Katalog

17KASIM 1986 HABERLERİN DEVAMI CUMHURİYET/13 OLAYLARIN Sorunlara stinger gerileme ortaya çıktı. Bu açıdan bakıldığında, Perle'nin 300 milyon dolarlık ek yardım paketi Türkiye'nin son iki yü içinde "zaten almaa gereken" miktan gösteriyor. Bir başka deyişle bu yandan gerçek bir artış getirmiyor. Yalmzca son iki yılın kaybını telafi etmeye yarıyor. Türkiye'nin hakkı olan bir yardımın sonradan verilerek üsler anlasması pazarlığımn bağlanması "Bginç" bir durum yaratıyor. Bununla birlikte, bu alanda sağlanan tek •'iyUeşme" yardımlardaki hibe payının yfikseitimesi ve böylelikle Türkiye'nin eskisi gibi yüksek faiz ödemek zorunda kalınaması clarak belirtilebilir. 3. Fantomlar yeni bir ödiia dejil: ABD'nin Türkiye'ye taahhüt ettiği 300 milyon dolarlık ekstra yardıra paketinin ana kalemini iki Fantom filosu (36 uçak) oluşturuyor. Ancak bu Fantomlar Türkiye'ye bundan tam iki yü önce taahhüt edildiğinden, yeni bir Odün söz konusu olmuyor. Hatırlanacağı gibi, Başkan Reagan bundan tam bir buçuk yıl önce Beyaz Saray'daki göruşmede Başbakan Turgut özal'a "tki Faaıom filosuBD size en kısa zamanda ulaşüracagız, bu konuda endçeniz olmasın" demişti. Oysa geçen süre içinde Fantomlar Türk semalannda gözükmediler. Bundan iki ay kadar önce ABD Dışişleri Bakanlıgı, söz konusu Fantomlann tesliminin Türk tarafımn "gagiaın siyasi dayanaklar" vermesi halinde rnumkün otabilecegini Ankara'y a bildirdi. Böylelikle ABD açıkça daha önceden taahhüt ettifei Fantomlann tesliınini üsler anlasması pazarlığının kapaulması koşuluna bağladı. Amerikan tarafımn bu müzakere pozisyonu sonuçta etkili oldu ve eski bir taahhüt usler anlasması pazarlığının sonuçlandınlması için kullamldı. 4. Yunanistan'ın olası engdlemeleri: ABD Savunma Bakan Yardımcısı Perle, Türk hükümetine ekstra yardımın Türkiye ve Yunanistan'a dağıtımında 10'a 7 oranırun uygulanmayacagı yolunda vaatte bulundu. Bilindiği gibi, ekstra yardımın verilebilmesi için Kongre'den çıkarılan yasada, ihtiyaç fazlası askeri malzemelerin Türkiye ve Yunanistan'a verileceği yazılı. Bu yasada, aynı zamanda Ege'de güç dengesi kavramına da atıf yapılmış bulunuyor. Perle'nin ekstra yardımda 10'a 7 oranının uygulanmayacağı yolunda sözlü bir güvence vermesine karşılık, uygulamada bu güvencenin nasıl isleyeceği bilinmıyor. Perle'nin gazetecilerin "Bu konuda yazılı bir güvence verebilir misiniz" şeklindeki sorusuna yanıt vermekten kaçınması da dikkat çekti. Söz konusu yasada "Ege'de güç dengesi" kavramına atıf yapıldığından Yunanistan'ın Kongre'deki Yunan lobisini de devreye sokarak söz konusu askeri malzemelerin sevkiyatında güçlük çıkartması pekâlâ mürakün. Bu husus, Türk yetkilileri şimdiden endiselendirıyor. Hal böyle olunca yasamn pratikte ne sekilde işleyeceğini görmeden, Türk tarafıtun muzakerelerde geri adım atması üzerinde durulması gereken bir davranış olarak göze çarpıyor. 5. Ya alınamayanlar: Buraya kadar varılan uzlaşının Türkiye'ye ne getirdiğini açıklamaya çahştık. Ancak üsler anlasması pazarlığının sonuçlanışında, "alınanlar"dan çok "alınamayanlar" önem taşıyor. "Türk tarafı hangi isteklerine karşılık almadı?" sorusunu şöyle yanıtlayabiliriz: a. Ticaret: Başbakan Turgut özal, üsler anlasması pazariığnu açuğmda, ABD'nin Türkiye'nin tekstil ve demir celik ihracatına koyduğu bütün kısıtlamalan kaldırmasım isteraişti. özal, böylelikle müzakerelerin sonucunda tekstil ihtiyacımn arttınlması için ABD'den önemli ödünler alabileceğine inanıyordu. Özal'a göre böylelikle TürkAmerikan ilişkilerinde yardımlann belirleyici etkisi kurulacak, ilişki yapısı değiştirilecekti. Ancak yapılan müzakereler sonucuda ABD Türkiye'nin kota uygulamasıyla karşılaştığı 15 kategoride Türkiye'ye yalmzca 20 milyon dolarlık bir artış sağladı. Anlaşmada 200 milyon dolarlık bir kolaybk sağlanacağı belirtilmekle birlikte, getirilen ihracat kolaylıklannın buyuk bölümü Türkiye'nin ABD'ye ihracatı bulunmayan kalemleri kapsıyor. özetlemek gerekirse, Ozal, ticaret alanında ABD'den istediklerini alamadı. Pazarhğm başında TürkAmerikan ilişkilerini askeri yardımlara bağlı yapıdan kurtarmak isterken kabul ettiği ekstra askeri yardım agırlıklı uzlaşı formüİU, bu ilişki yapısını değiştirmedi, aksine "perçinledi." b. Savanma sanayünde işbirligi: özal hükumetı, muzakerelerde emin olabüirsiniz" şeklinde konuş ABD'nin savunma sanayii alanında tu. somut projeler üzerinde taahhütler ABD Kongresi Türkiye'ye ya de bulunmasuu istemişti. Müzakerepüacak yardımı arttırmayı reddetti. ler sonunda savunma sanayiinde işBu şartlar altında Türkiye. silahlı birliği alanında tek bir somut proje kuvvetlerini modernleştirmek için ne taahhudü almamadı. ABD Dışişleri yapabiür: Bakanı George Shultz'un kâğıt ÜzeLORD CARRİNGTON Türk rinde verdiği tek ödün, "savunma saSilahlı Kuvvetlerinin modernleştiril nayiinde tşbirligi için 1980 anlaşmamesinde görülen aksaklıklar beni cid «nda öngörülen ikili komiteye işlerdi olarak endişelendiren hususlardan lik kazandınna vaadi" oldu. biridir. Geçen aralık ayında TürkiOysa ABD daha geçen hafta Yuye'ye yapmış olduğum ziyaret sıra nanistan'la savunma sanayii alanınsında yakından görme fırsatım bul da oldukça ileri ödünler içeren bir duğum Türk askerinin etkinlik, ma anlaşmayı imzaladı. Sonuçta özal bu haret ve moral yüksekliğinden son alanda da somut hiçbir kazanım sağderece etkilendim, Türkiye'nin do layamadı. ğu sınınnı ziyaret ettim ve Türk birc. Siyasi sorunlar: Vanlan uzlaşıyliklerinin tatbikatını izledira. Şunu la, Türkiye ile ABD arasında siyasi üzülerek söylemek zorundayım ki, alanda mevcut olan sorunlann hiçTürk askerlerinin elindeki silahlar biri giderilebilmiş değil. Türk taragerçeklen eskidir. Amerikalılann bu fı, TürkAmerikan ilişkilerinin Waskonuda geçen yıllarda cömert dav hington'da Yunan faktörünün i p o randıklanm söyleyebilirim. Alman teği altında olduğunu belirterek, Uslar da yardımcı olmaktadırlar. Ma ler anlaşmasını koz olarak kullanıp alesef öteki Avrupa ülkeleri Türki bu ipoteği kırmak istiyordu. Başka ye'ye yeterince yardımcı olmuyorlar. bir anlaumla Ankara Usler anlaşma Türkiye'ye yerieştirilecek orta sını ABD'nin Yunanistan'daki üslemenzflli nükJeer fuzeler konusunda rin geleceğini kurtarmak için Atina'geniş çapta spekülasyon yapıhyor. ya Türkiye'nin aleyhine ödünler verMesdeye biraz açıklık getirebilir mi mesini önlemek için bir "baskı siniz? kartı" olarak kullanmak istiyordu. LORD CARRİNGTON Şayet Vanlan uzlaşıda, ilişkilerin bu gibi Türkler topraklanna nükleer silah yabancı faktörlerin etkisinden kurlar veya savaş başlıklan yerleştirüme tarılacağına ilişkin hiçbir somut güsini istemiyorlarsa, bunun zorla ka vence alınabilmiş değil. bul ettirilmesi diye bir şey düşünO HANGt ENDtŞELER Iemez. Türkiye ittifakın özgür ve ba GİDERİLDİ? ğımsız bir üyeskür ve bu silahlan ret Görüleceği gibi, Perle ile yapılan hakkına sahiptir. Ynnanistan kısa süre önce Bul ilke anlasması, Türkiye'ye ekstra askeri yardım, FMS borç yükünün hagaristan'la bir saldırmazlık anlaşmaa imzaladı. Bu husustaki yonımunuz fifletilmesi ve orta vadeli ticari krenedir, siz bunu normal mi karşılıyor diler alanında alınan vaatlere dayanıyor. Anlaşma, ticaretteki engellesanuz? LORD CARRİNGTON Yu rin kaldınlması, savunma sanayünnanlılann Bulgarlarla imzalamış ol de işbirliği yapüması ve siyasi alanduklan saldırmazJık anlasması konu daki pürüzlerin giderilmesi alanında sunda NATO kendilerinden aynntı herhangi bir ilerleme getirmiş değil. Bu durumda, Türk Amerikan ilişistemeye gerek görmemiştir. Ancak Yunanlılar, Bulgarlarla yaptıklan kilerindeki sorunlann aşüması yolunanlaşmanın öteki bazı Avrupa ülke da önemli bir mesafe katedilmediğini lerinin Doğu Bloku ülkeleriyle imza rahaüıkla söyleyebiliriz. Oysa Dışişladıklan metinlerden farklı bir şey ol leri Bakanı Vahit Halefoğlu ve Dımadığuu büdirmiştir. Bildiğim kada şişleri teknisyenleri geçen yıl bu zarıyla Fransa ve bazı diğer ülkeler, manlarda gazetecilere anlaşmayı çok Doğu Avrupa ülkeleriyle benzeri me farklı beklentilerle ifade etmekteydiler. Halefoğlu daha geçen ay New tinler imzalamışlardır. York'ta yaptığımız bir söyleşide, Genel Sekreter, Yunan basımnda "Görüş ve beklentilerimizi ABD'ye kendisine atfen çıkan ve polemikle Uetiyoruz. Bunlara bir çare bulmare yol açan bir haberi de yalanladı. dan bu anlaşmanın imza edilmesini BAS1N TOPLANTISI beklemek mümkün depdir'" demekÖzel bir uçakla dun tstanbul'a ge teydi. Halefoğlu'nun bu sözleri galen Corrington, Atatürk Havalima zete satırlan arasında kesfedildiğinnı'nda düzenlediği basın de vanlan uzlaşıyla hangi endişeletoplantısmda Türk Ordusu'nun yük rin giderildiği merak konusu oluyor. sek moral ve etkinüğe sahip olduğunu, ancak teçhizat bakımından desteklenmesi gerektiğini söyledi. NATO üyesi bütün ülkelerin bu konuda üzerlerine düşen görevi yerine (Baştarafı 1. Sayfada) getirdiklerini söylemenin güç olduğunu belirten Carrington, Asamble den makaslandı. Bu arada, film Genel Kurulunda konuyu gündeme TRT'ye tesüm edildikten bir süre getireceğini söyledi. Bu arada Türk sonra kimi TRT yetküilerinin delegasyonuna yak:n kaynaklara gö "Namuslu"nun birçok sahnesini re Carrington, Yunanlı gazetecilere makaslanmak üzere işaretledikLimni meselesinin Adalet Divanı'na lerini söyledikleri de öğrenildi. götürülmesi yolunda bir açıklama Başar Sabuncu'nun daha önyapmadığını söyledi. ce Devlet Tiyatrosu'nda ve Istanbul Şehir Tiyatrolan'nda sahnelenmiş olan "Mutemet AU Rıza Bey'in Yaşanmış Hayat Hi(Baştarafı 16. Sayfada) kâyesi" adh oyunundan yola çıkılarak beyazperdeye uyarlanan belirtilmekte.. " N a m u s l u " adlı filmde, Ingiltere Parlamentosu'nda "namus" ve "namussuzluk" tüm partilerin temsil edildiği kavramları gülünç bir öykü çev"Kıbnslı Türklerin Dostlan Gnıbu" tarafından Ingiltere'ye resinde işleniyor. Filmin en başında jenerikle davet edilen KKTC Cumhurbaşbirlikte verilen giriş sahnesi olkanı Rauf Denktaş, dün yaptığı basın toplantısmda "Biz banş is duğu gibi çıkanldı. Bu sahnedetiyonız. Birteşmiş Milletler Ge ki, "Meğer namusluymuş nanel Sekreteri'nin iki önerisini de mussnz, bize kendini namussuz Rum tarafı reddetti. tngiltere' diye tamtü" sözleri de bütünüyie deki temaslanmız sırasında hak makaslandı. Ancak bu sahne, jelılığımızı anlatmaya çalışacağu. neriğin içine yedirilmiş olduğunŞimdiye kadar Kıbns'a gelenler dan TRT yöneticileri yeni bir jehaklüığımızı gordü. Rum tarafı nerik düzenlemek zorunda kalmn tek başına meşru hükümet dılar. Bu arada, Melih Kibar'ın olamayacağını en geniş çevrele jenerikte yer alan müziği de ortadan kayboldu ve TRT'nin düre anlatmak amacındayu" dedi. Londra muhabirimiz Ragıp zenlediği jenerik boyunca KiDuran'ın haberine göre, Denk bar'uı özgün müriğinin bir tetaş, 10 günlük ziyareti sırasında ması durmadan tekrarlandı. Ayİngiliz milletvekilleri ve lordla nca jenerikte sanatçüann bazılannın adlannın da yanhş yazılrından oluşan Kıbnslı Türklerin Dostlan Grubu'nun yanı sıra dığı gözlemlendi. îpucu (Baştarafı 1. Sayfada) na alınanlann sayısı dün öğle saatlerinde U'e indi. Olay günü Bursa dışında olduğunu kanıtlayan Mustafa Özlü'nün yanı sıra, yaşlan 16'dan küçük baa yakmları da serbest bırakılanlar arasında bulunuyor. Cumhuriyet muhabirinin belirlemelerine göre, halen gözaltında oto yıkayıcısı Mümin Sezer, garson Levent Akdenız, Mustafa Özlü'nün akrabalan tdris Yeşilkaya, Çetin Yeşilka>B, Salih Yeşilkaya, Nihat Yeşilka>a, Çetin Yeşilkaya ile Yıkıntı'nın 16 yasındaki oğlu Tahir Özlü ile lokanta çalışanlanndan Alaattin Özişler, Kasım Bıcak ve adımn Durmuş olduğu bildirilen bir kişi bulunuyor. Küçük Hikmet'in cesedinin hemen yakınında bir çakmak bulundu. Emniyet yetkilileri, çakmağın sahibinin bulunması halinde epey yol alacaklannı bildirerek, "Bize göre az bir süre sonra olayı çözecegiz. tpuçlannı degerlendiriyoruz" dediler. Olayın geçtiği Yıkıntı Lokantası dünden itibaren jandarma kontrolüne alındı. Bursa Yalak Çayır'dan getirilen jandarmalar nöbetleşe lokantayı koruyorlar. (Baştarafı 1. Sayfada) birincil îsteğini ve kaygısım oluşturmaktadır. Türk tarafınm SEÎA'yı masa*» getirmesi, bu iki temel düşün/e dayanmaktaydu Ancak Richard Perle'nin dünkü gazetelere yansıyan açıklamalan, bu iki temel ilkenin de gözardı edilerek iVashington'la bir uzlaşmaya girildiği izlenimini yaratmaktadır. Türkiye, stratejik konum bakımından olağanüstü önemini kullanarak istediklerini sağlama yolunda yine yaya kalmış göriinüyor. Bunun en büyük nedeni, 30 milyar dolara tırmanan bir borcun ağırhğı altında pazarhk gücümüzün zayıflamastndan doğmaktadır. Richard Perle'nin altını çizdiği koşullar nelerdir? Bu yıi Kongre'de onaylanan bir yasayla, Amerikan ordusunun elinde bulunan "ihtiyaç fazlası" araç, gereç ve silahı, Beyaz Saray, NATO'nun güneydoğu kanadındaki ülkelere vermek olanağına kavuşmuştur. Bu kanal çalıştınlarak Türkiye'ye yardım miktarı arttınlacak; aynca faiz oranlannda da düşüklük sağlanacaktır. (Baştarafı 1. Sayfada) dolara yakın bir duşüş sağlanacak. Bu kolaylık, on yıllık bir döneme yayüdığında Türkiye'nin FMS borç ödemelerine getireceği yUlık ferahlama SO milyon dolan tutacak. Perle, Başbakan Turgut özal'la görüşmesinde Türkiye'ye orta vadeli ticari krediler sağlanması konusunda da vaatte bulundu, aynca Batılı rnüttefikleri Türkiye'ye kredi kolaylıklan sağlamalan için teşvik edeceklerini bildirdi. tşte Türk yetkiüler, Perle'nin getirdiği bu ödünlerin Türkiye'nin üsler anlaşmast pazarlığında masaya koyduğu pazarhk kartlannı geri çekmesi için yeterli olduğuna inanıyorlar. 2. Yalmzca tetaf», »rtış yok: Perle'nin 300 milyon dolarük ekstra yardım paketi ilk bakışta cazip gözükmekle birlikte, madatyonun diğer yüzü 300 milyon doların Türkiye'ye gerçek bir aruş getirmediğini gösteriyor. Bunun nedeni, 300 milyon dolann, ancak Türkiye'ye yapılan Amerikan askeri yardımlarında son iki yıl içinde meydana gelen gerilemeyi kapatıyor olması. Hatırlanacağı gibi, Türkiye 1984 ve 1985 mali yülartnda ABD'den her yıl için 720 milyon dolar tutannda askeri yardım almıştı. Bu miktar 1986 mali yılında 600 milyon dolara, önümüzdeki mali yıl için 490 milyon dolara indi. 1985 Böyle bir uzlaşmanm Türkiye mali yılında askeri yardım tavanının için anlamı nedir? 720 milyon dolar olduğu hatırlandıHer şeyden önce Türkiye, baş ğında son iki yü içinde askeri yardımta koyduğu hedeflerden vazgeç larda toplam 350 milyon dolarlık bir mektedir. Bu koşullarda bir anlaşma, neAmerika ile ticareti geliştirmek ne de Türk ordusunun modernizasyonu yolunda bir (Baştarafı 1. Sayfada) aşama sayılabilir. leer sflahlan reddetme bıkkına sahip Amerikan Kongresi, ikiyıldan oldugunu" bel'utti beri Türkiye'ye dönük yardım ve Japonlann, kendi ulusal savunmakredi miktanm kararlılıkla düşii lanna fazla kaynak ayırmadıklanna rüyordu. Richard Perle'nin açık dikkati çeken Lord Carrington, "Siladığı formül, bu gerilemeyi den ze yardım etmeteri çok yerinde olur. Çünkü hiir dünyamn savunması, sigelemek bakımından yararlı olazi olduğu kadar onları da bilir. Ne var ki, Amerikan dış ilgUendinaektedir" şeklinde konusyardım kurallarının karmaşık •apısı, yönetim Kongre ilişkileri, tu. NATO Genel Sekreteri Lord Carjürokratik mekanizmalar bakı rington' ın sorulara verdıği cevaplar özetle şöyle: mından da konuyu irdelemek ge DtYALOG ÇAĞRISl rekiyor. Çünkü Amerikan yöneTürkYunan anh^ımi7tıgı konutimiyle Ankara arasmdaki ilişki sundaki endtselerinizi biliyonım. Bu leri, Washington'daki Yunan lo anla$mazhgın dogrudan diyalog yobisinin sonradan ne ölçüde enluyla çöziimlenecegme inandıgınıza gelleyebileceği ciddi birsoru işagöre, oeden iki ulke ideritrint bir diyalog cagnsında bulunmuvorsunuz? retidir. öyle görülüyor ki, Türkiye'nin 30 milyar dolara tırmanan dış borcu ve bir türlü kapatılmayan (Baştarafı 1. Sayfada) dış ödeme açığı Ankara'yı her diğini vurgulayan uzmanlar, butür dış ilişkilerinde zayıflatmak na karşın aniden gelen soğuklatadır. Bu gerçek, Amerikan Sa nn gribin hızla artmasma neden vunma Bakanı'mn sözlerinde de olduğunu kaydettiler. Uzmanlar, seziliyor. gribe yakalananlar için en etkin Diyor ki Perle: önlemin dinlenme olduğunu be"•Türkiye'ye ek orta vadeli kre lirterek, "34 gun dinlenmenin diler sağlanması için çaba sarfe lonınlu" olduğunu, bunun 12 deceğiz. Yalmzca bizim sağlaya gününün yatak istirahati biçicağımız kredilerden söz etmiyo minde olması gerektiğini söyrum. Aynı zamanda Batılı müt lediler. tefiklerimizi de bu alanda işbirÜst solunum yollanndaki tüm tiğine girmeleri için teşvik tdece enfeksiyonlann halk arasında ğiz. Türkiye'ye kredikolayhkla grip olarak kabul edildiğini bennın arttınlması için yoüar ara lirten doktorlar, gribin de bu enyacağtz." feksiyonlar arasında yer aldığını Batı ve Amerika için olağa kaydederek, Ust solunum yollanüstü önemde stratejik konumu nnda var olan virüslerin vtlcubulunan ülkemizin, ulusal sa dun direncinin düşmesiyle hastavunma gereklerini dış kredi ihti lığa yol açtığını anlattılar. Gribe yacımızın mantığında tartmak "Inüuenza" virüsünün neden olnoktasına getmiş bulunuyoruz, duğu belirtilirken, vücudun diBöyle bir noktada pazarhk gücü rencinin soğuk algınlığı ile azalmüzün güçsüzlüğe dönüşmesi dığı vurgulandı. Soğuklann dıdoğal değil midir? şında, hava kirliliğinin de solu• • • num yollannda tahrise ve muko AÎLEStXE KAVUŞTU Prodüktör Mustafa Doğan\n 4 yasındaki oğlunu kaçıran iki kişiden biri olan Muhammed Aydın (23) (küçük fotoğraf) dün sabah çocuğu polisegötürüp teslim oldu. Umut'un annesi, "Kabahat bende. Çocuğu tammadığım birine teslim ettim" diye ağhyordu. Fidyeci polise teslim oldu AnkaraAtina diyaloğu şart LORD CARRİNGTON Türk ve Yunanlı dostlanmla görüşmelerimde bu çağnyı her zaman yapıyorum. Bu tür arilaşmazlıklarda sorunun dısardan yapüacak mudahalelerle çözümlenemeyeceğine inanıyorum. Şayet ülkeler müzakere masasına oturmazlarsa sorunlar nasıl çözümlenebilir? Ben NATO'nun bu konuda tamamıyla tarafsız davranmasından yanayım ki, zamanı geldigjnde yapacağı yardım her iki taraf için de kabul edilebilir nitelikte olsun. Genel Sekreter, açık bir diyalog çağnsının taraflardan "birlnin" hoşuna giımeyebileceğiru belirtti. "Buna karşılık, Türklertc Yunanluar arasında diyalog başlatılmasmı ber kademede teşvik edijorutn. Bundan Gribe dikkat İSTANBUL'DA FtDYECİLER Istanbul'da ölü bulunan 2.5 yasındaki Hikmet Çaycı olayıyla ilgili olarak "Fırsattan yararÇocuğu fidye almak için kaçı lanıp fidye isteyen" bazı kişilerin Istanbul Haber Servisi tsran iki kişiden 23 yasındaki Muyakalandığı bildirildi. tanbul'da prodüktör Mustafa Istanbul Haber Servisimizin Dogan'ın dört yasındaki oğlu hammed Aydın, bir magazin gaUmut'u fidye istemek için kaçı zetesinde çalıştığıru söylediği Ka haberine göre, emniyet yetkililezım Akgül'ün kendisine bu işi ri, çocuğun aranmasının sürdüran iki kişiden bıri, dün sabah saatlerinde çocuğu da yanına yaptırdığıtu belirtti. Akgül'ün rüldüğü günlerde Çaycı ailesinkendisine önce ayrıntılı bir bilgi den telefonla 50 milyon lira fidalarak polise teslim oldu. vermediğini, "Git Mustafa Do ye isteyen, ancak çocuğun kaçıgan'ın çocnklanndan birini al nlmasında rolü bulunmayan bazı Aitı gün önce Bakırköy'deki getir" dediğini söyleyen Muham kişilerin yakalandığını belintiler. Doğan ailesinin evine giden Mumed Aydın, fidye konusunun daYakalanan kişileri "fırsatçı, hammed Ajdın adlı figüran ha sonra ortaya çıktığını belirtti. fıdyeci" olarak niteleyen polis genç, çocuğun annesi Beşire Dofcan'a, "Yenge, Mustafa Abi bir Umut'un annesi Beşire Do yetkilileri, çocuğun kayboluşufilmde oynatmak için çocuklarğan, "Asıl kabahat bende, çocu nun 3 veya 4. gününde "Bir deneyelim, belki para kopartınz" dan birini istiyor" diyerek 4 yağu tammadığım birine teslim diyen kişilerin, yapılan çalışmasındaki Umut Doğan'ı evden göettim" diye ağlarken, babası türmüştü. TRT televizyonu birin " Mustafa Doğan her şeyin bitti lar sonucu önceki gün ele geçici kanalında halen gösterilmekğini, çocuklanna kavuştuklannı , rildiklerini bildirdiler. te olan "Duvardaki Kan" adlı disöyleyerek eşini yatıştırmaya zifilmde yardımcı prodüktörlüçahştı. Kim kimdir? ğü üstlenen Mustafa Dogan'ın Polis, Kâzım Akgül'ün aranakşam evine gelmesiyle çocuğun masına başlandığını, çocuğu kakaçınldığı anlaşılmış, Umut'un çıranlaruı 2 milyon lira fidye isaranmasına polis larafından baştemeyi kararlaştırdıklarını vurlanmıştı. guladı. Umut kurtuldu (Baştarafı 1. Sayfada) .ne emniyet makamiarınca el kondu. FKÖ ile Suriye arasmdaki ciddi boyutlara varan kavga hatırlandığında Filistinli öğrencilerin Suriye sınınndan sırur dışı edilerek, bir anlamda Suriye makamlannın eline teslim edilmesi FKÖ cevrelerinde endişe yarattı. Bu arada öğrencilerin pasaport ve seyahat belgelerine el konulması, sınır dışı ctme islemlerine iliskin uluslararası hukuk kurallarına lers düşen bir uygulama olarak değerlendirildi. Bunun üzerine FKÖ'nün Ankara'daki temsilcisi Abu Fuas, geçen hafta boyunca Dışişleri Bakanlığı nezdinde bir dizi girişimde bulunarak, "Öğrencilerin »nır dtşı edilmesine bir diyecegi olmadıgını, ancak sınır dışı edttdikleri takdirde hukuki formalitelerin asgari ölçüde yerine getirilmesi gerektigini" bildirdi. FKÖ temsilcisi, bu çerçevede, öğrencilerin yeniden Ankara'ya getirilmelerini, emniyet görevlilerinin el koydukları pasaportlan öğrencilere iade etmelerini ve Filistinli gençlerin Ankara'dan uçakla sınır dışı edilmelerini isteyerek, uygulamadaki yanüşlığın düzeltilmesini Lstedi. ÖGRENCİLER DİRENDİ Bu arada, Filistinli öğrencilerin Suriye'ye gitmemek için sınır kapısında direndikleri ve 48 saate yakın bir süre, sırurdaki tampon bölgede açıkta bekledikleri öğrenildi. Ancak Türk makamlannın kendilerini Türk FKO île'pasaportsuz •• AET'ye başvuru 15 gün (Baştarafı 1. Sayfada) rusunda bulunaca|mı söyledi. Aycan Çakıroğullan, bu açıklamayı Belçika'nın Beringen Bölgesinde Türk işçileriyle yapılan bir toplantıdan sonra gazeteciler yaptı. Çakıroğullan, ayrıca Türkiye'de detnokrasinin tam yerieşmediği" gerekçesiyle 12 Eylül'den bu yana yeniden kurulması Avrupa Parlamentosu'nca reddedilen TürkiyeAET Karma Parlamento Komisyonu' nun da 1 Ocak 1987'den itibaren işlerlik kazanacağını ifade etti. ANAP milletvekili, bu sonuca, geçen hafta Strasbourg'ta Parlamento Başkanı Pierre Pfimlin zanın bozulmasına yol açtığı ve bunun da nedenler arasında yer aldığı kaydedildi. Hacettepe üniversitesi Tıp Fakültesi tç Hastahklan Enfeksiyon Ünitesi uzmanlan, son günİerde artan gribin nedeninin, insanlan hazırlıksız yakalayan soğuklar olduğunu söylediler. Uzmanlar, sonbahar ve kış aylarırun grip mevsimi olmasına karşın son günlerdeki ani hava değişikliğinin soğuğa karşı önlem alamayan hazırlıksız insanların yoğun bir biçimde gribe yakalanmasına neden olduğunu kaydettiler. Grıbin daha çok sonbahar ve kış aylannda, insanların bir arada, kalabahk bir biçimde yaşadığı yerlerde arttığını belirten uzmanlar, "Bir arada yaşam, grip viriisiiniia vayılmasını kolaylaştınyor. Direnci yetişkinlere göre daha zayıf olan çocuklar hastaItğa daha kolay yakaJanıyor ve özellikle ilkokullarda grip hızla vayılabOiyor" dediler. Uzmanlar, "Intiuenza" adı verilen grip virüsünün bir çok çeşitleri olduğunu surgulayarak, "Yetişkinler bir çok viral enfektarafına kabul etmemesi üzerine Filistinliler, pasaportlan olmaksızın siyoolar geçirdiklerinden gribe Suriye tarafına geçmek zorunda kal karşı az çok bagışıklık kazanıdılar. öğrencilerin, bu kez Suriye yoriar. Ancak ayn bir antijea (vimakamiarınca ahnarak Halep'e gö rüslerin yapısındaki antikor yapımtnı sağlayan madde) taştyan türüldüğü öğrenildi. bir viriise bağışıklıklan yoksa yeDIŞtŞLERİ DEVREYE GİRİYOR niden hasta olabfliyoriar" diye Tam bu sırada, Dışişleri Bakanlığı, Abu Firas'ın talebini yerinde bu konuştular. Uzmanlar, çocuğun larak emniyet makamlanndan genç yakalandığı gribin virüsünün, bu virüse bağışıklığı olmayan yetişlerin Ankara'ya geri getirilmelerini istedi. Ancak Ankara'ya geri gönde kinlere de bulaşabileceğini söyrilmeleri için sınır kapısma talimat lediler. gittiğinde, Filistinlilerin çoktan SuUzmanlar, gribin belirli bir riye tarafına geçmiş olduklan öğre ilacı olmadıgını belirterek, gribi nildi. Bunun üzerine yapüan bir di tedavi edici önlemlerin başında zi diplomatik girişimle öğrencilerin dinlenmenin yer aldığını vurguSuriye makamlannın elınden alınarak Türkiye'ye getirilmeleri sağlan ladılar. Uzmanlar vitamin destedı. Halen Ankara'da gözaltında bu ğinin de yararh olacağım ifade lunan öğrencilerin önümüzdeki gün ederek, "C" vitaminini içeren gılerde pasaportlan verilerek havayo dalann bolca alınmasuun yararlı olabilecegini, günde 12 portakaluyla Türkiye'den gönderilecekleri, alınan bilgiler arasında. Un grip tedavisinde etkili olacağmı söylediler. Grip için antibiCilvegözü kapısında bu gelişmeler yaşanırken, FKÖ Siyasi Daire Baş yotik almaya gerek olmadıgını kanı Faruk Kaddumi'nin, Türkiye' kaydeden uzmanlar, virütik ennin Tunus'taki büyükelçisine Türki feksiyonlarda antibiyotiğin yaraye"deki Filistinli öğrencilerin hedef n olmadıgını belirterek, gribin olduklan uygulamalar konusunda başka hastalıklara dönüşebilecesert bir üslup taşıyan bir nota gön ğine dikkat çekerek şöyle dediler: derdiği bildirildi. Kaddumi'nin bu "Ateşin çok yüksek olması ve notada Filistinli öğrencüerin emniuzun sürmesi durumunda mutyette işkence gördüğü ve gözaltına laka doktora gitmek gerekiyor. alınan bir gentin işkencede öldüğü iddialanna değindiği ve bu uygula 48 saati aşan ve 38.5 derecenin malara son verilmesini istediği öğre üstundeki ateşin zatürree, orta nildi. Dışişleri Bakanlığı'nın FKÖ' kulak iltihabı gibi bakteriyel bir nün bu notasıaa henüz yanıt verme komplikasyonun belirtisi olabidiği öğrenildi. lecegini göz önüne almak gerekir" Uzmanlar, gribe yakalanmamak için alınabilecek önlemleri de şöyle anlattılar: ve çeşitli siyasi grup temsilcileri "Grip olmamak için özel bir ile gerçekleştirdiği temaslar erteönlem yok. Ancak kalabalık yersinde vardığını duyurdu. lerde hasta olan kisilerle temas Şimdiye kadar yürütmüş oletmemek, araya fiziksel bir meduğu faaliyetleri bazı eleştirilesafe koymak, grip virüsünün bure hedef olan Aycan Çakıroğullaşması olasdıgını azaltabilir. Soları'nın, bir Türk yetkili sıfatıy ğuk havalarda vücudun direncila ilk defa tarih vererek, Ankanin azalacağını ve grip viriisüaün ra' nın 1 araltğa kadar Ortak Pa hava yoluyla geçtiğini göz önüzar'a tam üyelik müracaatında ne alıp, hasta kisilerle temas etbulunacağını açıklaması ise bamekten kaçınmak yararh olacakzı kuşkulara yol açtı. Çakıroğultır. Çünkü virüs konuşma, haplan, gazetecilere "Basbakanımışırma ile başka bir insana rahatzın söylediği gibi müracaat, 1 ça geçebilmektedir. Ayrıca hasaralığa kadar yapüacaktır" biçitalıktan korunmak için sıkı giminde konuştu. Oysa Başbakan yinmenin yaıu sıra vücudun Turgut Özal, gerçekte şimdiye direncini korumak için gıdalara kadar böyle bir açıklama yapda dikkat edilmesi gerekmekmadı. tKÜr". Ağa Han Odülü Eldeıne (Baştarafı 1. Sayfada) yal Sigortalar Kunımu binası da yer alıyor. öte yandan, seçici kurulun verdiği beş mansiyondan birine de, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu'nun Istanbul'da gerçekleştirdiği Tarihi Çevreleri Canlandırma Çalışmalan değer bulundu. 1980 yılından bu yana üç yılda bir verilen Ağa Han Mimarhk Ödülleri'nin ilk ödül töreni Lahor kentinde, 198 3'te yapılan ikinci ödül töreni de tstanbul'da gerçekleştirilmişti. Ağa Han Mimarhk ödülleri'nin ikincisinde, yine Türkiye'den Nail Çakırhan, Muğla'nın Akyaka köyündeki Muğla evleri tasanmıyla büyük ödülleri paylaşanlardan biri olmuştu. 1986 Ağa Han Mimarlık ödülleri, 24 kasım günü Fas'ın Agadir kentinde yapılacak bir törenle Fas Kralı II. Hasan ve Prens Kerim Ağa Han tarafından sahiplerine verilecek. Ağa Han Mimarbk ödülleri'nin ilginç bir özelliği de, ödülün yalmzca ödüle değer görülen yapı ya da projenin tasanmcısma ya da mimanna değil, bütünüyle o yapının işverenine, tasanmasına ve görev alan ekibe verihnesi. Ağa Han Mimarhk ödülleri'ni bu yıl Prof. Sedad Hakkı Eldem'in, Sosyal Sigortalar Kurumu binasımn yanı sıra, Fas'ın Kazablanka kentindeki Dar Lamane Konut Topluluğu, Yugoslavya'daki Mostar eski kentinin korunması çahşması, Kudüs'teki El Aksa Camii'nin restorasyonu çalışmalan, Nijerya'daki Yaama Camii ve Pakistan'daki Bhong Camii paylaştı. Endonezyah Soedjatmoko'nun başkanlığında, Faslı Prof. Mahdi Elmandjra, Mısırlı mimar Abdülvabid DVekil, Avusturyalı Prof. Hans Hollein, Pakistanlı mimar ve planlamacı Zahir UdDeen Khwaja, Avustralyalı Prof. Ronald Lewcock, Japon Prof. Fumihiko Maki, Türk mimar Menmet Doruk Pamir ve Amerikalı mimar Robert Venturi'den oluşan büyük seçici kurulun verdiği beş mansiyonu ise, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu'nun Tarihi Çevreleri Canlandırma Çalışmalan'nın yanı sıra, Endonezya'daki Said Naum Camii, yine Endonezya'daki Kampung Kebalen'de yapılan canlandırma çahşması, Mısır'daki tsmailiye Geliştirme Projesi ve Iran'daki Şuştar yeni kenti çahşması paylaştı. Bu yıl ikinci kez verilen özel ödülü ise, ömür boyu gerçekleştirdiği çalışmalan ile Irakh mimar Rıfat Çadırcı kazandı. özel ödülün Ukini 198O'de Mısırlı mimar, ressam ve ozan Hasan Fethi almıştı. Üç yılda bir verilen ve mimarhk alanı ve bağlı dallarda tslam kültürü bilincini yükseltmeyi, Müslümanlar için yirminci yüzyıla uygun bir mimarhk anlayışım özendinneyi amaçlayan Ağa Han Mimarhk ödülleri toplam 500 bin dolar tutannda. Sosyal Sigortalar Kurumu'nun Istanbul Zeyrek'teki binasıyla 1986 Ağa Han Mimarhk ödülü'nün altı büyük ödülünden birine değer görülen Prof. Sedad Hakkı Eldem, gerek tasanm, gerek eğitim alanlannda bugüne kadarki çalışmalarıyla özgün bir Türk mimarlığınının oluşmasına önemli katkılarda bulundu. Nitekim, Prof. Eldem'in Sosyal Sigortalar Kunımu binasına Ağa Han Mimarhk ödülü verilmesinin seçici kurulca açıklanan gerekçesi de şöyle: "Çevresindeki kent bağlamına özellik, duyarlılık gösteren yetkin bir mimarlık yapıü. Gerisindeki yoğun geleneksel yapüar ile asagısmdaki çağdaş yapılar arasında bir halka işlevi gören yapı, biçimsel ve simgesel bir kültür sentezi yaraürken, uluslararası modern hareket içinde çevre mimarisinin seçkin bir örneğini oluşturuyor." Ulusalcıbîr mimar: Sedad Hakkı Odem 1986 Ağa Han Mimarlık ödülü'ne değer görülen îstanbul Zeyrek'teki Sosyal Sigortalar Kurumu binasımn tasanmcıst mimar Prof. Sedad Hakkı Eldem, 1908'de îstanbul'da doğdu. 1928'de Sanayii Nefıse Mektebi'ni birincilikle bitiren Eldem, üç yıllık bursla gitıiği Fransa, tngiltere ve Almanya'dan döndükten sonra Ankara'da ttalyan mimar Guttio Mongeri'nin bürosunda çahştı. 193 2'de Güzel Sanatlar Akademisi'nde Oğretim üyesi olan Eldem, kendi bürosunu da açarak eğitimin yanı sıra tasanm ve uygulama çalışmalarma başladu 1978'de akademi profesörlüğtinden emekli olan Prof. Eldem, mesleki ve akademik çalışmalarını sürdürüyor. Sedad Hakkı Eldem'in gerek tasarım ve uygulama çalışmalarmda, gerek eğitim ve kuramsal çalışmalarmda daha çok ulusalalıktan yana olduğu dikkati çeker. 1934'te başlattığı Milli Mimari Semineri çalışmalarıyla ulusal mimarlık yapıtlanna ilişkin araştırmalann kapsamını genişletmeye yönelen Eldem'in ulusal mimarhk doğrultusundaki en önemli kuramsal çalışmalarından biri de, 1940'ta "4rkitekt" dergisinde yayımlanan "Ytrii Mimariye Doğru" başltkh yazısı. Istanbul'un çeşitli yerierinde, çoğunlukla da Boğaziçi'nde yaptığı köşk veyahlarla tanınan Eldem, ulusal mimarltğa ilişkin düşüncelerini bu yapılarda uyguladı, tstanbul'a özgü Türk evinin çeşitli ayrıntılanm yeni yaşam biçimlerine uyarladı. Prof. Eldem, otel, banka, işyeri, yönetim ve eğitim yapısı geleneksel Türk mimarlığınm esin kaynağı oluşturamayacağı iş^evkrde ise, daha çok akılcı işlevci biçimlendirmelere yöneldi. Eldem'in, dönemine göre biri ya da Öteki ağır basan bu ikiyönlü arayışının en iyi örnekleri, Istanbuldaki Sirer Yalıst ve Sosyal Sigortalar Kurumu'dur. Her iki yapı da içinde bulundukları tarihsel geleneksel çevreye uyum sağlar, işlevleri bozacak bir biçimselliğe kaçmadan geleneksel Türk mimarlığınm öğelerini ve oranlannı kullanır. Ama bu çalışmalarmda tümüyle çağdaş bir anlayış içindedir. Prof. Eldem tasarımlarıyla çeşitli mimarlık yarışmalannda birincilikler kazandı. Sedat Simavi Vakft'nca mimarhk ve kent planlaması dalında konuian ödül, I982'de Prof. Sedad Hakkı Eldem 'e verildL TRTden 'Namuslu'va Reagan Rum yordu. Cumartesi gecesi TRT tarafuıdan kesilen bir başka sahne de, Ali Rıza Bey'in hastanede kafasının sanlması sahnesiydi. Ashnda Ali Rıza Bey parayı kendisinin çalmadığını söylemesin diye ağzı burnu bandajlanıyordu. Oysa seyirciler, TRT ekramnda Ali Rıza Bey'i ansızın kafası sarılı olarak gördüler ve buna bir anlam veremediler. Filmde makaslanan önemli bir sahne de final sahnesiydi. Seyirciler, ekranlannda Ali Rıza Bey'in vapurun kenanna tırmandığını gördüler ve kendini denize atacağını sandılar. Oysa bu sahne, filrnin bütünü açısından belirleyici bir önem taşıyordu. Bu sahnede, Ali Rıza Bey, ashnda hiçbir müstehcenliğe yer vermeden, göstermeci ve simgesel bir anlatım aracüığıyla, gemideki yangın hortumlanndan biriyle bütün bir kentin üstüne işiyordu. Sahne, Ali Rıza Bey'in film boyunca sık sık tanık olduğu "namussuzluğa" karşı değişik bir tepkisini (Cle getiriyordu. "Namnslu" adh filmin TRT tarafından kesilen irili ufaklı sahnelerinin çoğunluğunu argo sözcüklerin kullanıldığı sahneler oluşturuyor. Sinema seyircisinin izleme olanağı bulduğu bu sahneleri TV izleyicileri göremediler. On kadar sahnenın içinden ise olduğu gibi bloklar atılmıştı ve bu kesintiler sahnenin anlarnını tümüyle ortadan kaldınyordu. Bu tür sahneler ise, genellikle "riişvet" ve "ahlak'Ma ilgüi sahnelerdi. "Vatandaşı da soyun soyabildiğiniz kadar" gibi cümleler bu sahnelerden çıkarılmıştı. Fümin altı sahnesi ise bütünüyle çıkanlmıştı. Oktay Akbal Parlamento Dış tlişkiler Komisyonu, Muhafazakâr Parti Hukukçular Derneği, Oxford Üniversitesi ve çeşitli İngiliz basın yayın organlarıyla temaslarda bulunacak. • Nüfus cüzdanımı kaybettim. Hükümsüzdür. KADtR tŞLEYEN Filmde Şener Şen'in canlandırdığı Mutemet Ali Rıza Bey, hastaneden çıkıp mahalleye dönerken düzenlenen "görkemli" karşüama töreni de, ilk başta yapılan hazırhklar ve Ali Rıza Bey için kurban kesilmesi dışında olduğu gibi makaslandı. Bu sahnede Mutemet Ali Rıza Bey, lzmir Marşı eşliğinde bir devlet törenini andıran bir törenle karşılanı YAŞAYIP GORMEK 550 lira (KDV içinde) Çağdaş Yayınlan Türkocağı Cad. 39/41 Cağaloğlutstanbul Nüfus cüzdanımı kaybettim. Hükümsüzdür. EBRU PÜRLEN KURTBÖKE