Katalog

13 EKİM 1987 * * • * HABERLERİN DEVAMI CUMHURİYET/13 Meclîse gideceğiz (Baştarafı 1. Sayfada) sıtlı olarak geç yayımlıyoruz diye. Halbuki Anayasa Mahkemesi'nin kuruluşundan bügüne kadar geçen süre içinde, mahkemenin kararlarııu başbakanlığa gönderdiği tanhten, Resmi Gazete'de yayımlanmasına kadar geçen sürede en kısa biz davranmışız. Ondan önce şunu sormak isterim. Siz saygüı oMugtmuzu söylüyorsunuz Sayın Bakan, ama sayın Başbakan veniigi demecte, 'Bu karar geriye yiihimez. Ben mutlaka seçüni 1 Kasun'da yapacağım' ısrannda bulundu. Peki bunn nasıl izah ediyorsunoz? GÜZEL Anayasa Mahkemesi'nin kararının bir defa seçimi iptal şeldinde olduğu varsayunına dayanıyorsunuz. Biliyorsunuz, cuma günü akşama doğru belli oldu, bugün de pazartesi sabahı. Sadece birkaç gün geçti ama Bayıo Başbakan yapogımı açıklamabutla, yine de seçimin 1 kasunda olacagını ve pariamentonun toplanmasına gerek oimadıgıııı ısrarta beürtti. GUZEL O zaman, Anayasa Mahkemesi'nin karannırun mahiyeıi Ü2erine isterseniz görüşlerimi belirteyim. Anayasanın 153'üncü maddesi gayet açık. Daha evvel de yanılmıyorsam 141'inci maddede var bu. "Bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli olarak yaalır" diyor. 153. madde, Anayasa Mahkemesi'nin kararlanıun gerekçeli olduğunu ve gerekçesi yazılmadan açıklanmayacağını belirttiği halde, üzülerek belirteyim, bunu da Anayasa Mahkemesi'nin manevi şahsına bir saygısızük olarak görmezsiniz umanm. Anayasa Mahkemesi Genel Sekreteri, gerekçesi yazılmadığı açık olduğu halde, karan resmen açıklamıştır. Gerçi daha önce de bu gibi kararla.ın resmen açıklanmadığı halde, karar verildiği anda kamuoyunda duyulchığunu yaşadık. Ancak bu defa alenen açıklanmıştır. Şunu söylemek istiyorum. Sırf anayasaya ve Anayasa Mahkemesi'ne saygımızdan bunu söylemek istiyorum, yoksa sahıslanyla bir abp veremediğimiz yoktur. Bu anayasanın ihlali manasma gelir. Ama gerekce yazUmadan karann açıklanması ilk kez olmı.yor ki... GÜZEL tlk defa resmen oluyor. Daha evvel tabirimi mazur görürseniz, gayri resmi oluyordu. İlk defa oluyor. Bu yanlıştır ve bu yan lışlığın yapılmaması gerekirdi. Anayasa, son zamanlarda o kadar ihlal edildi ki Sayın Karaduman, kendisine verilen yeterli sayıda önergeye ragmen Meclisi toplamadı. Sizce bu anayasayı ihlal degil mi? GÜZEL Sayın Karaduman'ın konusu apayrı. Biz Anayasa Mahkemesi'nden söz ediyorduk. O konuyu da tartışınz isterseniz. Raportör raporunun hiçbir şekilde açıklanmaması gerektiği halde ki resmen açıklanmamıştır raportöriin karannın tamamlanır tamamlanmaz bütün kamuoyuna yansıtıldığı görülmüştür. Eğer Anayasa Mahkemesi 8. maddeyi iptal etmeseydi ve karannı yine bu şekilde resmen açıklamasaydı siz yine aynı şekflde düsünecek miydiniz? GÜZEL Kesinlikle aynı şekilde düşünecektim. Ama herhalde Anayasa Mahkemesi'ne bu kadar eleşüri yöneltmeyecektiniz. GÜZEL Anayasa Mahkemesi'nin şahsına değil, yönelttiğim tenkit hukukun üstünlüğünün, uygun biçimde korunması içindir. Nasıl ki hükümet ya da basın eleştirilirken, oradaki kişiler bütün olarak hasım kabul edilıyorsa burada da yaptığımız budur. Yani sistemin yerine oturtulması konusudur. Biz, hiçbir zaman Meclise gitmekten çekinmedik siyasi iktidar olarak. Geldim esas hukuki meseleye. Bir defa Anayasa Mahkemesi'nin 8. maddeyi 6'ya 5 oyla meydana gelen bu iptal karan da üzerinde tartışüabilecek bir karardır. Bence 8. madde Anayasaya aykın degildir. Anayasa'run 67'ci maddesinin 2 fıkrası "Secimler ve halkoylaması, serbest, eşit gizli tek dereceli genel oy açık sayımı ve döküm esaslarına göre, yargı yönetim ve denetimi altında yapılır" diyor. 8. maddedeki hükmün buna aykuı bir tarafı yoktur. Tabii 6'ya 5 oyla da olsa madde iptal edilmiştir. Anayasa Mahkemesi Başkanının da bulunduğu S kişi de düşünceme iştirak etmektedir. Bu oylama uzerinde Sayın Başbakan da dunıyor. Biliyorsunuz, Meclisin bazen tek bir oyla savaşa karar veriyoriar ya da savaştan vazgeciyorlar. Dolayısıyla. demokras'nin işlerligindeki mekanizma oylama, başka mekanizma yok. GÜZEL Demokrasiye inancı olan her kafa, bir oy farkla da olsa sonuca inanır. Buna itiraz etmiyoruz. Bir kararın oybirliği ile ya da oy çokluğu ile alınması arasında, böyle önemli bir konuda, hele hele bir de muhalefet şerhleri de ortaya çıkmca bazı farkların olduğu da bir gerçektir. Yoksa hukuki geçerliliği bakımından bir fark yoktur. YSK Başkanının son «yın«nı«a üzerine, sa parti olarak ya da hükümet olarak ne gibi bir degerlendirme yapunız? GÜZEL Seçim bir bütündür. Bunun için de, 1 kasım hedef alınmıştır. Onun için geriye yürüme söz konusu degildir, ileriye yürüme söz konusudur. tlave olarak deniliyor ki 14 ekim de listeler kesinlesecektir. Biz de diyoruz ki bu 8. maddenin aday tespiti ile ilgili hükümleri, 10 ekim cuma günü akşamı ket nleşmiştir. Çünkü YSK süreleri kısaltarak uygulama yetkisine dayanarak yapüğı seçim takviminde, 10 ekimi adaylar için yapılacak itirazlann son günü olarak belirlemişrir. Adaylara yapılan itirazlar, buna göre geçtiğimiz cuma gün'' incelenip bitirilmiştir Adaylar da bu bakundan kesinleşmiştir. O zaman 14'üne kadar geçen süre nedir? Eğer adaylığı iptal edilenler varsa, bunlann tebligatının partilere yapılması ve adayların ilan edilmesi süresidir. Bu iddiayı siz birkaç gundur tekrariıyorsunuz. Fakat şirdi ortada yeni bir siyasi durum var. Anavatan Partisi nasıl bir karar alacak? Tartışılan hukuki durumun üzerine yeni bir siyasi durum dogdu. Şimdi ne yapacaksımz? GÜZEL Sayın Basbakamn, 1 kasım diye ısranmn nedeni, bir siyasi inat degildir. Sayın Başbakan, Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararına ragmen, seçim karannın iptal edilmediğini, 1 kasımda seçimin yapılabileceğini, hukuki olarak vurgulamak istemiştir. Benim de sahsen görüşüm, hukuki bakımdan budur. Bir de siyasi gerçegi tespit edelim. Kamuoyu yoklamalarını haiirlıyorsunu/. Yüzde 50 civannda bir oy potansiyelimiz var. Bütün bu hukuki ve siyasi gergmliğin altında yatan gerçek, muhalefet açısuıdan şudur: Dünyanın hiçbir yerinde muhalefet partilerinin göstermediği gibi, açıkça göstermemekle beraber, seçimden kaçmaktadırlar. Madem bu kadar rahat bir çogunluga sahip olacagınızı ümit ediyorsunaz, o zaman hukuka uygun bir seçim yapıp da yine endişe etmediginiz ve rahatlıkla saglayacağınız bir çoğunluga ulaşmak için niçin bu kadar siyasi gerginlik yaratıyorsunuz? GÜZEL Zaten bütün mesele bu. Biz hukuka uygun davranmak için bütün bunları söylüyoruz. Nasıl olsa seçmen bizden yana, kamuoyu yoklamalan bizden yana. Biz ne zaman yapsak seçimden istediğimiz sonucu alırız rahatlığı içinde olsak, hukuki yönünü bu kadar tartışmayız. Sizin gönlünüz, bütün bunlar tartışılmadan ve hukuki gerçek ortaya çıkmadan peki madem siz istiyorsunuz, o zaman 15 kasım ya da 1 aralık olsun demeye razı olur mu? Hem hukuki bakımdan hem parlamenter rejim bakımından işi çıkmaza sokar diye düşünüyorum. Şimdi ortaya çıkan durum sonucunda Anavatan Partisi ne yapacak? GÜZEL Ben, Anavatan Partisi'nin yöneticilerinden değilim. Hükümet sözcüsüyum. Ancak şimdi kişisel görüşlerimi sunmak durumundayım. Anavatan Partisi adına konuşmak yetkisinde değilim, eğer sizi tatmin ederse, Anavatan Partisi olarak biz, Meclise gitmekten hiçbir zaman kaçınmadık. Sayın Başbakan ve partinin yetkili organlan kararlaştıriığı takdirde, onlar açıklayacaklardır. Anavatan Partisi, rahatlıkla Meclise gidecektir. Gerek kendi isteği ile gerekse muhalefetle desteği kurarak Seçim Yasası'nı yeniden görüşecek ve tarihi yeniden belirleyecektir. Iistelere giremeyen ANAP'lı milletvekilleıinin, bazı davramşlan ! s rin Meclisi toplamaktan uzak durmauzda rol oynadı mı? GÜZEL Anavatan Partisi olarak durumumuzla Ugili değil bu. Ben onu soylemek istedim. Genel olarak, hem rejim bakımından, hem Türk demokrasisi açısından, Türk parıamenter hayatı bakımından güzel bir olay yaşanıyor. Çunkü Anavatan Partisi, diğer oanilerle kıyaslarsak, bu bakımdan en kuvvetli olan durumundadır. Listeye girmeyenler içinde Anavatan Partililer en az bulunmaktadırlar. 16 imza sahibi bulunmakta^ır. Bunu bizden koprr.a dahi kabul etseniz ki orası belli değildiro takdirde biz gTie Meclisin mutlak ekseriyetini sağlamak durumunda olacagız. Bizim bu bakımdan çekingenliğiıriz yoktur. Meclisi toplantıya çağırmak (Baştarafı I. Sayfada) görüşülmesi iç^n Meclisin olağanüstü toplantıya çağrılması istemiyle TBMM Başkanı'na başvurmuş; ancak Meclis Başkanı, toplantı için gösterilen gerekçenin başkanlıkca paylaşılmadığını öne sürerek bu istemi reddetmiş, ülkenin seçim sathı mailine girdiği bir sırada toplantı istemi hakkımn kotuye kullanılmasına izin vermeyeceğini açaklamıştı. Daha sonra yine aynı milletvekillerince bu kez Meclis Başkanı'nın tutumu hakkında genel görüşme veya Meclis araştırması açüması için Meclisin olağanustü toplantıya çağnlması 1 istemiyle yap'Uu ve üçüncü başvurular da, başkan tarafından ilk başvurunun devamı niteliğinde görülerek ve Meclisin toplanmasını gerektirecek ivedi bir durum olmadıgı öne sürülerek reddedilmişti. Meclis Başkanı'nın tutumu üzerındeki tartışmalar devam ederken 3403 sayılı kanunun 18. dönem milletvekili genel seçimi adayiannın önseçim yapıunaksızın belirlenmesine ilişkin 8. maddesinin Anayasa Mahkemesi'nce ıptali, Meclisin olağanustü toplantıya çığnlması konusunu yeniden gündeme getirmiştir. Sözu geçen milletvekillerinden sonra Mecliste grubu bulunan muhalefet partileri de, iptal karanyla ortaya çıkan durum karşısında yeni yasal düzenlemelere gidilmesi amaayla Meclisin olağanüslü toplantıya çağrılması için TBMM Başkanı'na başvurmayı kararlaştırmışlardır. İktidar partisi ise, erken seçim karan almış bir Meclisin "harp hali" ol. madıkça toplanamayacağı görüşünü savunmaktadır. Bu karşılıkıı açıklamalar, şimdi yeniden tartışmalarııı. milletvekili genel seçimi dolayısıyla 10 Eylül 1987 günü tatile girmiş bulunan Meclisin olağanustü toplantıya çağrılması noktasında odaklaşacağını göstermektedir. Hukuki açıdan konunun aydınhğa kavuşturulması, iki sorunun cevaplandınlmasına bağlıdır: 1) TBMM Başkanı'nın Meclisi toplantıya çağırma konusunda takdir yetkisi var mıdır? 2) Erken seçim karan almış bir Meclis sadece savaş durumnnda mı toplanabilir? Her iki soruyu sırasıyla cevaplandırmaya çalışalım: 1. MECLİS BAŞKANrNIN TAKDtR YETKİSİ VAR MI? Bunun için önce, TBMM'nin ara verme veya lalilde toplantıya çağnlmasına ilişkin anayasanın 93. maddesinin 2. ve 3. fıkralarını okuyalım: "Meclis, bir yasama jılında en çok üç ay tatil yapabilir; ara verme veya tatil strasında, doğrudan dogruya veya Bakanlar Kurulu'nun istemi üzerine, Cumhurbaşkanı'nca toplantıya çagnlır. Meclis Başkanı da dogrudan dognıya veya üyelerin beşte birinin yazılı istemi üzerine, Meclisi toplantıya çagınr." Görüldüğü gibi, TBMM'nin ara verme veya tatil sırasında toplanması, ya devletin ve aynı zamanda yürütme organının başı sıfatıyla Cumhurbaşkam'nın ya da yasama organı, yani Meclis Başkarn'nın çağrısı üzerine olmaktadır. Bu çağrılar, Cumhurbaşkanı veya Meclis Başkanı tarafından "dogrudan doğruya", yani kenrNliklerinden yapüdığı zaman Cumhurbaşkanı veya Meclis Başkanı'nın böyle bir toplantının gerekli olup olmadıgı konusunda tam bir takdir yetkisine sahip bulunduğu ortadadır. Nitekim 1924 Teşkilatı Esasiye Kanunu'nun konuya ilişkin 19. maddesinde bu nokta açıkça belirtilmişti: "Tatil esnasmda Reisicumhur veya Meclis Reisi lüzum göriirse Meclisi içtimaa davet edebileceği gibi azadan beşte biri tarafından talep vuku bulursa Meclis Reisi dahi Meclisi içtimaa davet eder!' Demek ki 1924 Anayasasf nın 19. maddesinde Cumhurbaşkanı ve Meclis Başkanı için ortaklaşa kullamlan "lüzum göriirse'' sözcüklerinin yerini, 1961 Anayasası'nın 83. maddesinin 3. fıkrasına paralel olarak 1982 Anayasası'nın 93. maddesinir. 2. ve 3. fıkralannda her biri için ayn ayrı kullamlan "dogrudan dogruya" sözcükleri almıştır. Fakat 1961 Anayasası'nın 83. maddesinde olduğu gibi 1982 Anayasası'nın 93. maudesine göre de Cumhurbaşkaru'nın "Bakanlar Kurulu'nun istemi üzerine", Meclis Başkanı'nın "üyelerin beşte birinin vazılı istemi üzerine" yapacakları toplantı cağrılan bakımından herhangi bir takdir hakkı söz konusu degildir.. Bu durumtarda "toplantıyı gerektiren" bir konunun bulunup bulunmadığını takdir yetkisi, toplantı isteminde bulunma yetkisine sahip Bakanlar Kurulu'na veya TBMM üyelerinin beşte birini, yani •> 20'sini * oluşturan milletvekillerine aittir. Kısacası, ara verme veya tatil sırasında Meclisi toplantıya çağırma veya toplantı isteme yetkisi, aynı zamanda "toplantıyı gerektiren" bir konu olup olmadığını takdir yetkisini de içerir (2). Bu bakımdan TBMM Başkanının, üyelerin beşte birini aşan bir grup milletveMİinin olağanustü toplantı istemleri uzerinde yaptığı değerlenJirmeye hukuki dayanak olarak gösterdiği Millet Meclisi Içtüzüğunün 7. maddesinden de farklı bir sonuca varılamaz. Içtüzüğün 7. madH<»tinjn ~> ve V fıkralan şöyledir: "Mfflet Meclisi Başkam, obfganüstü toplantı çagnsını dogrudan dogruya veya en az doksan (halen sck sen) milletvenilinin imzasını taşoin gerekçeli bir önerge üzerine yapar. Bu çagnda, olağanustü toplantı gün ve saalinin ve bu toplantıyı gerektiren konunun belirtilmiş olması sartlır. Olağanustü toplanttda birieşim açüınca, başkan, ilk önce çagn yazısını okulur ve bu toplantıyı gerektiren konu göriişülür." Şimdi olağanustü toplantı isteminin "gerekçeli bir önerge" ile yapılması, Meclis Başkanı'na bu gerekçenin yerinde olup olmadığını incelemek, bu arada bir yargıç gibi toplantı istemınin hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olup olmadığını araştırmak ve bu değerlendirmenin sonucuna göre işlem yapmak yetkisi vermez. tçtüzüğün 7. maddesinin 2. fıkrasına göre toplantı isteminin "gerekçeli bir önerge" ile yapılması, sadece Meclis Başkarı'nın yapacağı toplantı çağnsında gündemin belirtilmesi bakımından gereklidir. Hatta 7. maddenin 3. fıkrasından anlaşılacağı üzere, olağanustü toplanan TBMM Genel Kurulu'nda bile "bu toDİanüyı gerektiren" bir konu olup olmadıgı hakkında herhangi bir ongörüşme yapılmaz; dogrudan doğruya esasa girilerek "bu toplantıyı gerektiren konu göriişülür." Şimdiye kadar yapılan olağanustü toplantılardaki uygulama da böyle olmuştur. Bu, üyelerin beşte birine tanınan olağanustü toplantı isteme yetkisinin aslında muhalefete veya parlamenter azlığa verilmiş bir hak olmasına da uygun düşen bir parlamento geleneğidir. O nederle Meclis Başkanı'nın yeterli sayıda milletvekilinden gelen bir olağanustü toplantı istemini işleme koymaktan kaçınması, anayasanın 93. ve Millet Meclisi'nin Içtüzüğünün 7. maddesine aykırı olduğu gibi, başkanın tarafsızlık yükümü ile de bağdaşmaz. Üstelik Meclis Başkanı'nın bu tutumu, Cumhuriyet Türkiye'sinde daha önce örneği görülmemiş bir davranıştır. Sadece 1876 Kanuni Esasi'sinin 7. maddesinde "Medisi Imumi'nuı akt ve tatili" padişahın kutsal hakları arasında gösterildiği hatırlanırsa, böyle bir davranışla Türkiye'nin parlamenter demokrasi yolunda 111 yılda emekleyerek aldığı mesafeden sonra bir bakıma yeniden en başa dönüldüğu söylenebilir. 2. YENİLENMEStNE KARAR VERİLEN MECLİS SADECE SAVAŞ DURUMUNDA MI TOPLANIR? Erken seçim karan almış veya anayasa diliyle beş yıllık seçim dönemi dolmadan "seçimin yenüenmesine karar" vermiş bir Meclisin "harp hali" olmadıkça toplanamayacağı görüşüne gelince, bu konuda da herhangi bir duraksamaya yer yoktur. Çünkü TBMM'nin seçim dönemi ve seçimin yenilenmesi ile ilgili anayasanın 77. maddesinin 3. fıkrası son derece açıktır: "Yenilenınesine karar verilen Meclisin yetkileri, yeni Meclisin seçilmesine kadar surer." Bu, ta Kurtuluş Savaşı'ndan gelen ve ilk kez 1920 Nisabı Müzakere Kanunu'nda, sonra da 1921 Teşkilatı Esasiye Kanunu'nda açık ifadesini buian TBMM'nin "müstemtrren inikat" etmesi yani sürekli toplantı durumunda bulunması ilkesinin sonucudur. Dolayısıyla "yenilenmesine karar veıüen" Meclis de, gerektiğinde toplanır ve bütün yetkilerini kullanır. Tersine bir düşünce, ülke yönetiminde yasama organı duzeyinde tehükeli bir boşluk yaratılması anlamına gelir. Bu bakımdan erken seçim karan almış bir Meclisin ancak savaş durumunda toplanabileceği görüşü, hiçbir hukuki temde dayaıımamaktadır. gibi, parlamenter rejimlerde belirli aralıklarla ulusal iradenin yeniden açıklanması ve böyiece bir yasama dönemi boyunca parlamentoyu oluşturacak milletvekillerinin yeniden seçilmesi kuralı geçerlidir. İşte bu kuralın tek istisnası, milletvekillerine önceki seçimle verilmiş temsil yetkisinin "savaş sebebiyle" olağan yasama dönemi ötesine uzatılmasına olanak vermek üzere yeni seçimin b j yıl geriye bırakılabilmesidir Demek ki sadece secimlerin geriye bırakılması için söz konusu olan bir neden, seçimi öne almış bir Meclisin toplanabileceği tek durum olarak gösterilmektedir. Anayasanın 78. maddesinin 1. fıkrasından böyle bir sonuç çıkanlamaz. Bununla biriikte 78. maddenin 1. fıkrası örnekseme yoluyla erken seçim hakkında •jvgulanırsa, bir kez erken seçim kararı alındıktan ve böyiece olağan yasama dönemi süresinden önce sona erdirildikten sonra artık seçimin bir yıl geriye bırakılmasının ancak "savaş sebebiyle" söz konusu olabileceği öne sürülebilir. Ancak böyle genişletici bir yorum bile, Anayasa Mahkemesi'nin 3403 sayılı kanunun 8. maddesmi iptal eımesiyle aday listelerinin geçersiz duruma gelmesi karşısında milletvekili adayiannın Siyasi Paraler Kanunu'nun 37. ve sonraki maddelerine uygun biçimde yeniden belirlenebilmesi için makul bir yeni seçim tarihinin saptanmasına engel degildir. Kaldı ki bir bakıma bu, anayasanın 153. maddesinin son fıkrası uyannca AnayaÖyle anlaşılıyor ki burada "yeni sa Mahkemesi karan gereğinin yasalenmesine karar verilen" Meclisin ma organınca yerine getirilmesi antoplanması ile anayasanın 78. mad lamına gelecektir. desi uyannca seçi^ılerin geriye bırakılması, birbirine kanştırılmaktadır. 1) "Türkiye Buyuk Millet Mcclisi'nin Tatile Girmesine İlişkin" 10.9.19*7 tarih Gerçekten anayasanın 78. maddesive 42 s » ı h "TBMM Kıran" içia bk. nin 1. fıkrasına göre, "Savaş sebebiyle T£. Resmi Cuete, 16.9.19*7, S. 19576, yeni secimlerin yapümasına imkân göriilmezse, Türkiye Büyük Millet s.1. 2) Bu konuda aynca bk. Hikmcı Sami Meclisi, secimlerin bir yıl geriye bı Türk. "•"arlamenlfr Bojkot". Milliyel, rakılmasına karar veıtbiUr." Bilindığı 18.6.1969. s. 2. 4PKKTı (Baştarafı I. Sayfada) Önder ile köy korucusu Zeki Erik ağır şekilde ya^alanırken, teröristlerden 4'ü de ölü olarak ele geçjrildi. Ağır yaralanan astsubay Önder ile korucu Erik, helikopterle Bingöl Deylet Hastanesi'ne kaldınldı. Bingöl Valisi Güner Orbay da olay yerine gitti. 9 saat süren çatışma, teröristlerin karanhktan yararlanarak kaçmalarıyla kesildi. Siirt muhabirimiz Cengiz Mumay'ın bildirdiğine göre, Şırnakın Me.eiçi köyü Çobandere mezrasında önceki gün 13 kişinin PKK militanlarınca katledilmesinden sonra yörede düzenlenen operasyonlarda kuşkulu görülen 20 kişi gözaltına alındı. PKK'nın askerı kanadı HRK komutanlığı yaptığı sırada Nisan 1986'da Şırnak'ın Seslice köyü yakınlannda ölü olarak ele geçirilen Mahsun Korkmaz'ın ihbarından Batuyanhlar sorumlu tutulmuştu. Batuyanlılann lideri Sait Demir de, iki torunu ile birlikte 18 Haziran 1987'de Pervari'nin Cemikara yaylasında öldürülmüstü. UGUKMIMCU GOZLEM (Baştarafı 1. Sayfada) yapılıp yapılmadığı" konusu ile sınıriadığından bu konu yasanın iptali nedeni sayılmıyor. 2 Anayasanın 67. maddesi secimlerin, "serbest seçim esasmsT göre yapılacağını öngcrüyor. 1983 seçimlerinde önseçmenler, beş generalden oluşan MGK'dır. Demek ki 8 3 seçimleri, "serbest seçim esasına" uyularak yapılmış degildir. "Geceyansı yasası" partilerin adaylan önseçim yapmaksızın belirlemelerine olanak sağlayarak, önseçimi "askeri konseyter" yerine, parti üst yöneticilerinden oluşan "sivil konseyler"e bırakıyordu. 3 Bu madde, anayasanın 69. maddesinde yazılı "Siyasi partilerin iç çalışmalan ve kararian demokrasi esastanna aykın damaz" hükmüne aykırı bulunmuştur. 4 Bugünkü milletvakilleri "askeri konsey"\r\ önseçiminden geçmişlerdir. 1 kasımda seçim yapılsa, o zaman Türkiye'de 19831992 arasında görev yapan hiçbir milletvekili, parti örgütlerince önseçim yoluyla seçilmemiş olacaktır. 5 Parti örgütlerini dokuz yıl için dışlayan ve devreden çıkaran bu sistemin, anayasanın 2. maddesinde yazılı "demokraUk hukuk devleti" ilkesi ile bağdaşmasına olanak yoktur. 6 Parti örgütlerini 9 yıl için demokratik süreçten uzak iutan böyle bir sistem, anayasanın, secimlerin "serbest seçim esasına" göre yapılacağını öngoren 67 ve partileri "demokratik hayatın vazgeçilmez unsurtan" olarak niteleyen 69. maddelerine de açıkça aykırıdır. 7 Meclisi olağanustü toplantıya çağıran yeterli imza toplanınca TBMM başkanı bu toplantryi açmak zorundadır. Anayasa ye içtüzük, başkana bu konuda "takdir yetkisi" tanımaz. İçtüzüğün olağanustü toplantı çağrısının "gerekçeli" olarak verilmesini istemesinin nedeni, gündemin bu konuyla sınırtandırılmasıdır. 8 Daha önceki başvuruları "yetkisini kötüye kullanarak" geri çeviren Karaduman'in, üç muhalefet partisince yap;lan son çağnya uyması, "yanlıştan dönme" olarak görülmelidir. 9 Anayasanın 79. maddesine göre YSK, secimlerin baslamasından bitimine kadar bütün işlemleri yapma ve yaptırma yetkisine sahiptir. 10 Anayasa Mahkemesi, "geceyansı yasasr'nın 8. maddesini iptal etmiş; ancak aynı yasanın 18. maddesinde yer alan *Gene/ seçim için oy verme gunü 1 Kasım 1987"ö\r hükmünu anayasaya uygun bulmustur. 11 Anayasa Mahkemesi, kuruluş yasasının 29. maddesiyle kendisine tanınan "kanunun bir maddesinin iptali... Kanunun tamamının uygulanmaması sonucunu doğuruyorsa... öteki hükümlerin de iptaline karar verir" yetkisini kullanmamış, böyiece bu "hukuksal bosJuk" doğurmuştur. Bu hukuksal boşluk bunalıma yeni bir boyut getirmiştir. 12 Bu "hukuksal boşluk" YSK'nın idari nitelikteki bir işlemi ile dolduruiamaz. Bu boşluğun doldurulması için bir "yasama islemi" gereklidir. 13 Anayasa Mahkemesi, anayasanın 153 ve kendi kuruluş yasasının 53. maddelerini çiğneyerek, iptal karannı "gerekçesi yazılmadan" açıklamıştır. 14 "iptal kararian geriye yurumez" ve "kazanılmış hak" kuralları, kesinleşen işlemler için geçerlidir. Arap şeyhlerine satılan ve kesinleşen tapu işlemleri ile YSK tarafından "kesin ilam" yapılmayan ve Anayasa Mahkemesi'nce anayasaya aykın yollarla seçildikleri saptanan adaylıklar birbirlerine benzemeyen konulardır. 15 Siyasi Partiler Yasası'nın 37. maddesi, aday partilerin aday belirlerken, "serbest, eşit, gizli oyaçık tasnif esaslanna" uyacakl&nnı öngörüyor. Bu "esaslar" partilerin genel merkezlerinin belirteyecekleri kontenjan adaylan ile merkez yoklamalarında da geçerlidir. Bu koşullara uyulmadan aday belirleyen partiler hakkında Cumhuriyet Başsavcısının kapatma istemi ile dava açma hakkı doğmaktadır. 16 Partiler, adaylan ya genel başkanların "takdirierine" göre seçmişlerdir ki bu seçim yolu anayasanın 69. maddesine aykırıdır ya Siyasi Partiler Yasası'nın 37. maddesine aykırı biçimde "açık oylama" yolu ile belirlemişlerdir. Görüldüğü gibi olayda anayasaya aykınhk yoksa yasaya aykırılık, yasaya aykınhk yoksa anayasaya aykınlık söz konusudur. 17 Seçmen kütükleri sağlıksızdır. Kimin seçmen olduğu, kimin olmadıgı bile belli degildir. Anayasanın geçici 16. maddesine göre oy kullanmaması gerekenler, halkoylamasında oy kullanmışlardır. 18 Anayasanın 84. maddesinin kapsamında görülmesi gereken "birpartiden bir başka partiye geçen" milletvekilleri yeniden aday olmuşlardır. 19 YSK, kontenjan milletvekilliği ile ilgili yasa maddesini "fonksiyon gaspı" adı verilen biçimde yorumlayarak yetki dışına çıkmıştır. 20 Bu koşullarda yapılacak seçimin "meşruluğuna" gölge düşeceği gibi, anayasal kurumlarda da ileride giderilmesi güç yaralar açacaktır. Bu yolla oluşacak pariamentonun seçeceği cumhurbaşkanının da "meşruluğu" tartışılacaktır. Üç muhalefet partisinin olağanustü toplantı çağrısı, ANAP'ı da ister istemez harekete geçirmiştir. ANAP'ta da secimlerin 22 kasım günü yapılabileceği yolunda eğilimler belirmiştir. Meclis toplanmalı, önce secimlerin yenilenmesi için bir "karar" almalı, daha sonra yeni bir yasa ile erken seçim koşullarını düzenlemelidir. Yoksa, Meclis Başkanımız Karaduman, anayasamız tozduman, deTiokrasimizin hali ise dumandırl Anayasa (Baştarafı 1. Sayfada) sek Seçim Kurulu'nun bilecegi bir iştir. Biz o işc kanşmıyoruz" yanıtını verdi. Onar, gerekçeli kararın Resmi Gazete'de ne zaman yayımlanacağı sorusuna ise, "Onu bilemem. Anayasada ilk Resmi Gazete'de yayımlanacagı belirtilir" karşılığını verdi. Gerekçeler 35 saytalık karar gerekçesinde Seçım Yksası'yla getirikn "önsecim yapunaz" hükmünün anayasaya aykırı olduğu belirtildi. Siyasi partiİere bir "zortamama"nın yapılamayacağı, "önsecim yapmak isteyen bir partinin etinden bu hakkın aiınamayacağı" vurgulanan gerekçede, "önsecim yapümaz hiikmü ile parti içi demokrasinin çignendigi" belirtildi. Seçimin TBMM karan yerine kanunla belirlenmesinin anayasaya aykırılığıiddiaedilenyasarun 18.maddesinin anayasaya uygunluğu gerekçede, "Önemii olan Meclisin iradesinin betirlenmesidir. Bu irade betirlenmesi. kararta da olabilir, kanunla da olabilir" biçiminde açıklandı. Gerekçede yasama orgamna hiçbir koşul ve kayda bağlı olmaksızın belirleme yetkisi verildiği öne sürülen 4. maddenin anayasa uygunluğu ise, "Seçim tarihinin betirlenmesi siyasi bir karardır. Bu nedenle anayasaya aykınkk yoktur" biçiminde ifade edildi. Barajlann yükseltilmesine ilişkin S. maddenin anayasaya uygunluğu konusunda da, gerekçeli kararda, "6 miUetvekili çıkaracak ilerde farkh uygulama otmayacagı için, esitligin bozulmadıgT hükmüne yer verüdi. Gerekçede propaganda süresi ile Ugili 1. maddenin "10 gunlük propaganda sürtsinin bn anbundaki faaliyeti kısjtlamak anlamına gelmediği" için anayasaya uygun bulunduğu beürtildi. Milletvekili aday isimlerine oy pusulalannda yer verümemesini içeren 9. madde ise, "aday isimlerinin radyoTV ve gazeteler aracıiıgıyla yayımlandıgı. vatandaşın bikrek oy kullandıgı" görüşuyle anayasaya uygun bulunduğu açıklandı. Evren (Baştarafı 1. Sayfada) kinde bulunduğunu belirterek, şöyle dediler: "Nitekim bu telkin sonunda, Başbakan Turgut Özal, ana muhalefet partisi lideri tnönii ile diyaloga yöneldi. Bu telkinie Özal'ın seçim tarihinin kasım sonuna bırakılmasını kabul eltigini saruyonız. Büyiik ihtimalle de, Cumhurbaşkanı ile Başbakanın gonjşmesinden sonra, Başbakan 16 ekim cuma günü Meclisi loplantıya çağıracak." Aynca Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in son siyasi gelişmeleri "dikkatle izlemeye" devam ettiğini belirten Curnhurbaşkanlığı Basın ve Halkla İlişkiler Müşayiri Aii Baransel, dün konuya ilişkin yaptığı açıklamada, şunIan söyledi: "Sayın Cumhurbaşkanımız büyiik bir dikkat ve duyarlılıkla gelişmeleri izlemeye devam ediyorlar. Sayın Cumhurbaşkanımız, anayasadaki görev, sorumluluk ve yetkileri çerçevesinde gerekeni yapmaktadır." Yayla Lezzet Testını yapın.. .Milyonlar kazanın! GORUS (Baştarafi. Sıtor'da) Futboteuların kendilerine gOvenleri ve özellikle daima ileri çıkmaian emredilen savunma adamlannın, fizik ve moral kondisyonlannın yeterli duruma gekjiği gün, Galatasaray, Meksika'da oynayan pek çok takımın yaptığı gibi, liberoyu da kaldıracak... Rakip iki forvetle oynuyorsa iki, üç forvetle oynuyor8a, uç bek bulundurup, liberoyu da orta sahaya sürecek... O zaman ortaya seyirci için daha doyumsuz bir futbol çıkacak... Şimdi, önde gelen tüm dünya ülkelerinin oynadığı taktiklere yoneldtği için, Galatasaray niçin eleştiriliyor acaba, Sinyor tarafından?.. Ha... Niyet başkadır, uygulama başka... Galatasaray'ın nk yetinin ne oiduğunu bir bilelim. Bu niyetin yanında yer alıp, herkese örnek gösterelim... Ondan sonra uygulamadaki yanlışlan eleştirelim... O başka... Ama Sinyor, Galatasaray'ın sistem ve taktikJerini eleştiriyorsa, haksızlık ed'ryor. Katemini, futbolun güzetliği, tribünteri dotduran binlerce kişinin zevk ve heyecanı içinrisklerigoze alan futbolu yıkmak yerine, guzelfutbolu tekmesilte durduranlara savaş açmak için kullansın. ••• Galatasaray, dünyanın bugun oynadığı futbolu ülkemizde günü gunüne oynamağa yettenen ve bunda başanlı olan tek takımdır... Eğer güzel futbol, eğer çağdaş futbol istryorsak, bir süre sonuçlara bakmadan bu futbokJan yana olmamız gerek... Hiç değilse, Sezarlar, "güzel"in yanında yer almalı... Bırakın arkadan bıçağı Brütüs'ler vursunl.. HEVCAL ULUÇ Yayla LezzeTTesti'ni yapmak çok kolay. Önce, bir margarinden ne beklediğinİH düşünün. Sonra, Yayla'yı kahvalüda ve yemeklerde deneyerek, hem siz tadın, hem de ailenize tatnnn. Böyiece Yayla Lezzet Testi'ni yapın. Aşağıdaki Anket Formu'nu doldurup, 2 Adet Turyağ amblemiyie biriikte P.K. 190 Konak/İzmir adresine gönderin. Yapılacak çekilişe katüın, milyonlar kazanın. Göndereceginiz her zarfa ayn bir kura numarası verilecek, çekiliş 10 Aralık 1987 tarihinde, noter huzurunda yapılacaknr. Zarünızı hazırlarken, Turyağ amblemlerinin yağlı olmamasına özen göstermenizi rica ederiz. \ayla Lezzet Testi Anket Formu I I 1 Yayla Lezzet Testfni ne ile yaptınız? Stcakjcnek hstaAuıabiye Makama/pfl» Ekmek dhmi D D G Q 4 Yayla'yı tavsiye eder misiniz? Ewt D rb»r D 5 Yayla'yı neden tavsiye ediyorsunuz? Leoetİ rMf Yunupk D D a Turıjag Yayla paketlerinden kesecegink iki adet I I 2 Lezzet Testi için haarladıgınE yiyecegi kim tattj? D AmatMam Epn a ÇocuOaVun a 3 Yayta Margarini kullaıuyor musunuz? DOzeniiotank Zanuo amiD Çokendcr H D Q D G a Turyag Turyag amblemini buraya yapışbruuz. agn İSİMSOYADI: ADRES: a İMZA: \a\4a Lezzet Testini siz de * <ffi> vaylat*TUR ini