,1 65,0 256,1 4,8 35,0 27,9 434,8 42,0 54,6 6,4 25,9 39,7 155,6 BAŞSAĞUĞI Can dostumuz Emekh Albay FEVZİ SELÇUKER 9 Mavıs 1987 gunu vefat etmıştır Merhuma Allah tan rahmet, kederlı aılesıne başsağlığı dılenz 64,6 VEDİA TACETTİ1S ŞENOVA ~ "SABİT KIYMETLER (NET) 307,0 62,2 294,3 1.8 21,3 5,7 47,8 2233,3 OLUM Arkadaşımız HÜSEYÎN SOYUĞUR'u yıtırdık Acımız sonsuzdur Aılesıne ve dostlarına başsağlığı dılenz PASİF ME\T)UAT KULLANILAN KREDILER ÖZKAYNAKLAR I&DÖNEMKÂR1 156,3 12,3 ODmJ'den ARKADAŞLARI ADIISA BORA ÇALIŞ VE YAŞAR BATUR