Katalog

5 OCAK 1987 EKONOMİ CUMHURİYET/Ç TÜRKIYE'den TL New York'ta değerlendi York, (a.a.) Türk Lirası'mn New York piyasasındaki değeri uzun bir aradan sonra ilk kez geçen haftasonunda arttı. Uluslararası borsalarda dolann değer kaybetmesıne paralel olarak son bir hafta içinde liranın dolar karşısındaki değeri 760.10 liradan 755.90 liraya yükseldi. New York piyasasında Noel öncesinde 1 dolar için 760.10 lira Odenirken, 2 ocak günü 755.90 lira Odendi. Türk Lirası'mn Merkez Bankası'nca belirlenen resmi kuru ise aym süre içinde 755 lira 50 kuruştan 751 lira 50 kuruşa yükseldi. Böylece, Türk Lirası, döviz alış kuruna gure dolar karşısmda resmi piyasada bir haftada binde 5 değer kazandı. New York piyasasında liranın değer kazanma oranı ise binde 6 oldu. Petrolde iki görüş ENİS BERBEROOLU ANKARA Son OPEC anlaşması ile yukselen petrol fiyatlanmn 1987 ödemeler dengesi hesaplanna nasıl yansıyacağı tartışmasında " k o t ü m s e r " ve "iyimser" beklentiler peş pese sıralanıyor. 18 dolara çıkan petrol fiyatlanmn Turk ekonomisi uzerindeki çift yönlü etkisine, başka bir deyişle "madalyonun iki yüzüne" ilişkin tablo şöyle çızilebilır: 1. Kötümser beklentiler Uluslararası pıyasalarda petrol varil fiyatının 1 dolar artmasının Türkiye'nin petrol faturasına 130 milyon dolar ekleyeceği biliniyor. DPT 1987 ödemeler dengesi hesabını yaparken, yılın ilk yansındaki petrol ithalatının varil başına 15 dolardan gerçekleşeceği, bu fiyatın yılın ikinci yansında 18 dolara yükseleceği tahminini esas almıştı. Böylece hesaba katılan ortalama petrol fiyatı varil başına 16.5 dolar düzeyinde seçilmışti. 1986'da 1 milyar 960 milyon dolar harcanan petrol ithalatının bu yıl 350 milyon dolar artarak 2 milyar 300 milyon dolara çıkacağı hesaplanmıştı. Petrolun varil fiyatında yıl ortaIaması 3 dolarlık bir artışa dayanan bu hesap, yılın ilk gunlerinde lran'la imzalanan petrol anlaşması ile buyük ölçüde yara aldı. Petrol fiyatları DPT'nin yılın ikinci yarısı için ongörduğu 18 dolarlık duzeye yılın başında ulaştı. OPEC kararı ile "netback" anlaşması uygulamasından vazgeçıldiğinden, Turkiye, Libya, Suudi Arabistan ve diğer petrol ureticısı ülkelerle de sabıt fiyat uzerinden petrol anlaşmaları imzalamaya zorlanacak. Geçen yıl petrolunu ortalama 13.5 dolardan ithal eden Türkiye 1987'de ıthalatını ortalama 18 dolar varil fiyatı uzerinden yürutebilirse, petrol faturamız 1986'ya göre yaklaşık 700 milyon dolarlık bir anış sergileyecek. 1987 için ongörulen artış rakamının bir katı fazla yukselecek olan petrol faturası yine de 1985'teki rakamın 500 milyon dolar kadar altında kalacak. Ancak, petrol fiyatlanmn uluslararası pıyasalardaki artışının genel ithalatının uzerindeki dolaylı etkisini de hesaba kaımak gerekecek. Petrol girdisi yuksek demirçelik sanayine ilişkin 1 milyarlık ithalat faturamızda da önceden kestirilemeyen bir artış olacak. Yine 1.5 milyarlık kimya sanayii ve 500 milyon dolarlık lastikplastik sanayi ithalatlannın pahalılaşması İcaçınılmaz olacak. îran'la sabit 18 dolarlık fiyat uzerinden anlaşma yapan Türkiye'nin Irak'la da çetin bir pazarlığa girmesi bekleniyor. Savaşan iki komşumuzdan biri olan Irak'ın Turkiye'den İran Anlaşmasına göre daha yuksek fiyat ve alım miktan talebinde bulunması bekleniyor. Türkiye'nin böyle bir talep karşısında iki komşusu arasındaki politık dengeyi korumaya çalışacağı sanılıyor. 2. İyimser beklentiler: Geçen yıl petrol fiyatlarında izlenen gerileme, Türkiye'nin ödemeler OPEC anlaşması Türkiye'nin hesaplarını alt üst etti EKONOMİ N0TLAR1 OSMAN ULAGAy Kötümser beklentiler: DPT 1987 ödemeler dengesi hesabım yaparken ortalama petrol fiyatı, varil başına 16.5 dolar düzeyinde seçilmişti. Petrol fiyatları DPT'nin yılın ikinci yarısı için öngördüğü 18 dolarlık duzeye yılın başında ulaştı. 1987'de ithalat ortalama 18 dolar uzerinden gerçekleştirilirse petrol faturası 700 milyon dolar artacak. İ y i m s e r b e k l e n t i l e r : Petrol fıyatlarındaki artışm bir yandan Türkiye 'nın Ortadoğu ülkelerine yönelik ihracatını kamçılaması, diğer yandan da İran ve Irak'tan petrol alımlarının başlaması ile bu ülkelerden alacağını temizlemesi umut ediliyor. dengesine hesapta olmayan bir yük bindirdi. Yıl içinde ortalama 1015 dolar düşüş gösteren varil başına petrol fıyatlan Türkiye1 yi Iran ve Irak'a bir anlamda kredi kullandırmaya itti. Turkiyenin bu ülkelere yönelik ihracatı, petrol ahmlan ile karşılanıyordu. Petrol fiyatları geriledikçe bir yandan ticaret hacmi düştu, diğer yandan da Türkiye'nin ihraç ettiği mallar kadar petrol alımı yapabilmesi sağlanamadı. Sonu çta ağustos 1986'dan bu yana petrol ithalatı yapılmayan IranL ın Turkiye'ye borcu 400 milyon dolara ulaştı. Irak'ın birikmiş borcu ise 1.1 milyar dolar olarak hesaplanıyor. Böylece ödemeler dengesinde öngörülmeyen 1.5 milyarlık bir yük oluştu. Ayrıca söz konusu ülkelere yönelik ih Faralyalı ne istiyor? fzmir (Cumhuriyet Ege Bürosu) j M. Ege Bölgesi Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ersin Faralyalı yeni yılda özel sektör olarak beklentilerini sıralarken, "hur (eşebbüs inisiyatifine dayalı ekonomi düzeni istiyoruz" dedi. Faralyalı, "Açık, demokratik, insana ve insan haysiyetine saygıh olma kurallan işleyen bir toplum düzeni istiyoruz" biçiminde konuştu. Umutlannı 1987 yılına çevirdiklerine dikkat çeken Ersin Faralyalı, temel hedeflere hızlı ve guvenli adımlarla yürüyebilmenin, ancak siyasi kadroların, is alemini temsıl edenlerin ve yurttaslann sürekli gayret ve fedakârlık göstermeleriyle olası olduğunu vurguladı. Faralyalı, nasıl bir Türkiye özlediklerini ise "EBSO haber" gazetesinde şuyle dile getirdi: "Açık, demokratik, insana ve insan haysiyetine saygılı, ama kurallan işleyen bir toplum düzeni istiyoruz. Hür teşebbüs inisayatifine, piyasa sıstemine ve rekabete dayalı bir ekonomi düzeni istiyoruz. tstikrarlı ve sürekli bir büyttme dinamizmi, iç ve dış şartlarda değişime uyum gOsteren bir ekonomik yapı istiyoruz. Fırsat esitliği sağlamış, refahı topluma yaygmlaştırmış, sosyal güvenlik ağmı güçlendirmiş ve müesseseleşmiş bir sosyal devlet düzeni istiyoruz." racat hedefleri de çok büyuk olçüde tutmadı. Petrol fıyatlarındaki artışın bir yandan Türkiye'nin Ortadoğu ülkelerine yönelik ihracatını kamçılaması, diğer yandan da Iran ve Irak'tan petrol alımlarının başlaması ile bu ülkelerden aJacağın temizlenmesi umut ediliyor. Türkiye'nin önumüzdeki yılki petrol alım programına ilişkin bilgi veren bir Tüpraş yetkilisi, şunları söyledi: "tran'dan yüzde 20 altında veya üstunde kalmak koşuluyla 6 milyon ton petrol alımı hedefleniyor. Ortadoğu Anadolu Rafinerisi için 1987'de 3 milyon ton petrol çekeceğimiz hesaba katıİırsa, Irak'tan yapılacak ithalatın en az bu miktan bulacağı anlaşılabilir. Suudi Arabistan'dan 1 milyon ton kadar, Libya'dan 3 milyon ton düzeyinde petrol alımı düşunuluyor. Kuveyt ve Çinden de toplam 1 mil>on ton petrol alınz. Gerektiginde spot piyasaya da çıkılabilir." 1986'dan 1987'ye Türkiye Ekonomisi (1): Büyüme Hızı 1986 yılında dış dünyadaki ekonomik gelişmeler ve bunların ülke ekonomisi ne yansrtılış biçimi, Türkiye ekonomisinde 1975 yılından beri gözlenmeyen bir tablonun ortaya çıkmasına yol açtı. Bu tablonun en dikkate değer göstergesi kuşkusuz, DİE'nin kasım tahminine göre yüzde 7.9'a erişeceği açıklanan Gayri Safi Milli Hasıla rGSMH) büyüme hızı rakamıydı. DİE'nin son tahminine göre 1986 yılında tarım kesimınin % 7.2, sanayi kesiminin % 10.9, ımalat sanayii alt kesiminin % 105, inşaat kesiminin % 5.6, ticaret kesiminin % 9.7 gibi yüksek reel büyüme hızlarına erışmesi bekleniyor. İlk tartışılması gereken konu DİE'nin yaptığı bu tahminlerin gerçekçi olup olmadığı. Ûrneğin buğday üretiminin birdenbire 19 milyon tona yükselmesinin beklenmesi, imalat sanayiinde kapasite kullanımı geçen yılki düzeyinin biraz üzerinde seyrederken yüzde 11'e yakın bir reel üretim artışı tahmin edilmesi, daha ilk bakışta tahminlerin sağlık derecesi hakkında tereddüt yaratan noktalar. İkinci olarak 1986 yılında sağlanan hızlı büyümenin kaynaklanna bakmak gerekiyor. 1986 yılında sağlanan hızlı büyümenin nedenlerı arasında baş sırayı hükümetın bu konuda yaptığı tercıh alıyor 1986 yılını bir ara seçım yılı olarak değerlendiren Özal'ın önceliğı bir kez daha enflasyonla mücadeleye değil, hızlı büyümeye vermesi ve dış dünyadaki gelışmelerden sağlanan ek olanağı bu amaçla kullanması, kesın rakamı tartışmalı olmakla birlikte % 7 dolaylarında bir büyüme hızına erişmemizi sağlamış bulunuyor. Yıl sonuna doğru görüşmek olanağını bulduğumuz bazı yetkilıler de hükümetın 1986 yılında böyle bir tercih yaptığını ve sağlanan hızlı büyümenin bunun sonucu olduğunu dogruluyorlar. Bu çerçeve içinde 1986 yılının hızlı büyümesine yol açan başlıca gelişmeleri şöyle özetleyebiliriz: • Petrol fiyatlarındaki düşme nedeniyle dış dünyadan sağlanan ek olanağın hızlı büyümeyi sağlayacak biçımde kullanılmış olmasının büyüme hızına etkisinın 2 puan dolayında olduğu hesaplanıyor • Sağlanan dış kredi olanakları değerlendırilerek çoğunluğu altyapı niteliğındeki kamu yatırımlarına (yerel yönetim yatırımları dahil) hız verilmesi, büyümeyi hızlandıncı bir etki yapmış bulunuyor. • İç pazardakı canlanmanın da etkisiyle sınai üretimde yüksek bir artış olması, hızlı büyümeyi olumlu etkılemiş görünüyor. 1987 yılı programında bu noktaaçıklanırken, "1986 yılında imalat sanayii buyumesi, büyük ölçüde iç talepteki canlanmadan etkilenmiştir. 1986 yılında kamu harcamalarındaki arbş, gelir etkisiyle birlikte özel tüketim ve yatırım harcamalannı da arttırarak yurtıçi talebin canlanmasına neden olmuştur" deniyor. • İnşaat sektörundekı hızlı gelişme ve diğer kesimlerın hızlı gelişmesınden de etkilenen ticaret kesimındekı hızlanmanın da 1986 yılı büyüme hızını olumlu etkıledıği görülüyor. • Tarım kesimınde sağlandığı ileri sürülen çok yuksek üretim artışı ve yüzde 72'lık anormal buyume, yuzde 7.9'luk GSMH büyüme hızını sağlayan en onemlı faktörlerden bırını oluşturuyor. Bir yandan bu gelişmeler olurken, diğer yandan 1986 yılında Türkiye'nin ihracatında belırgin bir gerileme olduğu ve 1980 yılından beri sürekli artarak 1985'te % 15'ın üzerine çıkan ihracat/GSMH oranının, 24 Ocak kararlarından bu yana ilk kez gerileyerek, yüzde 13 dolayına düşeceğı tahmin ediliyor. 1986 yılında hızlı büyümenin nasıl sağlandığını anlamak için bu tabloya bakmak ve geçmişı hatırlamak yeterlı. 1986 yılında Türkiye bir kez daha, 1970'lerde ahştığımız şekilde fazladan dış kaynak kullanarak, kamu yatırımlarını pompalayıp iç pazarı canlandırarak, konut sektörüne ağırhk vererek ve tarımda "Allah'ın yardımıyla" çok lyı bir yıl geçırerek yuzde 7 dolayında bir büyüme hızınaerışmış bulunuyor. Çok övünüien dışa açdmanın, ekonomıde gerçekleştiği ilerı sürülen yapı değişikliğinin bu hızlı büyümeyle pek fazla ilgisı yok. işte bu nedenlerle hızlı büyümenin sürekli olacağını söylemek de çok zor. Ekonomide gerçek anlamda bir yapı değişikliği henüz gözlenmediği için hızlı büyümenin olumsuz etkileri hemen döviz dengesine ve enflasyon göstergelerine yansıyor. Bunu önlemek için kamu yatırımlarını ve iç pazarı daralttığınız zaman bu kez hızlı büyümeyi sağlayamıyorsunuz. Ayrıca 1986 yılında sağlanan fazladan dış kaynağı her yıl sağlamanız da kolay değil. Bu yüzden yüzde 78 dolayındaki bir büyüme hızı rakamının arızi bir rakam olarak kalması uzak bir olasılık gibi görunüyor. Nitekim hükümet de 1987 programında büyüme hızını yüzde 5 olarak belırlemiş bulunuyor. Türkiye ekonomisini yakından gözleyen dış çevrelerin uyanları da hesaba katılarak saptanan bu rakam Türkiye'nin gerçekleriyle daha uyumlu bir hedef olarak görunüyor Bu hedefle ılgilı olarak akla takılan soru ise şu oluyor: Hızlı büyümenin sağlandığı 1986 yılında bıle çoğu kimsenin yüzü gülmezken büyümenin yavaşladığı bir yılda yüzler nasıl bir hal alacak acaba? KOÇ YAT. PAZ.: Venmlilığı Koc Holding hisseleri kadar olmasa bile birincı pazann diğer kâğıtları ile kıyaslandığında kötü olmayan kâğıtlar arasında başı çekiyor. KORDSA: Değerlı ve verımli bır kâğıt. Kendı sektöründe şu anda tekel durumunda. Bu durumunu 1987 yılında da koruyacak. KORUMA TARIM: Ağustos ayında gösterdığı atakia borsayı altust eden bu kâğıt, şu sıralarda gösterdığı ımşçıkışlara rağmen dırencını koruyan bir kağıt görunumunde LASSA: Sulanmış sermayesinden ötürü henüz kendıni toparlayamamış havasında bulunan bu şirketin, sektör içindekı pazar payını gıderek fazlalaştırması gelecek açısından umut vaat ediyor. MAKİNE TAKIM: Bir zamanlar kimsenin yuzüne bakmadığı bu kâğıdın kısa bır zaman önce bedelsiz verdikten sonra fiyatının yenıden yükselmesı borsa gözlemcılerıni de şaşırttı. METAŞ: Verımliliği en düşük kâğıtlardan bin olan Metaş hisselennin önumüzdeki yıllarda atak yapacağına kesin gözuyle bakılıyor. özellikle yönetimin profesyonellere de redılmesi bu şirketin hisselermi daha da arttıracağa nenzer NASAŞ: Urettığı mamul ve yarı mamul madcjelerın çoğunda tekel durumunda olan bu şırketın hisselen, borsanın en durgun kâğıtları arasından sıynlmasına yeterlı olamadı. Umut bu yıla. OLMUKSA: Adına "SA" takısını taktıktan sonra pazarın vazgeçilmez hıssesı olan bu kâğıdın yaptığı anı ataklar kımı tasarrufçuyu memnun ederken kıminı de mutsuzluğa ıttı OTOSAN: Umutlan hep yeni bır bahara devretmeyi yaklaşık uç yıldan bu yana sürduren Otosan hisselerinın 1987 yılı içinde daha ıyı bır konumda olacağı öne süruluyor POLYLEN: Bursa'nın gözde kâğıdı Polylen'ın yeni bır atak daha yapması üzerine fiyatının daha da yükseleceği öne süruluyor. RABAK: Sermayesi değıl ama dolaşımdakı hisse açısından piyasamn en sulu kâğıdı Şu andaki değeri esas edennin altında bır görünum arzediyor. SARKUYSAN: Rabak hisseleri kadar piyasada yoğun bır dolaşımı olmamasından öturü fiyatı sürekli Rabak hısselennın üstunde seyredıyor. T. DEMİRDOKUM: Koç grubunun geçen yıl içinde en flaş kâğıdı. Ancak, geçen yıl gösterdiğı performansın aymsını bu yıl da gösterebılmesi bazı şartlann somutlaşmasına bağlı. T. İŞ BANKASI: Küçüklü büyüklü çoğu bankanın sermayelennı antırmasından sonra bu bankanın da aynı modaya uyarak sermaye arttırımına gıdeceğı, söylentınin dışında artık bır inanç oluşturmaya başladı T. SIEMENS: 19851986 yılı genel kurulunda umulanın altında bır temettu vereceğı haberınin kesınleşmesının bu hıssenin fiyatını ilk aylarda olumsuz etkılemesı muhtemel T. ŞİŞE CAM: 17 milyar ödenmış sermaye, 30 milyar kayıtlı sermaye tavanı Bu durumda bu hıssenın \enmlıhğı ne olur, varın siz hesap edın. Kredi faizlerini aşağı çekme yarısı ANKARA, (a.a.) Geçen hafta bazı bankalarda başlatnan kredi faizlerini geri çekme operasyonu tüm bankacılık sistemine yayılıyor. Kamu ağırlıklı bankalann başlattığı kredi faizlerinin düşürülmesi yarışında Ziraat Bankası iddialı görunüyor. Ziraat Bankası'nın tanm dışı kredi faizlerini 4'er puan duşürmesi ilke olarak benimsenmiş bulunuyor. Hafta başında banka yönetim kunılunca onaylanması beklenen kredi faizlerindeki değişiklikle bankanın en yuksek ticari kredi faizi yüzde 54 olacak. Edinilen bilgiye göre, yeni düzenlemeden sonra Ziraat Bankası'nın en düşük ticari kredi faiz oranı yüzde 50 olurken, ihracat kredi faizleri de yuzde 40'a kadar düşürtilecek. Ziraat Bankası'nın ihracat kredi faizlerinde geri ödeme zamanına göre uyguladıgı kademeli sistem uyarınca ihracat kredisinin bir ayda ödenmesi halinde faiz yüzde 40, 6 ayda ödenmesi halinde yüzde 50 olacak. Bankanın uyguladıgı sisteme göre ihracat kredilerinde ödeme süresi bir ay uzadıkça kredi faizi 2 puan artıyor. Ziraat Bankası yetkilileri, tarımsal kredi faizlerinin de düşiirulmesinin gundemde olduğunu, ancak bu kredilerin faizinde nasıl bir düzenleme yapılacağının önumüzdeki günlerde kesinlik kazanacağını kaydettiler. öte yandan Emlak Kredi Bankası'nın da hafta içinde kredi faiz oranlannı indirme kararı alması bekleniyor. a.a. muhabirinin edindiği bilgiye göre Emlak Kredi Bankası kredi faizlerini 23 puan indirecek. Geçen hafta Iş Bankası ve Vakıflar Bankası kredi faizlerini 2 puan aşağı çektiklerini açıklamışlardı. Halk Bankası da esnaflara yönelik kredilariyle, ticari kredilerin faizini duşurmuştu. Iibya'yla petrol pazarlığı ANKARA, (Cumhuriyet Burosu) Geçen yıl nisan ayında Libya tarafından desteklendikleri mahkemece saptanan teroristlerce Amerikan Subay Kulubüne duzenlenen saldırı girişimınin TurkLibya ilişkilerinde yol açtığı belirsizlikten sonra ilk kez Libya'dan bakan düzeyinde bir hukumet yetkilisi resmi ziyaret için Ankara'ya geliyor. Turk taratına Sanayi ve Ticaret Bakanı Cahit Aral'ın başkanlık edeceğı Karma Komisyon toplantısında Turkiye'nin 1987 yılında Libya'dan alacağı petrol miktarı, Türkiye'nin ihracatı ve Turk şirketlennin Lıbya'daki alacaklarının tahsili konulannda karar alınacak. Saksuki, Ankara'dakı temasları sırasında Başbakan Yardımcısı Kaya Erdem, Devlet Bakanı Kazım Oksa.v Çalışma Bakanı Mükerrem Taşçıoglu'nu makamlarında ziyaret edecek, aynca Hazıne ve Dış Ticaret Musteşarı Yavuz Canevi ile goruşecek. Saksukı'nın beraberinde gelecek heyette, Ankara'daki Halk Burosu Sekreterliği gorevinden ayrılmamış olmakla birlikte, bir suredır Lıbya'da Margap Belediyesi Halk Komıtesı Sekreterliği'nı yurüten Muhammed Abdulmalik de yer alacak. Hatırlanacağı gibı, nisan ayında Çankaya'daki Subay Kulubu1 ne duzenlenen saldırı girişimi TurkLıbya ilışkilerinde belirsizliğe yol açmış, bu arada ABD'nin Halk Burosu Sekreteri Abdulmalik'in sınırdışı edilmesi tabelinde bulunmasıyla birlikte ilişkelerde ciddi soru işaretleri ortaya çıkmıştı. Daha sonra TürkLibya ilişkilerinde sessiz bir doneme girilmış, ancak Libya Liderı Muhammed Kaddafi'nin Kurt ayrılıkçılarına destek veren bir açıklaması Ankara'da ciddi rahatsızhğa yol açmıştı. Uludağ ürünlerine zam n ursa, fa.a.) ErbakUludağ Meşrubat Sanayii AŞ MJ tarafından üretilen gazoz, kola, meyve suları ve tonik fiyatlanna yüzde 2740 arasında zam yapüdı. Zamlarla ilgili açıklamada bulunan ErbakUludağ AŞ Genel Müdürü Mehmet Erbak, son olarak 1986 yılı başında ürün fıyatlanm arttırdıklannı belirterek, "Girdi fiyatlanmn artışı ve nakliyede tonaj kısıtlamasından dolayı fıyatlarımızı yüzde arttırmak durumunda kaldık" dedi. Fiyat arttırımı uygulamasına bav bölgelerde hemen, bazı bölgelerde ise stoklann tükenmesinden sonra başlanacağını bildiren Mehmet Erbak, "Fiyat artışına rağmen, bazı ürünlerimizin fiyatı, diğer firmaların ürünlerinden yüzde 10 asağıda bulunmaktadır" dedi. DUNYAUan Pekin'de ilk borsa konomi Servisi Pekin'de ilk borsa hafta sonu açıldı. Borsanın ilk iki saatinde 550 milyon yuan'ın (149 milyon dolar) el değistirdiği bildihldi. Sinhuan haber ajansının verdiği habere göre, Çin Sanayi ve Ticaret Bankası tarafından çalıstınlan borsada para alım ve satım islemleri yanı sıra hisse senedi alımsatımı da yapılıyor. Borsanın ilk gününde 14 mali kuruluşun işlemlere girdiği ve çoğu seyirci oimak üzere birçok Çinti'nin açılısa büyük rağbet gösterdigi kaydediliyor. Habere göre, ilk günde genç bir kadın Pekin'in kenar mahallelerinde fabrikası olan kocasma 30 bin yuan (8 bin 100 dolar) tutannda hisse senedi aldı. Çin'de yıllık ortalama ücret bin yuan (270 dolar) dolaylannda. DOVIZKURLARI Dovızın Cınsı 1 ABD Doları 1 Avusrralya Doları 1 Avusturya Şılını 1 Batı Alman Markı 1 Belçıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florım 1 Isveç Kronu 1 Isvıçre Frangı 100 Italyan Lıretı 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Dınarı 1 Norveç Kronu 1 Sterlın 1 S Arabistan Rıyalı 5OC*KI«7 Dovız •Dovız Efektıf Efektıf Alış Satış Alış Satış 751 55 755 31 751 55 762 82 500 91 503 41 490 89 508 42 55 75 56 03 56 59 55 75 392 45 394 41 392 45 398 34 1886 18 95 19 14 18 48 103 66 104 18 103 66 105 21 11854 119 13 11854 120 32 347 54 349 28 347 54 352 75 111 71 112 27 113 39 111 71 468 11 470 45 468 11 475 13 56 38 56 66 57 23 55 25 475 66 478 04 466 15 482 79 2571 13 2583 99 2519 71 2609 70 102 67 103 18 100 62 104 21 1125 07 1130 70 1125 07 1141 95 200 41 201 41 196 40 203 42 Yunanistan'a 19 milyar dolar A tina (aja) Yunanistan'ın AET'nin çesitli fon ve ın. yardımlarından bu yıl sağlayacağı fınansman imkâmnın, geçen yıla oranla yüzde 68 oranında artarak 256 milyar drahmi (yaklaşık 1.9 milyar dolar) olacağı bildirildi. Bu miktar, AET'nin Yunanistan'a geçen yıl yaptığı ödemenin 105 milyar drahmi üzerinde bulunuyor. Ortak Pazar'ın Yunanistan'a bu yıl sağlayacağı 256 milyar drahmilik fınansman imkâmnın önemli bir böliimü, yeni uygulamaya konulan Akdeniz programlannda kullanılacak. Yunan'ıstan, uygulamaya koyduğu programı realize etmek için AET'den bu yıl alacağı 256 milyar drahminin 70 milyarını kullanacak. Yunanistan 1986 yılında da, AET'nin çeşitli fon ve yardımlarından 151.5 milyar drahmi sağlamıstı. 1985 yılında bu rakam 122 milyar drahmi düzeyindeydl DB40 Hisse Senedi FJyat Encteksi 28t.29 SERMAYE PIY4SASINDAN HAZIRLAYAN YENER K Y AA Yılın flaş kâğıtları: Çimsa, Türk Demirdöküm, Çukurova Oektrik 14039 DB40 EndeksVnde yılhk artış % 94.96 1985 mart ayından beri yürütraekte olduğumuz DB40 hisse senedi fiyat endeksinin 1.1.198631.12.1986 tarihleri arasında 140 9 puan alırken bu aralıklar içindekı yıllık artışı yüzde 94.96 olarak gerçekleşti. Bir öncekı yılın nisan ve aralık ayları içinde ise DB40 Endeksinin artışı yüzde 40.39 idı. Istanbul Menkul Kıymetler Borsası'nın açüması ile bırÛkte artış hızı yukselen DB40 Endeksinin aylık ortalama yükselmesı yuzde 7.91'e ulaşırken, 1985 yılında bu oran 4.48 olarak gercekleşmişti. DB40 Hisse Senedi Fiyat Endeksi'nın yıllık karşılaştırmalı tablosundan da görüleceği gibı, 1986 yılı ocakşubat aylarında olağanüstu bir gelişme gösterirken, onu ızleyen martnısan aylarında hafıf bir gerileme gözleniyor. Oysa, 1985 yılı nisan ayında ise endekste az da olsa bir artış meydana gelmiş. DB40 Hisse Senetii Ftyat Endeksi Hattalık Gelişimi 276 10 273 71 Kımi zaman 'bogalann' 'ayüan' yere yıktığı, kimı zaman da 'ayıların' 'boğaların' ustune çıktığı bir çağdaş borsa görünumunu az da olsa verebilen tstanbul Menkul Kıymetler Borsası'mn hisse senedi bırincı pazarında Çukurova Elektrik, Çimsa \e T Demırdökum, hisse senedi birincı pazarlarında gösterdıklerı üstun performanstan ötüru yılın flaş kâğıtları oldular. Borsanın endeks bazı olarak 100 aldığı yıllık endeksine göre, söz konusu hisselerden Çukurova Elektrik'ın 404 puana, Çımsa'nın 403 puana ve T. Demırdökum'ün ise 304 puana ulaşuklan gözleniyor. Bunların dışında yine 100 endeks bazına göre, 200 puamn üstunde gelişme gösteren diğer hısseler ise sırasıyla şunlardan oluşuyor: Makıne Takım, T. Iş Bankası (B), Sarkuysan, Arçelik, Koruma Tarım, Bagfaş, Rabak ve Akçımento. HİSSELERİN 1987 YILI FALLARI Her ne kadar yılın önemli olaylan hakkında somut 'kehanetlerde!' bulunan ulkemizin medarı iftıhan Dıyarbakırlı Gurcu Bacı kadar yapamasak bile bu haftaki yazımızda 1986 yılını ölçut alarak hısselerın 1987 yılında gösıerebileceklen performansı açıklamaya çalışacağız AKÇtMENTO: Bu hıssenın borsadakı ilk 15 bin lira olarak gerçekleşmesıne rağmen temmuz ayının sonuna kadar gerileme gösterdi. Ancak, bu aydan sonra başdöndürücü bir hızla gerilemesini surdürerek yılı 30 bin 750 lira olarak kapadı Uzmanlar bu hisse hakkında gelecek açısından şunu söyluyorlar Eğer, Çitosan'ın satmaya hazırlandıgı çımento fabnkalarından bır veya bırkaçını alabılır ve yenıden değerleme fonunu sermaye kaydettmrse fiyatının daha da yükseleceği göruşunde birleşıyorlar. Ama ya bunun tersi olursa' ANADOLU CAM: 1986 yılını verımli kapattığı sö>lenemeyen hisselerden bıri olan Anadolu Cam hısselennın, 1987 yılında sulanmış gibı görulen sermayesıne oranla daha iyi bır görünum göstereceği öne süruluyor kağıdın şu andakı fıyatırun diğer gübre hısselenne oranla daha duşuk olduğu da bir gerçek. BOLU ÇİMENTO: Geçen yılın ikinci yansında birıncı pazara gırmeye hak kazanan Bolu Çimento, son aylarda kendınden oldukça söz ettırdı. ÇEIİK HALAT: Hemen her borsa üyesınin, sağlamlığından öturü sempatı duyduğu bu kâğıt 1987'de de kendınden söz ettireceğe benziyor ÇİMSA: Çimento sektörunun sağlam kâğıtları arasında başı çeken hissesi olan Çımsa hısseleri, borsa endeksinde de görulduğu gibı 403 puanla ıkincılığı almı5 durumda. Bu hisse bu yıl da flaş kâğıt olma mtehğını koruyabilır. ÇUKUROVA ELEKTRİK: Spekulatıf amaçlı oyunların en yoğun olarak uygulandığı kâğıtladan bıri olan bu hisse geçen av içinde bır ara gerileme göstermesine rağmen yılın son haftasında yine kendıni toplayarak bırıncı pazarın "en birinci" kâğıdı olma nıtehğini korudu. birincı pazarına girmeye hak kazanan bu hısselenn, yukarıda belırttiğimiz Anadolu Cam, Aymar, Eczacıbaşı Yatırım gibi hisselerden buyuk bir farklılığı yok. ERDEMİR: Tek alıcılı hisse olmasından öturü fiyatı da bir yönde alıcının ısıeğıne göre inişçıkış gösteren bır hisse Ancak, eğer fonundakı bedelsızı sermaveye aktarırsa seyreylevın gümbürtuyu. GOODYEAR: Unıroyal'le bırleşukten soııra eskı değerınden biraz gerılere dılşen GoodYear hisselerinın 1987 yılı içinde biraz daha inış gösterdikten sonra yeni bır atak yapması mumkun. GÜBRE FABRİKALARI: Borsa açılmadan önce 4 bin lira fiyatı hemen hiç görmeyen bu hıssenin sermaye tezyidinden sonra bile fiyatının 4700 liraya çıkması, bu kâğıt ıçın ola^:nustu b:r atak olarak yorumlanıyot. GÜNEY BİRA: Ege bira ıçın söylenenlerin hepsi bu kâğıt ıçın de geçerlı HEKTAŞ: Bır zamanlar borsa dışı pazarın enflaşve en sağlam kâğıdı olan bu hisseler borsa açıldıktan son Biryaşına basan tstanbul Menkul Kıymetler Borsası'mn hisse senedi birinci pazannda Çukurova Elektrik, Çimsa ve TDemirdöküm hisseleri, borsanın endeks göstergelerine göre yılın flaş denilebilecek kâğıtları arasında başı çekerlerken, Makine Takım, TJş Bankası (B), Sarkuysan, Arçelik, Koruma Tanm, Bağfaş, Rabak ve A kçimento hisseleri de 290 ile 205 puan arasındaki artışlarla onlan izlediler. DÖKTAŞ: Koç grubunun Aymar'dan sonra olumlu sonuç gostermeyen ikinci kâğıdı olan Doktaş hisselerinın bu yıl içinde durgunluğunu üstunden atacağı öne süruluyor. ECZACIBAŞI YAT. HOLDİ.NG: Bedelsiz vereceğı söylemısının kesınleşmemesınden öturu kendınden beklenen sıçramayı bır turlu gösıeremeyen bu kâğıt için umut 1987'ye kaldı EGE BİRA: Bağlı bulunduğu holdıng bünyesındekı finansal krızın ve bağlı bulunduğu sektör içindekı pazar darlanmasının hısselerını psıkolojık yönden de etkılemesi uzerine bu kâğıtların önumüzdeki yılın ilk yarısında buyük bır atak yapamayacağına ışaret ediliyor. EGE GÜBRE: Borsanın ilk aylarında yaptığı olağanüstu ataktan sonra bır durulma görulen bu hıssenın bu yıl içinde de bekienmedık bır anda atak yapması mumkun. ENKA HOLDtNG: Yılın ilk yarısında hisse senedi ra aynı performansı gösteremedı. İZOCAM: Şu sıralardakı genlemesıne pek fazla önem verılmeyecek bır kâğıt Yılın ortalarına doğru yeni bır atağa kalkabılır. KARTONSAıN: Tevsı yatırımlarını tamamlayan bu şırketın hisselen bu yıldan ıtıbaren sektörel bır kriz olmadığı takdirde borsanın en sağlam kâğıtları arasına gırmeye aday. İZMİR DEMİR ÇELİK: Sahıbinın politık mısyonunun surmesı durumunda korkulacak bır şey yok. Politık ve polıtik olduğu kadar ıktıdarla kaim bir hisse senedi KAV: Koç grubunun kapalı kutusu. Şu sıralarda her ne kadar spekulasyonu yapılıyorsa da bu şirketın olağan genel kurulunu beklemekte yarar var KOÇ HOLDtNG: Eğe söylendiğı gibı sermayesını 50 mılyara çıkarırsa bu r ^seyı kimsenin tutmasına ımkân yok. Pazarın en dogurgan kâğıdı. Bu arada, yılın son haftası olan 26 aralık 2 ocak tarihleri arasında ise DB40 Endeksi, bir öncekı haftayı aratma>acak bıçımde bır gelişme göstererek yılı 5.03 puanlık kazanımla kapadı. Buna göre endeks 281.29 puana ulaşırken gelişme eğilımındekı hızı kaybetmeyecek göstergelerde bulundu demek yanlış olmayacaktır. ARÇELİK: Borsanın sağlamhğı tartışılmaz hısselerinden bin olan Arçelik hısselennın önumüzdeki yıllarda da değerını arttıracağına borsa gözlemdlen kesın gözüyle bakıyorlar. AY\L\R: 1985 yılında yıldızı parlamasına rağmen bu parlaklığını 1986 yılında gösteremeyen Aymar'ın, tevsı yatırımlarının 1986 yılında tamamlanmasından sonra bu yıl daha bir ılerı adım atacağı söylenıyor. BAGFAŞ: Yıla çok ıyı bır performansla başlayarak daha ikinci ayda 3880 lira fiyat gören Bagfaş hisselerının aynı performansı surdurememesı, beklentılerın tersıne gelişme göstermesinden kaynaklanıyor Ancak, bu YARIN: DtüVYA BORSALARI