Katalog

19 OCAK 1986 BÎLİMTEKNİK DÜNYASINDAN VEHBt BELGİL KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR İSMAIL GÜLGEÇ CUMHURÎYET/5 Yerçekimi konusunda yeni ıdcu Yeni iddiaya göre cisimlerden hafıf olanı çabuk, ağır olanı geç düşmekte Bir tabaka kâğıt da, bir bardak • su da, demir bir gülle de, yükGalileo Mtalyan Galileo'ya göre cisimler boşlukta aynı sekten bırakılınca aynı anda yehızla düşer. Bir tabaka kâğıt da, bir bardak su re düşerler. Galileo'dan önce, ciKuramının simler ağırhklarına göre düşer da, demir bir gülle de yüksekten bırakılınca Öykusu sanılıyordu: Boşlukta da olsalar. aynı anda yere düşerler. Ondan önce cisimler Yeni iddia doğru ise, cisimlerağırlıklarına göre düşer sanılıyordu. I • Bir damla su, bir bardak ve btr den hafif olanı çabuk, ağır olatop mermsı boskıkta aynı anda yers iddia şöyle açıklamyor: Bir cismin atom nı geç düşüyor demektir. bırakılınca aynı anda duşerter çekirdeğinde proton ve nötron ne kadar azsa o Nedeni şöyle izah ediliyor: Bir KİM KİME DUM DUMA BEHlç AK kadar çabuk düşer. Çünkü bu cisim, yer cismin atom çekirdeğinde proton itiminin daha az etkisinde kalır. Demirde proton ve nötron ne kadar azsa o kadar çabuk düşer; çünkü bu cisim yer ve nötron çok olduğundan, yer itimi bunları itimi'nin daha az etkisinde kalır. daha kolayhkla iter. Bu yüzden cisim daha geç örnek olarak su gösteriliyor. düşer. • Yer ıtımı yeıçekjrntnm ettosını Buna karşıhk, demirde proton Abdüsselam'ın Nobel Odnlü (20.9.1981) ve Birieşik Alan Kurmmı ve 1984 Ödülü (4.11.1984) başhklı yazılarımda da ele alındığı gibi, fizik bilimi bugün evreni ve dünyayı dört gücün yönettiğini kabul ediyor: Yerçekimi, elektromanyetizm, zayıf güç (Weak force) ve kuvvetli güç (strong force). Hatta, bunlar 5 güç sayıhyordu; çünkü elektrik gücü ile mıknatıs gücü ayn ayn şeyler sanılıyordu. Sonradan bu iki gücün aynı şey olduğu anlaşıldı ve buna Elektromanyetizm adı verildi. Yani, beş güç dörde indi. Fakat, geçen hafta dünya basınında yer alan bir habere göre, yukarıdakilerden ayn beşinci bir güç olduğu fikri ortaya atıldı: Yerçekiminin tersi bir güçtü bu, Yerçekimi cisimleri yere çektiği halde, 'Hyperctaarge' (haypırçarc) adı verilen yeni güç, cisimleri yerden yukan itiyordu. Buna göre, Galileo'nun iddiasının terşine olarak, hafıf cisimler (örneğin, su) yere daha çabuk düşüyor, ağır cisimler (taş, top mermisi) daha geç düşüyordu. re çeken, nehirleri akıtan, baraj sulanm hızla yere çeken güç de aynı güçtür. Dört gücün en zayıfı budur. • Elektromanyetizm, içinden elektrik akımı geçen bir telin çevresinde oluşan ve cisimleri çeken veya iten güç olarak karşımıza çıkar. Kimyasal olayların çoğu bunun sonucudur: Çiçeklerin güzel kokusu ve beynimizdeki düşünceler bu gücün etkisi ile oluşur. • Zayıf güç (the weak force) ışın çıkartan ve bu yolla bir cismi başka bir cisme dönüştüren güçtür: Radyoaktif cisimlerde bu güç büyük rol oynar. • Kuvvetli güç (the strong force), atom çekirdegindeki muspet elektrik yüklü protonlan bir arada tutan güçtür. Bilindiği gibi, elektrikte müspet yük müspet yükü, menfi yük menfı yükü iter. lşte, hepsi müspet yüklü elektronlan bir arada tutan güç bunlara birbirlerini ittirmeyen daha büyük bir güçtür. Atom bombasının patlamasında bu büyük gücü kırma olayı yatıyor. Şimdi bunlara beşinci bir güç eklendiğı haber veriliyor. Buna dilimizde 'yer itimi' diyebiliriz. Haber, ocak 1986'nın Uk haftasında, Fizik Dergisi Mektupları (Physical Revievv Letters) adh bilim dergisinde yer aldı. Bu beşinci güç'ün varlığını ileri sürenler, Amerika'nın Purdue Üniversitesinden bilim adamlan. Başkanlan, Epbraim FischaffltettJ&ınden cisimler fartdı zamanlarda düşerier 1 da, nötron da çok olduğundan yer itimi bunlan daha kolayhkla iter. Bu yüzden de bu cisim daha geç düşer. Su damlası Ance düşer, çunkü içinde çok az proton ve nötron vardır Bardak proton ve notronu daha çok ok)uOun<Jan. ıkıncı olarak duşer Top mermısı nötron ve protondan yana çok zengın okfuflundan, yef ıtımnın daha çok etosınde kalır. bu nedenle de uçuncu olarak düşer Doğanın dört gücü Konuyu daha ayrıntıh biçimde sunabilmek için doğanın dört gücü konusundaki bilgilerimizi anımsamakta yarar vardır. • Dört güçten yerçekimi gücü cisimleri birbirlerine çeken, yıldızlan, gezegenleri yerlerinde tutan güç'tür. Yağmunı, karı ye kbacb. Kendisi bu konuda şöyle diyor: 'Yeryüzü üzerinde çeIrim, yerdibindeki çekimden yüzde 1 daha az... Avustralya'da maden kuyulannda yapüan deneyler bize bunu gösterdi. Yiizde biriik bir fark öncmsiz göriinebihrse de sâbiteler (constants) söz konusu olunca durum degişir.' lşte bu yüzden bu yüzde bir'lik farka 'yer itim gücü' denmiş bulunuyor.Ancak.bu gücün, en çok 200 metrelik mesafelerde etki gösterdiği ekleniyor. Italyan Galileo'ya göre cisimler, boşlukta aynı hızla düşer: Burada, bilim bakımından alınacak başka bir ders var; bu ders de, bilim ile din arasındaki farktır. Dinciler, özellikle Islam bilginleri, îslamiyetin akıl dini, başka bir deyimle, bilim dini olduğunu ileri sürerler. Dünyada bundan büyük yanlış olamaz. Çünkü, dinde hareket noktası 'Doğma'lardır. Bilimde ise 'sıirekli kuşkn'dur. En kesin biçimde kanıtlandığı ileri surülen bilgilere bile mulahazat hanesi (düşünceler hanesi) hep açık tutulur. Buna en güzel örnek yukarıda sıraladığımız doğa güçleridir. Bu güçler uzun süre beş tane olarak kabul edilmişti. Sonradan, elektrik ile mıknatısın aynı gücun iki ayn görünümü olduğunun anlaşılması, öbür güçlerin de aynı kaynaktan çıktığı duşüncesini ortaya attı. Einstein, yaşamının son döneminde bunu kamtlamaya çalıştı, fakat başarı kazanamadan öldü. Bunu yapabilse idi, yeni kurama Birieşik Alan Kuramı (Birleştirilmiş güçler kuramı) denecekti. Bununla birlikte bu yolda çalışmalar sürüyor. Şimdi, yer itimi gücü, konuya yeni bir boyut gctiriyor. Ancak bu da son değil. Konu, her türlü düşünceye her zaman açık. PIKNİK PİYALE MADK4 DOWJZ OLMUS. \£K1W BU SAÇMA SE>İECLE TÎYATROGÖSTERİ ORTAKOY KULTUR MERKEZI OJOÜDE LELÛUCH 528 66 29526 10 00/412 İSTANBUL SANATTIYATROSU REFİK EROURAM Yoneten Y4S4M4K İÇİN YVES MONTArü GÎRARDOT Hnfto ıçi 12.0O14 30 14 3018 30 C t«5İ 12 0014 0014 00 Ptaor 18.0020 30 Kt€*OYU CAD OVTAKOr TH 1417943 DORMEN TOPLULUĞU ^ »»Y Cooney J mm ÇİZGİLİK KÂMÎL MASARACI MODA SINEMASI 3370128 İ 4 SEZAR OOULLU FILM) & TAMİRCİ Cuneyt Gokcer Dtkw: Hetık lre« KottMi: Hate Inn DMS h ı t m : Mttn k k ı Çmı Pıar * « » » »4S211S 146 35 89 hangtsı ^W AHBIAN BHNE DİBAN SOKAKLARIN KANUNU NATHAUE BAYE PHILIP« LEOTARD RICHARD BERRY Tel 141 27 37 AĞAÇ \AŞKEN EĞİIİR KEMAL GÖKHAN T va'ro Bıietief nı ; G 5 6 ^ ;oe GlClgALININ SERÜVENLERİ (Miıziklı Güldüru 2 Botüm) 11 OCAK 2 MART HER CUMARTESİ PAZAR. SAAT11' İSTANBUL Alı Poyrazoglu Tıyatrosurda (Esk, Devekuşu Tıyatrosu Sıraselvıler Taksırr) 21222324 Ocak saat 10. r ve 14. rt de TEKİRDAĞ HALK EĞİTİM MERKEZİ YAPIMYONETİM TİYATRO AÇT guMunı YONETMEN BOB SVVAIM KOMEDI TIYATROSU PANGALTl IOIL Sı 9B iSTAHBUL D« YALNIZ SINEMAMIZO* 2. HAFTA aB poyrazoglu tiyatrosu SABAH SİNEMASI 337 01 28 BUHRANLI GUMLER (The Rain People) Derleyen ve yoneten U Muzık ZMM U M M Um ıesk( develu.su kabare taksim sıraselviler 91 Çars. Perş: 21.00 Cuma: 18.00 21 00 Ctesı: 15 00 21.00 Pazar: 15.00 18.30 Yta: F.Fort COPfOU 0y: J a a t t CAAMSMrtn KDteHT P tesıSalıCar$ PerşCuma gunlerı sabah 'OOOöa Tıl: 144 48 75 MODA SİIIEMASINDA Nletter 250 T l . TARİHTE BUGÜN MÎMTAZ ARIKAN r 19 Ocak O GRUBU' KONSER ARİf SAG 18 Ocak Saat 17.00 Can., Pers.. Cuma, Ctesı. 21.30 Pazar 19.30 T e l : 147 9 6 6 5 Blltttef Satifa SunuhMiftur Taner Bcnias Mim TivatTo Arder Uvarlavon < v n Metın D«rıız BAKIRKÖY'DEAÇILDI! • OUNYA SINEMA KLASIKLERI • ÇAâDAŞ SINEMA ORNEKLERI • KLASİKXA2'POP MUZ1K KOLLEKSIVONU 7 VAKK0RAMA KÜLTÜR MATİNELERİ 22 Otak Soyleşı Osman Şengezer Dekor ve (A K M Sanat Teknık Mudüruı Sahne Kostumlen 29 Ocdk MuzıkCaz Erol Pekcan Grubu W4'lt BU6Ü/J, "D GRUSUnMU OU/pV/MA/SAMATÇflA? BeYOĞLU HAUCEVİ SALONUUM SER6İ AÇTt. fSSS'VE OJIIZUIAM 6RUP, AYNt Y(L IÇİNDB tUC SEÜ£lSlNİ VEgAAİŞTİ. BUNLAeOAN NUeuUAHg£BK(iaOİf9BZ), EÜF AJAO(i898),ABlPlN PlN0(19f3), CBMAL TDLLU(ie99f968) VE ZE& FAIK f2€e(İ3OS) lİESSAM ; ZÛffTÛ MÜ RİDO6Lü(y3O6) /S£ HEYKElCtrDİ. AUÇILMIŞ SANAT TOP. LULUKUIItl GtBİ B£LÜ8>8 AKtMA DİKKAT Ç£KUE AMACI TBÇIMAYlVJ O 6KUBU; DAHA COK HASTHC SAAJATtABA İLr G< TOPLAMA7I PÜÇÜNÛrOBpÜ. D G8UBU,SERG/L££İri£ &J AMACIMA UlAŞACAIC,OMlAmN MNIHD SIMDA OLAHLAR, ÖvGÜ VE YEB&lEeİVlE BlR. SANAT O£r*Uif Y#BAn4CAKT1BNot: Srup, uAemtzm 4sânat H>phlu§u LaHn alfaktsmın A. ftar^in/Çp) ad d 50 YIL ÖNCE Cumhuriyet Ankara 18 (Telefonla) Beş yıllık sanayi programım kararlaştıracak olan buyuk komisyonun tetkık edeceğı mevzular arasında yumurta tozu, baltkyağt ve çay ziraatinin bulunduğu da anlaştlmaktadır. Çay ıçın harice muhim miktarda paramız gıtmektedır. Buna mukabil memlekette çay ziraatine pek elverişlı gorunen 19 Ocak 1936 modernize edılmesidir. Çay ziraatinin Rize havalısinde teksifı karan tesvib edilince Antalya'da çay ve Rize'de de portakal ziraati menolunacaktır. Ziraat Bakanlığı bu yerlerde büyük istasyonlar kuracaktır. 1936/1986 mektub neşretrmştir. Mektubun üzerınde büyük harflerle "artık kaybedecek vaktimiz yoktur, kanunu esasiyi iade edelim ve devletı kuralım" ibareleri yazıl'dtr. Bu sabah erkenden polis Kiçef'in evini aramış ve kendisini tevkif etmışür. Kiçef'in aleyhine, siyasi fırkaları seddeden kanuna muhalif hareket ettiği için dava ıkame edılecektır. Çay ziraati BETAVHS BAKIAKOY Dıkthta^ Ak&antt Sokağ T e ı 570 13 85 KULTUR VE IUHIZM BAKANIIGI AKM BÛYÜK SALON JUUUSCAESAR Oyuı 36M>n Ytotan Caı üuran 12 1926 Oc* 16 00 0i Q KEMT 0YUHCUURI TAKSİM SAMNESİ 6ÛISATARM MElfKNANIM SMrritn «JK 6'7 UOc* »30m l a o k 15 n « Kettet TlyatrosuHatttye Tel: 146 35 89147 36 34 UZAKLAR Cuma: 18 00 21 00 Pazar 13 45 • Ütkar Mfcsal • Her Çarşamba, saat: 17:00'de Vakkorama'da! Rize mıntıkasmda çok iyi neticeler alınmağa başlanmıştır. Burada yılda J.200.000 lıralık kadar iyi cins Popof çayı yetiştırilmektedir. Şimdi duşünulen cihet, çay ziraatinin Tokat ve Antalya gibi iktisadi netice vermeyen yerlerden kaldırılması, buna mukabil Rize havalisindeki zeriyatın planlı bir şekilde genişlettirilmesi, bilhassa kurutma usullerınin de Sofya'da bir tevkif Sofya 18 Sabık Çiftçı Fırkası lideri Kıçef, Çiftçi Fırkası namına sıyası bir 00* TİYATROSU YOZYÜZE Oyun 2 M M > <Mv Dnçtr Sunw 14151617 18 0 c * 19 00(U U O c * 15 00 le LOKOMOPOF Yfrımn Htal l*r n 19» Odk 13 00 * Mun»0v» Cocut Oyum, Muştik Keırter Gösterisi W. SNAKESKARE kİRALIk DAİRE ARANIYOR Ttaröosu YUIAR f Ytnelen RJA Mnıjçıh 21 22 23?t2S 0 c * 20 K « 25 0 c * 1S0OK SESİ Ojun 2 Bttun Tonc«n ım uınap 21 22 »2425 Ocak 19 00 tu 2S0cat 15UK KAHRAMANLAR ve SOYTARILAR Ctesı 13 45 Pazar 16 15 tatnıı 15 Gösteri • Strgty Koktvki* • AMADEUS (100 wcu Oyun) SEVtiÜ DOKTOfl 0«vn ÎBfcm Itntm utno <Mi* Ptr. »293031 Ocak 19 00 u BEŞ YOL Ctea 16 15 75. Oyun •Hzfcli (M*k onm SeniNir Sezerlıı şiMertmlen YuıetN: Nedim Saban »atıarl»e Cari. Ek*i W . : 338 61 0$ GERÇEĞİN MASALI •ttnım "ut* £mn 2»29»31 Otak 20 30(U TİYATROGÖSTERİ İLANLARI HER 6UN BU KOSEDE Yeni evlenecek bir çift Beşiktaş, Levent veya Bakırköy'de kaloriferli daire arıyor. Tei: 169 15 34 TÜRKİYE MUHAŞEBE UZMANLARI DERNEĞİ MESLEK TOPLANTISI (VERGİ YASALAR1NDAK1 DEĞ1ŞİKLIKLER VE YORUMLAR I) Konusu 21 Ocak 1986 Salı gunu saat 14.0017.00 arası HARBİYE Cumhuriyeı Cad. No. 329'daki YAP1 ENDÜSTRİ MERKEZİ alt salonunda uye ve meslekdaşlarımıza gırişte DAVETIYE alınarak sunulup tartışılacaktır. KONUŞMAC1LAR: MASUM TÜRKER Turkiye Muhasebe Uzmanlan Derneği Başkan Vekili HUSEYİN PERVIZ PUR Turkiye Muhasebe Uzmanlan Derneği Genel Sekreteri BİLGİ İÇIN TURKİYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞİ TELEFON: 148 42 27 Turkıye'de tek Eğıtım ve öğretımde tek Lzman bayan kadrosuyla tek Dısıplın ve cıddıyeuyle tek. Ucretıe çok ucuzluğuyla tek Merkez: 523 79 11 Fındıkzade Oğuzhan Cad. No: 10 Şube. 5"5 94 36 lncırlı kavşagı Omur Sok. No: 10 ATİLLA ŞOFÖR OKULU