Katalog

3 MART 1986 EKONOMt CUMHURİYET/U TURKIYE'den Götürü vergüendirmeden 1 trilyon liralık kayıp Ekonomi Servisi Mali Muşavir ve Muhasebeciler Birliği Başkaru Sun Ar, götürü vergüendirme doiayısıyla 1985 yılında 1 trilyon lira dolayında vergi kaybının gerçekleştiğini ileri sürdü. Götürü vergilendirme sistemine tabi olan Uksicileriıı, pazarcdann, ninibüsçiilerin ve diğer küçük sanatkânn mal satımı ve hizmetlerinde belge vermesi gerektiğini savunan Ar bu yolla vergi kaçağının önleneceği gibi vergi iadesi alan ücretlilerin de bundan yararlanacağını söyledi. Ücretlilerden damga vergisi kesintisinin uygulanmakta olduğunu da hatırlatan Ar, "Fatora ve benzeri beigderde damga pnlu kaldınldığına göre, ücreüilerden yapıian ba kesinti mdil degildir" dedi. FAlmanya yüzde 46 ile pazarda birinci sırada Otomobil ithalatı 1985'te 100 ıııilyon dolara ıdaştı Geçen yıl 12 bin adet otomobil ithal edilirken, yaklaşık 150 milyar liralık pazar hacmi oluşturan ithal arabalann üçte ikisi tstanbul dışında satıldı. Türkiye pazarının yüzde 16.6'sına ulaşan yabancı otomobillerin 5500'ü F.Almanya'dan getirilirken Skoda da 2 bin 500 otomobil ile en çok ithal edilen marka unvanını eldeetti. Ekoaomi Servisi 1985 yılında Türkiye'ye yaklaşık 100 milyon dolar değerinde toplam 12 bin otomobil ithal edildi. Geçen yıl iç piyasada da yaklaşık 150 milyar liralık pazar hacmi oluşturan ithal otomobillerin üçte ikisi tstanbul dışında satıldı. Türkiye pazarının yüzde 16.6'sına ulaşan yabancı otomobillerin 5 bin 500 'ü F.Almanya'dan getirilirken, Skoda da 2 bin 500 otomobil ile en çok ithal edilen marka unvanını elde etti. Uzun yıllar, 'yerli üretimi korumak' için ithalatı yasak olan otomobiller daha önce işçi permisi ve diplomatik permi ile getiriliyordu. 1984 yılında serbest bırakıldıktan sonra devreye Hangi marka ne kadara maloluyor? (TL) SKOOA fVBf I^BnB EKONOMI NOTLARI OSMAN ULAGAY Fonlar, Jktidar ve Demokrasi... Bağımsız milletvekili Türkân Arıkan'ın zahmetli bir çalışma sonunda ortaya koyduğu tabloya göre çeşitli "fon'iarda toplanan kaynak 3.5 trilyona yaklaşmakta. bunun 3 trilyon liralık bölümü bütçe dışında kurulan fonlarda toplanıp kullanılmaktadır. Başka bir ifadeyle devtet bütçesinin yansına yakın miktarda bir kamu kaynağı TBMM denetimi dışında kullanılabilmektedir. Eski ANAP Milletvekili Sayın Arıkan, ANAP iktidan döneminde çok önemli yeni fonlann kurulduğunu ve fonlar aracılığıyia yapılan harcamaların büyük ölçüde arttığını da ileri sürmektedir. Konuyla ilgili olarak Başbakanlıkça yapılan açıklamada ise fonlarda toplanan paranın 1.2 trilyon lira olduğu belirtilmekte ve 860 milyar liralık kaynağın toplandığı beş büyük fona ilişkin bazı bilgiler verilmektedir. Başbakanlık açıklamasında bütçe içi fonlann zaten bütçe denetimine tabi olduğu, bütçe dışı fonlann ise kullanma talimatını veren idarelerin ve ödemeyi yapan kamu kurumlarının (Merkez Bankası, Ziraat Bankası gibi) denetimi altında olduğu ifade edilmektedir. Sayın Başbakan Özal ise geçenlerde yaptığı bir konuşmada fonları icraatı çabuklaştırıct bir araç olarak gördüklerini, son iki yılda bu fonlar kullanılarak gerçekleştirilen pek çok işi normal bütçe prosedürü içinde gerçekleştirmenin mümkün olmadığını söylemiştir. Özal bugün fonları eleştiren muhalefet çevreterinin bir gün iktidar olmalan haiinde fonlann ne kadar önemli bir araç olduğunu anlayacaklarını da bu konuşmasında ima etmiştir. Ankara'da dolaşan ve bazı kaynaklann doğruladığı ilginç bir iddiada şudur: Özal kamu kaynaklarının daha büyük bir bolümünü kalkınmaya ve sivil amaçlı projelere kaydırabilmek için fon uygulamasını yaygınlastırmış, böylece NATD yükümlülüklerinin beiırlediği bütçenin belirli bir oranının askerı amaçlı harcamalara ayrılması kuralını dolaylı bir yoldan aşmak istemiştir. Sonunda bu amacı farkedilince de bu kez Savunma Sanayii Fonu'nu gündeme getirerek bir taviz vermek zorunda kalmıştır. Tüm bu rakam, beyan ve soylentiler fonlann, özal iktidarının en önemli iktidar oJma araçlanndan biri haline geldiğini göstermektedir. Fonlarda biriken kaynağın Sayın Arıkan'ın iddia ettiği gibi 33 trilyon lira ya da Başbakanlık açıklamasında belirtildiği gibi 1.2 trilyon lira olması bu gerçeği değistirmemektedir. Özal iktidan özellıkle kendi oluşturduğu fonları kullanarak "iş Mirici" icraarta bulunmakta, iktidannı perçinlemek ve belli kesimlere şirin görünmek için söz konusu fonları kullanmaktadır. Bir iktkjarın seçmene hizmet götürmek ve böylece kendi geleceğini güvenceye almak için fon uygulaması gibi bir yöntemi yaygın olarak kullanması bu yöntemle icraatının smırlarını genişletmesi ilk bakışta eleştiri konusu olacak bir olay gibi görünmeyebilir. Hatta olaya salt olumlu sonuçları açısından bakarak, "Bravo adamlara, kısa sürede yapılmayacak işleri başardılar" diyenler de çıkabilir. Ancak demokrasinin kökeninde "bütçe hakkı"nm ve "Meclis denetimi altmda iktidar" olma fikrinin yattığı.ayrıca Türkiye1 nin gündemindeki en önemli sorunlardan birinin demokrasiyi kökleştirmek olduğu anımsandığında olaya bu denli basit bakma olanağı kalmamakta,yanıtlanması gereken önemli sorular akla gelmektedır Kamu kaynaklarının giderek artan bir bolümünü bütçe denetimi dışında kullanmaya alışanbir iktidar bunun sınınnı nasıl çizecektir? Kamu kaynaklarının yarınöbürgün belki yanya yakın bölümü bütçe dışı fonlara kaydınlırsa bütçe görüşmelerinin bir formalite olmanın ötesinde ne önemi kalacaktır? Bir iktidar belli durumlarda ve dönemlerde şirin görünmek istediği gruplara ve kesimlere fonlar yoluyla kaynak aktararak ülkedeki politik dengelerı etkilemeye kalkarsa bu olgu demokratik rekabet kurallarıyla nasıl bağdaşacaktır? İktidarın bu fonları belli kesimlere ulüfe dağıtmak için kullanması halınde başka kesimlerin buna tepkisi ne olacaktır? Bu fonlarla sonuçta hangi kesirnlerden sağlanan kaynaklar hangi kesimlere kullandırılmış olacaktır? Bu gibi soruları kolaylıkla çoğaltmak mümkündür. Burada kaygı verici olan, Özal iktidarının veya başka bir iktidarın bu fonları iktidarının en önemli aracı olarak görmeye başlaması ve bu alışkanlığı kamu kaynaklannı sorumsuzca kullanma noktasına vardırmasıdır. Her yaranmak istediği kesim için bir fon kurarak iktidannı sürdürmek isteyecek bir iktidar Türkiye'nin demokrasi yerleştirme çabalarına her hatde olumlu değil olumsuz katkılarda bulunmuş olacaktır. Otomobil fthalatının ükeiere göre dağılımı Arçelik elektronik süpürge üretecek H 1S Mr .« tabf flyab 828 000 1.035.000 .277.000 2.140.000 .. 3.800.000 , . 4 750.000 . 1.340.000 . 9.890.000 . 5.063.000 6.329.000 . 1.708.000 „ . 13 100.000 1500 adet de ithalatçılar tarafından getirildi. Ülkeler sıralamasında ikind sırayı da toplam 3 bin adet otomobil ile Japonya aldı. Japonya'dan ithal edilen 3 bin otomobil Toyota, Nissan, Mitsubishi, Suzuki ve Honda markalanndan oluştu. Türkiye'ye gecen yıl ithal edilen otomobillerin ülkelere göre dağılımlannda 2500 adet ile Çekoslovakya üçüncü sırada yer aldı. Geriye kalan 1000 otomobil de Yugoslavya, Sovyetler Birliği, Fransa, Ingiltere ve ABD'den ithal edildi. MARKALARDA SKODA BtRİNCİ 1985 yılında Türkiye'ye en çok ithal edilen otomobil raarka Ekonomf Servisi Arçelik tzmir Elektrikli Süpürge Işletmesinde elektronik süpürge üretimine geçiliyor. Konuyla ilgili bir açıklamada bulunan Arçelik Geoel Mödürii Hasan Subaşı, "tstanbul Sanayi Odası kayıtlanna göre gecea yıl en çok süpürge üreten ve satan Arçelik oldu. Bundan önce de 'dinamik' ve torpido' modelleri ile modent teknolojiyi ülkemize Arçelik getirmişti" dedi. Subaşı, tzmir'deki tesislerde uretimin yedi yılda 13 kat antığını, iç piyasa dışında ihracata dönilk üretim de yapacaklarını sözlerine ekledi. MMİMDtZEL jj n,^ % 1} Mr tabfftpfc.. BMW316 Ftaıtartk H 15 Ur Sataf flnb sı da Çekoslovak Skoda oldu. Ucuz olması nedeniyle çok satılan Skoda'nın ithalatı 2 bin 500 adet olarak gerçekleşti. Mercedes'in ithalatçı yoluyla girişi 400, BMW'nin ithalatçı yoluyla girişi de 500 oldu. Japonya'dan tüm yıl boyunca ithal edilen otomobil sayısının 3 bin adet olmasına rağmen, markalara göre dağılımı ekim sonu itibanyla belli oldu. Buna göre, 1985'in ilk 10 aymda 800 adet Mitsubishi, 329 Toyota, 360 Suzuki, 248 Nissan ve 108 adet de Honda ithalatı yapıldı. Permi yoluyla giren otomobillerin markalara göre dağılımı belli olmamasına rağmen, 4 bin adedin hemen tümü F.A1man otomobilleri Mercedes, BMW, Opel, Audi ve Volkswagen'den oluşuyor. İSTANBUL'DA 3800 tTHAL OTOMOBtL SATILDI lstanbul'da 1985 yıh içinde trafiğe toplam 3 bin 800 adet ithal otomobil katıldı. Bu otomobillerin ilk sırasında 750 ile Skoda yer alırken, 500 adet ile Mercedes ikind, 400 adet ile de BMW üçüncü oldu. tstanbul trafiğine katılan diğer ithal otomobillerin markalanna göre dağılımı şöyle gerçekleşti: Mitsubishi 180, Audi 201, Toyota 234, Suzuki 268, Opel 206, Volksvvagen 108, Topolino 2 % ve Lada 99. Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu ve Meclis Divanı seçirnleri yapıldı. Seçimler sonunda Şahabettin Bilgisu başkanlığındaki önceki yönetim aynı göreve yeniden seçildi"Zaman fukaraa" Sabana ler. Daha önce Meclis başkanlığını adayhktan çeküdi, Hayrettin yapan ünlü sanayici Sakıp Sabana Uhuoy (sağda) MteUs bafkan zaman fukarası olduğunu vurgulaUğtna stçUttL yarak adayhktan affını istedi. Daha sonra yapılan seçimlerde Hayrettin Ulnsoy Meclis başkanlığına getirildi. Sakıp Sabancı, Meclis başkanı seçilen Hayrettin L'lusoy'un kendisini aratmayacağını belirterek, "Meclis başkanlıgıBI bırakmakla boradan iliskilerimi kopardıgınu sanmayın, ilişkilerimi eskisinden daha sıkı tutacagım" dedi. SEMİIIEH, SEBSİ, KtHİFEBJUIS TÜRKtŞ tarafından düzenlenen "Tiiketicinin Konınması Ulusal KoaferansT' bugün saac 10.00'da Pera Palas Oteli'nde baslayacak. Konferans iki gün sürecek. DÜNYA gazetcsi tarafından düzenlenen "tstanbul Meokal Kıymetler Borsas'Din Çakşmalan ve Ekonomiye Katkılan" konulu panel yann yapılacak. Destek Reasürans Oditoryumu'nda duzenienecek olan panel, saat 14.30'da başlayacak. 2. OTOMOBİL FUARI 5 mart çarşamba günü TÜYAP Ticaret Merkezi'nde acılacak. TÜYAP tarafından düzenlenen ve 9 mart pazar akşamına kadar açık kalacak fuarda, Çukurova Dış Ticaret tarafından biı ziyaretçiye noter tarafından çekilecek kurayla bir adet Rtnaolt 5 GTL verilecek. DİNLENCE 86 fuan 5 mart çarşamba günü lstanbul Sheratoo salonlannda açılacak. lnterteks tarafından düzenlenen ve saat ll.OO'de açılacak 3. lstanbul Uluslararası Deniz, Spor, Turizm ve Hobi Fuan'nda aynca HIFI bölümü de yer alacak. Fuar 9 mart pazar akşamına kadar açık kalacak. SERPOCAM S6 Fuan etkinlikieri çercevesinde düzenlenen "Dn«kn Bagünc Seramik, Porsden, Cam S^Myiimiı" konulu panel 7 mart cuma günü Odakule Sergı Merkezi'nde yapılacak. AFEKS Organizasyon Pazarlama we Ticaret firması tarafından düzenlenen panel, saat lO.JO'da başlayacak. tztnit Tîcaret ve Sanayi Odası'nın yeni Meclis Başkanı Hayrettin Ulusoy tZMÎT, (Camknriyet) Izmit giren hhalatçüar, gecen yıl Türkiye'ye giren 12 bin otomobilin 8 binini ithal ettiler. 1984 yılında toplam 8 bin 400 adet olarak gerçekleşen ithalattaki artış da bir yılda yüzde 43 oldu. 1985'te toplam 12 bin adet olarak gercekleşen yabancı otomobil girişinin yanı sıra bir önceki yıldan devredenler dolayısıyla, satışlar da 12 bin adedi buldu. F.ALMANYA'DAN PERMİ YOLUYLA 1985 yılında tüm ithal otomobillerin hemen yarısı, F.Almanya'dan getirildi. F.Almanya'dan ithal edilen otomobillerin yaklaşık 4 bin adedi permi yoluyla yurda girerken, geriye kalan DÖVİZ KURLARI Dövizin Cinsi 1 ABODolan 1 Avustralya Doian i Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Betçıka Frangı 1 DanimarKa Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hoilanda Florini 1 isvec Kronu 1 Isvıçre Frangı 100 halyan üreti 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinan 1 Sterlin 1 S.Arabıstan Füyali Efektif Dövu Döviz Efektif Sattş Satıa Al* Alıs 583.60 605.47 593 60 611.41 415.34 423.65 394.57 427 80 36.27 39.04 39.42 36.27 267.50 272.85 267.50 275.53 13.07 12.42 13.46 13.33 72.66 74.11 72.66 74.84 87.01 88.75 87 01 89.62 236.78 241.52 236.78 243.88 83.08 84.74 85.57 83.08 317.26 323.61 317.26 326.78 39.29 40.47 40.08 37 33 329.69 336.28 313.21 339.58 2106.81 2148.95 2001 47 2170.01 871.70 889.13 871 70 897.85 162.61 165.86 154.48 167 49 KISMİ YEBLtLEŞMEYE GEÇtŞ BAŞLTYOR Komple dizel motor ithalatmda son 7 gün ANKARA, (a.a.) Sanayi ve Ticaret BakanlığVnın dizel motor ithal izni alan firmalara tanıdığı ithalat süresi, 10 martta dolacak. Bakanlık,firmalarınistedikleri miktarda dizel motor getirememeleri üzerine, yıl başında dolan fiili ithalat süresini, 10 mart a kadar uzatmıştı. Sanayi ve Ticaret BakanlığYnın dizel motor adaptasyonuna ilişkin tebliği uyaruıca, izin alan fırmalar, tahahhüt ettikleri şekilde, ithal süresinin bitiminden itibaren, kısmi yerlileşmeye geçecekler ve komple dizel motor getiremeyecekler. Bakanlık 5 fırmaya dizel motor ithal izni vermiş ve bu firmalara 6 ayük fiili ithalat süresi tanımıştı. Bu firmalara, 6 ay içinde ithalatını gerçekleştirmek ve yerlileşme taahhüdü ile, 5'er bin adet dizel motor ithal etme izni vermişti. DUNYA'dan ABD de 1986 bütçesinde kısıntı yapacak WASHtNGTON, (ANKA) Birleşik Amenka da devlet harcamalarında "kemersıkma" dönemine başladı. Bütçe açığının rekor üzerine rekor kırması sonucu Kongre'de benimsenen Gramm Rudman yasa tasansı yürürluğe gırdi. Başkan Reagan'ın islemeyerek imzaladığı bildirilen Gramm Rudman yasa tasansıoda, 1991 yılında bütçede dengenin saglanması amacıyla harcamalarda «P""B'I bir biçimde kesinti yapüması öngörülüyor. Kongre'de büyuk tarüjmalar sonucunda kabul edilen, Gramm Rudman yasa tasansı uyannca, 1986 mali yılı bütçe harcamalannda yüzde 4.3 oranında kısıntı yapılarak 11.7 milyar dolarlık bir tasarruf sa£lanması amaçlanıyor. llke olarak tüm harcama kaiemlerinin etkilendiği kesintilerden sadece "Yü4u. Savaşlan" gibi bazı özel savunma sosyal programları kurtulabildi. Yasa uyannca bütçedeki kısıntı sosyal harcamalar ve savunma harcamaları arasında eşit biçimde paylasUnlacak. Garanti Bankasmda Döviz Hesabı sîirat demektir. Ama bu,başka avantajlar sunmadığımız anlamına gelmez Londra Borsası'nda tarihi gün Ekonomi Servisi Londra Borsası 184 yıllık tarihinde ilk kez bugün, ticari şirket ve bankalan tamttyeolarak kabul ediyor. Borsada, aynca brokerlann dışındaki şirketlerin girmesiyle, brokerlik komisyonlan da tarife uygulamasından çıkanlarak, serbest bırakılıyor. Borsa gözlemcileri, yeni şirketlerin katılması ve komisyonların serbest bırakılmasıyla Londra Borsası'nda rekabetin kızışacağmı ifade ediyorlar. 300 milyar dolarlık işlem kapasitesi olan lngiliz devlet tahvüleri pazannda Amerikan bankalanyla brokerlerin aylardır 'güreşmekte' olduğunu hatırlatan gözlemciler, komisyonların da bu rekabet sırasında 'zaten' düştüğüne dikkati çekiyorlar. 67 ton zararlı gıda maddesi imha edildi 8 8 7 gıda maddesi üzerinde yapılan araştırmada 67 ton gıda maddesinin sağlığa zararlı olduğu belirlenirken, 208 işyeri savalığa verildi. tSTANBL'L, (aa.) lstanbul'da sağlığa zararlı ve taklit gıda maddeleri çoğalıyor. 1984'te sağlığa zararlı 15.5 ton gıda maddesi belirlenirken, bu miktar 1985'de 67 tona vükseldi. İsveç'te hükümet menkul değer vergilerini yükseltti Ekonomi Servisi Hükümet, hisse senedi ve tahvil alım sanmında vergilerin iki katına çıkanlacağmı açıklayınca, tsveç'te hisse senedi fiyatlan düştü. Maliye Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, temmuzdan itibaren yüzde 1 olan vergi oranının yüzde 2'ye çıkanlacağı duyurulmuş, ancak daha sonra yeni hükümet tarafından vergi arttınlmasınrn düşünülmediği yolunda bir açıklama yapıbnıştı. Maliye Bakanlığı'mn, "tsveçU a&elere dahi iyi yttşam s^mn^lc icin vergiler arttınlacak" şeklindeki açıklamasını daha inanılır bulan yatınmcılar, ellerindeki hisseleri satma yoluna gidince, Stockholm borsasında indeks 653.4'ten 618.9'a geriledi. Garanti Bankası'nda döviz hesabı, süratli işlem demektir. Bu konuda çok iddialıyız... Ama başka avantajlar da sunuyoruz. Önemli avantajlar: Döviz Hesabınm Garanti Bankası'nın tüm şubelerinde açtırabilir, her şubeden provizyon alarak paranızı çekebilirsiniz. Döviz çeki alarak istediğinize çek kesebilirsiniz. Döviz çeklerinizi çok kısa sürede tahsil edebilirsiniz. Hepsi bu kadar da değil: Garanti Bankası, "Döviz Sertifikası" da veriyor. Diğer mevduat sertifikalarından farksız, vadesinde kullanılabilir"Döviz Sertifikası". Faizini de döviz olarak ödüyor! Döviz hesabı açtırmak için Garanti Bankası'na geün. Döviz işlemlerinde azami süratten yararlanın. Vakit kaybetmeyin. GARANTİ lstanbul Büyük'şehir Belediyesi Merkez Sağlık Müdürü Dr. Abmet Kiremitcigil'den alınan bilgiye gore, i984'te bin 60 gıda maddesi üzerinde yapılan araştırmada, sağlığa zararlı ve taklit 15.5 ton gıda maddesi imha edildi ve 170 işyeri savcıhğa verildi. 1985'de ise 887 gıda maddesi üzerinde yapılan araştırmada 67 ton gıda maddesi sağlığa zararlı olduğu belirlenerek imha edildi. 208 işyeri de savcıhğa verildi. Merkez Sağlık Müdürlüğü'ne bağlı Hıfnssıhha Şube Müdürlüğü'nde de gecen yü üç bin 662 gıda maddesi üzerinde analiz yapıldı. Kimyasal analizi yapılan bu gıda maddelerinden yüzae 6'sı bozuk, yüzde 18'i de taklit çıktı. Böylece analizi yapılan gıda nuddeJerinin dörtte birinin saSlıfa zanrh veya taklit olduklan