Katalog

28MAYIS 1986 CUMHURIYET/7 Gözlerden ıızak Gökçedere'yi Arap turistler çok seviyor Işe, kaplıcalara gelenlen ağırlayacak kuçuk pansıyonlarla başlayan Gokçederelıler, Arap turısîlerın sevgısını kazamnca pansıyonculuğu bırakıp otelcılığe yonelmışler. Ayrıca zengın Arapların luks vülaları, ormanların ıçınde saklı olan bu kuçuk koyun çehresını değıştırmış. KADİR CAN Gokçedere, Istanbul'un \alova ılçesıne bağlı, 1200 nufuslu, ormarüarla çevrılı, şırın, sessız ve sakın bır koşe Yıllar once bıtışığındekı Termal kaphcalarına şı fa bulmak ıçın aılece gelenlerıe başlatılan kuçuk çaplı pansıyonculuğun bovutlan, Arap turıst lenn de el atması uzenne son vıl larda otelcılığe yonelmış Son yıl larda yapılan otellerle yatak İcapasıtesı 750O'e kadar çıkan Gokçedere've, Arap turistler ouyuk ılgı gosterıyorlar Karayolunun yaru sıra denız >olu ıle de rahatlıkla ulaşılabılen Yalova'ya 15 kılometre mesafede Ayakları Gokçedere'ye alışan ve her >ıl tatıllerını burada geçıren *\rap turıstlerle ılgılı olarak koyun eskı muhtan şımdıkı em lakçısı Erdoğan Guçlu, "Burava gelen hıçbır Vrap turıstı dargın uğurlamadık. Yerlı yabancı tum mısafırlenmızı ayırt etmeksızın elimızden geldıgınce en ıvı şekılde agırlavıp onların buradan memnun aynlmalannı sagladık" dıyor Erdoğan Guçlu şunları anlatıyor "Buradakı pansıvon ve olel ucretlen buyuk şehırlere oranla çok ucuz Bunun vanı sıra, Arap ulkelerınde pahalı olan et fiyatları da burada duşuk. Arap turıst kasap dukkânına gırince en az 10 kılo et bırden alıyor. Araplar, etın yanı sıra bala da buyuk ılgı gostenyorlar. Oteller, pansıvonlar, vol bovunca kurulan kavun karpuz tezgâhlan yaz bovunca gerek >erlı, gerek Arap turistler tarafından çok t\ı ış vapıp para kazanı\orlar Tarıma elverışlı olmavan kovumuz halkı tunzm savesınde rahata kavuştu." Emlakçı Erdoğan Guçlu'nun Araplara Gokçedere'de pazarla dığı arsalann uzerınde şımdı luks Mİlalar >ukselı\or OncekiMİlar da vaz tatıllerını Gokçedere'dekı pansıvonlarda geçıren ve memnun a>Tilan zengın Araplar burada mulk edınmenın \ollan nı aravıp bulmuşlar Suudı Ara bıstan kralı Fahd'ın dını danış manlanndan, Rabıtaul İslam uvesı Şejh Muhammed Sav>afın gu\endığı bır Turk arkadaşının adına aldığı eve verleşmesınden sonra, tanınmış dın ve ışa damları da aynı volu ızlemışler Emlak komısvoncusu Erdoğan Guçlu, Şeyh Muhammed Sa\ vaPtan sonra Rıvad Melık Fahd Camıi ımamı Muhammed Ben \aış, Rıyad Unıventesı Profesor lerınden Alı Haşımı, Mekke Unt versıtesı Profesorlerınden Surıvelı Şe>h Muhammed Alı Sabunı ıle Cıddede klınık sahıbı Lub nanh doktor Hılal Şe>h Alı've arsa pazarlamış Arap ış ve dın adamları aldıkları bu arsalara >aptırdıkları luks Mİlalarda vaz tatıllerını gevirıvorlar OBALAR Her birtnde tek odada en az uç yatak. Obanın tçinde değıl adım atacak, ayakta duracak yer bıle yok gibu.. MUTFAK Tatıle çıkacak memurlan temiz ve boş bir durumda bekleyen mutfakta, yann lavabo ve ocak bulmak sorun olacak... Türkiye'deDünyada Turizm Gokçedere'de geçırenler ıçın denız ve dağ ha\ası onemlı bır so run değıl Gokçedere'ye arabalarıyla gelenler çok kısa bır sure ıçınde Korukov ıle Çınarcık plaj larına ulaşabılıyorlar Arap tu rıstlerın bırçoğu kendı araçlanvla veya kıraladıkları taksılerle sa bah Uludağ'a çıkıp, akşam Gokçedere'ye donmeyı tercıh edıvor Bir başkadır obalarunız DENİZ SOM ANTALYA Oba 41 numara ayakkabı ıle 9 ayak enınde, 11 ayak uzunluğunda tek bır oda Kapıyı açtığınız zaman sağda ıkı ranza, karşı da bır ranza. tkılı ranzaıun yarunda bavulu dık kovacak kadar bır boşluk Solda ıkı kışı nın dız dıze oturabılecegı kadar bır set Ortada 1 5 metre ka relık bır boşluk Tavanda elektnk lambası, karşı duvarda camı olmavan, tahta kepenkle kapatılan ve haşerat gırmesın dıye tel örgülü bır küçük pen cere. Degıl gardrop, askı bıle yok lşte burası oba Her obanın penceresı, yan obanın terasına ba kıyor Bır ünıtede yan yana dörl oba var Hapşır sanız, komşulannız sıze "çok yaşa" dıyecek kadar yakın Bu tesıs, Kültür ve Tunzm BakanlığYnın Belek' tekı sosyal tunzm ışletmesı tşletmea Tunzm Ban kası, ışleyenler devlet memurlan ve kamu ışçılen ıle emeklı ışçı ve memurlar ŞANS1MZ VARSA Şansınız varsa, denız kıyısına yakın obalardan bınne düşer ve fazla değıl 200 metre falan yürü yup kumsala ulaşabıhrsınız Şansınıza arkalardan bır oba çıkarsa o zaman denıze gınnceye kadar çam ormamnda küçük bır gezıntı yapma ımkânı nız olacak Temmuz sıcagında şöyle bır kılomet relık bır yürüyüşle terden sınlsıklam kumsala ula şınca belkı denıze gırmenıze bıle gerek kaJmaya bıhr Obalarda en büyuk görev, çocuklara ve annele re duşecek gıbı Yemek ortak mutfakta hazırla nacağı ıçın çocuklar önceden gıdıp musluk ve ocak rezervasyonu yapacaklar Tuvaletler ıse "sahra" tı pı Küçük çocuklu aılelenn yanJanna lazımlık al malan lazım gıbı, çünkü tuvalete ulaşıncaya ka dar zaman geçmış olabıhr Unutmadan behrtmekte varar var, yanınıza Uç beş ın çıvı ıle bır de çekıç alın Ne de olsa duvara bır ıkı çıvı çakacaksımz 0ba tatili için gerekjynalzeme Çaresiz memurların tatil çaresi: kı Gokçedere'ye mınıbusler, sabahın erken saatlerınden akşam 21 00 sıralanna kadar duzenlı se fer yapıvorlar YalovaGokçedere arasındakı ağaçlarla çevrılı >ol boyunca Arapça ılanları sık sık gormek mumkun Gokçedere nın ıçındekı tum otel pansıyon ve dukkânların onlennde de Arapça ılanlar asılı Tatıllerını E>lbıselerı asmak ıçın uçbeş ırı çıvı. Haşerata karşı ılaç. tsılığe karşı pudra ve merhem Yatak çarşafı ve yastık kılıfı. Tencere, tava, tabak çanak. Kuçuk çocuklar ıçın oturak. ve elbıselenmzı asacaksınız Uçan ve yürüyen ha şerat ıle zehırlı zehırsız boceklere karşı ılaç almayı da unutmayın Antalya'nın Senk ılçesıne gelmeden karayolun dan 12 kılometre otedekı Belek tesıslennde geçen yıl yapılan 250 obada duş ve tuvalet yok, ama bu vıl yapılmakta olan 250 obada bunlar var Üstelık gardrop bıle var Yenı obalar hazıranın 10'unda açılacak Doğal olarak da hazıranın ortasına ka dar tesıs bıraz şantıye görünümünde kalacak BALIK ISTtFt Yenı obalar eskvlennden bır ıkı ayakkabı boy\ı daha büyük ama bunlardakı yatak kapasıtesı de fazla Karşüıklı ıkışer ranzanın arasına yere de bır yatak senlınce 5 kışı "yaUr" duruma gelıyor, çünkü ayakta duracak yer yok Ikı gönül bır olunca samanlık seyran olur, demışler ama çoluk çocuk balık ıstıfi gıbı beş altı metre karenın ıçıne gırınce Antalya'nın sıcagında pek seyran olmayacak gıbı Bu bakımdan çocuklu aılelenn /anlanna bol bol pudra ve ısılığe karşı merhem almalannda büyük yarar var tşletme sadece yatak verdığı ıçın çarsaf ve yastık kılıflannızı da almayı unutmayın Kampıng türündekı ışlctmede aynca bır restoran bulunuvor Dıleyerüer paraya kıyıp tabldot yıyecek Isteyenlere buzdolabı kıralanıyor Ama buzdolaplan obalarda degıl, ortak mutfakta duracak Obada tatıl bıraz çaresiz kalanlar ıçın Eğer çalıştığınız kurumun ejıum tesısı varsa sız yıne oraya gıdın Yoksa, o zaman bulunduğunuz ılın vahlığıne ya da üçenın kaymakamlıgına gıdeceksıruz FtYATLAR Sıze 14 günlük tatıl ıçın kesın rezervasyon yapılacak 2 kışılık oba ıçın 3 bın 500, 3 kışılık oba ıçın 5 bın, 4 kışılık oba ıçın 6 bın 500, ılave yatak ıçın 150C, 12 yaşına kadar çocuklar ıçın bın lıra günlük uzennden (6 yaşına kadar çocuklardan yatak ücretı abnmıvor) Zıraat Bankası Senk Şubesı'ndekı 304/42 numaralı hesaba paranızj yatıracaksınız. Paranız yoksa, TUnzm Bankası'nuı 60 bın lıralık kredısınden yararlanacaksınız Bunun ıçın bır taksıtlendırme taahhütnamesı dolduracak ve çalıştığuuz kuruma onaylatacaksınız. Kredıyı, 2 ay sonra 10 ay taksıtle, yüzde 10 faızıyle gen ödeyeceksımz Para sorununu böylece çözdükten sonra rezervasyon formu ıle banka dekontunu ya da taksıtlendırme taahhütnamesının dördüncü nüshasını "Turban Belek Sosyal Turizm tşletmesi Strik Antalya" adresıne posta ıle göndercceksınız Sonra da tatıl zamanı gelınce bavullan toplayıp yola koyulacaksınız Tatıl mevsımı bıünce de Bakanlık yetkılılen 5 bın aılenın tatıl yaptığıru açıklavacak Obalarda çeküğuiız sıkınuyı ıse sız kımseve açıklayamayacaksınız Termal tesıslerı \az tatıllerını Gokçedere'dekı otel ve pansı>onlarda geçırenler gunun buvuk bır bolumunu Ter mal kaphcalannda değerlendın yor Termal'dekı kaplıcaların va nı sıra "Goz suvu" da buvuk ıl gı goruvor Gozlerınden rahatsız olanlar kaidıklan sure ıçuıde gozlerını bu suvla vıka>urak şı fa arıyorlar Termal'de venıden yapılan ve restore edılen ıkı otel, Turban tarafından ışletıhvor 174 yatak kapasıtelı Çamlık Otelı ıle 40 vataklı Çınar Otelı nın gunluk ucretı, ıkı kışı kahvaltı dahıl 88 mark olarak belırlenmış UYGARLIKLAR ÜLKESİ ANADOLU ERHAy AKYILDIZ Dtinyanın bilinen en eski köyü Çayönti'ndeki kazılarda bulıındu Avlanarak, çevresındekı vene bılır besınlen toplavarak \aşama savaşı veren, mağaralarda kava sığmaklarında baı ınıp go<,ebe bır yaşam suren tuketıcı ınsan top luluklarımn, yerleşık yaşama geçışıyle bırlıkte, "Vontma Taş" ve "Orta Taş" çağlan da gerıde kal mış, yepyenı bır donem başlamıştır kılarak >aratılan bu yapı sıstemı ne bugun bıle Anadolu nun ba zı bolgelennde rastlanılmaktadır Çaıalhovuk evlerı, genellıkle tek, bazen de ıkı odalıdır Çatalho vukluler, e\lerınde oturmak, >at mak amacıyla vaptıklan duvara buışık sekılenn altına olulennı de gomuyorlardı Çatalhovuk kazılarında orta va (,ıkan sapüardan bazıları îse, tapınak va da kutsal >apı olarak duzenlenmıştı kazılarda 4O'ı aş kın bu nıtelıkte >apı ortava çıka rıldı Bu vapıları normal ev lerden avıran oelırgın bır mımarı ozeı Iık olmasa da, duvarlanna vapı lan resım ve kabartmalarla ve şıtlı hevkelcıkler ve sekı altları men olan "Ana Tanrıça' manışının ılk orneklerını oluşturmaktadır Çatalhoyuk te Tanrı hevkelcıklen de bulunmuştur Ozellıkle boğa uzennde duran Tanrı heykelcıklennın varlığı, gelecekte aynı bölgede buyuk bır ımparatorluk oluşturacak olan Hıtule rın baş Tanrısı ıle de benzerlık ler gostermektedır Çatalhöyukte çok sayıda ele geçen boğa ka bartması ıle, bır kabartmada Tanrıçanın bır boğavı doğurur durumda gosterılmesı. Çatalhovuk'ten Hıtıt vağına dek uzanan kultur etkıleşımının en somut or neğını sergılemektedır Çatalhovuklulerın yaşamında avalığın vok onemlı bır verı var dır kutsal vapılarda, av bereke Gokçedere'de son yıllarda ormanların arasından 67 katlı oteller fışkırmaya basladı. FOÇA'DAN SIT alanları zorlanmaya baştadı ASLMAN AVAR FOÇA lzmır e vakınlığına kar şın tarıhsel kent orgusunu bozulma dan koruvabılen temız denızı ıle en der >orelerden bırıdır Foça ılvesı Turklerle Rumların ıç ıçe yaşadığı es kı Anadolu evlerı aralannda tek tuk modern gorunuşlu evlere karşın Fo va nın tıpık ozelhğını oluşturuvorlar Ancak şımdılerde vaz avlannda Fo va'dan vazgevemeven sureklı muşle nlenne pansıvon olarak kıralanan bu eskı Anadolu evlerının \enne v ok katlı savfıye cvlen \apmak ıste>enJer Foya nın SIT alamndan yikanlması nı ıstıvorlar Ekılı alanlann zeytmlıklem bağ ların çıttlık havvanlarının otladıgı genış duzluklenn arasında suren vak laşık 1/ saatlık volculuktan sonra ulaşılıvor Fovava Foça oldukva sakın Asırlık vam ağaçlarıvla dolu park ve denız kıvı sındakı kuçuk kafeteryalar bomboş Kıyıda vaz av larında turıstlere çev re adalara turlar duzenleven bır ıkı vat dışında balıkçı teknelerı hep de mırlı duruvor Denıze bakan kahve hanelerde balıkçılar dınlenırken vav ıçıvorlar Tatıl gunlerınde lzmır den gelen gunubırlıkvılenn \olta attıgı kı vıda şımdı valruzca obek obek bahk\ı ağları goruluvor Balık lokanıalann da ıse, sazlı sozlu, rakılı bol muhab w Zeytıncılık, balıkçılık, bağcılığın vanında turizm de onemlı bır gelır kaynağı halıne gelınce Foçalılar vazın bağlara taşınıp e\lerını turıstlere kıralamaya başladüar Ama kıralanan bu evler talebı karşdaınaya yetmıvor Yenı evler \apmak ısteyen Foçalüarın karşısına SIT Yasası çıkıyor Yore halkınm ısteğı SIT alanlarının daraltılması betlı eğlenceler başlamamış daha Balıkçılık bagcılık zevtınulık va nında lurızmcıhk de Fovalılarca gıt ukçe daha fazla onem kazanan bır gelır kavnagı durumuna geldı Fova lılar kış avlannda oıurdukları Ana dolu evlerını vaz avlarında turıstle re kıral >orlar Foçalıların uzum za manı "goçtuklen ' bağ evlen bıle tu rızmamavlı kullanılıvor Genış bağ ların ortasında valnız bazıları bakımsız ıkı katlı kahn taş duvarı bahçesınde kuvusu \e tulumbası olan bu bag evlen Rumlarla Turklenn bır zamanlar bırlıkte oturup sohbet et tıklerı eglendıklerı gunlere venıden donuyorlar Fovalılar >az gelınce Foça'nın ıçın dekı evlerını kırava verıp, bu bag e\ lenne goçuvorlar, turızmden gelır saglamak k^ın An^ak turızmcıhk vorede daha fazla gelır getıren bır alan durumuna geldıgınden pansı von olarak kıraladıkları evler Foça lılara veterlı gelmıyor Tunzmden da ha fazla gelır saglamak ısteven Foça lılar neresı kazılırsa tarıhı eser vika cak olan vorede, SIT alanlarının da raltılmasını, Fova nın en buvuk ozellığı olan tarıhı kent orgusunu oluşturan Anadolu evlerının vıkılıp, verıne buvuk oteller, çok katlı yaz hk evler yapılmasmı ıstıvorlar Foça'nın tek otobus fırmasmın ı^ letıalennden Osnan Ozvurek, gıttık ve daha fazla turıstın gelmesıne kar şın orüarı yatıracak verlerı olmadıgın dan vakınıvor Osman Oivurek. va kınmasını şovle surduruvor Foça nın her >ennı SIT alanı ılan etmışler tunzm gelışemıvor SIT alanı oldugu ıçın venı es vapılamıjor O\sa bıze daha fazla valak gerek SIT alanıuın daraltılmasıvla bır suru apartman vapılması eskı evle rın vıkılması Foça nın ozellığını vı tırmesıne neden olmaz mı'' Bız butun evler »ıkılsın demı ! \oruz, çok eskı \ikdacak gıbı olanlar vıkılsın Bır suru bo\le ev var, hıçbır ışe varamıvttrtar Bunlann venne olel molel. vazlık ev vapılabıiır Bız beledıve başkanına MT alanlannı daraltacagını sovledıgı ıçın ov verdık Fova Beledı>e Başkanı verdığı se vım vaatlerını tutmak îvin vaba go> tenvor mu bılemevız anvak Taşın maz Kultur ve Tabıat Varlıkları Bol ge kurulu Başkanı Prof Dr Dogan Tuna'nın konuvla ılgılı sozlerı SIT alanlarına ılışkın kararlılığmı goste rıvor Tunstler, Turkıve've valnızca denızı ve guneşı gormek ıçın degıl, tarıhı eserlerı gormek ıçın de gelıyorlar Onları korumazsak vok olmalarına goz vumarsak, tunzm de gun gelır bıter Foça. p«k çok uvgarlıgın yaşadıgı onemlı bır verleşme merkezı Nerevı kazsanız tanhı eser çıkan Foça'da ınsanlar eskı uvgarlıklann uzennde, oniarla ıçıçe vasıvorlar Foça, bınncı derecede SIT alanıdır Bınncı derecede arkeolojık SIT alanın da ıse tanhı eserlere zarar verecek tek bır çi\ı çaklırmavız Foyadan >aklaşık \anm saatlık uzaklıktakı \enı Foça gorulmesı ee reken bır başka belde >enı ve eskı Fova arasındakı kıvrımlı vol bızı vam agaclannın denıze ındığı kuçuk kov lara goturu>or Her vol kıvnmınıdonuşumuzde bır başka guzel kov vi kıvor karşımıza Hemen her kovda da kuvuk bır kampıng Sakın gurul tusu7 bır >erde latıl gevirmek ısleven ler ıvır hivbır gazıno muzıgının ulaş madıgı bu kanpıngkr ıdeal ^n^.ak a>nı şe\ sazlık evler sıklaşukvd ga zınolarda valınan arabevk muzıgın daha vuksek tonda duvuldugu Ycnı Fova ıçın sovlenemez Av turizmine katılaııları bürokrasi bezdiriyor İZMIR, (Cumhumel Ege Burosu) Turkıve nın veşıtlı >orelerınde du zenlenen av turızmının gelışebılmesı ıçın burokrasının azalması gere\tıgı bıldınldı Bu arada av turızmınde se vahat aLentelennın rekabetının de dovız gırdısını etkıledığı one ^uruldu Av turızmının merkezlerınden bı rı olan Edremıt voresınde surek avı duzenlev\».\lı.n burokrasıden vakını vorlar \orede av turizmine onder Iık vapan İD\Tl R sahıplerındeıı Namı kocasov Geçeo kış a\ turızmı çok ıvı geçb Ancak burokıaa bız lerden çok gelenlen bezdınvor de dı Turkıve veavlanmal ıçın gelen tu rıstlerın paralı kışıler olduğunu vur gulavan Kocaso). av ıçın ıan alma ış lemını 5ovle s raladı "A\ ıçın Turkıve've gelecek olan kı>ı, bulundugu ulkedekı Turk konsolosluguna başvuracak Mlahının >erı numara>ını. markasını, kalıbresını, ozellıkierını bıldırecek Sonra bu başvuru, lanm Orman ve kovı>len Bakanlıgı na gıdecek. oradan Orman Gend Muduriugu ne oradan Orman Bolge Muduriugu ne, oradan Bırım Muduriugu ne. oradan kormucuva dek uzanan bır vol ı/Jevecek Bu ızın çıktıktan sonnı gumruk kapılanndakı burokrası başlavatak Tutanaklar tutulacak Ne sununda bunlardan sonra eger tıınst vazgeçmedıvse buralara gelıtor ' Surek avının en az 7 avu ıle vapıl dıgını anımsatan Kocasov ' \ra^ su ruculerı, rehberler ve surekçılerı de bu sa>ıva eklersenız 3540 kışı oluvor dedı Gever av sezonunda vaklaşık 1 *^0 vabanunın av turızmı ıvın kendılerıne geldıgmı belınen Kocasov Orman Bolge Muduriugu yet kılılenmn de av sıravında vurulan domuzları denetledıgını sovledı Gun luk avlanma utretının geven vıl gun de 1^ dolar olduğunu vurulan do m za eore de uvret alındıgını bıldı 1e ^ocasov bjnun I Mart 1986 dan ıııbaren degıştırıldıgını ve av turızmı ıvın gelen turıstten gunde M) dolar alınacagını soviedı Ozellık'e AVUJ turva Almanva ve Fransa dan gelen avuların vok dovız bıraktıgına Kar°t eden Kocasov burokrasının en aza ın dınlmeM gerektıgını savundu Konu va ılışkın bır ornek veren Kocasov şunları sovledı "Geçen vıl bır lurıst domuz verıne avı vurdu ^asalanmıza gore avı avlanması vasak Bu nedenle va*ava gore once 1500 dolar ceza odedı Hakkında da dava aı^ıldı Uava beraalle sonuçiandı \ncak avının pos(unun \urana vırılmesı gerekıvordu Burokrasıvı asıntava kadar 4 a\ ugraşmak zorunda kaldık' Anadolu'da bugune dek bılı nen en esk» yerleşım merkezı, Dı varbakır voresındekı Çajonu Tepesı ustune kurulmuş kovdur Konva vakınlarındakı Çatalhojuk'le Burdur vakınlanndakı Hacılar da bu çağda Anadolu toprakları uzennde kurulmuş en gelışmış orneklerdır Çayonu, Dıyarbakır'ın Erganı ılçesının gunevbatısında, Dicle Nehnnın kollanndan Boğazçav ın kıvısında vukselen kuvuk bır tepedır Prof Dr Halet Çarabel ıle Prof Dr. J Braıdvvood un 1968 yılında başlattıkları kazılar sonucunda, bılınen en eskı neo lıtık kov kalıntıları ortaya çıka rıldı Olağanustu planlama Çavonu kazılarıvla bılınen en eskı vi'tV toplulugunun vaşama biçimı de gun yuzune çıkarılmış oldu Henuz kov aşamasındakı bır topluluk ıvın "olağanustu" denebılecek bır planlama ve >a pı orneklen yaratan Çavonu sa kınlen, tarımı bılıyor, bovmızdan vapılmış oraklar kullanr.or, ve şıtlı saplara takılmiş kesicı alet ler yapıvorlardı Bulunan oğut me taşlarından, Çavonululerın urettıklerı urunu tokmaklarla doverek un halıne getırmesını de bıldıklerı anlaşılıvordu Ge^en a\ larda dunvanın onde gelen ba • ı organlarına da vansıvan • n Prof Çambel ıle Prof Braıdv.ood'un Çavonu kazılannın kesın sonuvları alındıkca bu doneme ılışkın çok onemlı bılgıler de gun ışığına çıkmış olacak Bu vağın en geıışmış verleşım merkezlerınden bın olarak kabul edılen bır başka ver de k o m a nın 52 kılometre gunevdogusun dakı ÇatalhoYuk'tur James Mellart'ın 1961 vılındabaşlattığı ka zılar sonuv.u çıkan bulumular ve vapı turlerı, Çatalhovuk sakınle rının kov aşamasını aşıp, bır kent uvgarlığı varattıklarını vurgula maktadır Çatalhovuk'un kurulması ıvın uygulanan mımarı sıstem avlu ların çevresıne vapılmış dıkdort gen bıçımındekı evlenn mevda na getırdığı mahallelerın, bırbır lenne eklenmesınden oıuşuvor du Bırbınnden tarklı >ukseklık tekı kerpiv evlenn bırleşık duzenıvle, o doneme gore buvuk bır kent goruntusu ortava ı,ıkı yor hiv kapısı olmavan bu evle re gırış çıkış bır merdıven araci hğı>la damdan vapıltyordu Bır savunma duşuncesınden vola vi YAZ VE SAĞLIK ERDAL ETABEK Güneşten,ka\Tnılmadanyararlaııın Guneş, doğanın gerçek ar mağanlarından bırı Gunes işiniannın bedene verdığı dın l e n d ı r ı u , canlandıncı ra haılatıu etkı "guneşten vararlanma">ı vaz aylarının amaçlanndan bırısı durumuna getırdı Ulkemızm guneşı de ozellıkle Marmara, Ege, gunev kıyılanmızı çok çekıcı kılmak tadır Ne kı, "guneşten >a rarlanmak" dıkkat eımevı de zonınlu kıhvor Haftada bır gun ıznı olup da, bu ızın gunu nu sabahtan akşama kadar guneşte geçırenler, gece butun be denlerının yandığım anlarlar, ateş, tıtreme, halsızlık olabıhr Ertesı gun de dende kabarma kızartı, kabarcıklarla karşılaşı hr Bır gunluk keyfın bedelı ol dukva ağır odenmekıedır Guneş ışınları saat 10 ıle 16 Saat 10 ıle 16 arasında guneş altında varım saatten fazla kalmavm. Guneşte kaltna suresım yavaş yaxaş arttınn. arasında yakıcı etkı vapmakta dır Daha erken ve daha geç sa atlerde vakıu etkı vapan ışın lar suzulmektedır kum, kar, su \uze\ı ışınları yansıttığından dırekt endırekt ışınlarla >akıu etkı artmaktadır Dıkkat etme mız gerekenlerı şöyle ozetleve bılırız • Saat 10 ıle 16 arasında gu neşte kalma suresı ^0 dakıkavı gevfnemelıdır Bu saatler dışın da daha vok guneşte kalınabı hr • Guneşıe kalma suresı başlangıvta kısa tutulmalı, guneş te kalma suresı vavaş vavaş a n tırılmalıdır • Tenı a v ık renk olanlar gu neş ışınlarma karşı daha duvar lıdır Esmer tenlılerın etkılen melerı daha azdır Bu bakım dan açık renk tenlılerın daha dıkkatlı olmalan gerekır • Guneş ışınlarma karşı ko ruvucu onlem, etıl alkolde en tılen r o ^ oranındakı para amınoben7oık asıttır Guneşe çıkmadan once ^0 60 dakıka arasında surulduğunde, tenı guneşın vakn.ı ışınlarından ko rur • Tenınde ozel "ışm duvarlıhgf olanların s»>k daha dıkkat olmaları gerekır Kotosensıtıvıte dedıgımız bu ı>la\da, ıılt tepkılerı t,ok kı»a sure ıçınde gorulur s() \IL T OR \fhltR Çu\ oıııı sakınlerı ıaşadıklan e\ remn <,ok ıh ' ınde bır u\ °ar Iık ı aranılar > apılarda belırlı bır ptan u \ gulannu$n Sıkışıtnlmış kılle duzleştırılmtş alan \e çe\resıne dızılen top lıımsal />/fı// \apılar da bu ılerı u\garlıgm somut orneklen tı ıçın yapılan resımlerde obsıdı • enden (volkanık cam) vapılma ok ve mızrak uçlarına rastlanma M bunun en somut gostergesıdır Bu vapılarda bulunan kabart Ele geven buluntulara d a y n ı malar, genellıkle ıkı grupta top larak, Çatalhovuk sakınlerının lanırken, v oğunluğunu boğa baş suse çok duşkun oldukları da larının olu^turduğu havvan ka sov lenebılır Bulunan çok sayıda bartmalarında gerçek boga bov kı sus takısı ıle belkı de veryu nuzları kullanılıyordu Erkekle zunde ılk kez kullanılan obsıdı rın rasılanmadıgı ınsan enden yapılma avnanın burada kabartmalannda ise genellıkle bulunuşu da bu duşuntevı pe dans eden kadm betımlen goze kıştırmektedır Ancak avna ve varpıyordu Çatalhovuk te gozt. sus takılarının salt suslenme varpan tapınak turu bu vapıla amacivla uretılen aravlar olnıa rın çoklugu bolgenın onemlı bır dığmı bunlann bazı dınsel duv kult merkezı olduğunu aUa ge gularla "tapınma" ve "bu>u" tırmektedır Ele ge v en taş va da amacıyla da kullanılabıleceğını pışmış topraktan yapılmış ku v uk akıldan uzak tutmamak aerekadın hevkelcıkler ıse, Anadolu kır uvaaıhklarının butununde ege na oluvle bırlıkte konulan zen gın gomu armaganları onları otekı vapılardan avırıvordu