Katalog

11 KAÜIM 1987 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 MÜZÎK FtLİZ ALI HAYVANLAR ÎSMAIL GÜLGEÇ İDSO'dan Mozart, Sibelius ve Johann Christian Bach Piyanist Mehveş Emeç, Mozart'ın birfilm dolayısıyla "Elvira Madigan" Konçertosu diye yeniden vaftiz edilen Do Majör 21 Nolu Konçertosunu Mozart'a yakışan incelik ve berrakhkla yorumladı. tstanbul Devlet Senfoni Orkestrası'nm Mozart yorumunu ise oldum olası çok hantal buluyorum. Yerçekimine meydan okuyan bir hafiflik ve zarafet gerektiriyor Mozart yorumu. İDSO'da bu tür hafîfJiğin zerresi olmadığı gibi, dokunsan kınlacak porselen biblolarla dolu bir odada sanki filler dolaşıyor. J.S. Bach'ın en küçük oğlu Johann Christian Bach, babasının oğlu olduğunu viyola konçertosunun özellikle ikinci ağır bölümünde hemen belli ediyor, ama erişümez dahilerin çocuğu olmak ne zor! O çocuklar ki, ağızlarıyla kuş tutsalar daitna babalan ile karşılaştınlacaklardır. Babalanıun gölgesi altında kalmaya mahkumdur dahilerin çocukları. J.Christian Bach da, bestecilik uğraşında ne denli usta olursa olsun, babasını aşamamış, daha da ötesi, babasma yaklaşamamış bir 18. yüzyıl bestecisi olarak kalacaktır. İstanbul Devlet Senfo H i V Tferçekimine meydan okuyan Mozart PtKNtKPİYALE MADRA BU K1Z AXE6OU>vlA(Nİ... Y KENDİNJ ÖZDESLEŞTİRI BIZLEC DE •ZAVALU V'ILDIZLAB. o AY'M\S Y ( EEE; KE VAO. BUhtttt? HIZLI GAZETECİ NECDET ŞEN bd SOÜST istanbul Devlet Senfoni Orkestrası'nm geçen haftaki konserleıinde Johann Christian Bach'ın viyola konçertosunun solistı Ersin Pamukçu'ydu (sağda). Piyanist Mehveş Emeç (solda) ise, Mozart'ın 21 Nolu Konçertosuna solist olarak katıldı. (Fotafraf: lale Rloftlu) ni Orkestrası viyola grubu üyelerinden Ersin Pamukçu, oğul Bach'ın aslı org için yazıldığı sanılan viyola konçertosunu İstanbul dinleyicisine tanıttı bu konserde. Viyoladan temiz ve guzel ses çıkaran Ersin Pamukçu 1959'da İstanbul'da doğdu. Orhan Borar'la keman, Erdogan Saydam'la viyola çalıştı. 1980'de İstanbul Belediye Konservatuvarı'nın Yüksek Bölumünu, 1981'de İstanbul Devlet Konservatuvarı'nın Yüksek Viyola Bölümünü bitirerek adı geçen okulIarın viyola öğretim üyeliğine getirildi. 1980'den beri İDSO üyesi olan Pamukçu, Mimar Sinan Solistleri ve İstanbul Kuarteti'nin de üyelerindendi. Konserin ikinci solisti piyanist Mehveş Emeç'i ilk defa Avusturya Kültur Ofisi'nde verdiği bir resitalde dinlemiştim birkaç yıl önce. O günden bu yana umulmadık ilerleme gösterdi Emeç. Her şeyden önce piyanoya yenik düşmedi. Piyano, bu çoksesli çalgı, yenilmesi adamakılh zor bir rakiptir. İlk başlarda aldatıcı bir kolaylığı vardır piyanonun. Tuşa bastın mı ses çıkar çünku. Doğru ses, yanlış ses sorunlarıyla uğraşmazsın. İlerledikçe işler çatallaşır. Doğru ses çıkarması kolay da, güzel ses nasıl çıkar? Güzel ton, renk nasıl elde edilir bu koca mekanik çalgıdan? İşte, piyanist ilerledikçe bu sorulann yanıtlarını yine kendi kendine bulmak zorundadır. Ajilite, berraklık, pedalın marifetleri, derinlik bulma, piyanoya şarkı söyletme, piyanistin çalgısını alt etme savaşında karşısına çıkacak engellerden sadece birkaçıdır. Kimi piyanist, uzun yıllar sürecek olan bu güç ve sabır maratonunun gerilimine yenik düşer. Kimi de çalışmaya devam eder. Mehve» Emeç, çalışmaya devam ederek çalgıya yenik duşmemeyi başarmış bu aşamada. Kusurlarının çoğunu düzeltmiş. Mozart'ın bir film dolayısıyla "Elvira Madigan" konçertosu diye yeniden vaftiz edilen Do Majör 21 numaralı konçertosunu Mozart"a yakışan incelik ve berrakhkla yorumluyor. İDSO'nun Mozart yorumunu ise oldum olası çok hantal buluyorum. Yerçekimine meydan okuyan bir hafiflik ve zarafet gerektiriyor Mozart yorumu. İDSO'da bu tür hafifliğin zerresi olmadığı gibi, dokunsan kınlacak porselen biblolarla dolu bir odada sanki filler dolaşıyor. Sibelius'un 5. Senfoni'sini, ne yalan söyleyeyim daha önce hiç dinlememiştim. Aslına bakarsanız, Sibelius favori bestecilerimden biri de değil. 5. Senfonisinin de tadına vardığım söylenemez. Eserin partisyonunu incelemediğim için iyi veya kötü yommlandı da diyemeyeceğim. Sibelius sevenlerin affma sığınarak yazımı burada sona erdiriyorum. Roger Waters, stadyumda 20 bin gence çaldı Acaba rock vaslanır mı? Dinleyicilerin yaş ortalaması 1719 arasında. Hepsi de radikal rock müzikçiler. Konserlerde koî pantolon ve ceketleriyle, uzun saçlarıyla beliren bu gençler, "Rock yaşlanır mı?"sorusunu, "tmkansız" diye cevaplıyorlar. "İmkansız, rock yaşlanamaz!" ŞEBNEM ATtYAS " NEW YORK Yirmi bin kişilik New Jersey, Meadowlands arenası dolu. Enerji, stadyumun kapalı tavanını zorluyor... Roger Waters ve Bleading Hearts grubu, son plaklan "Radyo Kaos"un ilk parçası "Radyo Dalgalan" ile konsere başlıyor. Acaba rock hiç yaşlanır mı? "Radyo Kaos"un spikeri Jira Lands soruyor: "Bu muazzam iletişim teknolojisini kendi amaçlanmız doğrultusunda kullanabilir miyiz?" Bir ara dinleyicilerden biri salondaki telefon kabininden isteğini iletirken bir canavardan söz ediliyor. "Kim bu canavar?" film cevaplıyor:"Slyvester Stailone."Salonda müthiş bir alkış."Radyo Kaos"tan tanınan Billy'nin mekanik sesi, bilgisayar dizgisiyle ekranda cisimleşiyor. "Merhaba, adım Billy, kafamın içinde radyo dalgalan duyuvorum." Roger Vaters'ın Meadowlands Arena'daki konseri fantezi dünyasında bir gezintiye benziyor. Nitekim platformdaki koca yuvarlak perdede gösterilen fılmler fantezi yolculuğunu daha da gerçek bir hale getiriyor. "Radyo Dalgalan" parçasının ardından Pink Floyd'un "Wish You Were Here" albümünün kapağındaki makinenin görüntüleri ile birlikte "Welcome To The Machine" parçası başlıyor. Billy, Jim'e sesleniyor: "Enfonnasyon iktidardır!" Roger Vaters ve Bleading Hearts grubu "Money"i söylemeye başlıyor. Arkada savaş ucaklan, şiddet, silahlar, Thatcher, Afrika'daki açlar, İrlanda sokaklarındaki tanklar görüntüleniyor. Rogers Waters bağınyor: "Şimdi de biraz direniş ruhunu görelim?" Ardından "The Wall" albümünden "In The Flesh", "Have a Cigar" peş peşe geliyor. "Animals"dan "Pigs" çalınırken, uçan domuzun görüntüleri eşlik ediyor. Ve tabii "Wish You Were Here!" "The Wall"un ilk yüzünden "Mottaer" başladığında salonda herkes ayakta. Roger Waters sözleri güncelleştirip soruyor: "Anne, Cumhurbaşkanına güventneli miyim?" Salondan "Hayır!" sesleri yükseliyor. Ve Afganistanlı Reagan'lı "Radyo Kaos" reklamları. Bu arada Los Angeles stüdyo albümlerinden Pink Floyd'un unutulmayan Syd Baret'ının olduğu gerçeküstu bir film. Jim, Bilîy'ye kızıyor: "Gecikmiş bir asit (LSD) nostaljisi ni bu?" Alkışlar, çığlıklarla birlikte The Wail"un ardından Jim anons veriyor: "Okula gidiyoruz, beyinlerimizi çöpliik gibi kullanıyorlar, ne için, okuldan çıkıp eve geliyoruz, bir de bakıyoruz kimse kalmamış." Bütün salon katılıyor: "Nabody Home!" ÇİZGİLİK KÂMtL MASARACl ACAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKHAIS [ FLOYD'UN ESKİ EFiA.tLii Pink Royd topluluğunun eski efsanevi uyelerinden Roger VVaters, şimdilerde konserlere Bleading Hearts grubuyla çıkıyor. VVaters1 ın bu topluiukla yaptığı son plak, "Radyo Kaos'un parçaları, ünlü muzikçinin son New York konserinde yine gözdeydi. Burada Billy plaktaki mekanik sesiyle ilk uyarıyı yapıyor: "Dört dakika kaldı Jim, artık eve gitme zamanı." Jim dikkate almıyor. Yine uçaklar, silahlar, ağiayan, yaralanan insanlar, ambulanslar ve bir bateri solo. Billy'den ikinci uyarı: "Dört dakika kaldı Jim.." "Tamam tamam" diyor Jim. "Diiğmeye bastılar Jim." "Diiğmeye mi bastdar Billy, hangi diiğmeye?" "Kırmızı diiğmeye.." "O kırmızı diiğme mi?" "Elveda Jim!" Los Angeles'tan görüntüler. Jim işi şakaya boğmaya çahşıyor. "Evet sayın dinleyiciler. Aldığımız bilgiler doğruysa, bu iş burada bitiyor. Billy beni duyuyorsan cevap ver." Roger Waters giriyor "Four Minutes" ile. "Billy beni duyuyorsan cevap ver!" Thatcher: "Bizim kendi bağımsız nükleer caydırma güçlerimiz barış içinde kalmamızı sağlamıştır!" Billy geriye sayıyor: " Ü ç , iki!" Sokaktaki adam görüntüde: "İş mi buldun?" Billy geri sayıyor: "Bir." Thatcher: "Yaklaşık tam kırk yıldır." Jim elveda diye sesleniyor, synthesiser... Billy devreye giriyor, "Jim, size neye benzediğini göstermeye çalıştım. Yaşamda bu saldınlardan daha fazla şey olraalı.." Roger VVaters, "Kaos"un son parçası "Tide Is Turning" ile konseri bitiriyor. Konserin dinleyicilerinin yaş ortalaması 1719 arasında değişiyor. Hepsi radikal rock müzikçiler. Çoğunluğu beyaz, amatör radyocu olduğu anlaşılan gençler, 1960'lardan beri değişmeyen, ancak kuşaklardan kuşaklara devredilen o meşhur enerjik protestoculardan ibaret. Roger Waters'ın anlattığı fantezilerin gençliği Meadowlands'ı dolduran gençlik birbirine tıpa tıp uymakta. Kesintisiz çizgi halinde devam eden ve dev konserlerde kot pantolon ve ceketleriyle, uzun saçlarıyla beliren bu gençlik "Rock yaşlanır mı?" sorusuna "İmkansız" cevabını veriyor. İmkansız, rock yaşlanamaz... 2^Ö~3T25^r^F2r Şef IonescuGalati, solist Devy Erlih İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası'nı 1314 • kasım konserlerinde Romanyalı şef IonescuGalati yönetecek. Konserleae solist olarak katılacak olan Devy Erlih, Chausson 'un "Poeme"ini ve Mendelssohn Bortholdy'nin Op.64 mi minör Keman Konçertosu'nu yorumlayacak. Konserler tstanbul Devlet Senfoni Orkestrası'nm seslendireceği Dvorak'ın 7. Senfoni'si ile sona erecek. 13 ve 14 Kasım 1987 îstanbul Devlet Senfoni Orkestrası konserlerini orkestranın Genel Müzik Direktörü I. IonescuGalati yönetecek. Romanyalı şef Galati, müzik öğrenimine çok küçük yaşta başlamış. İlk solfej derslerini babasından alan Galati, babasının eğlenceli eğitim yöntemi sayesinde müziği hiçbir zaman zorlu bir uğraş gibi algılamadığını söylüyor. Baba Galati, oğluna nota okumasını öğretmek için ilginç bir yöntem bulmuş. "Yemek masasının iizerine kalın, siyah beş yatay çizgi çizilmiş büyük beyaz bir karton yerleştirir, sonra da elinde sakladığı bonbonlan teker teker çizgilerin veya aralıkların iizerine koyardı. Eğer bonbonların iizerine konduğu çizgi ya da aralığın adım doğru bilirsem bonbon benim olurdu." Galati, bonbonları yiyerek notaları kısa zamanda söktükten sonra keman dersierine başlamış, bu arada Romanya'da epey başarılı bir geçmişi olan müzik ağırhklı ilk, orta ve liselerde konservatuvar öncesi müzik eğitimini tamamlamış. Ufak yaşta çalmaya başladıfp kemanı iyice ilerlettikten sonra, asıl arzusunun orkestra şefliği olduğunu keşfeden Galati, önce Bükreş Müzik Akademisi'nde, 196568 yılları arasında da Paris'te Ecole Normale de Musique'de Charies Miinch ve Pierre Dervaux gibi şeflerle çalışmış. Konserin solisti kemana Devy Erlih, Türkiye'ye ilk kez 1947'de 19 yaşındayken gelmişti. Romen kökenli Erlih ailesi İkinci Dünya Savaşı öncesi Paris'e yerleşmişti. Babasının kurduğu Romen orkestrasında 9 yaşındayken doğal yeteneği ile keman çalmaya başlayan Devy Erlih, akademik eğitime ancak 1945'ten, yani savaştan sonra başlayabilmiş, kısa zamanda varlık göstererek 1955'te Uluslararası Marguerite Long Jacques Thibaud Yarışması'nda birincilik ödulü almıştı. Erlih, 1984 yılı temmuz ayında 12. Uluslararası İstanbul Festivali'ne katılmış ve Cemal Reşit Rey'in 80. yaşgününü kutlama konserinde, bestecinin yönetimindeki İDSO eşliğinde Rey'in 1975 yılında Suna Kan için bestelediği Andante ve Allegro'yu yorumlamıştı. Devy Erlih bu haftaki konserlerde Fransız besteci Ernest Chausson'un (18551899) "Poeme"ini ve F. MendelssohnBartholdy'nin op. 64 Mi Minor Keman Konçertosu'nu çalacak. Konserler İDSO'nun yorumlayacağı Dvorak 7. Senfoni ile sona erecek. TAKİHTE BUGÜN MÜMTAZARIKAN 11 Kasım HAR£KETLİ HEYKELLBRİN USTASI 1916'DA BueÜM,ÜMLÜ AMERıKALl tjEYKBUCJ AL£K4fJOee CALOE& 78 yAŞlNDA ÖLDÜ DEDESl Ve BA8ASI HEYKSL.CJ, AMNESİ ıS£ /ZeSSAMDİ. 1926"PA P/)Rİ£'E GıDEN CALDEK, OZApA; A/lieO, MOMPRJAN GlBı BteçOK ÖMCÜ (AvAUT GARDE) SANATTÇIYlA rAV/ÇT7, DOSTLUK tOJISDU ALEX4ND£R Harelcetsiz heykellerine CALPEZ, MA/SEKE7T.I HE/ICELLEfZ H4PMAK i>ir örmek : , Sü AMAÇLA PA OMLABA M07V£ . 4UCAK, 13SZ 'DEM SOUBA MOTOgDAU VAZGeçeKBk, RÜZGAfS. STKJS/YL£ OÖ~ SJEM, DEĞİÇEH, OEKUSE UNSUSU ÖNeMLİ ME TAL HEYKELLBRE YÖNELMIÇri. SÖYLCCEj HAHEKETU Ç M Û S I L £ ) SOYUr HEYICEL AICtMIMlN DA ÖNCÜLÜ6ÜMÜ rAPMIŞn 50 YIL ÖNCE Cumhuriyet // Kasım 1937 artık tspanyadaki italyan gönüllülerinin kamilen geri çekilmesi konusunda bir emir verilmediğı fakat general Franko nezdindeki İtalyan askeri müşavirlerinin mütareke akti tavsiyesinde buhındukları temin edil cktı.'r. 19371987 fevkalade komiserliği üç zabitten mürekkeb askeri mahkemeler kurmağa karar vernüştir. Ayın 18 inde faaliyete başlayacak olan askeri mahkemelerin kararları başkumandanlık tarafmdan tasdik edilir edilmez infaz edilecek, temyiz olunamıyacaktır. DUn gece Kudüste bütün telefon hatları tekrar kesilmiştir. Atatürkün şark seynhati Ankara 10 (Telefonla) Buyuk Başbuğ Ataturkun refaketinde Celal Bayar, Dahiliye ve Nafıa Vekilleri olduğu halde seyahatlerine yarından sonra çıktna ihtimaileri vardır. Cizre hattınm temel atına resmile, Divriki istasyonunun açılma torenınin Cumhurreısimizin bu seyahati sırasında yapılması ihtimali de vardır. Büyük Şefin nereleri şereflendirecekleri katiyetle malum deği/dir. Cumhurreisimiz Atatürk, Başvekıl Celal Bayarın Vekıl arkadaşlan şerefine bu gece kendi koşkünde tertip ettiği toplanlıyı şereflendirınek sureıile iltifaıta bulunmuşlardır. Cumhurreısimizin Meclisi açış nutuklarile, hukümet programımn labedilerek Türkiye'nin her tarafına dağuılması takarrur eimişrir. Ispanyn harbi sona eriyor mu Londra 10 (Hususi) Romadan bildirildiğine göre selahiyattar İtalyan mehafilinde bugünlerde İspanyada mütareke aktedileceği söyleniyor. Aynı haberlere göre tspanyadakı gönullüler yakında rnemlekete döneceklerini ailelerine bildirmişlerdir. Resmi İtalyan mehafilinde Filistin hadiseleri yeniden şiddetlenui Montrö 10 (Hususi) Filistinde vaziyet gittikçe karışmaktadır. Bugün Kuduste biri Yahudi, diğeri Arab olmak üzere iki kişi daha öldürülmüştür. îngiliz Elektrîk'PiHeri I ' Cep FenerleriniKr NİKİTİTSTRBEN T * Il,n I tH. .