Katalog

3 EKtM 1987 HATAY SEÇMEN EĞİLİMİ veri araşt'rma a.ş. Hatay (31) Toplam kayıtlı seçmenlerin yüzde 1.8'ine sahip olan Hatay, I Kasım 1987 genel milletvekili seçimlerinde, bir önceki seçime göre milletvekillerini 2 ardırarak 9 milletvekili çıkaracak. TABLO 1 19611977 »dteatinde Hatay seçmenlerMıt oy kııllanma farkMa*malan (yözde elarak) Seçim Oy Geçersiz Saf par. Sol par. Baj. atey. jni IHBRM|U SJMI oy VÜTVMÜI oy Yvranfcı oy VVIBIIPBI SHP ve DYP huzursuz MEHMET AKA HATAY SHP'nin Hauy il binasına girdiğimizde içerde oturan iki kişi "Hiçbir yetkilinin bnlunmadıgım" söylüyor. Aday adayhğı için başvuruda bulunduğu için partiden istifa eden il başkanı Av. Hüseyin Açıkalın'ı bü Tamer (ANAP) Ishakofllu (BYP) Kumru WT) Açıkalın (StT) rosunda partinin bazı ilçe ve il fik Bilal'i kendisinin haberi olyöneticileri ile konuşurken buluGAZ1ANTEP madan aday olarak göstermiş ve yoruz. Yüzlerinde belirgin bir yapılan seçimler sonrasında da hoşnutsuzluk var. Il Başkanı HüTevfik Bilal milletvekili seçilmiş. seyin Açıkalın da aday listesine Tevfik Bilal'in 2. bölgeden 2. sıgirememiş. rada bulunan Mehmet MıcoğulSamandağlı Tevfik Bilal'in lan'nın seçilme şansını artırmak kendi seçim çevresi olan 2. bölve bu arada kendisinin seçilmegenin dışında 1. bölgeden liste sini de garantilcmek için 1. bölbaşı olarak gösterilmesi SHP'ligeden adaylığını koyduğu gorülerin en çok tepki gösterdiği koşü savunuluyor. nu. Bu durum Bilal'in yine SaSHP'de huzursuzluk yaratan mandağlı olan Mehmet Mıcogulbir diğer konu ise Halil KaracaA \HATAY Heyhanhlan'na "vefa borcu"nu ödemesi w nın adayhğı. Hüseyin Açıkalın\Mer*eı| >*• olarak yonımlanıyor. Mıcoğullan 1983 genel seçimlerinde HP il ın odasında bulunan partililer Halil Karaca'nın adaylığına başkanı iken milletvekilliği için "MHP kökenli olduğu" iddiasıybaşvuruda bulunmuş, ancak vela şiddetle karşı çıkıyorlar. Bunto edilmiş. Mıcoğullan bunun lardan TÎP'in eski il başkanı üzerine tstanbul'da bulunan TevYahya Yıidınm, "Tam MHPIidir. Geçmişte kendisinin ve yakmlannın birçok kez saldınsına uğradım" diyor. Hüseyin Açıkalın, açıklanan listeler ve seçim sonucu konusunda şöyle konuşuyor: "Genel merkezde benim 2. Hatay ve Iskenderun'da orDYP il örgütünde olumsuz bölgeden lLste başında olduğumu tak düşünce, 9 milletvekilliğikarşüanmasına karşın, listeyi basöyledflef ve lebrik ettiler. Ancak ni ANAP, SHP ve DYP'nin sonuçta tam anlamı ile bir siirp zı ilçe örgütleri benimsemiş göpaylaşacaklan yolunda. Diriz çıktı. Merkez yoklaması sis rünuyor. Partiye yakın kaynaklağer partilere ise şans tanınmıtemi «nti demokratiktir. Parti ra göre DYP listesindeki tek hayor. "Sol" oyların ağırhkta ye karşı herhangi bir küskünlu ta genel yönetim kurulu üyesi thbulunduğu il merkezi, İskensan Akın'ın, Haıaylı olmamasıgüm veya kırgınhğım yok. Ancak derun, Dörtyol ve Hassa ilçeaçıklanan listelerin çözum getir na karşın 1. bölgenin ilk sırasınlerinin yer aldığı 1. seçim çevda yer alması. Bunun DYP oymesini diliyorum. Listeler halkın resinde 6 milletvekili çıkacak. istediği gibi sonuçlansaydı 6 mil lannı belirli bir oranda düşüre1. seçim çevresindeki milceği belirtiliyor. letvekilliğini kazanırdık, ancak letvekilliklerinin 3'ünü Eski il başkanı Ahmet Münir şu dunıtnda sonucun ne olacağı SHP'nin, 2'sini ANAP'ın ve Tamer'in 1. bölgenin ilk sırasınbelli değil." birini de DYP'nin alacağı, da yer alması Hatay ANAP örancak ANAP'la DYP arasınSHP il binasında yetkili bula gütünün sorunsuz bir parti göda bir milletvekilinin yer demamıştık. DYP'de ise içeri bile rünümü vermesini sağlıyor. Süğiştirebileceği belirtiliyor. giremedik, çünkü kapılar kilitli rekli çalan telefonlar arasında bir 2. seçim çevresinde yer ve çevrede ilgili kimse de yoktu. taraftan partililerin devlet dairealan Samandağ ve Reyhanlı Bunun üzerine arayıp sorarak. lerindeki sorunlannı çözmeye ilçelerinde "sol", oy sayısının Merkez İlçe Başkanı Turgay İs uğraşan Tamer, diğer taraftan sofazla olduğu Kınkhan, Albakoglu'nu işyerinde bulduk. O rularımıza yanıt verirken "1 katınözü, Yayladağ ilçelerinde da partisine küskün, lshakoğlu sımdan sonra iktidar olarak Uin ise "sağ" oylann etkili oldusorunun "Kim en çok vağcılık sorunlarını çözecegiz" diyor. ğu dile getiriliyor. Bu nedenyapmayı. gösteriş ve hava atmaPartilerinde listelerinden dofe de, 2. bölgede SHP'ye şans yı seviyorsa onu listeye aldılar. tl ğan bir sorun bulunmadığını betanınmıyor. MilletvekillikleBaşkanı Ali Kuseyrioğlu, 2. baş lirten RP Hatay tl Başkanı lsmet rinden birini ANAP'ın, diğer kan Mehmet Dhan Alkan ve ben Hakkı Kumru, partisinin ülke ikisini de DYP'nin kazanacaadaylık için başvurduk, ama hiç genelindeki barajı aşması duruğı görüşü yaygın. birimiz listeye giremedik " diye munda 60 milletvekili çıkaracakanlatıyor. lannı söylüyor. ANAP'ta sevinç var BARIŞ KUDAR AFYON "Süleyman Be>, ANAP'a tttm milletvekillerini kazandırmak için elinden şeleni yapmış" sözleri, bugünlerde Afyon'da herkesin dilinde. Partilisi, partisizi DYP ve SHP listelerini konuşuyor. Ortaya çıkan milletvekili adaylannın, örgütleri çökertebileceği gibi ANAP'ın 60 kazanmasına da yol açacağı savunuluyor. "Sağın kalesi" Afyon'da, özellikle DYP'liler, "Demirel'in bir kalemizi almadıgı kaimıştı. Şimdi onu yapıyortar" diyorlar. Süleyman Demirel'in listesi DYP'yi, Erdal tnönü'nün listesiyse SHP'yi kanştırmış durumda. ANAP'ı zorlayabilecek bu iki nartide örgut yöneticileri, "önerilerinin kaale alınmamasını" içlerine "sindiremeyecekler." 6 milletvekili çıkaracak olan Afyon'daki 322 bin seçmenin 92 bini kent merkezinde bulunuyor. DYP ve SHP'deki tepkiye "seçilebilir" konumdaki adayların hiçbirinin merkezden olmaması yol açıyor. AFYON Î96İ 1965 1969 1973 1977 Ortalama Türkıye İ8~9 38 8 33 5 37.1 24.9 3 ~ Ö3 29.0 3~3 2.0 2.7 3.1 1.6 24 2.9 462 38.0 30.2 34.0 32.6 354 41 5 290 21.2 22.9 23.5 40.9 29T 24.6 26 .10.7 2.3 0.0 28 2^1 19651977 dönemi seçimlerinde, yaklaşık uçte biri oy kullanmayan ve üçte biri de sağ partilere oy veren Hatay secmeni, 1%5'ten 1977'ye doğru giderek sol partilere kayma eğilimi göstermiştir. 1977 seçimlerinde de. sol parti oyları sağ parti oylannı geçerek, Türkiye ortalamalarının üzerinde sol partilere oy veren bir il görünümü Hatay'a egemen olmuştur. 6 Kasım 1983 seçimlerinde, kayıtlı seçmenlerin yüzde 31.6'sı HP'ye yönelirken, ANAP yüzde 29.6, MDP de yüzde25.6 oranında seçmeni kendi partilerine çekebilmiştir. Kayıtlı seçmenlerin >1izde 8.6'sı 6 Kasım'da oy kullanmamış, yüzde 4.6'sı da geçersiz oy kuUaıunıştı. Hatay ilinde 1%5 1977 döneminde görülen siyasi yön değişmesi, son genel milletvekili seçimlerinde HP'yi birinci parti konumuna getirmiştir denebilir. 6 Kasım 1983 seçimlerinde geçerli oy kullanan Hatay seçmenlerinin yüzde 11.7'si il merkezinde, yuzde 29.3'ü ilçe merkezlerinde, yüzde 59'u da köylerde yaşamaktadır. Hatay'da HP oyları en yuksek oranına ilçe merkezlerinde ulasırken, ANAP oyları il merkezinden köylere gidildikçe oransal olarak azalmakta, MDP oyları ise il merkezinde en duşuk iken köylerde en yuksek düzeyine ulaşmaktaydı. TABLO 2 6 Kasaa 1983 genel mMetvekH seçinrterinde il ve ilçe nerkezleri He köylerde kaflamlan geçerii oylarm partilere eransal (UgıUmı: ANAP RP II merkezi İlçe merkezlen Köyter HATAY İL T0PLAMI 45TÎ3 33.5 32.2 34.1 29~İ 40.2 35J 36 4 25 6 26 3 31.9 29.5 SEÇMEN ECİLİMİ veri araglırma a.ş. Af> on (03) 6 Kasım 1983'te 5 milletvekili çıkaran Afyon, Türkiye'deki kayıtlı seçmenlerin yüzde 1.3'üne sahip olarak 1 Kasım 1987 erken genel milletvekilleri seçiminde 6 milletvekili çıkaracak. TABLO 1 19611977 Maoarinde Aryoa saçmenterlaia oy kuftaNM farklılaftaalan (ytzio olarak) yriı kıiaMayM oylar o y ' 184 47 57.6 19.3 1961 0.4 3.5 50.9 13.2 1965 320 27 44.1 0.0 11.3 1969 41.8 45.8 10.9 0.2 401 3.0 1973 51.0 19 2 0.0 1977 26.8 3.0 Ortalama 319 34 49.8 14 8 0.1 Türkiye 29.0 29 41.5 24.6 2.0 Afyon, seçimlere katılım oranı duşük ve ağırlıkla sağ partilere oy veren seçmenlere sahip bir il görünümü veriyor. Afyon'da 6 Kasım 1983'te kullanılan geçerli oylann yüzde 13.7'si ıl merkezinde, yüzde 18.7'si ilçe merkezlerinde ve yüzde 67.6'sı da köylerde kullanıldı. TABLO 2 SadoS Dv GaKflfslz SsA m SAI OÖW. Partilerîn şansları DYP: Çökeriz Liste başına getirilen Şeker Fabrikalan eski Genel Müdürü tsmail Heral'ın Afyon'da tanınmadığını belirten DYP yönetim kurulu üyesi Mehmet Ali Kandemir, "tl başkanınuz Kadir Altınkaya, Süleyman Bey'le konuştu. Beyefendi tsmail Bey'in çekilmesi için söz verdi. Sözüntt tutmazsa vay halimize" diyerek tepkisini dile getiriyor. Listelerin açıklanmasıyla birlikte "soluğu" Ankara'da alan DYP örgütü gelişmeleri bekierken, "istifalar eebimizde, milletvekUleri ANAP'a hayırlı olsun" detr.ekten kendilerini alamıyorlar. DYP ve SHP'deki kanşıkhk en çok ANAP'lıları sevindirmiş durumda. DYP listesine giremeyen Erdogan Bayık (Danışma Meclisi üyesi) Mehmet Özutku (eski AP milletvekili), Kâzım Karaağaçlıoglu (eski AP senatörü) gibi etkili adların "safdışı" bırakılmaları ANAP'ta bayram havası estirmiş. Aday listesinde ikinci sıraya oturan eski il başkanı Mustafa Kızıloğlu bir solukta, "Birlik beraberlik çagnsı partimizde maya tutmuştur. MJttetvekilliklerinin hepsini biz alırız" diyor. Kızıloğlu, kanalizasyon çalışmalarının yüzde 50 gerçekleştirildiğini, oto garajının hizmete gireceğini, organize sanayi bölgesinin altyapısının, 2. küçük sanayi çarşısının büyük bölümünün tamamlandığını, hal binasının bitirildiğini anlatarak müjde veriyor: "Seçim öncesi Batı Anadolu V agon Yapım ve Onanm Fabrikası'nın temelini atacağız." 6 Kasım 1983 seçimlerinde tek >eçim çevresinde 7 milletvekili çıkaran Hatay ili, 1 Kasım 1987 seçimlerinde iki seçim çevresinde 9 milletvekili çıkaracaktır. Yeni seçim çevresi ve baraj duzenlemesi 6 Kasım'da 2 milletvekili çıkaran MDP'yi en kârlı parti konumuna ve üç parti içinde aldığı en az oyla 2 yeni milletvekilliğinı kazanarak, Hatay ilinde oy sıralamasında uçuncii, milletvekili sıralamasında birinci parti durumuna getirmektedir. TABLO 3 llçetere o6re partHeriıı akhkları oylann oransal da^mıı (6 Kasm 1983) AMAP HP mt 1 numaralı seçim çevresi 367 38J3 25 C Merkez 317 39 8 28.5 Iskenderun 36 3 41.6 22 1 Dörtyol 44 8 34.5 20 7 Hassa :. 48 6 17.2 34.2 2 numaralı seçim çevresi 284 32^2 39.4 Altınözü 30.5 27 3 42.2 Kınkhan 34.9 24 5 40 6 Reyhanh 28.1 36 7 35.2 Samandaöı 113 46 5 42.2 Yayladağı 50.2 17 8 32.0 6 Kasım seçimlerinde ANAP 2 (Hamit MelekKâmran Karaman), HP 3 (Ihsan GurbuzMustafa ÇelebiTevfik Bilal), MDP 2 (M. Murat SökmenojluAbdurrahman Demirtaş) milletvekilliği alırken, yeni seçim çevresi duzenlemesiyle 2 numaralı seçim çevresınin barajını HP ve ANAP'ın aşamamasıyla Hatay ili milletvekili dengesi MDP lehine dönmektedir. 1 numaralı seçim çevresinde her uç parıi de seçim barajını aşmakta ve bu seçim çevresinde ANAP 2, HP 3, MDP 1 milletvekili çıkarmaktaydı. Boylece Hatay ili, uç parti içinde en az oyu alan partinin en çok milletvekili çıkarabileceğini gosteren bir örnek olma açısından, seçim literatürüne girebilecek bir il olma konumunu kazanmaktadır. 6 KaMi 1983 teael ntfMnMI »çMerMe I n Iça MertezM le MyAMAP Gürkan ANAP'ı tedîrgîn etti FARLK CANPOLAT ELAZIG Milletvekili aday listelerinin açıklanmasından sonra Elazığ'da ibre muhalefet partilerinin lehine dönmeye başladı. SHP listesinde eski Genel Başkan Ajdın Güven Gürkao'ın bulunması, Elazığ'da ANAP'ı oldukça tedirgin etti. Aydın Güven Gürkan, Doğu ve Güneydoğu'da, öteden beri SHP genel başkanı olarak görülmek isteniyor. ANAP milletvekili aday listesinde yer alan Milli Savunma Bakanı Zeki Yavuztürk, "herhangi bir yatırım yapmadığı" gerekçesiyle Elazığ'da yıpranmış aday olarak görülüyor. ANAP listesinde yer alan diğer adaylar ise toparlayıcı olmaktan uzak görünüyor. Yerel seçimlerde daha o güne dek görülmemiş oranda oy alan Fırat Üniversitesi eski rektörü, Elazığ Belediye Başkanı Prof. Dr. Mustafa Temizer'in de belediye hizmetlerinde halkın taleplerinden çok uzak olması da seçim i ANAP aleyhinde etkileyen önemli bir faktor olarak görülüyor. ANAP tarafından "a|ır top" olarak nitelendirilen Zeki Yavuztürk'ün adından artık Elazığ'da pek sevgi ve coşkuyla söz edilmiyor, çünkü "milletvekili ve bakan olduktan sonra verdiği sözlerden hiçbirini yerine getinnedigi" için Yavuztürk Elazığ'a çivi çakmayan bakan olarak amlıyor. Zeki Yavuztürk'e Erztncanlı olması nedeniyle de aynca tepki gösteriliyor. Şu aşamada Elazığ seçmeninde somutlaşan genel seçim kararı, ANAP aleyhinde oy kullanmak biçiminde görünüyor. ELAZIG OIJMMITHT MDP HP 1.3 13.6 12.2 II merkezi . 72.9 60.0 3.4 21.4 15.2 İlçe merkezteri 3.0 21.6 16.3 Kuyler 59.1 AFYON İL TOPLAMI... . 61.1 20.4 156 2.9 Merkezden köylere doğru gidildikçe ANAP'ın oy oranı düşerken MDP oylan da tam ters bir süreci izliyor ve köylerde en yuksek düzeyine ulaşıyor. 6 Kasım 1983 seçimlerinde, seçim çevresi barajını aşamayan MDP Afyon'dan milletvekili çıkaramadı. Boylece 5 milletvekilliginin 4'ünü ANAP (Metin Balıbey, Hamdi özsoy, Nihat Türker, Abdullah Altıntaş), l'ini de HP (M. Şükrü Yüzbaşıoglu) aldı. 6 Kasım 1983 seçimlerinde Afyon seçim çevresinde uygulanan yüzde 20 seçim çevresi barajı, 1 Kasım 1987 seçimlerinde de 6 milletvekili çıkaracak olmasına rağmen yeni seçim duzenlemesi nedeniyle aynen sürecek. 6 Kasım seçimlerinde Afyon'da kayıtlı seçmenlerin yüzde 4.9'u oy kullanmadı. Geçersiz oy kullananlann oranı ise, oy kullanmayanlardan daha yuksek bir düzeyde (yuzde 5.1). Toplam kayıüı seçmenlerin yüzde Î5'i ANAP'a, yüzde 18.4'ü HP'ye, yüzde 14'ü MDP'ye oy verdi. Bağımsız adaya oy verenlerin oranı ise yüzde 2.6. Afyon'un kayıüı seçmenlerinin yüzde 90'ırun geçerli oy kullandıgı 6 Kasım seçimlerinde HP oylan 1977 seçimleri sol partilerinin oylanna yaklaşırken, ANAP ve MDP oylanmn toplamı 1960 sonrası sağ parti oylan dilzeyinin çok ustüne çıktı. TABLO 3 bçetere gore partHeria aMMan eytaraı eramal dairim (8 Kasm 19S3) AMAP HP MDP BajıettizUr ı ! , SHP: Genel merkez moral vermeli ANAP'ı sevindiren ikinci parti de SHP. Örgüt isteği doğrultusunda oluşturulmayan aday listesi "tatminsizlikle" karşılanmış. 4. sıraya konulan il başkanı Halil Ünliitepe'nin daha sonra 2. sıra adayı Kadir Veziroglu'nun çekilmesiyle bunun yerine getirilmesi de soruna çözüm olmamış. İl ve ilçe örgütleri, "örgüt isteği doğrultusunda yeni bir liste düzenlenmemesi dunımunda çalışma vapmama" kararı almış durumdalar. Halil Ünlütepe, DYP'deki kanşıklığm ve ANAP içinde "hissettirilmeyeu" sıkıntının SHP'ye "yarayabileceği" umudunun da "yok" olduğunu belirterek, "Genel merkeze şimdi diişen görev, moral şınngalamaktır" diyor. Eski başkanlardan Abdullah Kelle ise, yeniden il başkanlığına hazırlanırken, " N e olursa olsun sosyal demokratlar çalışmalı" görüşünü anlatıyor. SHP'liler, Merkez Bolvadın Cay Oazkın Dinar Emirdaü ihsaniye SandıHı Sınanpaşa Sultandajı Şuhut 72 2 66.4 57.7 53.5 52.2 58.1 59.3 65.0 58 2 41 0 48.0 13.3 13.1 25.2 28.6 27.8 26.5 21.6 16 1 24 4 351 20.0 12.8 18.9 14.9 16.4 17.1 13.6 17.4 16.8 15.3 21.6 16.8 1.7 1.6 2.2 1.5 2.9 1.8 1.7 2.1 21 2.3 15.2 Tunç Septioğlu'nun ağırlığı DYP'de Ahmet Kiiçükel'in liste başında yer almasıyla Cahit Dalokay'ın listeye girememesine de büyük tepkiler var. DYP'de her dönemde siyasal kişiliğini kanıtlamış ve en az bir DYP kadar oy potansiyeline sahip Şeyh Ali Rıza Septioglu'nun ikinci sırada yer alması soğuk karşılanırken, Septioglu'nun potansiyeli sayesinde DYP'nin 2 milletvekili çıkaracağına bu çevrelerce kesin gözüyle bakıüyor. Bilindiği gibi, A. Rıza Septioğlu 1977 seçimlerine bağımsız girmiş ve 28 bin oy alarak milletvekili seçilmişti. Elazığ'ın en fazla seçmene sahip Palu ilçesinde Septioğlu, oylann yarısından fazlasını alabilecek durumda. Septioğlu, son 20 yıl içerisinde Elazığ'a en fazla yararı dokunan parlamenter olarak nitelendiriliyor. Gürkan'dan sonra Elazığ'da en fazla adından söz edilen kişi ise A. Rıza Septioğlu. Listelerin sorun yaratmadığı partilerden biri de SHP. Aydın Güven Gürkan'ın Elazığ'dan aday olması, SHP'deki muhtemel çekişmeleri ortadan kaldırdı. SHP'nin Elazığ'daki en buyük şansı Aydın Güven Gürkanın Elazığlı olması nedeniyle sempati toplaması. Aynca partinın Doğu ve Guneydoğu seçim çalışmalarını bu ilden sürdürmesi de ilgi topluyor. Gürkan'ın sağ kesimden de büyuk ölçüde oy alabileceği söyleniyor. Siyasi çevreIer, Gürkan'ın Elazığ'da sürpriz bir sonuç alacağını açıkça anlatıyor. DYP listesine kırgın ve istifa eden bazı partililer, Gürkan'ı destekleyeceklerini belirtirken, kararsızların tamamına yakın bölumünün Gürkan'a oy verecekleri söylentisi giderek yayılıyor. SEÇMEN EĞİLİMİ verı araştırma a.ş. Toplam kayıtlı seçmenlerin binde 8.4'ü Elazığ'da yaşıyor. 6 Kasım 1983 seçimlerinde 4 milletvekili çıkaran Elazığ, toplam milletvekili sayısının 4S0'ye yukseltilmesi nedeniyle 1 Kasım 1987 seçimlerinde 5 milletvekili çıkaracak. TABLO 1 19611977 dtaeaiade Hazıfi nçmealerİBİn oy kuUamna farktalaşmalan (yuzde olarak) Seçka y * Oy kaMaaanyaıı Seçeniz oylar Sajj partlten Sol partlere Bafmsız aiaylara VJ VVfVMJf Vy TVJIBIIPBT Oj vUTVlllVı İ96İ 26İ 3Ü 45~4 247 ~ 1965 35.8 2.6 34.5 26.0 1 1 1969 39.4 2.4 30.4 18 6 9.2 1973 35.0 2.6 42.2 19.0 12 1977 3U 2J 362 1^2 11.2 Ortalama 33.5 2.6 37.6 21 1 5.2 Türkiye 29.0 29 41.5 24 6 2.0 19611977 döneminde, Türkiye ortalamalarının altında seçim katıhmı olan Elazığ seçmenlerinin sağ ve sol partilere oransal yönelimi de Türkiye ortalamalannın altında. Seçime katılım oranının düşükluğü, geçersiz oy oranlannın da düşüklüğünü getirirken, Türkiye ortalamalarmın üzerinde bir oranda Elazığ seçmenlerinin bağımsız adaylara yöneldiği görüluyor. 6 Kasım 1983'te kayıtlı seçmenlerin yüzde 11.8'inin seçimlere katılmadığı Elazığ'da yüzde 4.9'luk geçersiz oy oranı var. ANAP toplam kayıtlı seçmenlerin yüzde 48 8'inin, HP yüzde 18.3'ünün, MDP ise 16.2'sinin oyunu aldı. Bu dağılım, daha önceki seçimlerde oy kullanmayanlann sağ parti oylanna yönelen ANAP ile MDP'ye kaydığım gösteriyor. HP ise, sol partilere oy veren seçmenlerin 19691977 dönemindeki oranlarına eşit düzeyde oy toplayarak, yöneldiği sol partiler oylarına sahip oldu denebilir. Son dönemlerde hızla kentleşen Elazığ, il merkezinde önemli bir seçmen kümelenmesini yansıtırken, ilçe merkezlerinde yaşayan seçmenlerin sayısı oldukça düşük. 6 Kasım 1983 seçimlerinde geçerli oy kullanan seçmenlerin yüzde 35.9'u Elazığ il merkezinde, yüzde 8.7'si ilçe merkezlerinde, geri kalan yüzde 55.4'ü köylerde yaşıyor. TABLO 2 SMaMB 1983 BOMI •Mletfefclll toçlıaleftode II ve İlçe merkezteri İle koytorde kuftanılan geçerli oylann partilere . jl merkezi İlçe merkezlen Köyler AMAP 60.9 50.0 58.5 HP 21 3 27.9 21.6 MDP 17.8 221 19 9 ELAZIĞ İL TOPLAMI 58~6 220 İ94 Elazığ'da il merkezi ve köyler benzer bir oy dağılımını yansıtıyor ve bu dağılım da Elazığ oy dağılımı olarak ortaya çıkıyor. TABLO 3 Mçotere gora partHerlıı aMıklan oylanıı oramal dafcılımı (6 Ka»n 1983) AMAP HP MDP Merkez 59.1 21.5 19.4 Aydın 57.8 28.4 13.8 Baskil 62.7 19.4 17.9 Karakoçan 39 0 40.2 20.8 Keban 57 0 19.2 23.8 Maden 40.7 33.1 26.2 Palu 76.4 11.1 12 5 Sivrice 54.0 18.0 28 0 6 Kasım 1983 seçimlerinde Elazığ seçim çevresi barajını yalnızca ANAP aştı. Dolayısıyla 4 milletvekilliğinin 4'ünü de ANAP (Zeki Yavuztürk, Nevzat Yağcı, Naci Taşel, Mehmet özdemir) aldı. Gürkan olgusu Elazığ'da SHP'den çok aydın Güven Gürkan olgusu hâkim. Elazığ'da A N A P ' ı n şansını olumsuz yönde etkileyecek adaylardan bir başkası olarak da RP adayı Ahmet Tunç gösteriliyor. Ahmet Tunç, dinci çevrede çok sevilen ve sayılan bir aileye mensup. Bu nedenle Tunç'un ANAP'taki MSP'ye yakın kesimden önemli oranda oy alabileceği inancı ağırhkta. Elazığ'da 1983 seçimlerinde ANAP 85 bin oy alarak 4 milletvekilinin tamamını çıkarmıştı. Bu seçimlerde ANAP'ın ancak bir milletvekili çıkaracağı saruhyor. Diğer dört milletvekilinin de SHP ile DYP arasında paylaşılacağı görüşü yaygın. DSP, IDP, MÇP'nin ise Elazığ'da hiç şansı olmadığı öne sürülüyor. Elazığ'da ANAP çevreleri, "Seçimleri 50 kazanırız" derken, DYP ve SHP çevreleri 5 milletvekihnden üçünü kendilerinin alacağını söylüyorlar. Seçime artık sayılı günler kaldığı bu günlerde, çeşitli sloganlar da ortaya çıkmaya başladı. Seçim heyecanının giderek arttığı Elazığ'da seçmenler Özal'ın Elazığ'ın beşinci milletvekili olduğunu iddia etmesinden sonra Malatya'ya yatınm yaparak Elazığ'a üvey evlat gözüyle baktığını soylediler ve buna tepki olarak, "Malatya'nın Özal'ı, Elazığ'ın Gürkan'ı var" sloganını ortaya attılar. Aydın Güven Gürkan'ın Elazığ'dan aday gösterilmesi DSP'yi karıştırdı. DSP Yönetim Kurulu üyeleri, Abuzer tpek adaylıktan çekilirken, Hüseyin Çevik, Ferit Çevik, Kemal Ergiin Aslan, Ahmet Öner de partilerinden istifa ettiler. Diğer yönetim kurulu üyelerinin de önümüzdeki günlerde toptan istifa ederek SHP'ye geçecekleri söyleniyor. Özetle söylemek gerekirse, baraj lann kenti, "yapay ada" Elazığ'ın "siyaset denizi" 1 Kasım'a değin epey çalkalanacağa benzıyor. Yann: Bolu, Siirt "yeni bir atama demokrasisi" yaşanırken, Afyon'da çalışılınırsa 1 ya da 2 milletvekili çıkanlabileceğini umuyorlar. DSP'nin umudu, "Ecevit'in gizel konuşmasında." Ama DSP il başkanı Ramazan Ceyhan, 1. sıra adayı eski ulaştırma bakanlanndan Güneş Öngüt olmasına karşın, milletvekilliği için umutsuz. Yanm yamalak "barajı aşanz" diyor Ceyhan, ama eklemeyi de unutmuyor: "Birieşseydik yüzde 35 oy alırdık. Çalışırdık, 3 milletvekili çıkanrdık. Ama solun milletvekili çıkarması düşünükmez! S ANAP, 1 DYP çıkanr o ka nnı belirtdn RP'nin 1. sıra adayı Makine Mühendisi Osman Hazer, "Allah'ın izniyle inşallah"ı her cümlesine sıkıştırarak, "ANAP'ın ilk sıra adaylanna halkıa giiveni yok. DYP dagıldı. SHPDSP çekişmesi de var. Allah'ın izniyle 2'yi zorlarız inşallah" diyor. 1. sıra adayı olarak tsmail Nakilcioğlu'na yer veren IDP'liler, Afyon'da oldukça iddiah olduklarını söylüyorlar. Genel Başkan Ayknt Edibali ile IDP kuruculan ve MKYK üyelerinden önemli bir bölümü Afyonlu. Adayları da merkez ve ilçelerde tanınan isimlerden oluşuyor. Yalnız, genel başkanın lstanbul'dan adaylık koyması, biraz şaşırtıcı olmuş. RP: Allah'ın izniüe "Giizd bk çalışma" O SEÇİMDEN BU SEÇİME Camî yaptırma nedtr? 1954 seçimlerinde Erzincan'da konuşan o dönemin bakanlanndan Celal Yardımcı; 'Biz bir yüda 296 cami yaptırdık' demiş. 'Ne yaptırdınız?' 'Cami yaptırdık. Şimdi siz dini siyasete alet ediyor dersiniz. Cami yaptırmak dini siyasete alet sayılır mı?' seçimleri ayıphdır. Çünkü kapalı yerlerde yapılan oy sayımmın içine neler girmez, neler çıkmaz. 1950 seçimlerinde ise oylann atılması gizli yerde olacak, kapalı bir yerde atılacaktı. Sayımı ise açıkta herkesin gözü önünde olacaktı. Oylann gizli, kapalı bir hücrede atılması için her seçim sandığında bir hücre bulunması gerekiyordu. Hesaplandı, kitaplandı, kapalı hücreler yaptırmak dünyanın parası idi. Ne yapsın hükümet, oyların okuüarda, camilerde kapalı bir yerde atılmasına karar verdi. tstanbul'da Hıristiyanlann bol olduğu bir yerde adres soran birine; 'Dimitri mi? Dimitri camiye gitti' demişlerdi. Camiye gitmişti, ama namaz kılmaya değil, oyunu atmaya gitmişti. Bu plak neyi çalıyor? Yakında ölen Istanbul vaülerinden Fahrettin Kerim Gökay, hem CHP döneminde hem de DP döneminde valilik yapmıştı. Her dönemde iktidardakileri öven sözler söylemişti. 1954 seçimlerinde Taksim alanında CHP'nin yaptığı toplantıya polis karışmaya kalkınca, CHP'liler de Fahrettin Kerim Gökay'ın CHP'yi öven bir plağını miting alanında okumuşlardı. Mnhaliilerin Eskişehir'in Uzunburun köyüne suyu 1950 yılından önce Halk Partisi getirmişti. Ancak 1950 yılında Demokratlar iktidara gelince köylüler; 'Biz Halk Partililerin getirdiği sudan içmeyiz' diyerek kahveye giderken, yanlarında ibriklerini de beraber götürmüşlerdi. Suyu da çeşmeden değil, kaynaktan dolduruyorlardı. Mntnklar boşa gitti Meydanda toplanan seçmenlere heyecanlı bir sesle, "Size şunu yapacağım, size bunu yapacağım' diye söylevler veren bir avukat, parti merkezine döndüğü zaman listeye baktığında ne görsün, adı yok. Evine döndükten sonra karşılayan eşine; 'Eyvah' demişti, 'söylediğim bütün nutuklar boşuna gitti! Askerler de dögüşiir 1950 seçimlerinde, seçime katılan her partinin listesinde birer general vardı.Üç parti de CHP, DP ve CMP listelerinin başına birer emekli generali aday olarak koymuşlardı. Listeyi görenler; Aaaa; demişlerdi, 'savaş emekli generaller arasında oluyor! 'Hep siviller değil, askerler de seçim sandığında savaş verecekler! Dimitri camiye gttti 46 seçimlerinde oylama yöntemi şöyleydi: Oylar açıkta, herkesin gözü önunde atıhyor, oyların sayımı kapalı yerde, herkesin gözünden ırak yapılıyordu. Onun için olacak, bugünkü deyimle, 1946