Katalog

CUMHURÎYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER ve başanlı kimseler olduklarını ınandırmak uğraşısı ıçınde olmalandır Henuz ıstenılen kulturel duze>pe gelmemış olan toplumumuzda bu tıpler oldukça da başanhdırlar Ve yıne bu tıpler, toplumun bıhnçleşmesı, kulturel duzeyının artması, kısaca uygarlığa vönelme kurallarının öğrenılme ve oğretılmesıne kesınlıkle karşı çıkarlar Kuşkusuz 21 yuzyılın son basamaklarına dayandığımız gunumuzde bu engellemelennı açıkca yapamazlar, ama örgutsel çıkarcılıkla bu uğraşılannı da devam ettırmeyı kesınlıkle unutmazlar Çunku bu tıp ınsanlarımız çok ıyı bılırler kı "çıkarcıhğa" en buyuk engel toplumun bılınçlenmesıdır Bu tıplenn tutum ve davranışları kısa surede "köşeyı dönme" çıkarcılığının toplumumuzda yerleşmesıne neden ohnuştur Bu tıplerın toplumuzda hayranlık uyandıracak kertelere varmış ılgınç davTanışlan da vardır Unlu bır yazarımızın tanımladığı gıbı bunlar palazlandıkça boyunlarına altın zıncırler takarlar, vıskıyı cacık ve pastırma ıle karıştırıp ıçer ve bastırsın dıye ustune ulusal tathlarımızdan baklava ya da şurbıye (yanlış olarak şöbı>et dıyorlar) yerler, kısa su rede san Mercedese kumlurlar, gunluk renklı gazetelere verdıklerı olum ılanları bıle bır tuhaftır Bu tıpler bır öluye saygı duymanuı verılen ölum ılanında yazı puntolan veya ılamn sayfa buyukluğu ıle doğru orantıh olduğuna ınanırlar Boyle bır ortamda oğrendıkçe ve bıhmsel gelışmelen gördukçe ne denlı bılısız (cahıl) olduğunu anlayıp, daha çok oğrenme ısteğı duyan ve hatta kendısının de öğretebıleceğı yenıhklerı bulmaya yonehk gırışımlere sokan ve sayıları gıttıkçe azalan ıkıncı tıp ınsanlanmız yalnızlığa ve terkedılmeye ıtıhnektedırler Bu tıp ınsanlarımız toplumumuzda yerleşmeye başlamış değer olçutlerıne göre becerıksız, yeteneksız kimseler sayılmaktadırlar Butıp ınsanlarımız az sayıda da olsalar erdemlı ve onurlu yaşamlannı yıhnadan surdurebılıyorlarsa, çıkarcıların da çok ıyı bıldıklerı, tum dunya ulkelennın, gelışmenın ve guçlenmenın "bılım ve araştırmadan" geçtığıne yonehk sayısız örneklerının her gun ve her an ıletışım volları ıle Abdulcanbaz'ın unlu " O s m a n l ı Tokatı" gıbı yuzumuze çarpmasından kaynaklanmaktadır Akıl ve mantıkla tanımlamaya çalıştığımız son ınsan tıplenmızın bu acımasız savaşta başarıh olacaklarını ve bunun tum dunyada tanh surecınde böyle sonuçlandığını gostermektedır Nevarkızamanımızda ve ulkemızde çok yansız ve cıddı bır ınceleme yapıka, çıkarcılann bu savaşta başarılı olabıleceğıne yonehk ınanışın çoğunluğu oluşturacağından endışe duyanm. Bunun en belırgın ölçutlennden bın de son yıllarda orta eğıtım duzeyınde, basında zaman zaman sayısal dökumunu gorduğumuz meslek lıselerı ve unam hatıp okulları arasındakı denge değışımlerıdır Unutmamak gerekır kı yuzyıllar boyu ınsanlanmıza "bılım ve bıhm adamı" dıye kutsal kıtabımızı kendı çıkarlan ıçın yorumlayan bır kısım dın sömüruculen tamtılmıştır Insanlanmız arasın da bu ınanışın halen geçerhğını buyuk boyutlarda koruduğunu bılmekteyız. Sosyal duzen bır bakıma canlı orgamzmasına benzer Canlı organızma pek çok kımyasal ve fızıksel mekanızmaların uyum ıçınde çalışması ıle dengelı yaşamını surdurur Bu dengedekı ufak bır aksama canlı organızmanın >aşamını surdurmesını olanaksız kılar Insan organızmasında oluşabılecek aksakhklan giderme hekımın gorevıdır ve bunun ne denlı guç bır uğraşı olduğu son derece açıktır. Ne var kı sosyal duzende oluşacak aksaklıklan giderme çok daha guçtur Inanmak ısterız kı toplumsal duzenı ve toplum gönencını (refahını) sağlamakla gorevlı olanlar bıhmuı kendilerine gosterdıklerı en doğru yolda yurusunler ONURLU İNSANLARIMIZA 1966 yılmda ABD "Tıme Lıfe" basımevı Turkıye hakkında bır kıtap yayımlamıştır. Bu kıtapta ulkemızın coğrafyasal yapısı ve tanhımıze ozetle bakılmış, Cumhunyet Turkıyesı daha aynntılı olarak anlatılmıştır Ilgınç olan yan Cumhunyet Turkı>esı'ne ayrılmış kısmın başlığıdır Yuce Ataturk'un buyuk bır resmı konuhnuş ve resmın altına. "Ataturk, Stem Physıaan" deyımı yazılmıştı Stern Physıaan deyımım "Başanh, etken, ödun vermeyen hekım" dıye çevınrsek, bozulmuş bır toplum duzenmı uygarhk duzeyıne erıştırmek ıçın bu buyuk ınsanın ne denh başarıh bır sosyal hekımhk görevını yaptığını anlamakta guçluk çekmeyız Acaba Batılılann çok ıyı anladıklan yuce Ataturk'u bızler yetennce tanıyabıldık mı? Gunumuzde O'nun bıhmsel temele dayalı devrımlennm sarsıtılmak ıstendığıne tanık oldukça der demez bu soruyu kendı kendımıze sormak durumunda kalıyoruz Yaşamı boyunca kışısel çıkarlarını duşunmeden Ataturk devrımlerme ıçten bağlı genç bır öğrencı coşkusuyla bılgı toplayan, bu bılgılerı özumseyen, elde ettığı bılgı bırıkımlerını deneylen ıle bıllurlaştınp hıçbır art duşunceye sapmadan gelecek Ataturk kuşaklanna ve toplumumuzun gonencıne sunabılen onurlu ve erdemlı ınsanlanmıza merhaba. 20 AĞUSTOS 1986 Bilgi ve görgüsü yeterli olmayan kimselerin hak etmedikleri görevlere gelmeleri veya bilmedikleri bir konuda söz sahibi olmaları günümüzde artık yadırganmamaktadır. Bu gibi kimseler hangi meslekten olurlarsa olsunlar, toplumun kendilerine verdiği göreyi daha iyi yapabilmeleri için, noksanlıklarını giderme çabasına yönelmeyip kişisel çıkarlar peşinde koşmaya başlarlarsa, kısa zamanda sosyal duzende onarımı son derece güç bir dengesizlik ortaya çıkar. Insanlaranız PENCERE Düşünürken... Komşunun oğlu cın gıbı Bacaksız sabahtan akşama topun ardında koşar her şeye aklı erer, ama hep butunlemeye kalır Geçen gün elınde bır problemle çıkageldı çocuk O ne? Kâğıdı elınden aldım, baktım, belleğtmı yokladım, çoktan unutmuşum boyle şeylerı A + 2 + J L + J İ = , 8 8 3 8 Bırden anımsadım, boyle toplamalarda önce paydaları eşrttemek gerekıvor Hemen bır nutuk attım Bak çocuğum, her kesnn bır payı, t»r de paydası vardır Yukarıdakı sayılar paydır alttakıler paydadır Paydaları eşıt olmayan kesırien toplamak yanhştır Paydasını eşıtlemeden ıkı kesrı topladın mı sınıfta çakarsın Önce paydaları eşıtleyelım Konusurken aklıma geldı, bızım Özal hükümetı muhendtslerden oh> şuyor, ama paydaları eşıt olmayan kesırlerı toplamaya çalışıyor, bunun en çarpıcı örneğı, Batıya dönük yüzümüzde görulüyor, AET'de, Avrupa Konseyı'nde pay sahıbı sayılırız, paydamız ötekı üyelerle eşıt değıl Adamlar da dıyorlar kı Paydanızı eşıtleyın! Daha başka deyışle "Sıyasal artyapınızda fikır özgüriüğune dayalı çok partılı rejımı kurun, öyle gelın " Ne var kı, ortak paydayı bır tuhü ıçımıze sındıremıyoruz, bu yüzden Batıyla bütünleşemıyoruz, ılkokul matematığı kadar basrt bır sıyasal sorun bu. • Bır kez daha yazmıştım Ünlü matematıkçımız Cahıt Arf'a bır gün Paul valery'nın matematığe dayalı bır roman yazmak ıstedığını anlatmaya çalışmıştım ya konuyu kavrayamamıştım yetennce dıle getıremedım ya da valery'nın edebıyat matematığı kısırdı kı Cahıt Ari "Bu kadar", dedı, "basrt bır matematıkle roman bıle yazılamaz" Gerçekte güzel bır romanın matematığı sayılarta açıklanamayacak kadar karmaşık olsa gerektır Bunun gıbı çoğu sıyasal olay da düz, kesın yalın yaklaşımlara kolayca sığamayacak kadar çapraşık ve çelışkılı yapıları ıçerıyor Dıleyelım kı bılım ılertedıkçe matematık sryasal olayları kavrayacak kadar gelışır, sıyasal yaşam ılkellık ve çapaçulluktan bağımsızlaşır, ınsanlar da kafa kargaşasından kurtulurlar * Gerçek, karışık olamaz, karmaşık olabılır Insan çok basrt bır olayda bıle gerçeğın yalnız bır yüzünü değıl, degışık yüzlennı görüp kavrayabılır üzenrtde düşünebılır Düşunmek, çok önemlı bır uğraştır Bernard Shaw demış kı Ben günde üç saat düşündüğüm ıçın dâhı oldum Çahşmakla düşunmek arasında bır ayrım vardır Kımı uğraşta hem çalışma hem düşünme bır aradadır, kımı uğraşta düşünmeye gerek yoktur üstelık ınsanı robotlaştıran ıslerde duşünmek ışın akışını da bozabılır Şarlo'nun "Asrı Zamanlar' fılmını anımsayın, yüruyen tezgâhta önune gelen makıne parçalarında tek vıdayı süreklı sıkıştıran adam ne düşünebılır k ı 7 Sıyaset yaşamında, ınsan önüne gelen parçada bır tek vıdayı sıkıştıran ışçıye dönüşebılır Bırısı bır laf söyler, çoğu kışı düşunmeden o sözü benımser Son günlerde çoğumuzun benımsedığı bır eleştın Özal ve arkadaşlarına yönertılıyor 8un/ar devtetı şırtcat gıbı yönetıyorlar Doğru mu? Düşünelım özal ve arkadaşları, salt parasal açıdan ve çıkar güdusuyle davranıyorlar t»r devletı devlet yapan moral değerlen dışlıyorlar, dıye eleştınlıyor Bu açıdan bakarsanız doğru Ancak Türkıye bır şırket gıbı mı yönetılıyor? Hangı şırketın yönetıcılerı yönettıklen kuruluşa bu kadar zarar verebılırler? Türk devletını bır şırket Türk Lırasını da hısse senedı sayarsak, yargımız değışebılır Bır şırketın yönetıcılerı şırketın hısse senetlerını altı yılda 12 mıslı duşürebılırler mı? Böyle bır şırket ıflas etmez m ı 7 Demek kı özal ve arkadaşları devletı şırket gıbı yonetmıyoriar keşke yönetebılseler Prof. Dr. R. KÂZIM TÜRKER A.Ü. Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilım Dalı Son yıllarda ulkenuzde, yaşamımızı surdurduğumuz sosyo ekonomık koşullarda tutum ve davranışları gıttıkçe behrgınleşen ınsan tıplerı ortaya çıkmaya başlanuştır Aydın yazarlanmızın roman, hıkâye, ınceleme yazısı ve röportajlarında toplumumuzda boy veren bu tıplen sergıledıklennı, çarpık sosyal duzenın ınsanlarımızın davranışlarını ne yöndc etkıledığını görüp bunlann sosyal dengeyı sağlamakla yukumlü olan yetkıhkn uyanna rutelığı taşıdığına ınanıyoruz HIZLA ÇOĞALAN ÇIKARCILAR VE UYGUN ORTAM Fakulte bıtırmış, lısans ustu eğıtımını tamamlamış, akademık terfiler almış, hatta ulke yönetıminde ust duzeylere kadar yukselmış, fakat bilgi ve görgulerı yuzeysel kalmış pek çok kımsenın, pek çok şey bıldıklennı zannettıklerıne tanık olmaktayız Bu örnekler tum meslek dallarında bir haylı artmış ve bugunku çarpık eğıtım duzenımızde hızla artmaya devam etmektedır Bılgı ve görgusu yeterli olmayan kımselenn hak etmedıklen görevlere gelmeleri veya bilmedikleri bir konuda söz sahıbı olmaları gunumuzde artık yadırganmamaktadır Bu gıbı kimseler hangı meslekten olurlarsa olsunlar, toplumun kendılenne verdığı görevı daha ıyı yapabilmeleri ıçın, noksanlıklarını giderme çabasına yönelmeyip kışısel çıkarlar peşınde koşmaya başlarlarsa, kısa zamanda sosyal duzende onarımı son derece guç bir dengesizlik ortaya cıkar Gunumuzde ve ulkemızde kışısel çıkar peşinde koşanlann oldukça uygun bir ortam bulabıldıklerıne tanık olmaktayız. Bu kimseler ıçın para kazanmamn, kısa surede zengın olmanın ne denlı kolay olduğunu son yıllarda sayısız örneklenyle görduk ve görmekteyız Halkımız arasında "sermaye ve para el değıştırdı" tekerlemesı artık bir "ozdeyış" halıne geldı Meslek dallanndakı bıhmsel ve teknolojık gelışmeler, tanımlamaya çalıştığımız ınsan tıplerımız tarafından da çok ıyı bümır Yme bu tıpler ozellıkle teknolojık gelışmelerı yakından ızler ve yenı gehşmelerın aynen alınması, daha doğrusu kopya edılmesınden gen kalmazlar Çunku çok ıyı bılırler kı örgutlu "çıkar dınamızmı" teknolojıdekı gehşmelerın dınamızmı ıle doğru orantılıdır Bu tıplerde, gelışen teknolojıyı alarak, ona bir katkıda bulunmak, bılgı bırıkımı sağlayarak bunlan kendıne özgu deneylerı ıle bıllurlaştınp toplumun ve ınsanlığın hızmetıne sunmak, kısacası bıhmsel araştırmalara yönelmek dıye bır kavram yoktur Onlara göre bu onemli bir zaman kaybıdır ve kısa surede koşeyi domnenin onemli bir engelidir. Hızlı bır şekılde bılerek veya bılmeyerek korkunç bır tuketıme >öneltılen toplumumuzda bu tıpler rahat bır yaşam ortamı bulabümışlerdır Kısa surede palazlanan bu tıplerın toplumdakı dengenın bozulmasına, ulke ekonomısıne ve moral değerlenmıze ılerde onanmı son derece guçleşecek önemh darbeler vurduğu açıktır Bu tıplerde modern teknolojıyı en rantabl şekılde kullanmak, bılgı bırıkımlenv le bılımsel deneylere yonehp, toplumuna ve ınsanına daha yararlı, daha gelışmış şeylerı bulmak sadece becerıksız ve enayılerın uğraşısı olduğu ınancı vardır Taklıt ettıklerı ve sırf çıkarlan ıçın kullandıklan kopva edılmış yenıhklen, henuz bılınçleşmemış ve gelışmenın sadece bıhmsel araştırmalara ağırhk vermekle mumkun olabıleceğı ınana yerleşmemış kıtleler ıçın buyuk bır başarı gıbı gosterıp "bılgın" pozlarına gırerler Bu tıplenmızın en onemli özellıklennden bın de hemen her defasında etraflanna çok buyük ARADA BIR GÜRAL ERÇAKIR Ağaçİş Genel Başkam OKURLARDAN Çapa'da bir olayın düşündürdükleri Yaşamının en değerli 40 yıhm buyük karşıhklar beklemeden devletine, ulusuna sunmuş, mufettişlik yapmış emeklı bır eğitimciyim. Belki bir yerlere uyan olur kanısı ve sanısı ile bir hastanemizde maruz kaldığım davranışı sizlere sunmayı gorev bilerek yazıyorum. Milli Eğıtim Bakanhğı'nın merkez orgutu ust duzey yonetıcilerınden, aynı zamanda yurtdışı oğrenci mufettışlerinden emektt bir dostum geçenlerde Ankara'dan ziyaretime geimişti. Eşim ve çocuklanm gezıdeydu Ben rahatsızdım. Rahatsızhğtmı gızleyerek o gecernn bir bolumünu sohbetle geçirdik. Sonra da istirahate çekıldik. Arkadaşımın hemen uyumasına rağmen ben sancılar ıçinde kıvranmaya başladun. Sabaha yakın ınlemelerimi duyan arkadaşım hemen yanıma geldi ve bır araba çağırarak benı Çapa Jip Fakültesi Hastanesi'ne goturdu. Hastanede kıme başvurduysak ters yanıtlar aldık. Kımse bızı dinlemedı biie. Hastanede gorevli eskiden tamdığım bir profesore bas\urmak geldi akhma, kapıyı çalıp odasına gırdık. Bukulen koltuğun arka kısmı tabana değecek durumda uzenne kaykılmıs, çıplak ayaklan karşı duvarlarda, bir şeylerle meşgul bir goruntude, oturuyor yatıyor arası bir durumda bulduk kendisini. Durumunu duzeltmesı ıçın bir sure ayakta bekledik ancak uzun bir sure geçmesine karşın aynı gorunumu koruması uzenne kendılığimızden oturmak zorunda kaldık. Kendimizi tanıtarak durumumuzu arzettık. Daha sozumuzu bitiremeden... Aman AUah... O ne hıddet, o ne celal, o ne hakaret, o ne hezeyan. Bızler nasıl randevu almadan yanına girermisiz. Bu nasü eğitimci anlayısıymıs. Biz böyle yaparsak bizım yetistirdiğhniz çocuklar ne yaparmış... mış, mış, mıs... Şaşırdık kaldık. Kendinden menkul yanlış davrandığımızı ustlenerek birkaç kez ozur diledik. Ama ne fayda... O aynı minvalde konuşmasını surdurdu. Tedavi gormek bir yana en ağır hakaretlerin muhatabı olduk. Yetiştirdikleri oğrencıler arasında bugun doçentler, profosorler bulunan en buyuk mutluluklan oğrencılenn kendilerini hatırlaması olan, emekli olsa da yine topluma hizmet vermek aşkı ıle bırçok yeni etkinlıkkr ıçınde yenı arayışlar ıçınde olan emekli bir eğıtımcı olarak karşılaştığım bu davranış yuzunden utanacak değilim. Felek utansın. SIRRI ÇELİK EMEKLİ EĞİTİMCİMÜFETTtŞ BAKIRKÖY jskandinav Ülkelerinden İzlenimler 5 kışıden oluşan Türk sendıkacılar heyetı ıle IsvecNorveçDanımarka AğaçYapı ve Inşaat Işçılerı Federasyonu'nun çağrılısı olarak 15 gün süre ıle bu ülkelerde sendıkal konularda ıncelemelerde bulunduk Gezımızın başlangıç noktası, Isveç'ın başkentı Stockholm'du Burada bızım ışkolundan olan sendıkacılar ıle ıncelemelerımıze başladık, çeşıtlı ışyerlerınde yaptığımız gezılerde, ışyerlerının çalışma koşulları ıle ışçılerın çalışma sürelerı hakkında bılgı edındık Kendılerı ıle soyleştığımız ışçıler ve sendıkacılar, Türkıye'yı yakından tanıdıklarını ve Türk ışçı hareketını ısrar ıle ızledıklerını belırttıler Bızlere yonelttıklerı sorularda çoğunlukla sendıka ve sıyası yönetım ılışkılerı soruluyordu, bızler kendilerine şu anda sendıkaların sıyaset ıle uğraşmalarının yasak olduğunu, ancak süreç ıçınde bu yasakların kaldırılması ıçın mücadele edıldığını vurguladık Konuşmalarından, Iskandınav sendıkacılarının Türkıye hakkındakı ızlenımlerı olumlu ıdı Ancak kuşku duyduklan nokta, sıyası ıktıdarın sendıkal ara karşı takınmış olduğu olumsuz tavırlar ıdı, bu kaygılarını konuşmalarında sık olarak belırtıyorlardı Bu kaygılarından ötürü de şu anda kendılerının Türkıye'ye desteklerının söz konusu olamayacağını üzüntü ıle sbyledıler Bıze kendilerine demokrasının beşığı sayılan Iskandınav üikelerınde bıle bazı yanlış uygulamaların yapıldığını, örneğın hak etmedığımız halde Türk halkına karşı vıze uygulandığını, bunun çok yanlış uygulama olduğunu anımsattık Yönetımde yer alan sendıkacılar bıze bu uyguiamanın yakında kalkacağını söyledıler Bunun yanında bırtakım Avrupa ulkelennın Türkıye hakkındakı olumsuz ızlenımlerını kaldırabılmek ıçın uğraş vereceklerını de vurguladılar Ormanlar ulkesı Danımarka ıse, aynı Isveç'ı andırmaktadır Zaten, Isveç, Norveç ve Danımarka aynı karakterıstık özellıklere sahıp ülkeler Danımarka'da yaptığımız ıncelemelerde ışçılerın sosyal ya şamlarının çok yuksek duzeyde olması dıkkatımızı çektı Bu ülkede çalışan ışçılerın abartısız % 95'ının konut ve otomobıl sahıbı olması, satın alma güçlerının yuksek düzeyde olduğunu ortaya koymaktadır Yalnız şu noktayı da vurgulamak gerekır Danımarkalı bır ışçı, konut sahıbı olmak ıçın herhangı bır bankaya basvuruda bulunuyor, banka da o ışçıye sahıp olmak ıstedığı konutu alıyor ve boylece ışçı bankaya borçlanıp, bu borçlarım taksıtle odüyor Bu da, sosyal dayanışmanın en g j zel bır örneğı olsa gerek Isveç'e geçtığımızde, bızı ulke yönetımınde karar verme yetkısıne sahıp sendıkacılar karşıladı Zaten daha önce de çeşıtlı basın ve yayın organlarında sendıkalar ıle sıyası partılerın bırbırlerı ıle ayrılmaz bır butun gıbı ıç ıçe olduklarını okumuş ıdık Bızde yasak olan sendıkasıyası partı ılışkısı bu ulkede bır yönetım şeklı Boylelıkle uretımde soz sahıbı olan ışçıler yönetımde de söz sahıbı oluyorlar Demokrasının en güzel yanı da bu olmuyor m u ' Her üç ülkede de ış kazalarının yok denecek kadar az olmasını Iskandınav sendıkacılardan öğrenıyoruz Işyerlerınde ış kazalarına karşı en ınce noktasına dek önlem alınmış, bunu da gezdığımız ışyerlerınde gözledık Bu da Iskandınav hukumetı ıle ışverenm ışçıye bakış açısını ortaya koymaktadır llgımızı çeken bır ozellık de bu ülkelerde sendıkacılığın okullarda öğretılmesı, yanı sendıkacılık okullarının varlığı Işte bu sendıkacılığın ne denlı önemh bır uğraşı olduğunu bunun da ancak okullardan eğıtım yolj :le olası olduğu gerçeğı ıle karşı karşı(Arkaa II. Smyfada) Dizel motorda dünya lideri Cummins'in her yeni modeli, 4.4 milyon km. test edilir. Cummins şimdi Türkiye'nin yeni damperli kamyonu Fatih'le gelîyor. Amerikan teknolojisinin en son geliştirdiği, en ağır koşullarda 4.4 milyon km. test edilen motor Turkiye'ye geliyor. Dünyaca guvenilen mukemmel motor Cummins, Türkiye'nin yeni kamyonu Fatih'le geliyor. GMC, Kenvvorth, Mack, Peterbilt gibi öunyaca unlu kamyonların, Komatsu, Wabco, Euclid, Clark, Faun gibi dunyaca unlu iş makinelerinin seçtiği, guvendiği motor geliyor. Dizelde dunyanın gerçek lideri Cummins geliyor, Türkiye'nin yenı kamyonu Fatih'le geliyor. M ummıns