Katalog

12 EYLÜL 1986 EKONOMt CUMHURİYET/11 TÜRKİYE'den SSK tstatistik Yıllığı'nda ücretler yer almadı ANKARA, (UHA) Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından her yü yayımlanmakta olan istatistik yılkğında bu yıl ilk kez olarak ücret ortalamalanna ilişkin rakamlar yer almadı. SSK yetkilileri ücret ortalamalanna ilişkin rakamlann hükümetin isteğj üzerine yıllığa konulmadığını bildirdiler. Hükümetin reel ücretlerdeki gerilemenin ortaya çıkmasını önlemek için böyle bir istekte bulunduğu öne sürüldü. Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından her yü en geç nisan ayında yayımlanan Sosyal Sigortalar Kurumu istatistik yülığı bu yü ancak ağustos ayı sonunda yayunlandı. Kurum tarafından daha önceki yıllarda yayımlanan istatistiklerde ücret ortalamalanna üişkin geniş bilgiler yer alır, ülere göre ücret ortalamalan kadın ve erkeklere göre ücret ortalamalan ve sektörlere göre ücret ortalamalan aynntüı bir biçimde gösterilirdi. Bu yü yayımlanan 1985 yüı istatistiklerinde ise bu tür rakamlara yer verilmedi. Kurumun bu yü yayımlanan 1985 istatistik yühğında daha önceki yülara göre yer almayan bir diğer konu da prim alacaklarma ilişkin rakamlar oldu. SSK yetkililerinden alınan bügiye göre bu rakamlann yayımlanmaması hükümet tarafmdan istendi. Hükümetin kuruîndan böylesine bir istekte bulunmasının nedeninin de reel ücretlerdeki gerilemenin ortaya çıkmasını engeüemek isteğinden kaynaklandıgı bildiriliyor. Belediye yatırınılarında 30 kata varaıı artış Cç büyük şehir belediyesinin toplam harcamalan, 1986 'da 770 milyar liraya ulaşacak. 1983 yılında bu rakam 62 milyar lira düzeyindeydi. Belediyelerin yatınm harcamalarındaki önemli sıçrayış, ulusal bütçeden bu kurumlara aktanlan gelirlerin artışma paralel gelişme gösterdi. 1986 yılında belediyelere bütçe vergi gelirleri üzerinden toplam bütçe harcamalarının dokuzda biri düzeyinde kaynak aktarılacak. Ekonomi Servisi Büyükşehir belediyelerinin yatınm harcamalan son üç yılda 30 kat gibi dev bir artış gösterdi. lstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin 1983 yılında 10 müyar lira olan yatınm harcamalan toplamı 1986'da 340 milyar liraya ulaşırken, diğer büyükşehir belediyelerinin harcamalannda da olağanüstü artışlar oldu. Büyükşehir belediyelerinin yatırım harcamalarındaki bu önemli sıcrama ulusal bütçeden alınan payın da hızla artışına paralel olarak gerçekleşti. Özal hükümetinin büyükşehir belediyelerine "eli açık" davranması sonucu belediyelere ulusal bütçeden aktanlan kaynaklarda da büyük ilerleme görüldü. ANSeçim yapılacak illerin belediye butceleri (milyar TL.) 9wwl 1M3 10.2 2.5 8.7 0.9 0.7 1.1 0.9 0.3 0.1 0.1 Ankara, tstanbul ve Izmir'de belediye yatınm harcamalan patlama yaptı EKONOMİ OSMANULAGAr NOTLARI Yeni 12 Eylül'ler Önlenebilir mi? Bugün 12 Eyiül. Türkiye'deki son askeri müdahalenin üzerinden altı yıl geçmiş ve şu anda ülkeyi siviller yönetiyor. Ama son biriki haftada yaşanan olaylara gösterilen tepkilerin de ortaya koyduğu gibi "ask&ri müdahale olasıhğı" Türkiye'nin gündeminden çıkmış değil. Ülkede yaygın ve açık bir toplumsal huzursuzluk belirtisi yokken bile, birkaç önemli terör olayının yaşanması, hemen pekçok kimsenin "ne oluyor, eski gunlere mi dönülüyor, siviller gene bu işin üstesinden gelemeyecek mi?" gibi sorular sormasına yol açabiliyor. Askeri yönetimin hedefi olmuş bazı politikacıların kendi sorumluluklarını göz ardı ederek askeri yönetimleri hedef alan suçlamalarda bulunmalan ve bu suçlamaların yol açtığı tepkiler, örneğin Sayın Cumhurbaşkanı Evren'in 30 ağustos konuşması, "acatoa'iar yaratıyor. 12 Eylül dönemine ilişkin kitaplar büyük ilgi görüyor. Ben de ekonomi yorumculuğunun sınırlannı biraz zortamak pahasına "günün mana ve ehemmiyeti" konusunda aklıma takılanlan kâğıda dökmeye çalışacağım. Sanırım her şeyden önce "12 Eylül"ü doğru tanımlamak, ne ojup ne olmadıgını kavrarnak gerekiyor Hasan Cemal'in 12 Eytül dönemi notlannın birinci cildini oluşturan "Tank Sesiyie Uyanmak" kitabı gibi bir gecede okunuveren "Demokrasi Korkusu" kitabında dönüp ddaşıp vardığı nokta bu açıdan çok önemli. Askeri yönetim olayına hiç de sempatiyle yaklaşmayan Hasan Cemal, kitabının çeşitli yerlerinde sivil yönetimin ülkeyi 12 Eylül'e getirmedeki sorumluluğunu hatırlatıyor. Hasan Cemal'in rahmetli Turan Güneş'in not delterinden yaptığı alıntı ise, bu konuda samimi bir politikacının çok anlamlı itirafı nitelığinde. Ecevit hükümetinin sıkıyönetim ilan etmek zorunda kaldığı 1978 yılı aralık ayında şöyle demiş Turan Hoca: "1950'den beri siyaset adamlanmızın isteyerek, istemeyerek, bazen hükümet bazen idare planında Silahlı Kuvvetiere muhtaç olmasıyla anlatmaya çalıştığım şey şuydu: Yâ normal düzenle ülkede düzeni sağlayamadığımız için sıkıyönetim ilan ed'h yoruz, asayişi askeriere bırakıyoruz. Tabii işin içinden çıkamadığımız için bunu isteyerek yapıyoruz. Ya da biz istemesek bile, işleri öyte bir noktaya getiriyoruz ki, askeıier iktidara el koyuyorlar..." 12 Eylül 1980'de askerierin yönetimi "ele geçirdiklerini" ya da iktidara "el koyduklannı" söylemek bile kolay değil. Sanki sivillerin yönetimi askerlere "devretmeleri" söz konusu. 12 Eylül yönetiminin hemen hiçbir tepki görmeden kolayca benimsenmesinin, 12 Eylül öncesi döneme damgasını vuran siyasilerin ve siyasi partilerin, 12 Eylül sonrasında uğradıklan muamelenin fazla tepki yaratmamasının nedenlerini de herhalde burada aramak gerekiyor. Halkın ve kamuoyunun nabzını dikkatle izleyen askerierin tam bu noktada müdahaleyi gerçekleştirmeleri, "olmuş meyveyi" ağaçtan koparmaları da kuşkusuz raslantı değil. O halde sorulması gereken soru Türkiye'de sivil yönetimlerin işleri neden bu noktaya getirdiği sorusu. Bu sorunun cevabı birkaç başlık altında toplanabilir gibi görünüyor. Birincisi Türkiye gibi bir ülkede gerçek anlamıyla "iktkjar" olmak, toplumu yönlendirmek kolay bir şey değil. Bir yandan henüz yandan fazlası kırsal kesimde yaşayan 50 milyonu aşkın insanın hızlı bir değişimdönüşüm ve "modernleşme" süreci içinde, artan taleplerini karşılamak; farklılaşan toplum kesimleri arasındaki çatışmaları uzlaşma yoluyla çözmek sorunu var. Diğer yandan jeostratejik konumu açısından kritik bir noktada bulunan Türkiye'nin, dış güçlerin hesapları arasında kendisine en uygun yolu bulması ve bu yolda ilerlemeyi başarması sorunu var. İkincisi, Türkiye'de sivil kurumların ve özellikle siyasal kuruluşların hızla değişen ve farklılaşan bir toplumun talepleri doğrultusunda kendilerini gelistirebüdiklerini, bu talepleri karşılayacak çözümleri üretebildiklerini söylemek de kolay değil. Sivil toplum ve demokrasi kültürü zaten fazla köklü olmayan bir toplumda, hızlı degişimin yarattığı çelişki ve bunalımların çozümünde hangi genel kurallara uyulacağı konusunda da bir fikir birliği, bir "consensus" olmayınca işlerin çığnndan çıkması kolaylaşıyor. Çözüm üretemeyen siyasilerin suçu birbirlerine yıkmaya çalışarak çatışrnaya girmeyi yeğlemeleri, sivil yönetimleri tükenme noktasına götürüyor. Ûçüncüsü, Türkiye'de etkili noktalarda bulunan siviller "işler çok sarpa sararsa askarier nasıl otea duruma müdahale eder" düşüncesiyle sivil yönetimin tükenişini gördükleri halde, buna seyirci kalabiliyorlar. Hatta bunlardan bazıları askeri yönetim döneminde kendi ağırlıklarının artacağını, yıldızlannın parlayacağını düşünerek böyle bir olasılığı el altından destekleyecek tarzda davranabiliyorlar. Özellikle büyük sermaye kesiminin demokrasiye sahip çıkma konusundaki gönülsüzlüğü de bu oluşuma katkıda bulunuyor Sivil kesimde bu özellikler dikkati çekerken, askerierin "başka çarenin kalmadığı" durumda ülkenin yönetimini üstlenme konusunda kendilerini hızla geliştirdikleri görülüyor. 27 Mayıs 1960, hareketiyle 12 Eylül hareketi arasındaki farkiar bu gelişimi açıkça ortaya koyuyor. • ! Türkiye'de yeni '12 Eylül'lerin olması istenmiyorsa her sey^ den önce sivil kesimin laf üretmekten vazgeçip çözüm üret, meye başlaması ve yalnızca sivillerce oynanacak oyunun kurallarım iyice belirleyip bu kurallara uyması gerekiyor. • Gelir dağılımını hızla bozarak toplumsal kesimler arasında' ki uçurumların derinleşmesine yol açan bir ekonomi politikast. izleyen, "oyunun kurallan"ru biraz keyfi belirleme eğiliminde. olan ve zora geldiğinde başkalarının gölgesine sığınan Özal. iktidannın bu konuda çok yapıcı davrandığını söylemek ise neyazık ki olanaksızdır. , im 339.0 69.0 43.1 5.3 3.6 3.4 2.7 2.2 1.8 0.3 btaato Ariora fa* ktaafea ZaagaMak SHM tatataa M*to Btaftl Kaynak: DSnya Gutteaİ İTO: Toptan fiyatiar binde 4 artü Ekonomi Servisi tstanbul Ticaret Odası, tstanbul'da ağustos ayında toptan eşya fiyatlannın binde 4 oramnda yükseldiğini duyurdu. Ağustos aylanru esas alan 12 aylık artış yüzde 25.2 olurken, yühk ortalama artış da yüzde 31.2 oramnda gerçekleşti. Geçen yıl bu rakam yüzde 45 düzeyinde idi. İTO'ya göre hayvani gıda maddelerinde yüzde 2.5 ve meyvelerde yüzde 3.6 yükseliş oldu. Zahire ve hububat endeksinde binde 7, sınai yaglarda yüzde 4 azalma gerçekleşti. Aynca inşaat malzemeleri gnıbunda yüzde 3.4 artış izlenirken, gnıba giren mallardan kireç ve kereste fiyatlarında artış gözlendi. 1983 37.3 19.1 15.6 3.3 2.8 3.4 3.6 1.7 0.7 0.4 1M6 523.1 162.6 84.2 15.8 11.7 11.4 14.1 7.4 4.5 1.3 TOBB bünyesinde Dış Ekonomik tlişkiler Kurulu oluşturuldu ANKARA, (ANKA) Türkiyc Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı AH Coşkun, Türkiye'nin yabancı ülkelerle ekonomik Uişkilerinin geliştirilmesi ve ortak girişimlere zemin hazırlanması amacıyla TOBB bünyesinde "Ehş Ekonomik tlişkiler Kurulu" oluşturulduğunu açıkladı. Kurulun başkanhğmı TOBB Başkaıu'nın, genel sekreterliğini de TOBB AK Coşkun Genel Sekreteri'nin vürüteceği belirtüdi. Kurul, dış ekonomik ve ticari işbirliğinin geliştirilmesinde, devlet ve özel sektör kunıluşlanna da yardımcı olacak. 80 kişiden oluşacak kurulda TOBB Konsey ve Yönetim Kurulu üyelerinin yanı sıra TtSK, Ziraat Odalan, Üçaat MiiteaJıhitleri Blrtigi, TÜSİAD, YASED, KV, thracatçılar Birtigi, Dış Ticaret Deraegi yetkilileri ve ekonomik ilişkilerde deneyunli kişüerden seçUecek şeref üyeleri de yer alıyor. Bu arada Türkiye ile diğer ülkeler arasındaki ekonomik ilişkilerin geüştirilmesi ve sağlıklı bir yapıya kavuşturulması amacıyla iş konseyleri kunılmasımn kararlaştınldığı da belirtüdi. llgüi işkolundaki işadamlanndan oluşacak ve özel bütceye sahip olacak konseyler, özellikle ilişki içinde olduklan ülkelerle yeni çahşmalar yapacak ve ülkenin uluslararası platformlarda en iyi şekilde tamtımını sağlayacak. KA Ajansı'nın yaptığı hesaplamalara göre hükümetin bütçe vergi gelirleri üzerinden belediyelere aktardığı para yü sonunda bütçe harcamalannın dokuzda biri düzeyine varacak. Yapılan hesaplamalar belediyelere 1986 yüı vergi gelirlerinden aktanlan paranın yıl sonunda yaklaşık 873 müyar linüık bir büyüklüğe erişeceğine işaret ediyor. Belediyelere bütçe gelirlerinden aktarılacak olan paranın 206.2 milyar liralık bölümünün yalnızca Ankara, Izmir ve tstanbul belediyelerine gideceği belirlendi. Büyükşehir belediyelerinin yönetimi hakkındaki yasaya göre ise büyükşehir belediyelerine bulunduklan ilden toplanan vergilerin yüzde 5'i aktarılıyor. Bütçe vergi gelirlerinin yaklaşık yüzde 6O'hk bir bölümünün büyük illerden tahsil edildiği dikkate alındığında büyükşehü belediyelerine yapılan aktarma tüm vergi gelirlerinin yüzde 3'lük bölümüne denk geliyor. 1987 yıh bütçesi için öngörülen 8 trilyon 300 milyar liralık vergi geliri baz ahndığında ise belediyelere gelecek yıl bütçeden 1 trüyon 351 müyar liralık bir kaynağın transfer edileceği hesaplanıyor. Sadece üç büyükşehir belediyesinin 1987 yıh vergi gelirlerinden alacağı pay ise yaklaşık 290 müyar lira düzeyine ulaşacak. Öte yandan belediyelerin kamuoyunda çeşitli tartışmalara yol açan harcamalannın özellikle son üç yılda izlediği grafiğe bakılınca çok daha şaşırtıcı bir tablo gözler önüne serihyor. Üç büyükşehir belediyesinin 1983 yüında 62 müyar lira olan toplam harcamalan 1986 yılında 770 milyar liraya çıktı. Kuşkusuz belediye harcamalannın en büyük bölümünü de yatınm harcamalan oluşturdu. lstanbul Belediyesi üç yıl önce 10 müyar liralık bir yatınm harcaması gerçekleştirirken bu yıl içinde yatırım harcaması miktannın 30 katın üzerinde bir artış göstermesi bekleniyor. Aynca 1983'te toplam harcamalann en büyük kısmım personel ve diğer giderlerin oluşturduğu "cari harcamalar" oluştururken 1986'da yatınm harcamalan cari harcamalan kat kat aştı. Bu durum hem İzmir, hem de Ankara Büyükşehir belediyelerinde de gözleniyor. Ankara Belediyesi'nin 1983 yılında cari harcamalan Ue yatınm harcamaları arasında 6 katlık bir fark varken, 1986'da bu fark kapandı. Ankara Büyükşehir Belediyesinin yatırım harcamalan ise 2.5 müyar liradan 70 müyar liraya çıkarak 30 katlık dev bir yükselişe konu oldu. İzmir Büyükşehir Belediyesinin toplam harcamalan aynı sürede 5 kath bir sıçramayla 15.6 milyar liradan 84 milyar liraya, yatırım harcamalan da 6.6 milyar liradan 43 milyar liraya çıktı. Mışlı Japon ihraeıyla ticaret fazlasuıı eritme Japon Ticaret ve Sanayi Bakanlığı tarafından hazırlanan bir rapora göre, Avustralya, Yeni Zelanda gibi ülkelere gönderilecek yaşlı Japonlar beraberinde döviz de götürerek yurtdışına çıkan paranın artmasına yardım edecekler. Asıl \atani görev', ihraç edilen bu yaşlı Japonların akrabalarına düşecek. Ekonomi Servisi Yenin dolar karşısında yükselmesiyle ihracata dayah ekonomisi yara alan Japonya, uzun süredir uğrunda çabaladığı tüketim patlamasına da bir türlü ulaşamayınca çareyi Uginç yöntemlerde aramaya başladı. MITI olarak büinen Japonya Ticaret ve Sanayi Bakanhğı hazırladığı bir raporda, söz konusu sorunlann çözümü için, "yaşlı Japonlann ihracı" ve tüm devlet dairelerinin "yeniden dekorasyonn" gibi, alışümamış uygulamalar öngördü. Ekonomi gazetesi The VVall Street Journal'da yer alan nükteh bir dille kaleme alınmış bir yazıya göre, büinen ekonomik önlemlerle dış ticaret fazlasım bir türlü frenleyemeyen, buna karşüık ihracata dayah ekonomisi olumsuz yönde etküenen Japonya bu sorunu "yaşlı vaundaşlannı" ihraç etmekle çözümlemeyi hesaphyor. MITI'rün öngördüğüne göre, Avustralya, Yeni Zelanda gibi ülkelere gönderilecek yaşh Japonlar beraberlerinde döviz de götürerek yurtdışına cıkan paranın artmasına yardım edecekler. Bundan sonra asıl "vatani görev" bu ihraç edüen yaşh Japonlann akrabalarına düşecek. Çünkü, aüe bağlan güçlü olan Japonlar gurbetteki yakırüannı ziyarete gidecek ve bol bol harcama yapacaklar: Böylece, Japonya'nın fren nedir bümeyen dış ticaret fazlasına gem vurulmuş olacak! Japonya hükümetinin bir türlü arttıramadığı iç tüketim için bulduğu çare ise devlet eliyle yürütülecek. MITI yetkilüerinin "Pek boşumuza ghmiyor" dediği Japon devlet dairelerindeki gri bankolar ve raflar yenileriyIe değiştü'üirken, baştan başa modern cihazlar yerleştirüecek. MITI bu yolla, okyanusun ötesindeki ABD halkında görüp de gıpta ettiği, ancak bir türlü kendi halkına benimsetemediği tüketün eğihmini devlet eliyle yaratmış olacak. MITI, üçüncü önlem olarak da işçi çıkarmalannı öngörüyor. Gazete yazısında "Digeıierinin yanında pek Uginç göriinmüyor" Ağustos fazlası 7.5 milyar dolar Altın geri çekiliyor Ekonomi Servisi Dünya borsalannda altın fiyaüan dün 15 dolara varan düşüş göstererek 405 dolar düzeyine indi. Kapabçarşı'ya da yansıyan düşüş eğUimi sonucu Cumhuriyet Altını 1000 lirahk değer kaybıyla 69 bin liraya geri çekildi. Altın fiyatlanndaki gerileme platin fıyatlanmn dış borsalarda hızlı bir değer kaybına uğramasından kaynaklandı. Amerikan Dolan ise dün uluslararası döviz piyasalannda hafif bir yükseliş kaydetti. Dünkü işlemlerde dolar Alman parası karşısında 2.06 marka eşit değer gördü. Serbest piyasa diye büinen Tahtakale'de ise dolar önceki gün olduğu gibi yine 715 liradan alıcı buldu. Markın değeri de 347 liraya ulaştı. Ekonomi Servisi Japonya'nın dış ticaret fazlası geçen ay 7.5 milyar dolar olarak gerçekleşti. Japonya Maliye Bakanlığı bu rakamın 4.4 müyar dolarhk bölümünün ABD'ye yönelik olduğunu açıkladı. Geçen yılın aynı döneminde gerçekleşen 3.5 müyar doların iki katını geçen Japonya dış ticaret fazlası, aynı zamanda bugüne kadar kaydedüen üçüncü en büyük fazla oldu. Bakanlık açıklamasında, ihracatın altı aydır kademeli olarak gerilediği ifade edildi, ancak ağustosta geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 21.1 artış gerçekleştiği belirtüdi. Japonya'nın ağustos ithalatı ise, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10.3 geriledi. denüen bu yönteme göre firmalann işçi çıkarmalan teşvik edüecek. MITI yetkilileri, bu yolla yeni işsizler yaratılmayacağını ifade ederek, işçi çıkarunlannın bazı ihracata dayah üretimde çalışan firmalar için düşünüldüğünü, bu firmalann günün koşullanna uygun yeni alanlara kaymalan durumunda eski işçüerini yeniden işe alabileceklerini beürtiyorlar. İşçi çıkarımlanmn da teşvik edüeceği ihracata dayah fırmalar, yeni alanlara geçebilmeleri için 72.9 milyon dolarhk fon Ue desteklenecekler. "Ekonomik Yapısal Dflzenlemeler Fonu" adını alacak bu kaynak, fırmalann toplu işçi çıkanmı sırasında ödeyecekleri tazminatlar için kredi olarak kuüamlacak. MITI'nin raporundaki diğer bölümlerinde ise her yıl 1.3 müyar dolarhk petrol, 10.8 müyar dolarhk da az bulunur maddelerin stokuna gidilmesi, ya da bilgisayar okullannın arttınlması gibi önerüer bulunuyor. Hazine 9 aylık bonoda başarılı ANKARA, (ta.) Hazine, ihaleli menkul değer satışlannın 36. haftasında satışa sunduğu 60 milyar lirahk 9 ay vadeli Hazine Bonosu'nun büyük bölümünü sattı. Hazine, bu hafta 46 milyar 800 milyon liralık 9 ay vadeli Hazine Bonosu satışını gerçekleştirdi. 6 ay vadeli bono ve 1 yühk tahviller bu hafta satışa sunulmadı. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlıgı Basın Müşavirliğinden verüen bügiye göre, ihalede, Hazine Bonolan'nın ortalama faizi 9 ayhk yüzde 38,95 oldu. Hazine, geçen hafta 44 milyar 200 milyon liralık 6 aylık Hazine Bonosu satmış, bunun ortalama faizi ise 6 ayhk yüzde 24.71 olmuştu. ö t e yandan, Hazine, bu hafta ile birhkte yılbaşmdan bu yana satışa sunduğu 1 trilyon 698 milyar lirahk tahvil ve bononun, toplam 1 trilyon 159 milyar liralık bölümünü satmış oldu. ANKARA, (ANKA) Türkiye'nin AET'den yaptığı ithalatta uygulanması gereken yüzde lO'luk vergi indirimi yeniden ertelendi. Bakanlar Kurulu'nun Resmi Gazete'de yayımlanan lcararına göre Türkiye Ue AET arasındaki imzalanmış bulunan katma protokol gereğince ithalat gümrük vergisi üe buna benzer vergi ve resimlerde 1986 yüında 22 yılhk listede yapılması gereken alüncı yüzde 10luk indirim, 1 Ocak 1986 tarihinden geçerli olmak üzere ertelendi. 22 yılhk listede 1976 yıhna kadar her biri yüzde 5 ohnak üzere iki kez indirim yapılmıştı. 1976'dan bu yana ise sürekli erteleme karan ahnıyor. Söz konusu listenin 1997 yüı başında "sıfırlanması" gerekiyordu. AETden ithalatta %10 indirim ertelendi Kapasite kullanım oranı temmuzda yüzde 100'e ulaştı Otomobü ürethni tam yol Ueri Ekonomi Servisi Otomobü sanayiinde kapasite kullanımı temmuz ayında yüzde 100"e ulaştı. Aynı ay içinde kamyon ve traktör üretimleri gerilerken, diğer araçların üretimlerinde yüzde 22 ile 153 arasında artış kaydedildi. Tüm sektörde geçen yılın temmuz ayına göre yüzde 7'lik üretim artışı gözlenirken, ilk yedi aylık karşılaştırmada üretim artışı yüzde 1 olarak gerçekleşti. Otomotiv Sanayicileri Derneği, temmuz ayı üretim ve kapasite kullanım verilerini yayımladı. Otomobilde kapasite kullanımı temmuzda yüzde 100'e ulaşırken, aynı ay içinde üretimi yüz DÜNYA'dan Arjantin, 10 milyar dolarhk borcu erteletti Ekonomi Servisi Arjantin, 1986 yüı içinde vadesi dolan toplam 10 müyar dolarhk dış borç ödemesini erteletmeyi başardı. Borç erteleme anlaşması Arjantin hükümet yetkihlerinin Washington'da alacakh bankalann temsilcüeri, IMF ve ABD Maliye Bakarüığı yetküüeriyle yaptığı görüşmeler sonunda gerçekleştirildi. Ertelenen borçlann 7.5 müyar dolarhk kısmı bu yıl vadesi dolan orta ve uzun vadeli borçlardan 2.5 milyar dolarhk bölüm ise kısa vadeli borçlardan oluşuyor. Aynca ertelenen 7.5 milyar dolarhk dış borcun 5.6 müyar dolarhk kısmı 320 uluslararası bankaya ait bulunuyor. İlk yedi ayda üretimi yüzde 8 azalan kamyonda üretim düşüşü temmuzda yüzde 18'e ulaştı. Kamyon üretimindeki gerileme Ortadoğu'daki du'um ve iç piyasada durgunluk yaşanmasına bağlandı. de 52 gerileyen traktörde kapasite kullanımı da yüzde 27 oldu. Daha önce şirketlerden ahnan verilere göre otomobilde toplam üretimin 8 bin 306 adet olduğu belirlenmişti. Böylece ilk yedi ayda 48 bin 419 adet otomobü üretim rakamına ulaşıhrken, yedi ayda yüzde 73 ile ikinci büyük kapasite kullanımına sahip olan minibüste toplam üretim 4 bin 484 olarak gerçekleşti. İlk yedi aylık verilere göre, üretimlerinde yüzde 32 artış görülen otobüste, kapasite kullanımı da yüzde 56 oldu. İlk yedi ayda üretimi yüzde 8 azalan kamyonda, temmuz üre"timi de yüzde 18'e düştü. OSD'nin yaptığı değerlendirmeye göre, kamyon üretimindeki gerileme, Ortadoğu'daki durum ve petrol fiyatlanndaki düşüşler dolayısıyla meydana geldi. OSD ve üretici firmalann yetkilileri kamyon piyasasında yaşanan kriz ve önerdikleri önlemler konusunda a.a. muhabirine şunları söylediler: Nejat Emirti (OSD Genel Sekreteri): "Son birkaç aydır, transit taşımacüığın gerilemesi, İranIrak pazarmda çalışma imkânının kalmaması, iç pazarda da işlerin artmaması navlunları çok düşürdül' Ziya Özkan (BMC Genel Müdürü): "Piyasada yaşanan krizin en büyük nedeni tranIrak savaşı. Bu pazara çalışan 9 bin araç yurtiçine döndü. Türkiye'nin bir yılhk kamyon ihtiyacı ise 10 bin adet. KJSA... KISA... OTOMARSAN'ın DaimlerBenz lisansı ile üreteceği Mercedes kamyonlam lun reklam işini Ftümar Reklam Ajansı üstlendi. Fulmar aynca Banat Fırca ve Plastik Sanayi'nin 198687 reklam işlehni de aldı. SÜMERBANK'ın okul gereksinimlerinde çeşitleri çoğaltüğı ve kaliteyi yükseltti|i bildirilerek önlüklerin piyasa fiyaüanndan yüzde 25 daha ucuz olduğu öne sürüldü. Sümerbank'tan okul gereksiniıni için alışveriş yapanlaıa aynca 3000 liralık "annagan paketi" verildıgi açıklandı. AYMAR Yağ Sanayii sermayesini 1.4 milyar liradan 2 müyar liraya çıkardı.' Şirketin 1985 yılından kalma kâr paylannın ödenmeşne 10 eylülde başlandığı bildirilerek nakit karşılığı çıkanlan hisse senetlerinden rüçhan haklarının kullamlmasından sonra kalan bölümün 8 ekimde satışa sunulacağı açıklandı. Çin'de özel sektör dergisi inChina's rst general business rnagazire .A S^ 5J 12 EYLÛL 1986 TARİHİNDEKİ DÖVİZ KURLARI T.C. ZtRAAT BANKASI DÖVİZ WJŞTL SATIŞTL. 695.89 709.80 425.46 433.96 47.86 48.82 335.57 342.28 16.21 16.53 8864 90.42 102.56 104.61 297.51 303.46 98.96 100.93 412.91 421.17 48.22 49.18 442.80 451.65 497.33 507.27 2355.14 2402.24 93.23 95.09 1029.70 1050.29 183.81 187.48 SJ \V DÖVİZ KURLARI Dövizin Cinsi 1 ABD Dolan 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 İsvoç Kronu 1 isviçre Frangı 100 italyan Lireti 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinarı 1 Sterlin 1 S.Arabistan Riyali Döviz Alış 689.00 425.46 47.39 332.25 16.05 87.77 101.55 294.57 98.96 408.83 48.22 442.80 2355.14 1019.51 183.81 Döviz Satış 702.78 433.97 48.34 338.90 16.37 89.53 103.58 300.46 100.94 417.01 49.18 451.66 2402.24 1039.90 187.49 Efektif Efektif Al,ş Satış 689.00 709.67 404.19 438.22 48.81 47.39 332.25 342.22 16.53 15.25 90.40 87.77 101.55 104.60 294.57 303.41 98.96 101.93 408.83 421.09 49.67 45.81 420.66 456.08 2237.38 2425.79 1019.51 1050.10 174.62 189.32 A BORSA'NIN İÇENDEN M¥M <wı Dtaki Dtakl 1 0un alırnı satımı ^^Ş*5? 1 yapılan hisse senetlerıH^M Bajta* mn FtMkatan (Y) Hrtrta»(Y) brif D « * Çalk (E) btCM (RHâ) KartMSM (E) Itoç W n « (Y) tort» U«W(BK) Otosan Sadunrsaa T.iş Baakası (B) T^ttnam (E) T.Şİ9* Csfli Ekonomi Servisi Çin'de "ilk kez" gerçekleşenlere her gün yeni iKTnmnoım «uantss AHD uuuetmaa \ bir şeyler ekleniyor. Bu kez de Çin Halk Cumhuriyeti'nde "Uk kez" bir iş ve ekonomi dergisi çıkanlacak. "Uluslararası tş, ve Işletmecilik" adh dergi, ABD'nin ünlü haftahk ekonomi dergüerinden "Busüıess Week" Ue ortak olarak yayımlanacak. Söz konusu dergide, Busüıess Week'te yer alan yazılann Çinceye çevrilmiş örnekleri bulunacak. Çince dergi çıkarma projesi, ABD'de geniş bir yayınlar zincirini ehnde tutan McGravvHill'in girişimiyle gerçekleştirildi. McGrawHül'in Çince derginin çıkışını duyuran ilanında tüm Batı dünyasına seslenilerek, "Şimdi artık bir Çin iş dünyası dergisine de reklam verebüirsiniz" denildi. DÖVİZİN CİNSİ 1 ABODOUm 1 AVUSTMLYA 00URI 1 AVUSTWYA Şktil 1 IAT1 ALMAN MAMCI IBELÇİKAHUmi 1 OMriMAÜKA KMNHI 1 RUUKIZ HUNe 1 MOUAIDAH0RM itSVEÇKIIOM 11SVKtt H t t M I 100 tTALTAN ÜRETİ 100 JAPON YENİ IKVVEYTOİNAM 1 MMVEÇ KRONB 1 STERÜN 1 S. ARABİSTAN «İYAÜ EFEKTİF MJŞTl. SATIŞTI. 695.89 730.68 404.18 446.73 47.86 50.25 335.57 352.35 15.40 17.02 88.64 93.07 102.56 107.69 297.51 312.39 98.96 103.90 412.91 433.56 45.80 50.63 420.66 464.94 472.46 522.19 2237.38 2472.89 88.56 97.89 1029.70 1081.19 174.61 193.00 M ftyst M ytkMk fıyjt MMni MK. kâ*S\ 3.600 1560 2500 1265 5940 2 600 1.895 a755 1500 1.225 2.700 2.355 8.125 1 260 ÇAPRAZ KUR 1 ABO DOLARI 2.0737 B Alman Markı 6.7848 Fransız Frang* 2.339 Hollanda Florini 1 6852 İsviçre Frangı 1428 87 italyan Lıretı 155.60 Japon Yeni 3.7484 S.Arabistan Riyali 1 Sterlin 1.4797 ABD Dolan ALTIN GÛMÛŞ ALIŞ Macaristan'da ticari bankalar kuruluyor Ekonomi Servisi Macaristan 1987 yılında 5 ticari banka açmayı planbyor. Ticari bankalann kâr etme temelinde ülkede mali sektörün gelişimine yardımcı ohnası amaçlanıyor. Resmi haber ajansı MTI ticari banka kurulmasımn ülkede 1968'den bu yana süren "ekonomik reform süreci"nin bir parçası olduğunu belirtti. Beş ticari bankanın denetimi Merkez Bankası tarafından yürütülecek. SATIŞ 69 000 85 000 Cumhuriyet 68.000 80.000 bntr Oaalr Çeik (Y) 1 250 T.H Baskası (BK) 2.350 RHÜ: Rüçhan Hakkı Üzerinde. 3570 1.715 2575 1.275 6.075 2.605 1.900 a755 1575 1.165 2605 2.240 8.600 1.320 1.250 2.245 3570 1.715 2.875 1.275 6.075 2£05 1500 8.755 1575 1.165 2.605 2.245 8.600 1.320 1.250 2.245 3570 1.715 2.875 1.275 6.075 2.605 1.900 8.755 1.975 1.165 2.605 2.240 8.600 1.320 1.250 2.245 100 100 150 200 50 100 87 35 250 50 813 3.420 30 200 150 2.000 Reşat 24 ayar külçe 22 ayar Bilezık 900 ayar gumüş 9.670 8.858 136 9.700 8 885 T.C. ZtRAAT BANKASI "Gncünc eıi»nraez" 138 ÇEŞİTTE AZALMA OLDU I stanbul Menkul Kıymetler Borsası hisse senedi birinci pazarlarında dünkü işlem hacminde düşüş olurken ona paralel çeşitte de azalma görüldü. Dün gerçekleşen seanslarda toplam 16 tür hisse senedi hareket görürken bunlardan 8'inin fıyatında yükselme oldu. Geri kalan 8 hisseden 6'sının fıyatlarında {çerileme oldu, geri kalan iki hissenin Ivatı ise sabit kaldı.