Katalog

CUMHURİYET/4 KÜLTÜRYAŞAM TV DÎZÎSl 21 NtSAN 1986 TELEVİZYON 07.00 Açılış ve Program 07.01 lyi Haftalar Canlı olarak yayımlanacak olan programda, haftanın olaylan, hava durumu, spor, haber. jimnastik ve muzik konuîan yer alıyor. HAFTANIN SANAT CİZELGESİ SERGt "Osmaa Handi • Bilinmeyen Resimleri" sergisi gezüebilir. • BURHAN Yıldınm resim sergisi Dört Boyut Sanat Galerisi'nde 29 nisana kadar açık kalacak. • GÜNGÜR Güner'in "Amdola'da Yasamakta Oian bkei Çömlekçflik" adlı fotograf sergisi Kadıköy Gençlik Kitabevi Sanat Galerisi'nde 25 nisana kadar izlenebilecek. • ÖZDEN Naria'in resim sergisi 3 mayısa kadar Pabetland Galeri'de. • GÜVEN Zeyrek'in resim sergisi 27 nisana kadar Moda Kulübü Galerisi'nde izlenebilir. • MEHMET Boztaş, Fahri Sever ve Fahri Soıner'in yapıüanndan olusan resim sergisi 24 nisana kadar tmai Sanat Odası'nda göriılebilir. • EKBER Kazun Magan'ın resimleri 2 mayıs tarihine kadar Pamukbank Suadiye Sanat Galerisi'nde sergilenecek. • İRFAN ErteJ'in resim sergisi 424 nisan tarihleri arasında BUim Sanatevi'nde izlenebilir. • BOGAZİÇİ Üniversitesi Kütüphanesi'ndeki "Astronomi Harineteri" sergisi 30 hazirana kadar sürecek. • SUAVİ Sonar'ın sergisi Yapı Kredi Kâzım Taskent Sanat Galerisi'nde ay sonuna kadar izlenebilir. • FtLtZ ö ^ a v e a Galatalı ve AttUa Galatah'nın resim sergileri 25 nisana kadar Garanti Bankası Sanat Galerisi'nde izlenebilir. • KOLEJLİ Ressamlar Sergisi Bizim Tepe'de 26 nisana kadar izlenebilir. • ESMA, Metin, Rafet ve Rahim Ekiz'in heykelresim sergisi 424 nisan tarihleri arasında Galata Sanat Galerisi'nde izlenebilir. • MÜRŞİDE Içmeii'nin gravür sergisi 126 nisan tarihleri arasında Destek Sanat Galerisi'nde. • HAYRİ An, Perihaa Baykal, Bedte Berkay. Emel Caakat, Mahir Gand ve Halide Mentese'nin yapıtlanndan olusan karma resim sergisi 30 nisana dek Tabar Sanat Galerisi'nde. • BODtL Aadenen Örs resimlerin 130 nisan tarihleri arasında Beyoğ lu Vakko Sanat Galerisi'nde sergile yecek. • İSTANBUL Üniversitesi Basın Ya yın Yüksek Okulu Fotograf Kulübü öğrencileri " 1 . Karma Fotograf SergW"ni okullannda açıyor. Sergi 2230 nisan tarihleri arasında görülebilir. • SEVİM Kocdemir, 26 nisandan başlayarak 15 mayısa kadar resimlerini Bilim Sanatevi'nde sergileyecek. • BEDRİ Baykam'ın son yapıtlan ve basküan sürekli olarak Galeri BM'de yer alacak. • AVUSTURYA Kültür Ofisi'nin düzenledigi "Vryan» AtötyeJerl" sergisi 26 nisana kadar Mimar Sinan Universitesi'nde izlenebilir. • NURÇİN'in resim sergisi Sheraton Oteli Koleksiyon Sanat Galerisi'nde 27 nisana kadar görülebilir. • KEMAL Çizer'in resimleri 2 mayısa kadar Taksim Sanat Galerisi'nde sergilenecek. • MARMARA Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Ana Sanat Dalı 4. sımf öğrencilerinin özgttn baskı resim sergisi 30 nisana kadar Devlet Güzel Sanatlar Galerisi'nde izlenebilir. • NİHAT Yavas'ın resim sergisi 25 nisana kadar Yapı Kredi Bankası Etiler Sanat Galerisi'nde görülebilir. • NESLİPİR Çelebi Sayar ve Emd Çeiebi Gursoy un Etiler Akbank Sanat Galerisi'ndeki seramik üzerine eski yazı, tezhipipek boyama sergisi 7 mayısa kadar sürecek. • ZAHİDE özar Sanat Vakfı Galerisi'ndeki "Gdeneksd 1986 bkbahar Ptastik Sanatlar" sergisi 26 nisan 20 mayıs tarihleri arasında pazartesi hariç her gün 14.0019.00 arasında gezüebilir • ARSLAN Gnndaş'ın resim sergisi Cumalı Sanat Galerisi'nde 9 mayısa dek izlenebilir. • EMİN Nad'nin "Dört Mevsim" adlı resim sergisi 2 mayısa kadar Taksim Sanat Galerisi'nde izlenebilir. • NAZMtYE Metin Nigar resimminyatür sergisi 12 mayısa kadar Galeri Vepa'da izlenebilir. • ENGİN Aksolej'in resim sergisi Akbank Bahariye Sanat Galerisi'nde 2 mayısa kadar izlenebilir. • ZEHRA Say 23 nisanda Tanak Sanat Galerisi'nde resimlerini sergilemeye başlayacak. Say'ın sergisi 10 mayısa kadar sürecek. • HAMZA lnaac'ın Akbank Nişantaşı Sanat Galerisi'ndeki sergisi 30 nisana kadar görülebilir. • DR. DURAN KırlaBpç'ın yaghboya ve siyahbeyaz resim sergisi 26 nisan 16 mayıs tarihleri arasında Tabar Sanat Galerisi'nde izlenebilir. • tSMAİL Alüıusık'ın desenli şiir sergisi 58 Bulvar Cad. No. 99 Zeytinburnu adresinde 27 nisana kadar görülebilir. • MEHMET Güleryuz Resim Desen Atölyesi yıllık sergisi 18 mayısa kadar BİLSAK'ta görülebilir. • NESRİN Anahtar (Baser), M. Mete Ağyar, Taajo Demirci, Yuksd Diyaroglu, Tulughan Ertugnıl, Fatma Kâgıtp, Reyhaa Kâgıtçı, Meral Kardan, H. Avni Öztopcu. L fuk Soytürk ve Halil Tnrker'in yapıtlannın yer aldığı karma sergi M.Ü. Atatürk Sanat Galerisi'nde 28 nisana kadar görülebilir. • THOMAS BelkenboTun •Münia'te Beş Minare" adlı sergisi cuma günü BİLSAK'ta açüıyor. Sergi 30 nisana kadar sürecek. • ARZU Başaran ve Murat Sinldl'in Berk Sanat Galerisi'ndeki (Şan Tiyatrosu girişi) sergileri 25 nisana kadar uzatıldı. • SEVİMCE Sanat Galerisi'ndeki "Eros'Dn Oklanyla Varuianlar..." adlı karma resim sergisi 9 mayısa kadar görülebilir. • AYASOFYA Müzesi'ndeki "Tark Sanaünda Ebru" sergisi 30 nisana kadar izlenebilir. • ERCÜMENT Tarcaa'ın "Kale Köy'den Resim Çahşmalan" adh sergisi 30 nisana kadar Ortaköy Çizgi Sanat Galerisi'nde görülebilir. • RAFET ArsaJ'ın heykel sergisi 7 mayısa kadar Taşyontar Güzel Sanatlar Galerisi'nde gezüebilir. • NEVİN Çokay'ın resim sergisi bugünden başlayarak 15 mayısa kadar Gençlik Kitabevi Sanat Galerisi'nde yer alacak. • TÜRK Kültürüne Hizmet Vakfi'nca "23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı" nedeniyle bugün Taksim Atatürk KUtüphanesi'nde "Cnnhuriyet'ten Bu Yana Çocuk Kitaplan Sergisi" açılacak. Açılif anonsundan sonra Prof. Dr. Yılmaz BOyükerşen "iktısada giriş". Doç. Dr. Yılmaz Benlıgıray "genel muhasebe", Prof. Dr. TUrgul Akmtürk "umel hukuk" Prof. Dr. Birol İinekecioğlu "ış idareane gınş" ve Prof. Dr. Ahmet Mumcu "Atatürk ilkeleri ve inkılap tanhı" derstenni veriyorlar. 09.00 Kapanış 17.00 Açılış ve Program 17.05 Açık Oğretim Tblstoy'un ünlü romanından 18.30 Haberler 18.40 Suriye'yi Tanıtma Programı 18.50 Esteban Esteban ve arkadaşlan çok tehlikeli bir bölgeden gtçerken Urubular adı verilen devlerin saldınsına uğrarlar, ama kaçmayı başanriar. Bu arada, yine Urubuiam elinden kaçmaya çalifan Lana adh bir kıza rastlarlar. Lana'nın babas onlan kOyune gOtürür. Ama Urubular köye ikrnci bir saldın düzenlemektedirler. Programda, Kastamonu ilı çeşıtti yönleriyie tanmlıyor Aynca, kenttn eski mimari dokusu, halk oyunlan, el sanatlen, orman ve Urünleri. erozyon, gurbetçüik, Kurtuluf Savaşı'ndaki yen ve Şapka Devrimi programda işleniyor. Kastamonu Halk Eğitim Merkezi Halk Oyunlan Ekibı, Inebolu Heyamoia Ekibi ve Kurtuhtş Savajı'gazilerinden Musıafa Gokalp, programda yer alıyor. Harp v e Salh (Voyna i Mir) Yönetmen: Sergey Bondarcuk / Oyuncular: Lyudmila Savelyeva (Natasha), Sergey Bondarcuk (Pierre), Vıacheslav Tıkhonov (Andrei), K. Golovko (Kont Rostov), C. Tabakov (Nikolai), 1. Gubtmova (Sonie), M. Khodin ve S. Ermilov (Petla Rostov), B. Smirnov (Prens Vasâli), A. Ktorov (Nikolay Andreyeviç), A. Vertinskaya (Lisa), 1. Skobtseva (Helen), V. Lanovoy (Anatoli), C. Efremov (Dolokhnov), N. Tolkachev (Bezukhov), B. Zakhava (Kutuzov), V. Strgdchi (Napolyon) / 1967 Mosfılm yaptmı / 50 dakika (6 bölüm). Köhür Servisi Bugünden olan "Harp ve Sulh", "DüiBş ve başlayarak haftada üç giln gösterilccek ve iki haftada bitirilecek olan aJtı bolümlük yeni dizi "Harp ve Snlh", ünlü Sovyet yönetmen ve sinema oyuncusu Sergey Bondarcnk'un 1967'de yaptığı beş saatlik bir film. Bondarcik, aynı zamanda Pierre Bezukhov rolünde de oynuyor. Dizinin kahramanı Nataşa'yı ise, güzel Sovyet oyuncu Ljndmila Savelyrva canlandınyor. Çdrimi beş yıl süren ve 5070 milyon dolar gibi o dönem için bttyük paraya mal olan film, özellikle savaş sahnelerinin başansıyla dikkati çekmiş, aynı yıl da " E B iyi Yabancı Füm" Oscar'nıı alnuştı. "Kazaklar" dışında öyküleri, "tvan tlyiç'in Ölamn","Kröyçer Sonat'V'Hacı Murat" gibi ünlü kitaplan vardır. Kansı Sonya'yla ilişkileri ömrünün son yıllannda iyice bozuldu, evden kaçan Tolstoy, 1910 yılında Riyazan yakmlanndaki Astapova tren istasyonunda zatürreeden oldü. tSTANBUL • AYSU Kotak'ın resim sergisi 25 nisan 14 mayıs tarihleri arasında Edpa Sanat Galerisi'nde izlenebilir. • ŞİRİN irU'in cam ve tahta, eskiye dönük çaJışmalar sergisi 26 nisan İS mayıs tarihleri arasında Hobi G0zel Sanatlar Galerisi'nde görülebilir. • BÎHRAT Mavitan 25 nisandan başlayarak resimlerini Galata Sanat Galerisi'nde sergileyecek. Mavitan'ın sergisi 14 mayısa kadar sürecek. • KENAN Ereel ve tsmet ÜstekiM'in resim sergisi 21 nisan 10 mayıs tarihleri arasında Parmakkapı Iş Sanat Galerisi'nde. • BİRSEL Bosul Görlraz ve Aytra Bozdogan'ın resim sergisi 21 nisan 9 mayıs tarihleri arasında Erenköy tş Sanat Galerisi'nde. • LALE BeUas'ın ilk kişisel resim sergisi ErolErhan Sanat Galerisi'nde 24 nisan 17 mayıs tarihleri arasında izlenebilir. • ZAHİT Bayükqleyea'in çevre sorunlan konulu resim sergisi 26 nisan 21 mayıs tarihleri arasında TEM Sanat Galerisi'nde. • NANCY Atakan'ın resim sergisi, 6 mayısa kadar Galeri Lebriz'de izlenebilir. • TÜRKAlman Enstitüsü'nün Istanbul Teknik Universitesi'nin katkılanyla düzenlediğı Berlin Kreuzberg Turk mahallesindeki yenileme çalışmalannı işleyen "Adım Adım Kent YeniJemesi" İTÜ Mimaruk Fakültesi Sinan Holü'nde 30 nisana kadar sürecek. • GÜZEL Sanatlar Birligi'nin grup sergisi Tesvikiye Dizayn Merkezi'nde 5 mayısa kadar izlenebilir. • HÜSNÜ Altan'ın Bebek Yapı Kredi Bankası Sanat Galerisi'ndeki resim sergisi 6 mayısa kadar sürecek. • NURI İTen'in resimleri 1 mayısa kadar Ümit Yasar Sanat Galerisi'nde sergilenecek. • MÜBECCEL Siber resimlerini 3 mayısa kadar Osmanbey Akbank Sanat Galerisi'nde sergiliyor. • OKÇUMUSA Ortaokulu resim sergisi 6 mayısa kadar Yapı Kredi Bankası Bebek Sanat Galerisi'nde izlenebilir. 19.13 tl tl Türkiye 19.40 Uykudan Önce Derya Abla, mahallelenne yeni taşınan Alpaytam Uaufmaya gider. Bu arada Alpay'm doğuşan özürlü otduğunu, yürHyemediği için de sokağa çıkamadığmı anlalır. CingOz ilr Cimame en kısa zamanda Alpayia tanifip arkadaf olmak isttrler. Program, çizgı füm "Emilie" Ue son buhır. TANRISAL DOĞA Zehra Say'ut resim sergisi bu hafta Tanak Sanat Galerisi'nde açüıyor. Sanatçtnın aJtıncı kişisel sergisinde 50 kadar yapıt yer alacak. Say, resbnUriyie ilgili olarak, "En güzel öğretici ve en iyi yardtma doğadtr, Ihnnsal denen odur" diyor. • FATMA Eye'nin resim sergisi 6 mayısa kadar Urart Sanat Galerisi'nde görülebilir. • NASİP tyem'in pişmiş toprak ve resim sergisi 1530 nisan tarihleri arasmda Kiie Sanat Galerisi'nde yer alacak. • MUALLA Sümer'in "Çocnldann Dönyası" adlı fotograf sergisi 26 nisana kadar Yapı Kredi Bankası Merkez Şube Vitrini'nde yer alacak. • ERTUNÇ Erkof, Kamil Erdotda, Hakan l'lulaş ve Otnz Hamza'nın "33 Saniye" adlı fotograf sergisi 1625 nisan tarihleri arasında Fransız Kültür Merkezi'nde görülebilir. • MÜHÜRDAR Sanat Galerisi'nde "İBsan Manzaraian" adlı karma sergi 6 mayısa dek izlenebilir. • İRFAN Fehmi Özcanlı'nın resim sergisi Mine Sanat Galerisi'nde (Melodi Mağazası girişj 2. kat Kadıköy) 30 nisana kadar gezüebilir. • JAPON ressam Kiyoteru Fujita'mn resim sergisi 17 msan2 mayıs tarihleri arasında Taksim Sanat Galerisi'nde görülebilir. • NERİMAN Erkut Sanat Galerisi'nde " 6 Kadın Ressamımızın Yeni ve Sccme Eserieri Sergisi" 7 mayısa kadar gezüebilir. • AYASOFYA Müzesi'ndekı "Törk Sanabnda Ebra" konulu sergi ay sonuna kadar sürecek. • NUR Kocak'm sergisi 15 nisan10 mayıs tarihleri arasında Maçka Sanat Galerisi'nde yer alıyor. • MtMAR Sinan Üniversitesi Osman Hamdi Salonu'nda TürkAlman Kültür Enstitüsü'nün isbirliğiyle yer aian "Faast Yornmian" fotograf sergisi 25 nisana dek görulebifır. • BURHAN Yıktanm'm resim sergisi 29 nisana kadar Dört Boyut Sanat Galerisi'nde izlenebilir. • EKİN Nayv Sa|ıro«la'nun Hobi Sanat Galerisi'ndeki Sergisi 25 nisana kadar sürecek. • ANADOLU Bankası Sanat Galerisi'nin A Salonu'nda Senp Aluoy, Şcaay Sagnn, Eren Kocaben'in seramik, B Salonu'nda Cemil Baso resim, C Salonu'nda Mine Arasan özgün baskıdesenillüstrasyon, D Salonu'nda Reha Yalmzcık ve Genç Dostları'mn resim sergisi 30 nisana kadar gezüebilir. • FUAT Acarogln, özdemir Altan, Gökhan Anlagan, Mnstafa Ata, Tomar Atagök, Tolga Karahasaa, Golsün KaramusUfa, Zekai Ormana, Gnngör Taner ve Emre Zeytinoğlu'nun yapıtlarından oluşan "Ijık ve Derintik" adlı sergi TEM Sanat Galerisi'nde 23 nisana kadar devam edecek. • NtŞANTAŞI, Mim Kemal ö k e Cad. No: 12/4'te Raffi Portaluü'da 20.00 Haberler 2030 Hava Durumo 20.45 Harp ve Sulh 1 (Aynntılı bilgi yandakı sütunlarda.) 21.40 Eurovision Tanıtma Programı 22.40 Luciano 9 New York'la asi gangsterler, Luaano'nun başına dert olmakladırtar. Luaano'nun CoyTa arası açılır. Chris Duch, Schultz'dan yardım isıer. MıchaeJ'in kansıyla arası düzelmişlır. New York Başsavcısı Davy, gangsıerten koşeye sıkiftırmaktadır. Luaana. Legs Diamond'm öldürulmesi emnm verır Bu ış Chıcago'da kanjriaftınlan kumllara uygun olanzk yapüacaktır. 23.25 Haberler 2330 Kapanış RADYO T R T I 0S.00 Açılış, program ve kısa haberler. 05.0S Ezgı kervanı. 0SJ4» Şarkılar ve oyun havaları 06.00 Köye haberler. #6.10 GUnavdın. 07Jt Haberler. 97.40 Günün içınden. 09.40 Arkası yann. 10.00 Kısa haberler. 10.05 Reklamlar. 11.00 Kıu haberler. 11.05 Okul radyosu. 12.00 Kısa haberler. 12.05 Reklamlar 12.10 Türküler geçidi. 12J0 TUrk sanaı muzığı özel programı. 1155 Reklamlar ve radyo programlan. 13.00 Haberler. 13.15 Müzik. 13 JO Bölgesel yayin ve reklamlar. 14.45 Ozttrtfller ve toplum. 15JO Kısa baberler. 15.05 ögleden sonra. 16.00 Kısa haberler. 16.05 Okul radyosu. 17.00 Kısa haberler 17.05 Iş ve işçi dünyası. 17.25 Bölgesel yayın ve reklamlar. 1S.O0 Çocuk bahçesi 18.15 Haftanın çocuk şarkısı. 18.20 Ferahnâk faslı. 18J0 Hafıf müzik ve rrklamlar 19M Haberler ve olaylann içinden. 2t.0O Beraber ve solo türküler. 20J0 Melodiler geçidı. 21.00 Kısa haberler. 21.05 Türk sanat müzıgi dinleyici ısteklen. 21J0 Açık ÖJretim. 21.50 Hafıf müzık. 22.00 Çesıtlı sololar. 22.25 Türküler. 214* Şarkılar. 23.00 Haberler. 23.15 Gecenin içinden. 00J5 CuaOn haberlerinden özctler. 01.M Program ve kapanış. 01.0505.00 Gece yayıni. ' T R T I I 07.00 Açılı» ve profram. 0742 SoUstlerden seçmder. 07J0 Haberler. 07.40 TOrkOler ve oyun havalan. 08J0 lki solistten şarkılar. 0SJ0 Sabah konserı. 09.00 TürkOler. 09.15 Çocuk bahçesi. 09JO Çesitli müzik. 10.00 Solistler geçidi. 10J0 larihten nyfalar. 11.00 Yurttan sesler. 11J0 Ankara radyosu çoksesli korosu. 11.45 tki solistten şarkılar. 12.15 Hafıf müzik. 12J0 Beraber ve solo türküler. 13.00 Haberler. 13.15 Hafıf müzik. 13J0 Kadınlar topluluğu. 14.00 Türkülenlen bir demet. 14J0 Yabanci dil dersi. 15J0 Çeşitli sololar. 16.00 Çeşitli müzık. 16.20 Arkası yann. 16.40 Türküler geçidi. 17.00 Küçük koro. 17J0 Türkçe sözlü hafıf müzik. 17.4S TorkOler ve oyun havalan. 18.15 Edebiyatımızdan seçmeler. 19.00 Haberler ve olaylann içinden. 20.00 Beraber ve solo şarkılar. 20J0 Yabancı dil dersi. 21J0 Hafıf müzik. 21.45 Şarkılar. 22.00 Türküler 22.15 Hafıf müzik. 22J0 Bir roman/Bır yazardan bikâyeler. 22.45 Oyun hamkuu 23.00 Haberler 23.15 Beraber ve solo şarkılar. 23.41 Hafıf müzik. 2$J»«e*Ue* eSSer. 0635 Progrtm ve kapanış. * ' ^T? T R T I I I 07.00 Açılış ve program. 07.02 Hafıf müzik 07 J0 Sabah konseri. 08.00 Sabah için müzik. 09J0 Haberler. 09.12 Müzikli dakikalar. 10.00 Dıskotegimizden. 11.00 ögteye dogru. 12.00 Haberler. 12.12 Günün konsen. 13.00 Klasık TUrk müzigi korosu. 13J6 Türk halk müzigi toplu programı. 14.00 Konser saatı 15.00 TRT çocuk korolan. 15.25 Caz müzigi. 15.55 Haftanın çocuk sarkısı. 16.00 TUrk halk müzığ) toplu programı. 16J0 tki solistten şarkılar. 17.00 Haberler 17.12 Sizler IÇID. 18.00 StüdyoFM. 19.00 Haberler. 19.12 Çagdaş muzık.20.00 Müzık kervanı. 21.00 Müzık demeti. 22.00 Haberler. 22.12 Bir konser. 23J0 Yıllann ötesinden. UM Gece ve müzik. 01.00 Program ve kapanış. 18281910 yıllan arasmda yaşayan büyük Rus yazan Lev Tolst«»y'un üç büyük romanından biri olan Harp ve Sulh", 186569 yıllan arasında yazıldı. Konusu 18051814 yıllan arasında geçen roman, beş soylu Rus ailesinin öyküsü çevresinde o yıllardaki Rus toplumsal yaşamının da bir tür "fresld" niteliğinde. Napolyon'un Rusya seferi, soylular, köylüler, Rus Çan ve Fransa Imparatoru, diplomatlar, romanın çok sayıdaki kahramanlannı oluşturuyor. Tolstoy, romanının başlıca kişilerini seçerken kendi aile bireylerinden yararlandı, örneğin kahramanı Nataşa için yengesi Taırya Bers'i örnek aldı. Büyük toprak sahibi bir ailenin oğlu olan Kont Lev Tolstoy, Yasnaya Polyana'da dünyaya geldi. Küçük yaşta annesini ve babasını yitirdiğinden velilerinin bulduğu özel öğretmenlerden öğrenim gördü. 16 yaşında girdi Kazan Üniversitesi'ne, ama aşın akademik eğitimden sıkılarak yine topraklarına döndü. Tolstoy, Kınm Savaşı'na da Rus ordusu saflannda katıldı ve Türk tngiliz Fransız ittifakına karşı çarpıştı. Savaş anılarını da "SivastopoP adh kitabında anlattı. 1862'de Sonya Andreyevna ile evlenen Tolstoy'un ondan 13 çocuğu oldu. Üç büyük romanı Lyudmila Savelyeva "Harp ve Snlh" daha önce de bir kez sinemaya uyarlandı. 1956 yılında King Vidor'un çevirdiği film 3,5 saat sürüyordu. Dino di Laorentiis'in yapımcılıgını üstlendiği fılmde, Audrey Hepborn, Henry Fonda, Md Ferrer, Herbert Lom, John MHs, Oscar Homolka, Vittorio Gassman, Anita Ekberg gibi ünlü oyuncular rol aldı. UYDURMASYON VE Y4SAYAN TÜRKÇE Prof. COŞKUN ÜÇOK Arapça ve Farsça'dan sonra Fransızca 2 Tanzimat'a kadar Arapca ve Farscanın etkisi altında, etkisi ne soz, egemenligi altında kalmıs ve Osmanlıca biçünine dönüşmüş olan Türkçe, 19. yüzyı] basUnndan sonra bu iki dilin yanında, geniş ölçude, Fransızcanın baskınma uğramaya ba$ladı. Bunun iki önetnli nedeni vardı: 1) O zamanlar Fransızca, bütün dünyanın kültür ve diplomasi dili idi. Batının bütün saraylannda Fransızca konusuluyor; devletleraraa görusmder, bu dilk yapüıyordu. Prusya Kralı Bttytk Fricdrick, ünlü Fransız düşünfir ve edibi Voitaire'i sarayında konuk ediyor; Fransızca siirler yazıyor ve Almanca, Fransızca sözcüklerle dolu kanna bir dil görümusu veriyordu. öyle ki, Fransızca bUmeyen bir Alman, bu büyük hükümdann vasiyetini bugün de anlayamaz. 2) Osmanlı tmparatorlugu'nda, yflksekögrenim veren medreselerde yuzyülardan beri kısaca "İdaarirat"tan baska hemen hiçbir sey okutulmamıstı. Bunun içindir ki, D. Makaıat "Mekteb4 TıbMyei Şakaa«"yi kurdugunda, ne modern ubbı okutacak hoca, ne de bu bilim Haiımn kavramlannı karsılayacak Osmanlıca sozcükler vardı. Fransa'dan hocalar getirildi, derslerini Fransızca verdiler. Bunun içindir ki, bugün hâlA hekimlerimiz recetelerini Fransızca yazmaktadırUu'. Aynca Fransızca egitim veren Galatasaray Lisesi'nin açıhnası, Fransız misyonerlerin okullanna MüsJüman ögrencikrin kabul edilmesi de ülkemizde Fransızcanın gittikce yerleşmesine neden oldu. Benim kusagınun ortaokul ve liseye girtigi 1930*lu ydlarda bile ögrenilmesi yeglanılan Fransızca ve uydurmasyon Fransızca sozcflklerden ohısmaktadır. Her türlü yabancı dildea uydunnasyon n retmekte bizi özgür sayanlar, Türkçeden soz tttretilmesine hemen gramer kurallan kalkanı ile karşı çıkmaya çabalamaktadırlar. FRANSIZCANIN ARTAN YAYILMASI Teknolojinin gelişmesi ve ülkemizde bunun ürünlerinin kullanüması sonucu, bugün örneğin taşıt araçlannın bütün parçalarının adlan, bastan asagı ya dogrudan Fransızca, ya da bozulup güya Türkçeye uydurulmuf Franazcadır. Birkaçım sayalım: sanzuman ( = şanj(ö) man = degistireç); defransiyel (= diferansiyel = ayıraç); buji(mum); distribütör ( = dagıüa); far( = fener); klakson ( = korna); amortisör ( = yumusatıcı, giderici); bagaj ( = yük); portbagaj ( = yüktasır); , aks (= mihver); balan ( denge); yazmakla bitmez. Dedim ya, silecek, kapı vbg. birkaç parça dısında otomobil bastan başa Fransızcadır. Tamirci çıragı olarak çalısmaya baglayan çocuga "detlitlreç" dense, o parcanın ne işe yaradıgını da hemen anlama? mı? Ama biz diyemeyiz. O çocuk ne anlama geidigini bilmedigi bir !«•».•«• sözcügü öğrenecek, sonra da bunun ne ise yaradıgmı. Maktul ve merhum TDK, bütün bu Fransızca sözcttklerin Türkçeierini bulmuş, türetmis, bir küçuk kitapçık halinde yayunlamıştı ve böylece dogaldrr ki, kusaklann birbirlerini anlamalannı önlemeye ve anarsiyi <lilimi7g de bulastırmaya çahşmıştı. Anayasal ve kanunsal TDK'dan ise, diümizi Fransızca egemerıligindrn kurtarmak yolunda atılnuş henüz hiçbir adım görmüs degiliz. Giyim kusamımızın, özellikle kadın giyüninin Bauhlasması üzerine bütün moda terimleri, güzellestirme için kullanılan maddelerin adlan, hepsi, hepsi Fransızcadır. Bunlardan kimi oklugu gibi, kimi ise bozuunuş biçinıi ile kullanılmakta; örnegin: ple ( = pli = kat); sutiyen ( = sutien). Amk don da diyemiyoruz; dogrusu külot olan ve asıl anlamını burada yazamayacagun bu sözcügü küot biçimine sokup kullanryoruz; genç ga7ftrcilmmİ7 de bunun sonundaki "t"yi "d"den dönüşmüs sanarak sözcüğfln sonuna ek gelince bunu kflodo biçimine sokmaktalar; tıpkı gene Fransızca paket sözcügOnü pakedi biçiminde yazdıklan gibi. GEREKStZ KULLANDIGIMIZ FRANSIZCA SOZCÜKLER Birçok Fransızca sözcügü de ya Türkçe sannarak ya da daha kültürlü görürunek için kullanmaktayız ve bunlann cogunu da zahir Istanbul deyisine uysun diye inceltmekteyiz. Eskiden, eskiden dedigim birkaç yıl öncesine kadar Icullandıgımi7 ne güzel "aynnü" sözcüğOmüz vardı. Ama herhalde kusaklar birbirlerini »ni««niar ve maziyle köprümüz atılmasın diye bu uydurma (!) Türkçe sözcügü arük kuUanmıyoruz. Onun yerine Fransızca "detay" ( = detail) sozcügünü radyodan, TiVi (çünkü TVde bu TiVi diye okunur)'den ve resmi büdirüerde yayıp iyice yerleşmesine çahsıyoruz. Ama belki bunda bu sözcügü ısrarla kullananlann bir suçları yok; detay'ı Türkçe sanıyorlar; öyle ya: danıstay, sayıstay, yargıtay, kurultty, tay, DETAY. Türkçe olmakla birlikte, bizim bir de BKVatan (Arapçadır)inıiz vardı. Ama o şimdi yalnız yüın dört mevsimi için kullanıhyor. Mevsün degisti, yerini Fransızca sezon ( = saison) aldı. TiVTde futbol sezonu açılıp turizm sezonu kapanıyor. Vitrinlerde "acnzlak sezo••"nun basladıgmı bildiren yazılar... Biz arük dükkln da açmıyoruz, butik ( = boutique) açıyoruz. Sosyetik(!) hanımlannuz kesinlilüe mağazalardan alısveris etmiyorlar; her seylerini yeni kesfettikleri çok şirin bir batflc'ten alıyorlar. BELGE YERİNE DÖKÜMAN Aslı Rumca olan ve dilimize iyice yerleşmis bulanan temel (Rumca TemeUon, asıl Türkcesi koyak, bk: Ş.S. "Kanns4 Törkf," S.439) sozcügünü de kusaklar birbirlerini nnlaaniar diye bıraktık; onun yerine Fransızca baz (= aslı yine Rumca basis'ten)ı önce büyüklerimiz kullandılar; simdi kuçükler de kullanmaya basladılar. BeJki bunu da detay gibi Türkçe sanıyorlardır: saz, yaz, kaz, baz... Bilmem «nım«ar mısınız? Bizim bir de bdsje diye tutmuş, otunnus bir sözcugümüz vardı; ne olduysa, hemen hemen unutuldu. Şimdi varsa yoksa onun yerine: DÖKÜMAN. Tirkçe kaltauaaya karşı alerjiadz var ya, bdte yerine de Latincedeki dokaaMotajadân Fransızcalaşnuş dokamaa'ı ajdık, onun da Türkçe dökaaıiııii yapaıak, deyiminden türemis sanarak ve incetterek dAUaaaa diye kullanıp dunıyoruz. Gazete veya dergilerden de saklamak istediğimiz yazüan kesip almıyoruz. Küpürünü kesiyoruz(!). Fransızca kupe ( = kesmek)'den türemiş olan knpör'ü kullanıyoruz ve onu da zariflestirmek için köptr biçimine sokuyoruz. Kesflc desek ohnaz! Caa^artyet gazetesinin 29 Eytul 1985 tarihli "Slyaaet" ekinde Sayın Doç. Dr. Giacy Gftaeaç, devlet zonıyla dilimize sokulan büyük bölümü Fransızca, kimini Fransızca Devlet Dil Stnavı'nı vermis olan benim de bilmedigim sozcflklerden bir demet sunmustu. Bir ömek de HAFTANIN RADYO SEÇMELERİ PAZARTESİ Arkası Yann TRT 2/16.20 Programda Necati Camalı'nın yazıp uyarladığı 6 bolümlük "rVOne" adlı oyunun ilk bölümü yer alacak. Oyunda Zihni Göktay, Şener Şen, Gülistan Gözey, tbrahim Dirideniz rol alacak. SALI BULMACA SOLDAN SAÛA: 1/ Musahhih. 2/ Bir şeyi oluşturan parçalann kendi aralannda ve parçalarla tüm arasında bulunan uygunluk. Bizmutun simgesi. 3/ Metal parlaklığı verilmiş deri... Zorunlu gereksinme maddelerı için devletçe saptanan fiyat. 4/ Cet... Bir çalgı. 5/ Bozma... Kaiayın simgesi. 6/ Islamlıktan önce Kâbe'de duran üp puttan biri... Sina Yarımadası'nın iç kesimindeki çöl. 7/ Eskimiş giyecek... Galyumun sımgesi. 8/ Su... Gaziantep'in bir ilçesi. 9/ Kırpazanlar, Pastoral Scafom, Dar Kapı gibi vapıtlarıyla Unlü Fransız yazan. YUKARIDAN AŞAGlYA: 1/ Bir diışünceyi süslü ve sanatlı sözlerle anlatma. 2/ Sidik asiti tuzu... Meydan. 3/ Seyhan Irmağı'ran yukan çığınnı meydana getiren akarsu. 4/ Arapça'da "ben"... Bir yağış şekli. 5/ Lıtrenin kısa yazılışı... Kayak... Bir nota. 6/ Ot ya da ekin yığıru... Bir sahne oyununa eklenen gülünçlü sözler >a da dururnlar. 7/ Kâfi gelmeven... Bağımlı. %/ Bulut... Bir nota.. Şohret. 9/ Eskiden saray ve konak lardaki gizli odalara verilen ad. Günün Konseri TRT 3/12.00 Neşe Bügmer'in hazırladığı programda L.V. Beetfaovea'in "Opus 84 Egmont Uvertnni"nü Amstcrdam Concertgebow Orkestrası, Dvorak'm "Opııs 74, 7 Noln Re Minör Senfonisi"ni Londra Senfoni Orkestrası seslendirecek. ÇARŞAMBA BUim ve Teknolojide Yeni Ufnklar TRT 2/18J0 Sobnaz SeTdaroghı'nun yapımalığmı üstJendiği programda, uzaya yerleşme çabalannın 2. aşaması sayılan Mars yolculuğunu gerçekleştirmek için yararlanılacak bir ara istasyon olan Mars uydulan üstüne bilgiler, insanın yapamayacağı işleri yapmak için robot vekiller ve yaşlılıkta dinç kalmak için öneriler konu ediliyor. :SM 2S° HAVA DURUMU .•YkOmurkı .VtOmutu r tr PERŞEMBE Opera Sanatı TRT 3/23.00 Orhan Tannkuln'nun hazırladığı programda Otto Nicolai'nin "Windsor'un Şen Kadınlan" adlı operasının 2. perde 2. tablosu yer alacak. CUMA MüzikaUerden Bir Yüdız TRT 3/24.00 Haldun Dormen'in hazırladığı programda Bob Hope'un hayatı ve oynadığı müzikallerden şarkılar yer alacak. PAZAR Müzik Panoraması TRT 3/16.00 Üstttn Dnnıd'in yapımcılıgını yaptığı program, soprano Alis Mannkyan'ın Atatürk Kültür Merkezi'nde verdigi konser ile Tadensz Strugala yönetimindeki Istanbul Devlet Senfoni Orkestrası'nın 19 nisan günü Atatürk Kultür Merkezi'nde verdiği konserin bölümlerinden oluşuyor. M ürkçe, 19. yuzyıl başlanndan sonra Arapça ve Farscanın yanı stra Fransızcanın baskınma uğramaya başiadı. Bunun ilk nedeni Fransızcanın bir kültür ve diplomasi dili olması, ikincisiyse ilk Tıp Fakültesit II. Mahmut döneminde kurulunca Fransa'dan ilk hocaların getirilmesiydi. Böylece Osmanlı fmparatorluğu sımrlarından içeri giren ilk Batı dili Fransızca oldu. lenen dil Fransızcaydı. özel lisderin hepsi " F r a a m a takviyeti" idi. lngüiz ve Amerikan okullan dısında İngilizce, Alman ve Avusturya okullan dısında Almanca ögreten okullar yoktu. Devletin bütün orta dereceü okullannda yalnız Fransızca okutulurdu. 1932'den sonradır ki, İngilizce ve Almanca, okullarda önce ikinci yardıma dil olarak görulmeye basladı ARAPÇA VE FARSÇA YERİNE Ancak son zamanlarda lngilizcenin ülkemizde baş yere otunnasına kar^ılılr, Fransızca, giderek Türkcede arük kuUandmayan Arapca ve Farsça sOzcuklerin yerine gecmis, Türkçeden turetilmis ve halk arasında da tutunmus sözcüklerin de yerini almısür. Ote yandan da npkj vaknyie Arapçadan ve Farscadan sözcokler uydurdugumuz gibi, şimdi de Fransızcadan sözcttkler uydurarak tepe tepe kullanmaya başlamış bulunuyoruz. Sanki Atatttrk (büyük demiyonun, çünkü Atatürk'ün büyügO, kücügü, birincisi, ikincisi yoktur ve tek olan tarihsd kisilerin afiiannm başına baska bir sıfat getirihnez)' "BatıiMnhtiM dde edip koruttanı Mea Tarit «İBsa, dfltal de yabarna «Heria b«ywdarataadaa kartanuyı Mtecektk" dememis de "... dOU Arapcaan ve Fançaan eaeaMSUtiadea knrtanp FraaBzcaau egeneaHthıe Mkacakür" demiş gibi. öyle ki bugün "yafayaa Tirkce" denilen ve zorla konusturulup yazdınlmak istenen dil, arük yanbs kullanılan Osmanlıca, gereksiz kul aktiyle nasıl Arapçadan ve Farscadan uydurup durmuşsaK şimdi de Fransızcadan uydurmaktayız. Direkt yerine direk, kupüre küpür, röportaja röpörtaj, folklora folklör diyor, bunları herhalde kibarhk olsun diye böyle inceltiyoruz. ben ekleyeyim: Niçin su bendi (baraj = barrage) yapıürken acüan tünele sapOma tüneli demiyoruz da derivasyoo tündi diyoruz acaba? Orada çahsan işçiler de anlasınlar deyu olacak! Süpennarket'lerden olsun botik'lerden olsun aldıklanmızı da arük torbaya koymuyorlar, Fransızca cepdk (poş = cep, pochette=cepcik) demek olan poşedere koyuyorlar. FRANSIZCADAN UYDURMA VEYA FRANSIZCA YA UYDURULMUŞ SÖZCÜKLER Vaktiyle nasıl Arapçadan ve Farscadan uydurup durmussak, giderek dihmize "Arapca degfl mi? U y d v aydw, tdyte" deyimi yerlesmisse, şimdi de "Fraoaaca detl « l î Uydar nydşv, »öyle" daeküflae uymaktayız. Direktif dedim de aklıma gddi. Arük ülkemizde kimse " d o | r a , do|rnca, dosdogra, dogradaa dofraya" demiyor, Türkçe direk sanarak (Fransızca direct): "Direk f«, taga doo" diye yol tarif ediyor; otobüslerimiz "direk IstaBknd'a" gidiyorlar. Evet, Fransızcadan direk aldıgımız sozcflkler bir yana, bir de bu dilde ounayan sözcükler uydurup tepe tepe kullanmaktayız. Bu uydurmasyonlara geçmeden önce Fransızcadan gereksiz aldıgımız sözctlkleri Hilimi7P uydunnak için degil de sırf kibarhk olsun diye nasıl incelnigunize birkaç örnek sunmak istiyorum: DOfTB 7* 7* nummm tr HÛİM :Yı»mırHj :Mudu .YıCmurtu :<r«9nuiu : YkOmıırlu dooe S> 32* 8° 26° Bukıflu OSLO MJtfS NfMO ««mıırkı MMU son» TB.MI*, VOKfO ZÛtdH :V*mrtı :Bukı«u :Bukr9u Yıjmuıiu Yaomurtu V 8* 12* Vf e* V 3° 8* 30* 16* Yf 24* 24° 20* «• 0» . MMk. İM dMpa* otan gOrtş ıı «haO0»M>kMçok OOriZ: Kupür Röpörtaj Trotuvar Virtfloz Folklor Sumen Sutien Şoven Gipür Yaah, Küpür Röpörtaj Tretuvar Virtuöz FolklOr Sflmen Sfltien Şoven 0« Gipur (yalnız burada kalınla^ma var) Bunlar hemen söyle aklıma gelenler. SCRECEK