Katalog

15 AĞUSTOS 1986 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 SİNEMA ATtLL DORSAY HAYVANLAR İSMAİL GÜLGEÇ AMA y/NE P£ <Ö\RF ŞU POZU TAklNP D HÛLİNE İCİ Eskinin siyah beyaz fılmleri bilgisayarla renklendiriliyor İlerleyen teknik, eskinin siyah beyaz fılmlerini özel bilgisayarlar aracılığıyla renklendirmeye olanak tanıyor. Siyah beyaz filmin video kopyası çıkarılıyor, sonra film kare kare renklendiriliyor. Bu zor ve pahalı işlemin dakikası 23 bin dolara mal oluyor. "Renkli" olanla olmayanın arasındaki savaşımın gitgide kınştığını duydunuz mu.? Güney Afrika'daki ırkçılık olayları değil, kast ettiğim... Siyah beyaz filmle renkli film arasındaki çekişmeden söz ediyorum. Aslında böyle bir çelışkinin artık (yıllardır) tarihe karıştığı, renkli filmin kesinlikle siyah beyaz filmin yerini aldığı söylenebilir. Gerçi son yıllarda bile kimi yönetmenler zaman zaman, siyah beyaz film yapmayı seçiyorlar. Ama çok bilinçli bir seçim bu, pek yaygın da değil. Mel Brooks "Genç Frankenştayn", Peter Bogdanovicb "Son Gösieri", Woody Allen 'Manhaltan'ı siyah beyaz çektiyseler eğer, bunda bir döneme veya bir türe "atıf" veya saygıda bulunma isteğinin belirgin olduğu açık. TV'de gösterilen eski fılmleri de, bir dönemin tipik, ilginç, sanatsal ürünleri olduğu için izliyoruz. Ama bunun dışında artık kim siyah beyaz film çekmeyi düşünür veya siyah beyaz bir film izlemeyi renkli filme yeğ tutabilir? Sanat ve paranın yeni savaşımı KİM KİME DUM DUMA BEHiç AK BtR DÖNEME SAYGI Renkli fümin yıllardır siyah beyazm ytrtni aldığt söylenebiltr. Ama son yülarda bile bazı yönetmenler zaman zaman siyah beyaz fibni yeğliyorlar. Bunda bir döneme ya da bir türe "atıf"ya da saygıda bulunma isteğinin belirgin olduğu açık. Woody AUenhn 1979'da gerçekleştirdiği ve basroüerini Diane Keaton'la paylasnğı "Manhattan" da bu tür siyahbeyazlardan. olmaktadır. Böylece uzun bir filmin renklendirilmesi işleminin maliyeti, 250300 bin dolar arasıdır. Bu yöntemle renklendirilmiş filmler, buyük ekranda değil, yalnızca TV ekranlarında gösterilebilmektedir. Ancak bu bile, "rantabl" bir iş sayılıyor, cünkü böylece bu filmlerin dünya çapındaki TV ve video kullanımı için satış bedellerinde de, buyük artışlar sağlanabilmektedir. Renklendirme işi için kurulan bir şirketin yöneticisi, bu işi şöyle açıklıyor: "Yaptığımız bir parasal işlemdir. lnsanlar. siyah beyaz filmi artık sevmiyor. Yaptığımız bir sonışturmada, insanlann yüzde 85'inin renkli filmden başkasını seyretmek istemediğini saptadık. Gençlerin (20 yaşından kuçüklerin) arasında ise, bu Klasik sinemaya tumuyle bezirgânca yapılan bu yaklasım, elbetteki bu filmlerin yaratıcılanru hiç sevindirmıyor. Onlar, siyah beyaz olarak düşunulen, çevrilen bir filmin bilgisayarla renklendirilmesini, sanata ve sinemanın kultürel birikimine karşı bir saldın, giderek bir cinayet olarak göruyorlar. Bu konuda sayısız karşı çıkma ve protesto eylemi gelişiyor. Yaşh usta Capra, daha 1984'te Kongre Kitaplığı Başkanlığı'na yazdığı bir mektupta şoyle demiş: "Bu filmlerin her şeyi, tşıgı, makyajL, kamera ve laboratuvar çahşması, siyah beyaza göre duzenlenmiştir. Sizden butün kalbimle, hangi alanda olursa olsun. sanatın klasiklerine saldınyı durdurmanızı rica ederim. Onlan rahat bırakın. Onlar klasik olmuştur, çünkü iıslüğüne zarar verici bir davranış" olarak nitelıyor. Fred Zinnemann, "Bu işlemle filmi yaratan kişinin ana çabası, bir filmin temel nitelikleri zedelenmiş oluyor" diyor... Ingiltere'de açılan bir kampanyada Stanley Kubrick, David Lean. Karel Reisz, Alan Parker, Richard Allenborough, John Schlesinger gibi adların imzalan sağlanmış. Benzer bir kampanya, ABD'de de başlatılmak üzere... Bunun öncülüğünu Woody Allen ve John Huston yapıyor. Huston yapılanı "Bir Yunan heykeline ruj sıirmek veya bir Da Vinci resmindeki renk tonlannı yok etmek "ie bir tuttuğunu belirtmiş bulunuyor.. PtKNİK PtYALE MADRA 0R1NDE SEN BEN D E YOC OLUP eiDE.CE Renkli filmde ilk adımlar Ancak siyah beyaz renkli film ilişkileri, aslında sanıldığından da karışık.. Renkli film, sinema tarihinde sanıldığından da önce girişilmiş bir deneyimdi. Daha 1906'larda, projeksiyon makinesinin önune konan renkli süzgeçlerle perdeye renkli gönintü yansıtma çareleri araştırılıyor, 1910'larda kimi "iddiah" filmler elle "boyamyor", 1910'ların sonuna doğru iki renkli bir sistem geliştiriliyordu. 1920'lerde "kısmen renkli" fılmlere oldukça sık HIZU GAZETECİ ISECDET ŞEN hdukkcı'.. Mayolannm, votkme (Co.npenson ınaı, AtMSettzerınizı, ?\po iütunUnüzu ve Vbrolrnonın Poyanı/moz Bir savunma, bir merak Buna karşılık, renklendirmeyi yapanlar, filmin asıl halini yok etroediklerıni, bu yolla klasıkleri çok daha kişinin izlemesini sağlayarak sinema sanatına da hizmet ettiklerini, filmin TV ekranında renkli geçmesi sırasında, istemeyenin pekala duğmeyi biraz oynatarak filmi özgün h ilin aldımz m» ?.. iyi \ı\emeye demektir. rık b'ır Siyah beyaz filmler renkli olur mu tartışması siirüp gidiyor. Gerçi biz şimdilik bu tamşmanın epey uzağındayız. Ama yine de bir "Casablanca" ve "Yurttaş Kane"i ya da bir "Bataklt Damın Km Aysel"i "renkli" izlemek ilginç olmaz mıydı? de, siyah beyaz olarak seyretmesinin mumkun olduğunu ileri surüyorlar. Şöyle diyor bunlar: "Eski bir filme daha çağdaş bir görünüm veriyor, yeni kuşakların da onlan ilgiyle seyretmesini sağlıyoruz." Velhasıl tartışma sürüp gidiyor. Biz ki, yülar yılı, TV'mizin yalnızca siyah beyaz yayın yaptığı >ıllarda, en guzel renkli fılmleri, "Batı Yakasının Hikâyesi" ni, "Johnny Guitar"ı, hatta "Mulen Ruj" veya "Ölmeyen lnsanlar Van Gogh'un Hayatı" gibi "ressam füralerini" bile siyah beyaz olarak ızlemiş, sabırlı seyircileriz. Bu tartışma, şimdilik bizim oldukça uzağımızda kalıyor. Yine de, bir sinemasever olarak kendi kendimize sormak ilginç olabilir: Acaba, her şeye karşın "Casablanca", "Yurttaş Kane" veya "Bataklı Damın Kızı AyseP'i "renkli" olarak izlemek ilginç olmaz mıydı? Uod» 798? Gideceöiniz yerde o t e l 5eçımı diye bir sorununuz yoktur .. Çunkü ofceller onceden 5€Qılrnişt ır. Sıze dü$en ise seçümış olanîar amsından en »yjsını seçmektır. Şy konuda . ilken/z *SAWÛTÇI hanimlonn koldıjı oteide ye kapmak Olmulıdır... / : *Nrye" d€rseniz.. ÇİZGIIJK KÂMİL MASARACI "YURTTAŞ KANE" DE RENKLENDİRİLDİ Renklendirme işi için kurulan sirketlerden birinin renklendirdiği klasikler arasında, Orson HiUestn yönettiği, Everett Sloane, Orson Weües ve Joseph Cottenin oynadıklan "Yurttaş Kane" de var. Bu tür klasik filmlerin video kasetleri ortalama 10 dolara satıbrken, renküleri 40 dolara satıhyor, ama daha çok müşteri buluyor. rastlanıyordu. 1930'larda "3 reakli" bir sistem geliştirildi, sonra daha çok renkli teknikler ortaya çıktı ve sonunda, 1935'de "tümüyle renkli" ilk film yapıldı. Rouben Mamouiian'ın yönettiği "Becky Sharp" adlı ilgi çekici bir melodramdı bu... Bu tumujle renkli ilk filmden yalnızca 5 yıl sonra, 1939 yapımı olan "Riızgâr Gibi Geçti'"nin bugün bile aşılmamış renk düzeyine ulaşılması, bu konuda ne çok mesafenin ne kadar çabuk ahndığını gösteren bir örnektir. oran nerdeyse yuzde 100'ü buluyor. Siyah beyaz film paketleri, liim dunyadaki TV istasvonlanna ucuza satüıjor. Oysa renkliye çevirdiğinizde, satış bedelleri hemen yiikseliyor." Şirket, şımdiye dek aralarında Laurel/Hardy filmleri, "Topper", Capranm "Şahane Ha>^t"ı da bulunan kimi klasiklerı renklendirmiş. Aynı yöntemle, "Casablanca", "Yurttaş Kane", "Yankee Doodle Dandy", "Malta Şahini" vb. filmler de renklendiriliyor. Bu tur klasik fılmlerin video kasetleri, ortalama 10 dolara satılırken, renklileri 40 dolara satıhyor, ama daha çok muşteri buluyormuş. tiın yapıtlardır. Para bezirgânlannın onlan keyflerine gore bozmasına izin vermeyin." Ne yazık kı Capra'nın bu içten uyansını dikkate alan çıkmamış ve paranın her seye egemen olduğu bir ülke olan ABD'de filmlerin renklendirilmesinin onüne, yasal bir engel konamamış bulunuyor. AĞAÇ YAŞKEN EĞİIİR KEMAL GÖKHAN R u j sürülen Yunan heykeli Ancak sanatçı kesimi, bu işin peşini bırakacak gibi değil... Woody Allen, yapılanları "Çirkin, sanata karşı ve her filmin biitttn Renklerini yitiren filmler Renkli filmle ilgili bir sorun, 1973'lerde gündeme geldi. Özellikle bu alandaki en başanlı sistenı olan "Technicolor"la çekilmiş filmlerin gerek pozitif, gerek negatif kopyalarında, renklerin zarnanla değişmeye, bozulmaya "sararmaya" yuz tuttuğu anlaşıldı \e bu başyapıtlann konınması içİT çareler araştınlması amacıyla ABD'li sinemacı Martin Scorsest'in başını çektiği bir kampanya ıçıldı. Günumuzde ise, konu ç o l başka bir açıdan ortaya çıkmı.< ve bu kez siyah beyaz filmlenı "renkli"ye karşı korunması fundeme gelmiş bulunuyor. GÜNEY EGE LİNYİTLERİ İŞLETMESİ MÜESSESESİ MÜDURLÜĞUNDEN MÜHTELİF MALZEME SATINALINACAKTIR Müessesemiz ihtiyacı aşağıda aynntılı durumu gösterilen muhtelıf malzerae şartnamesine göre kapah zarfla teklif alınmak suretıyle satmalınacaktır. 1Yapılacak ıhaielerın konusu, dosya ışaretı ve en son teklif verme tarihleri karşılarında gösterilmistır. Malzemenin cınsı: Dosya No: Mıktarı: thaie Tarihi: 62GELİY/86255 223 Kalem 27.8.1986 1Muhtelif Rulman 180040180124 4 " 28.8.1986 2Telsiz Cihazı • GELİST/86429 3Laboratuvar techizatı 180034GELİS/86430 16 Kalem 29.8.1986 2lhalemıze katılmak ısıeyen isteklilenn kapalı zarf ıçersındekı fıyat teklif mektuplarını, zarfın üzerine dosya ışareti, işın konusu ve ıhale tanhı yazılmak suretıyle, belirtilen ihale gunü en geç saat (15.00)'e kadar Müessesemiz Genel Muhaberat servısine vermış olacaklardır. 3Teklif zarfları ihalenın yapılacağı gunde ve saat (15.3O)'da Müessesemiz Satınalma Komısyonu huzunında açılacaktır. 4Bu işlere ait şartnarneler; a) Ankara'daki TKİ Genel Müdür.'uğü (Satınalma Dairesı BaşkanUğından) b) lstanbul'daki TKİ Satınalma Müdurlügunden (Merkezefendı Balıklı Yolu Ataturk ögrencı Sitesı karşısı Zeytınburnu.) c) Mugla'da Müessesemiz Ticaret Şube Müdurlügunden (Orhanıye Mahallesi Ismet Çaıak Caddesi No: 1) Dilekçe ve (1.000.) TL. karşılığında temin edılebilir. 5Postadaki gecikmeler dikkate alımnaz. 6Müessesemiz 2886 sayılı kanuna tabi değıldir. Basın: 25448 DUYURU TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKAIS 15 Ağustos JC;, 6AĞ(MSi2UĞlUA KAl/U^VJ. Ogr/1 AFS.I/İA 'M Y£R ALAN feVNYENI AOt ZAlRE <X/HV *&AJGO(K/N£HASA) 'OAfJ, /JYfl// ADCA ANfLAM A/E(tlGL£ AY&ILA/tAKTXDl£. İLK KE~Z POR£>A KEŞFEPILEN SU ÜLJCE, PAHA SON/SA Aî5LB VE PtLPıŞİ TfCAREn YAPAM PHAMS/2LAR CA ELE&eÇHS.ILC>lAfJCAKfyİNE OE IÇ BÖU&ELER PEK BtUUMYOG&U. 188O'L£££>EtJ SONRA , 8I2AZAVILME KEMTİ tOJ&ULDU V£ TZJM 8U TOPÜAICLARPA FEANSlZ Ği tCESıNlEŞTt. KONGO'DA DEĞIŞA/IESİ /ÇJAJ, 13S8 'PE OTOUOM BıR. YONETİMİU, A&DINDAN DA BAGIMSI2UĞIH GELMBS/ İ . a**,, *ON6O(BRAZA. BAĞ/MS/Z KONGO.. Pahalı, ama değer Vedir konu? İlerleyen tekniğir, eskinin siyah beyaz filmlerin, ozel bilgisayarlar aracüığıyla reıklendirmeye olanak tanıması olayıdır. Siyah beyaz filmin vides kopyası çıkarılmakta, sonra fibı, kare kare renklendirilmektedr. Bilgisayara verilen belli verLfcre gore yapılan renklendirme isbmi, zor ve pahalı bir işlemdir. Oikikası 2 ila 3 bin dolara mal tCongo'nun 50 YIL ÖNCE CUMHURİYET Bu sabah İzmir panaym için Ticaret Odasında buyuk bir loplantı yapılmıştır. Bu toplantıya Valı ve Belediye Reisı Muhittin Usiundağ rıyaset etmisür. Oda birincı reisi Mithat Nemli, oda idare heyeti reislen azalan, Turkofis 19361986 bazı kararlar alınmışıır. Neticede bu ış uzerınde daımı bir şekılde çalışılması için faal bir komıte seçilmıştır. Komite öğleden sonra toplanarak çalışmalara başlamıştır. Panayıra Istanbuldan elli kadar firma gıtmektedir. tzmirde İstanbul pavıyonlarmın tanzimi işile ınahallen meşgul olmak üzere Oda tetkıkat şubesi mudurü Galip Bahtiyar, bazı sanayi mumessillerile bırlikte bir ıki gune kadar Izmire gıdecektir. Bugun de panayır için bir toplantı yapılacaktır. İzmir panaym mumessılı ve panayıra iştirak edecek firmalar mumessıllerınden bazüan da bu toplantıda hazır huluntnuşlardır. Toplantıda İzmir panayırına tstanbul'dan kuvvetli bir şekılde iştirak edilmesi işi goruşultnuş ve bu hususıa