Katalog

CUMHURİYET YOLUNDA 1930'lu yıHarı yansııan yazılur 500 lira, Çaldas Yavmları Yunus Nadi Cumhuriyet 62. Yü; Sayı: 21922 Kurucusu: Yunus Nadi 100 TL.<KDVdahu>% Eylül 1985 Pazar ÖZEL DÖKTLER DERSANESİ 28 Eylül Sabah gruplarına kayıtlar devam etmektedir. Cağaloglu Meydanı 522 24 60 Partiler niçin hemen kapatdmadı? Bir dönemin perde arkası Bournemouthtan Geride Kabnak Istemeyenler tSMET BERKAN BOURNEMOtrrH Kondta, iki hafta önce e\ine döndü, tspanya'ya Barselona'ya... İki ay kaldı Bournemouth'da. lngilizce öğrenmek istiyordu, 18 yaşındaydı, yan esmer bir tspanyol güze(Arkası Sa. 13. Sü. 4'te) Bugün 11. Sayfada Yalçın Doğan 12 EylüPlü günleri yazdı DAR SOKAKTA SİYASETK Adnan Başer Kafaoğlu ve Coşkun Kırca'nın hazırladığı ilk bildiri taslağında "Partiler feshedilmiştir" cümlesi de yer alıyordu. Ama sonra karar değişti. MGK Başkanı Evren, "Partileri kapatmayalım ku suni partiler doğmasın?" diyordu.... SUNUŞ Kasım 1983 seçimlerinden birkaç gün sonraydı. Genel Yayın Müdürümüz Hasan Cemal, bir sabah kendine özgü üslubuyla telefonda "Yahu, Yalçın" diye söze girdi. "Partiler kuruldu, stçimler yapıldı, şimdi yeni bir siyasal dönem baslıyor. Yeni partüerin nasıl kurulduklanntn bir öyküsünu birkaç gün içinde hazırlaytp yazsana, hemen yaytmlayaUm..." Bu telefondan bir hafta sonra bu kez ben kendismı aradım. Panilerin kuruluş Oykusu öyie birkaç günlük arastırmadan sonra "hemen yazılacak tiirde" bir olay değildi. Konunun o günlerde ıçine şöyle bir girdiğimde gördüm ki, sadece panilerin kuruluş öykıisüyle 19801983 yıllanndaki siyaseti özetlemek mümkiin değil. Tam tersine, yeni partilerin kuruluflannda perde arkası olaylan sergilemek için o dunemi tümüyle incelemek gerekiyor. 12 Eylül 1980'den baslayarak unce panilerin neden kapatılmadığını, sonra nasıl kapatıldığım yansıtmak gerekiyor. Ve bu partisiz dOnemi, tarihleki yerme oturtmak gerekiyor. Çünkü gördüm ki, 16 Ekim 1981 tarihinde partilerin kapatılmasıyla birlikte, Türkiye siyasal tarihinde çok çarpıcı bir dönem gündeme geliyordu. Osmanlılardan bu yana ilk partinin kurulduğu 1860 yılmdan bu yana, Türk siyasal tarihinde tam 120 yıldır süren bir gelenek sona eriyordu. Türkiye, 120 yıl boyunca partilerin var olmadığı tek bir gün bile yaşamamıstı. İşte, şimdi 16 Ekim 1981 tarihinde partilerin tümünün kapatılmasıyla birlikte, 120 yıldan bu yana ilk kez partisiz bir döneme gıriliyordu. Hasan Cemal'e bunlan anlattım ve konunun derinlemesine incelenmesi gerektiğini söyledim. Böytece yaklasık bırbuçuk yıl sürecek bir çalışma başlamış oluyordu. Bir gazeteci gözüyle, partilerin kapatılması, Danışma Meclist günleri, anayasanın hazırlanması, partilerin yeniden kurulmasına ızın verilmesi ve 6 Kasım seçımlerine gıden yolda yaşanan olaylann perde arkasına inmeye çalıştım. Birbuçuk yıl içinde toplam 150 kişiyle görüştüm. En üst düzeyde sorumluluklar üstlenmış, yetkiler tasımış ve de kendi doğrultusunda olaylan yönlendtrmiş, Türkiye 'nin en etkin ve önde gelen politikacılanyla haftalar ve aylar süren görüsmelere girdim. Sonuçta, ortaya yaklasık sekiz bin sayfahk görüşme notu, belge, teyp bandı çıktı. Ve 19801983 yıllannı ana hatlanyla siyaset açısmdan veren bir kitap oluştu. Bugünden baslayarak, gazetemizde yayımlanan "Dar Sokaktn Siyaset" dîzisi, bu genis çalışmamn bir özetini olusturuyor. MadricTten Ankaradan Ispanya'ya Telefon NtLGÜN CERRAHOĞUT MADRİD Bu hafu Ankara, tspanyol basınının tüm dikkatinı üzerine çekti.Felipe Gonzales'in bir alay bakan, gazeteci ve 32 sanayiciyle birlikte Ankara Havaalanında dört saate ya(Arkası Sa. 13. Sü. 3'te) Londradan Yalçın Doğan GÖÇ TEMÎZLİGÎ 14 er şehit Kuşadası'nın Davutlar bucağı ile Güllükbahçe arasındaki orman yangınında rüzgânn yön değiştirmesiyle Söke 51. Piyade Alayı'ndan bir grup er alevlerin ortasında kaldı. Dün sabah yangın alamnda 14 er ile bir sivilin yanık cesetleri bulundu. NÜVİT TOKDEMİR ÜMİT OTAN KUŞADAS1 Davutlar Bucağı ile Davutlar'ın Akçakonak ve Gülbahçe yörelerinde önceki gün 12.30 sıralaruıda başlayan orman yangınında ölü sayısı 3'ten 15'e yükseldi. Şehit olanlann, 14'ünün orman yangını söndürme çalışmalanna katılan Söke 51. Piyade Alayı'na bağlı birliklerde vatani görevlerini yapan erler, diğer bir kişinin ise orman görevlisi Ali Çelik olduğu saptandı. Aydın Valisi Aykul Ozan, Davutlar yöresinde çıkan yangının kontrol alüna ahndıgım. ancak söndürülemediğini açıkladı. Yangın söndürme çalışmalannda şehit olan 14'ü er 15 kişinin cesetleri helikopterlerle bulunarak Aydın ve Davutlar'a getirildi. 14 erin cesedi Söke 51. Piyade Alayı soğuk hava deposuna kaldınldı. Orman yangınında şehit düşen erlerin kimlikleri şöyle: Piyade erleri: tbrahim Demir (Çorum), Mehmet Şirin Sancam (Ağrı), Mustafa Bektaş (Sıvas), Dursun Erdoğan (Kastamonu), Fikret Şahin (Çorum), Topçu Erleri: Necip Kısa (Mardin), Hsüil Yakar (Adana), Mahmut Turgut (Elazığ), Zeynel Kurt (Malatya), Fikri Çelikbaş (Hakkâri), Mehmel Torin (Mersin), Talat Yavuz (Kahramanmaraş), tsmail Yıldınm (Tunceli), Kamber Bereket (Malatya), orman görevlisi Ali Orman yangını faciaya dönüştü Geçnüşe Bunca Ozlem RAGIP DURAN LONDRA Bu hafta televizyonda üç program dikkatimi çekti. "Pink Floyd"un Pompei konseri, "20 Yü Sonra" ve "Joan Baez'Mn Paris resitali: Şimdi 6O'lı yıllar moda oldu. O dönemin şarkıcüarı ekranda. (Arkası Sa. 13. Su. S'te) Paristen Lıiseyi bitirdiğim yıl, annemle birlikte beni ve Güner'i İstanbul'a getirmişlerdi yine. Kuledibi'nde, Galata aparîmanlanndan birinde, yerlere serilmiş yataklarda yatıyorduk. Kapıcmın karısının ispirto ocağında kızarttığı patlıcanları yiyorduk.. Ijabamla dükkânların önünden geçiyoruz. Vitrinlerde daktilo makineleri var. Babam arada bir durup dikkatli dikkatli makineleri inceliyor. Olimpiyalar, Hermesler, Olivettiler görüyorum. Yüreğimde gümbürtüler, yarı umut, yarı umutsuzluk, çokça da öfke: Bana işkence ediyor... Hir sabah abimi, sarı yapraklı 'Lise Defterimi' elinde sallayıp dururken gördüm. Evimizde 'roman' yazdığımın ortaya dökülmesi büyük bir felakete neden olabilirdi. Abim: 'Bak baba.kızın şimdi de seni öldürmüş..' diye haykırıyordu... J\efık Ahmet Sevengil karşı apartmanın alt katında, tek başına yaşıyordu. Başını kitaplardan kaldırmıyordu. Orada onun, burada, çatı katında benim odamın ışığı yanıyordu. Refik Ahmet Beye o zamanlar, işte böyîe, uzaktan âşık olmuştum... Çevik (Denizli):' önceki gün saat 12.30'da başlayan, şiddetli rüzgârın etkisiyle genişleyen yangına Söke 5i. Piyade Alayı'na bağlı birliklerden erler, Orman Bölge Müdürlüğü yangın söndürme ekipleri ve yurttaşlar katıldı. Ellerinde kazma, kürek, balta ve metal yelpaze gibi aygıtlar bulunan erler ve yangın söndürme ekipleri, rüzgârın etkisiyle genişleyen yangını kontrol altına alamadılar. 11 bin dekaılık alana yayüan yangında Akçakonak dolayında bir bölük er yangımn orta yerinde kaldı. Gece olması ve giriş yerlerinin kapanmasıyla erlerin giysilerinin (Arkası Sa. 10. Sü. 3'te) Kokoriko SABETAY VAROL PARİS Biliyorsunuz horoz Fransızlann simgesidir. Çocukluğunda pul biriktirenler daha iyi bilir. Fransız pullanmn hemen hepsinde çeşitli horoz desenleri vardı. Bu horozun adı "Galya" horozudur. (Arkası Sa. 13. Sü. l'de) Atinadan Yunanhlar Ev Furyasında STELYO BERBERAKİS ATtNA Atina sokaklannda sağına soluna, duvar ve kolonlardaki ilanlara baka baka ilerleyen dalgm insanlann sayısı gün geçtikçe artıyor. Bu insanlar, "Avrupa'nın kültürel başkenti Atina" adı altındaki 'Toplum dondurularnaz ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) DSP kuruluş hazırhklannı sürdürmekte olan Rahşan Ecevit dün anayasa konusunda bir açıklama yaparak, "Türk toplumu 12 Eylül 1980 öncesini oldugu kadar, anayasa oylamasının yapıldığı 7 Kasım 1982 ortamını da aşmış ve gerilerde bırakmışbr. Bu toplum 7 Kasım 1982'de dondurulamaz" dedi. Rahşan Ecevit açıklamastnda, Türk toplumu kadar hızla degişen bir toplumda, ancak değişime, demokrasiye ve her seçeneğe açık bir anayasanın kaücı olduğunu savunarak, aynen şu görüşlere yer verdi: "Sayın Cumhurbaşkanının Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşmasında anayasa sorununa geniş yer ayırması da gösteriyor ki, bu sorun istense de istenmese de, Türkiye'nin gün Rahşan Ecevit, anayasa hakkındaki görüşünü açıkladı 9 Türk toplumunun demokrasi alışkanlığı ve anlayışı 1982 Anayasası ile belirlenen dar rejim kalıbma sığmamaktadır Türk toplumu, 12 Eylül 1980 öncesini olduğu kadar, anayasa oylamasının yapıldığı 7 Kasım 1982 ortamım da aşmış ve gerilerde bırakmıştır. Anayasa, tek yanlı bir koşullandırma ortamında ve bazı manevi baskılar altında serbestçe tartışılmadan halkoylamasına sunulmuştur. demindedir. Türk toplumunun demokrasi alışkanlığı ve anlayışı, 1982 anayasası ile belirlenen dar rejim kalıbına sığmamaktadır. Üç yıl önceki halkoylamasında anayasamn "ezici çogunluk"la kabul edilmlş olması bu gerçeği değiştiremez. Anayasa, kamuoyu önünde serbestçe tartışılmasına izin verilmeksizin halkoylamasına sunulmuştur. Büyük halk çoğunluğu nasıl bir metnin oylanmakta olduğunu bile öğrenememiştir. Birçok kimse de, sivil yöne time geçişi kolaylaştıracağı düşüncesiyle, sakıncalarmı bile bile anayasaya "evet" demiştir. Anayasanın TRT'den tanıtılmasında özel bir ayrıcalık tanınan Türklş Genel Başkanı'nın sözüne ve kefaletine kanan birçok işçi, anayasa için "evet" oyu kullanmış olabilir. Ama üç yıllık uygulama sonucunda, işçiler, bu anayasanın kendilerini her türlü haktan ve güvenceden yoksun bıraktığını artık bilmektedirler. Üniversite öğretim üyelerinden bile bircoğu, ancak yeni anayasa ile kurulan düzenin uygulamadaki sonuçlan ortaya çıktıkça, nasıl bir cendereye alındıklannı görmüşlerdir. Bazı kimseler, çok partili siyasal yaşama yeniden geçilmesiyle ve Millet Medisi'nin yeniden ça(Arkası Sa. 10. Sü. 3'te) (Arkası Sa. 13. Sü. 7'de) New York'tan Hava ve Zaman Şaşırüyor TANJU AKERSON NEW YORK Akşam üzeri New York'un Kennedy Havaabuu'ndan kente yönelen taksinin şoförü "çok şasırtıcı" diyor, "Sabah hava 18 derece idi. Şimdi 25'i gecti. Hava raporuna göre yann 30'u bulacaîunış." (Arkası Sa. 13. Sü. l'de) Floransa'dan ADALET AĞAOĞLU anılannı yazdı Yann .Cumhuriyet 'te Emirdağ'da biıgün seçim var AHAP'ın mitinginde tçişleri Bakanı Akbulut ile Genei Sekreter Taşar konuştu. DYP'nin kapalı salon toplantısına Genel Başkan Cindoruk katıldı. BAŞBAKANLIK YAZ SONUNDA KURAKLIĞIN FARKINA VARDI CUNEYT ARCAYUREK yazıyor Aba Altındaki Sopa... .ANKARA Başbakan Turgut özal'ın kapah kapılar ardtndayaptığı konuşma, bir iktidarm demokratik düzenle ilgili yargılarını sergiliyor. Kuşku yok, Başbakan özal, Türkiye'nin yaşadığı demokratik süreçle ilgili sözlerinden sonra olumsuz yorumlann, tepkilerin başladığını görünce huy edindiği yönteme başvuracak, partisinin örtülü toplantı(Arkası Sa. 10. Sü. l'de) ^Reagarfın son Kıbms raporu iç açıcı değiT Dr. Derviş Eroğlu, Reagan'ın Türk tarafının olumsuz karşıladığı 2. Perez de Cuellar belgesini Türk tarafına empoze etmek istediğini söyledi. Eroğlu, ekonomik konularda Özal hukümetinden tam destek aldıklarını açıkladı. ANKARA, (Cumhuriyet Burosu) KKTC Başbakanı Dr. Derviş Eroğlu, Ankara'daki temaslarının sonuçlarını Cumhuriyel'e açıkladı ve fon uygulamasının kaldırılması, turizm kredileri ve ulaşım gibi konulardaki beklentilerine karşılık Özal hukümetinin tam desteğini aldıklarını bildirdi. Dr. Eroğlu, Cumhuriyet'in sorulannı yanıtlarken, ABD Başkanı Ronald Reagan'ın Kıbrıs sorununa ilişkin olarak, Kongre'ye sunduğu son raporu da eleştirdi ve raporu, "pek iç açıcı bulmadıklannı" belirtti. Eroğlu, "Reagan bu raponıyla BM Genel Sekreteri Perez de Cuellar'ın çalışmasım benimseyerek, ikinci belgeyi Türk tarafına empoze et(Arkası Sa. 10. Sü. 7'de) KKTC Başbakanı Eroğlu'nun özel demecv Kahve Orkestraları HANDAN ŞENKÖKEN FLORANSA "Rimini'den gelme aydıö" Federico Fellini için İtalya, karışıklığın, batıl inancın ve duygusallığın egemen olduğu bir ülke. Alanlan, caddeleri, dükkânları, eski yeni yapılan, daracık sokakları, sayısız (Arkası Sa. 13. Sü. 6'da) Pazar günleri 8. sütunumuzda yeni birpencere daha açtık: "Yabancı Gözüyle."Bu köşe, ülkemizde görev yapmakta olan veya geçici görevle Türkiye'ye uğrayan yabancı meslektaşlanmıza ait. Yazüanntn konusu genellikle "Bizi nasıl göruyorlar ?.." "Yabancı Gozüyle"nin bu naftaki konuğu Molly Gibbs. AFS bursuyla aln ay Türkiye'de yasadı ve izlenimlerinin bir bölümünü Cumhuriyet'e yazdı. 7. Sayfada EMİSYONUN FRENİ PATLADI: 1 TRÎLYON463 MtLYAR LİRA 9. Sayfada ÖZAL; ÖNÜMÜZDEKİ10 YIL, SU VE KANALİZASYON YILLARI OLACAK 107 Sayfada • Castro, Playboy'a anlattı: Halk bana Fidel der. • Prof. Türkkaya Ataöv: Cenevre'deki karar lehimizeydi. • Insan ömrü kısadır, yiyelim o zaman. • Günümüzün yarış atları: Çocuklar. Parasız ekimiz bugürt ve her pazar Cumhuriyet'le birlikte UGUR MUMCU GOZLEM İğne ve Çuvaldız... Yabancı Gözüyle Güzel Ohııak Sorundur MOLLY GIBBS Los Angeles Times Türkiye'de güzel kadın olmanın güçlüğünü sofralarda o tadına doyulmaz Türk yemekleriyle karşılaştığınız zaman değil, EyupEminönü otobüsüne bindiğiniz zaman anlarsınız. (Arkası Sa. 13. Sü. 2'de) Eski başbakanlardan sayın Demirel'in Cumhurbaşkanı Sayın Evren'e verdiği yanıt, gazete bürolarına dağıtılır dağıtılmaz büyük tirajlı gazeteleri bir telaş aldı. Acaba bu yanıtın gazetelerde yayımlanmaşına izin verilır miydi? Bazı gazetelerin yöneticilerı, istanbul Sıkıyönetim Komutanlığı'nı arayıp "yayına izin verilip verilmeyeceğini" bile (Arkası Sa. 10. Su. 7'de)