Katalog

10MAYIS 1985 EKONOMİ CUMHURİYET/9 TÜRKİYE'den Bu yıl şirkeüerden Hazine'ye hayır yok tSTANBUL (ANKA) Istanbul'un vergi şampiyonu ilk 10 fırmanm, bu yıl Hazine'ye daha az kurumlar vergisi ödeyeceği belirlendi. En çok kurumlar vergisi ödeyerek altuı plaket alan 10 firmanın 1983 yüı faaliyctleri üzerinden geçen yıl ödedikleri 13 milyar 602 milyon lirahk vergi, bu yıl 13 milyar 238 milyon liraya düştü. Vergi şampiyonlanndan Aksa Alcrilik Kimya, Unileverfş, Otomarsan, Netaş ve OyakRenault'un ödeyecekleri vergi geçen yıla göre önemli ölçüde düşerken, Shell, Tilrk Kablo, Türk Pirelli, Goodyear ve Cihan Elektronik'in ödeyeceği vergi miktarının arttığı görüldü. öte yandan, geçen yıl 1 milyar 885 milyon liralık kurumlar vergisi ile Istanbul'da ilk sırayı alan Aksa Akrilik Kimya'nın bu yıl kurumlar vergisi ödemeyeceği belirlendi. Firma yetkilileri, ihracatta vergi iadesinden dolayı kurumlar vergisinden yapüan indirim ve yatırım indirimleri nedeniyle kurumlar vergisi odemeyeceklerini belirttiler. Enflasyonla savaşta şok tedavisi MERAL TAMER Hükümet tarafından bir numaralı sorun ilan edildiği halde bir türlü yüzde 50'lerin altına düşürülemeyen enflasyonla mücadele için şok tedavisi önerildi. Prof. Gülten Kazgan, Prof. Demir Demirgil ve Izmir Ticaret Odası Başkanı Dündar Soyer, KÎT zamlanndan günlük kur ayarlamalarına değin bugün uygulanan ekonomik politikanın bir süre durdurulması halinde enflasyon beklentisinin kmlabileceği görüşünü savundular. Bu arada göruşlerine başvurduğumuz her üç kişi de hukümetin izlediği ekonomik politikanın bu aşamada enflasyonun baş nedeni haline geldiği görüşunde birleştiler. Şok tedavisi uygulayarak enflasyonla mücadele konusunda oldukça radikal yaklaşan Prof. Kazgan, 3 ay süreyle tüm fiyat artışlannın durdurulmasını önerirken, Dündar Soyer ekonominin hızlandırılmış para operasyonlarından arındırılmasını, Prof. Demir Demirgil ise KİT zamlarında ve doviz kurlarında hükiimetçe hedeflenen enflasyon rakamının üzerine çıkılmamasını istedi. "Devletin fi>at artışian, özel EKONOMİ NOTLARI OSMAN ULAGAY Soyer: ^ğk W^p, Prof. Ekonomi flHR 9 Kazgan; 3 hızlandırılmış ^ HH j B ay süreyle para ^ H\Mm tüm fiyat operasyonlan ^ ^ BBtt^l artışian ndan H HN H B | durdurulsun. arındırılsın. ^ B f3TT^^İDöviz kuru KİT zamları H : y M^msabit kalsın. da ücretler ^M *f j^^M Bu arada para gibi Wj •^^marzı sınırlansın. K i JS^^M arttınlmasın. seklörü de fiyatlan arttırmaya yöneltiyor ve böylelikle fiyat artışian her düzevde ivme kazanıyor. Devlet bu aşamada >arattığı fiyat artışlanyla enflasyonun baş müsebbibi haline gelraişür." diyerek söze başlayan Prof. Kazgan, şok tedavisi konusunda şu önerilerde bulundu: "Tüm fıyatlar 3 ay süreyle dondurulmalı. Bu arada döviz kuruyla da üç ay süreyle hiç oynanmamalı. Ancak bu süre içinde ve sonrasında para arzının arttırılmaması gerek. Çünkü para arzı çok sıkı kontrol edilmediği takdirde 3 ayhk sürenin bitiminde likidite bollaşması fiyatlan aşırı ölçüde yukan çekebilir." Bu tür bir şok tedavisinin enflasyonu yok etmek değil, ancak hızını yavaşlatmaya yardımcı olacağına işaret eden Prof. Kazgan, söz konusu 3 ayhk süre içinde ciddi bir vergi reformu yapılarak gelir vergisi, servet vergisi gibi dolaysız vergilerin bu sürenin sonunda devreye sokulmasını istedi. Prof. Kazgan, kamu nakit dengesinin sağlanmasının bu çerçevede de hayati önem taşıdığını ve bu nedenle yeni dolaysız vergilerin 3 ayhk sürenin bitiminde hemen devreye sokulması gerektiğini söyledi. İzmir Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Dündar Soyer ise enflasyonla mücadele için gerekli şok tedavisini şu 3 noktada topladı: • Mevduat ve kredi faizlerinin yeniden gözden geçirilmesi ve ekonominin genel dengeleri içinde bir seviyeye oturtulması. • Türk parasımn kuyudan çı Prof. Demirgil; KİT zamlarında ölçülü gidilsin, döviz kuruyla aşırı oynanmasın, tüm vergiler her ay tahsil edilsin. kanlması ve günlük kur ayarlamalannın Türk parası geTçek değerini koruyacak şekilde yapılması. • KİT ürünleri fiyatlarının da ücretler ve kiralar gibi yasalar gereği belli bir süre sınırlanması. îzmir Ticaret Odası Başkanı Soyer, bu önerilerinin nedenlerini açıklarken de, 5 yıldır uygulanan ve yüksek faizdüşük para mihveri üzerine oturtulan ekonomik politikanın başlangıçta enfiasyonu düşürme ve ihracatı arttırma amacına hizmet ettiğini dile getirdikten sonra sözlerini şöyle sürdürdü: "Ancak bu parasal tedbirler bir süre sonra ekonomiye ters yönde etki yapmaya başlamış ve enflasyonun adeta sebebi haline gelrniştir. Örneğin yüksek faiz tasarruflan bankalara kaydırarak 4 trilyonun uzerinde mevduatın oluşmasına yol açmtş, ancak bu mevduata ödenen 2 trilyona yakın faiz, belli bir gruba yeni bir rant ve satın alma gücü sağlayarak talebi kamçılamış ve tüketime dönüşmuştur." "Türk parasını kuyudan çıkartmak lazım" diyerek sözlerini sürdüren Dündar Soyer, ihracatı teşvik ve işçi dövizinin Türkiye'ye girişini heveslendirmek amaayla Türk parasımn gerçek değerinden daha fazla değer yitirdiğini belirtti ve günlük kur ayarlamalarının Türk Lirasının gerçek değerini koruyacak şekilde hesaplanmasım istedi. Enflasyonla mücadele için uygulanacak şok tedavisinde para operasyonlarının hükümetçe hedeflenen enflasyon oranlannı aşmamasını öneren ve "160 bin rantiyenin geliri artacak diye mevduat faizlerinden alınan vergiyi düşurmek hatalıdır," diyen Prof. Demir Demirgü'in önerileri ise şu noktalarda özetlenebilir: • Mevduat faizlerinden alınan stopaj oranı yükseltilerek, hem faiz oranlarının düşürülmesi, hem de devletin sağladığı gelirin arttınlması. • KİT zamlarında hedeflenen yüzde 25'lik enflasyon oranını aşmayacak şekilde ölçülü gidilmesi. • Kamu harcamalarının çok sıkı izlenmesi. • Döviz kuru ile aşırı oynamaktan gazgeçilmesi. • KDV dahil bütün vergilerin ayhk tahsilatına gidilmesi. • Gelir dağılımındaki bozulmayı düzeltmek amacıyla servet vergisi işlevini yapacak türden vergiler düşünülmesi. 1980 7 2 3 34 13 2 61 1981 15 3 5 68 19 2 112 Alternatif Ekonomi Politikası İçin Birkaç Öneri 1984 sonbaharına kadar Özal'ın önde gelen ekonomi kurmayları arasında yer alan ve Maliye Bakanlığı gibi kilit bir noktada bulunan Sayın Vural Arıkan iki gün önce bir gazetede yayımlanan demecinde bakın neler söylemiş: "Kssa vadede ücretf//er bakımından bir çözüm bulunabilir. Bugün mevduattan elde edilen gelir için yüzde 50 diyebiliriz. Bu gelirden alınan vergiyi yüzde 10'dan yüzde 20'ye çıkartır, aradaki farkı ücret gelirlerinden kesilen vergiye kaynak yapabiliriz. Bunu yüzde 20'ye çıkartmca faizcilik yavaş yavaş azalmaya başlar. Bankada bioke edilen paralar deşifre olur. Bence burada vergi politikası başlı başına bir araç olabilir. Yani bankalardaki tasarruf hesaplarından vergi gelirini artırmakla ücretliden alınan vergi geliri azattılacaktır. Böylece işçinin, memurun üzerindeki vergi yükü azalacaktır. Bu kaynak onu karşılar, kısa vadede ve hemen ayında." Arıkan aynı demecinde KİT zamlanna ve ithalat rejiminin uygulanış biçimine de karşı çıkmakta, bazı alanlardasübvansiyon politikası uygulamanın yerinde olacağını belirtmektedir. Evet bu sözleri Özal'ın en yakınında bulunan, mevduat faizlerinden yapılan vergi kesintisi yüzde 2030'dan yüzde 10'a irv dirilirken Maliye ve Gümrük Bakanlığı koltuğunda oturan Vural Ankan söylemektedir. Vural Arıkan'ın bu ilginç sözleri özal hükümetinin benimsediği ekonomi anlayışıyla ve bugüne dek uygulamaya çalıştığı politikalaıia taban tabana zıt bir anlayışı diie getırmektedir. özal hükümeti mevduat faizlerinden alınan verginin oranını düşürürken bunun tasarrufu teşvik ederek enfiasyonu önleyeceğini düşünmüştür. Aynca "tasarruf sahibini sömürülmekten kurtararak" çok büyük bir krtleyi memnun edeceğıni düşünmüştür. Vergi politikasım çizerken sermayeden alınan bazı vergilerden vazgeçmekle olumlu sonuç alacağını ummuştur. KİT zamlannın "zorunlu" diyerek savunmuş ve bu zamlann enfiasyonu önleyeceğini iddia etmiştir. İthalattaki yeni uygulamaların fiyatlann kontrolünde etkili olacağını sanmıştır. Oysa artık sayın Arıkan'ın da gördüğü gibi ne yüksek faizler enfiasyonu önlemiştir, ne de KİT zamları ve ithalat liberasyonu. Tersine üçü de enfiasyonu artırıcı etki yapmıştır. Türkiye^ de son yedi sekiz yıl içinde gelir dağılımı aşırı ölçüde bozulurken talebi daraltacağı sanılan önlemler, gelir terazisinin sürekli olarak yukan çıkan kefesinde bulunanları hiç etkilemez olmuştur. Bugün tüm parasal göstergelerdeki artış hızının geçen yıldan daha yüksek olduğu görülmektedir. Devlet bütçesindeki büyük açığın kapatılması için tüm umutlar Katma Değer Vergisi'ne bağlanmıştır, ama bunun kendi başına yeterli olmayacağını aklı başında herkes bilmektedir. Bütün bunlar ve nisan sonu ile mayıs başında yapılan toplu zamların fiyatlan önümüzdeki ayiarda nasıl etkileyeceği ortadayken nisan fiyat göstergelerinin bir iyimserlik nedeni olması olanaksızdır. Gelinen noktada alternatif arayışlarının yoğunlaşması doğaldır. Sayın Arıkan'ın demeci ise bu yönde atılması gereken en önemli adımlardan birini çağrıştırması açısından ilginçtir. Gelir dağılımını daha da bozarak ekonomiyi düze çıkartma esprisi üzerine kurulmuş olan Özal stratejisine karşı konabilecek alternatif stratejinin çıkış noktası öncelikle gelir dağılımını düzeltecek önlemlere yönelmek olabilir. Gelir dağılımını düzeltebilecek politikalar arasında birinci öncefiği vergi politikalarının alması gerektiği açıktır. Gerçekten etkili bir vergi darbesiyle hem rantiye kesimln geliri budanarak ve serveti vergilenerek bu kesimin yarattığı talep baskısı azaltılabilir, hem de vergi geliri artırılarak bütçe açığı denetime alınabitir. Gelir dağılımını düzeltecek önlemlere ağırlık vermek Özal yönetımınin ekonomiye bakış açısında temel bir değişikliği gerektirmektedir. Bunun yanı sıra kısa vadede toplumdaki enflasyon beklentisıni kıracak bir "şok tedavisi"n\n gündeme getirılmesi önerileri de vardır. Bu öneriler arasında dikkati çekenler şunlardır: • 3 ay süreyle tüm fiyatlann dondurulması (KİT'ler dahil) • Bu süre içinde döviz kuruyla oynanmaması ve para kredi potitikasının çok sıkı tutulması • Aynı süre içinde dolaysız vergilerin hızla arttınlması için gerekli düzenlemelerin yapılması, servetlerin de vergilenmesi • Vergilerin ayhk tahsilatına gidilmesi • Yüksek faiz politikasından geriye dönüşün başlatılması ">fe(n/zca eleştirmeyin, alternatif gösferin" diyenlere ilk öneriler olarak sunulur. 1992 35 U 6 98 79 2 231 1983 35 11 6 105 109 2 268 1984 DESİYAB şirket kurtaracak ANKARA, (a.a.) Güç durumda olan şirkeüerin ekonomiye kazandınlması çalışmalannın Devlet Sanayi ve tşci Yatınm Bankası (DESİYAB) aracılığıyla çok ortaklı şirketlerde sürdürüleceği bildirildi. "Rehabilitasyon planT olarak da anılan güç durumdaki kuruluşların ekonomiye kazandınlması yönündeki çalışmalann durdurulduğu bir süre önce açıklanmıştı. Sanayi ve Ticaret Bakanhğı yetkilileri, durdurma karannın çok ortaklı şirketler için uygulanan önlemleri kapsamadığını soylediler. DEStYAB tarafından kredi ya da sermaye katılımı biçiminde desteklenen çok ortaklı şirketlerin mali dunımlarmın güçlendirilmesi kapasite kullanımlannın arttınlması ve yatınmlardaki aksamalann giderilmesi amacıyla iç ve dış kaynaklar harekete geçirildi. Banka, bu amaçla 30 milyon Federal Alman Markı döviz kredisi ile 10.5 milyon dolarlık Islam Kalkınma Bankası kiralama kredisini kullandıracak. Aynca, banka, sanayi kredi kaynaklanndan ve kendi imkânlanru harekete geçirerek 14.4 milyar lira kredi açacak. Bodur: Şirket kıırtarmada vergi borcu ertelenme§in İSTANBUL (UBA) Istanbul Sanayi Odası Meclis Başkanı tbrahim Bodur, şirket kurtarmada vergi borçlarının ertelenmesi yoluna gidilmesinin sakıncab olduğunu belirtti. Hayali ihracat yapanlara karşı ciddi önlemler alınması gerektiğini bildiren Bodur, "herkes üzerine düşen vergiyi ödemeli" dedi. özal hükUmetinin 1.5 yıllık uygulamalannı değerlendiren tbrahim Bodur, "Şirket kurtarma, vergi kaçağının önlenmesi ve hayali ihracat konulannda başansız kahndığını" savunduktan sonra sözlerini şöyle sürdürdü: 'MaKyet enflasyonu sorunu NİSANIN EN PAHAU tLt İZMİR. EN UCUZ İLİ ERZURUM DIE'ye göre fiyat artışları nisanda yavaşladı: Binde 8 tbrahim Bodur devam etmektedir. Maliyet enflasyonuna neden olan hususlann başında, yüksek kredi faizkri ile hammadde ve enerji girdileri gelmektedir. KİT'ler şimdi zarar etmiyorlar ama sanayinin ihtiyacı olan hammaddeyi ve ara mamulü dış piyasalann çok üstünde, hatta iki üç misli fazla fiyatlarla veriyorlar." Nisan ayındaki düşük rakama rağmen DÎE'ye göre son 12 ayhk tüketici fiyat artışı yüzde 49.9. ANKARA (a.a) Devlet lstatistik EnstitüsU Başkanı Nihat Güner, tüketici fiyat endeksinin nisan ayında yüzde 0.8 oranında arttığını, dört ayhk artış oranının yüzde 15.2, 12 ayhk artış oranının ise yüzde 49.9 olarak hesaplandığım açıkladı. DİE Başkanı Güner, dün yaptığı yazılı açıklamada, 1984 yıh nisan ayında tüketici fiyat artış hızının yüzde 6.2 olduğunu hatırlattı. Açıklamaya göre, nisan ayında en hızlı fiyat artışı yüzde 1.8 oramyla Izmir'de en düşük fiyat artışı da yüzde 0.3 oramyla Erzurum'da gerçekleşti. Bir önceki yüın aynı ayındafiyatartışı hızı Izmir'de yüzde 5.2, Erzurum'da yüzde 4.9 olmuştu. Güner'in açıkladığı nisan ayı TASARI MECLİS'E SUNULDU Tüketici fiyatlarında illere göre artıs oranları tller Adana Ankara Antalya Bursa Diyarbakır Erzurum Eskişehir htanbul İzmir Kayseri Ordu Samsun Trabzon Zpnguldak Türkiye ortalaması 19&4 6.5 7J 63 6.2 7J 4,9 4.9 7J SJ 5.» 5.4 4.8 5J SJ . tU 1985 0.6 0.9 1.7 1.0 0.4 0.3 1.3 0.6 1.8 0.8 0.9 1.1 1.3 1.7 0.8 1984 14.9 14.9 16.0 12.7 17.2 11.5 14.4 14.4 13.6 13.9 15.1 14.4 16.7 14.9 15.0 1985 14.6 16.0 14.6 13.1 13.7 14.8 15.0 16.0 15.6 15.5 16.0 18.1 14.5 15.0 15.2 Bankalara destek azalıyor ANKARA, (a.a.) Merkez Bankası, bankalara kredi desteğini asgariye indirecek programı uygulamaya koydu. Bankalara yönelik destek orta vadeli krediler dışında kademeli olarak azaltılacak. Merkez Bankası'mn üst düzeyde bir yetkilisi, 1984 sonunda fıilen uygulanan geçmişten kalan borçlann tasfıyesine ilişkin kanunun ardından bankalara açılan kredilerin kademeli olarak azaltıldığını söyledi. Aynı yetkili halen 11 milyar lira dolayında olan ihracat kredileri karşıhğı bankalara sağlanan kolayhkların yıl sonunda tamamen kaldırılacağını bildirdi. ANKARA (ANKA) Sermaye Piyasası Kurulu, bu ay sonunda başlatacağı gezi programı ile şirketleri merkezlerinin bulunduğu illerde sermaye piyasası konusunda bilgilendirecek. 28 mayıs günü başlayacak gezi sırasında, SPK denetçileri iki grup halinde 12 ili gezerek, o ilin SPK Kanunu'na tabi şirketleri ile toplantılar yapacak. Kurulu tanıtıcı niteliği olan bu toplantılarda, aynca şirketlere sermaye piyasasına ilişkin bilgi verüecek. fiyat artışı, Istanbul Ticaret Odası'nın hazırladığı ve tüketici fiyatlannı yansıtan "Istanbul ücretliler geçinme endeksi"ndeki artışın da gerisinde bulunuyor. İTO'ya göre, tüketici fiyatları nisan ayında yüzde 2.5 oranında artış gösterdi. Ocakmsan döneminde Tür kiye genelinde yüzde 15.2 olarak hesaplanan tüketici fiyatlan artış hızı, bir önceki yüın aynı aylarında yüzde 15.0 olarak gerçekleşmişti. Son 12 ayhk dönemde fiyat artış hızı da yüzde 49.9 olarak hesaplandı. 1983 nisan ayından 1984 nisan ayına kadar fiyat artış hızı yüzde 42.6 idi. Sermaye piyasasını tanıtma gezisi K1SA K I S A TÜRKİYE Ziraat Odalan Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Osman özbek, 14 Mayıs Dünya Çiftcüer Günü'nün bu yıl Türkiye'de 600'e yakın Ziraat Odası'nda kutlanacağını, kutlama törenlerine herkesin davetli olduğunu söyledi. tKTİSADİ Kalkınma Vakfı (tKV), Destek Reasürans'ın Maçka'daki binasında TürkiyeAvrupa Ekonomik Topluluğu ortakhğının 20. yılı nedeniyle 1617 mayıs günlerinde bir toplantı düzenledi. Konuşmacılar arasında Dışişleri Bakanı VahitHalefoğlu, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşan Ekrem Pakdemirli ve Ankara Antlaşmasını Fransa adına imzalayan eski Başbakanlardan Çouve De Murville de yer alıyorlar. ÂKSİGORTA'nın 25. yılında Türk Sigortacılığı'na katkısı ve getirdiği yenilikler konulu toplantıda konuşan Genel Müdür Alaattin Büyükkaya, Türkiye'de üçer ayhk kâr ve zarar hesabı çıkanp yayımlayan ilk ve tek sigorta şirketi olduklarını belirtti. DENİZCİLtK Bankası T.A.Ş., 1984 yılında Adriyatik hattında yaptığı RoRo seferlerinden, 1 milyar 303 milyon liralık navlun geliri elde etti. Serbest bölgelerde Türk parası geçmeyecek Her türlü ticari ve sınai faaliyeün yapılabileceği serbest bölgelerde 10 yıl süreyle grev ve lokavt yapılamayacak. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Serbest bölgelere Uişkin yasa tasansı dün TBMM Başkanlığı'na sunuldu. Tasanya göre Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek serbest bölgelerde ancak dövizle ahşveriş yapılabilecek. Tasanya göre serbest bölgelerde faaliyette bulunacak kuruluşlar DPT'den ruhsat almak zorunda olacaklar. Serbest bölgelerde 10 yü süre ile grev ve lokavt hükümleri uygulanmayacak. Tasarı ile ihracat için yatınm ve üretimin arttınlması, yabancı sermaye girişinin hızlandınlması, ekonominin girdi ihtiyacırıın daha ucuz ve düzenli biçimde sağlanması amaçlanıyor. Serbest bölgelerde faaliyette bulunacak yerli, yabancı gerçek veya tüzel kişiler DPT Müstesarhğı'ndan ruhsat alma zorunluluğunda olacaklar. Serbest bölgelerde vergi, resim, harç, gümrük ve kambiyo mükellefiyetlerine Uişkin mevzuat hükümleri de uygulanmayacak. Işletici kuruluşlar yatınm ve üretim safhasında Bakanlar Kurulu tarafından behrlenen değişikliklerden yararlanacaklar. Serbest bölgeler için Merkez Bankası'nda da "tesis ve geliştirme fonu" oluşturulacak. Burada yapüacak ticaret, dış ticaret rejimine bağh olacak. Ancak, bedeli 500 ABD dolan altında olan Türk malları isteğe bağh olarak ihracat işlemine tabi tutulmayabilecekler. Buralarda yabancı sermayeyi teşvik yasası hükümleri de uygulanmayacak. Serbest bölgelerin faaliyete geçmesinden itibaren 10 yıl içinde grev, lokavt ve arabuluculukla ilgili hükümler uygulanmayacak. Bu süre içerisinde toplu iş sözleşmeleri nedeniyle ortaya çıkacak uyuşmazlıklan Yüksek Hakem Kurulu karara bağlayacak. Bölgelerdeki güvenlik hizmetleri polis örgütü tarafından yürütülecek. Tasarı önümüzdeki hafta komisyonda ele ahnacak. Türk muteahhitlerinin sayısı nasıl arttı? 34 12 6 112 129 2 297 u MTODLE EAST ECONOMIC DIGEST DERGİSt'NE GÖRE: Irak Ürdün Kuveyt Libya S. Arabistan BAE TOPLAM MEED'de yer alan bir yazıda, Türk inşaatçılarının geçen yıl kazandıkları ihalelerin değerinde 1983 yıhna göre yüzde 60, 1981 yılına göre ise yüzde 90 oranında düşme olduğuna dikkat çekildi. 'Basın krak'nın 2 milyar dolarlık alışverişi Ekonomi Servisi Twentieth CenturyFbx Film şirketiyle Metromedia arasında sürdürülen gizli görüşmeler sonuçlandı. İki şirket arasında yapılan anlaşmaya göre Metromedia 7 televizyon istasyonunu Fox Film'e sattı. Satışın 2 milyar dolar (1 trilyon lira) düzeyinde olduğu bildiriliyor. Bilindiği gibi Twentieth Century Fbx Film'in sahiplerinden biri olan Rupert Murdoch dünya basın kralı olarak tanınıyor. Fox Film'in diğer sahibi ise Marvin Danis. DUNYA'dan Hava Yoüarı kiftdadığı üç DH7 uçağından 2 milyar zarar etti ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) TBMM KİT Komisyonu'nda THY'nin 1983 yüı hesaplan görüşülürken, yüksek fiyatla kiralanan üç Dash 7 uçağı tartışmalara yol açtı. THY Genel Müdürü Ydmaz Oral, uçaklann kiralanmasmdan dolayı yılda iki milyar lira zarar edüdiğini beUrterek, "Ancak kısa inişli alanlarda bu uçaklann kullanılması zorunludur " dedi. KİT Komisyonu'nda MDP Istanbul Milletvekili Dogan Kasaroglu, üç Dash 7 uçağı ile ügili yapılan kira sözleşmesi ile ilgili olarak Bakanlığın ve Yüksek Denetleme Kurulu'nun nasıl rapor hazırladığım sordu. Kasaroğlu, bu uçaklann birinin 71 bin 500 dolardan kiralandığmı beUrterek, "Bu uçaklann kiralanması yerine iki yılda satın alınması mıimkünken, neden kiralama yoluna gidilmişür? Son derece küçük bu uçaklarla cenazeyi yatık göndermek bile miimkün değildir. Cenazekr, Trabzon'a güç gidiyor" diye konuştu. Türk müteahhitieri Ortadoğırda pazar daralmasıyla karşı karşıya Ekonomi Servisi Ortadoğu inşaaı pazarı Turk firmaları için daralmaya başladı. 1983 yılında Ortadoğu'da 1 milyon 36 milyon dolarlık ihale kazanan Turk muteahhitleri geçen yıl yalnızca 534 milyon dolarda kaldı. Böylece Türk inşaatçılarının Ortadoğu pazarlarında kazandığı yeni iş miktarında değer olarak yüzde 60 düşme oldu. İş hacminin en yüksek düzeyine ulaştığı 1981 yılına göre ise, düşme, yüzde 9O'ı buluyor. Çünkü söz konusu yıldaki kazanılan ihale değeri 5 milyar 511 milyon dolardı. Middle East Economic Digest (MEED) dergisinde yer alan "Türk Müteahhitieri Pazar Daralmasıyla Karşı Karşıya" başlik.li yazıda, geçen yıl Türk inşaatçılannın yalnızca üç ülkede yeni ihale kazandıkları belirtiliyor. Türk müteahhitieri 1984 yılında S.Arabistan'da 439 milyon dolar, Libya'da 75 milyon dolar ve Irak'ta 20 milyon dolarlık yeni iş aldı. Yazıda, Ortadoğu inşaat pazarında geçen yıl gözlenen tıkanıklığın Turk firmalarının sayısındaki artışı önleyemediği belirtildi. 1980 yılında bu pazarda 61 firmayla temsil edilen Turkiye 1983 yılında 268, geçen yıl da 297 firmalık bir güce erişti. Geçen yıl Turİc firmalarının daha çok S. Arabistan pazarında iş aramaya çalıştığı kaydedildi. Bir yıllık süre içinde S.Arabistan'da 20, Libya'da 6 ve diğer ülkelerde de yalnızca 2 Türk firması çahşmaya başladı. Böylece S.Arabistan'daki Türk müteahhit firmalarının sayısı 129'a çıktı. Dergide Türk müteahhitieri için en büyuk sorunun Libya'dan kaynaklandığı one surüldü. Yazar Jim Bedgener'e gore, Libya'da kazanılan ihalelerin değeri 198184 yılları arasında yuzde 98 oranında gerilemekaydetıi. Nijerya moratoryum istedi Ekonomi Servisi Nijerya, Batüı ulkelere olan ticari borçlannın 18 aybk bir süre için dondurulmasını istedi. Ülke lideri General Mubammed Buhari, radyoda yaptığı konuşmada Nijerya'nın ödenmemiş ticari borçlarının Batı'da tedirginliğe yol açtığına dikkat cekerek "Bu nedenle buttlkelerlepazariık etmek isüyoruz. Bize bir buçuk yıllık bir ödemesiz dönem tanırlarsa masaya oturmaya hazınz" dedi. Nijerya'ya ticareti Fınanse eden Batüı kredi kunıluşlan ise masaya oturmak için IMF'nin koşullarınm kabul edilmesini istiyor. Nijerya yönetimi IMF'nin yüksek oranlı devalüasyon, akaryakıt sübvansiyonlanna son verilmesi ve ithalatın serbest bırakılması gibi koşuüannı kabul edilmez buluyor. ijj >r T.C. ZtRAAT BANKASI DOVİZ AUŞTL SATÇTL 519.50 524.70 358.46 362.04 23.72 23.96 166.70 168.37 8.28 8.36 46.32 46.78 54.63 55.18 147.59 149.07 57.45 58.02 198.21 200.19 26.14 26.40 206.40 208.46 376.86 380.63 1714.51 1731.66 57.79 58.37 641.84 648.26 143.99 145.43 JjJ \¥ DOVİZ KURLARI Merkez Bankası doların esas kurunu 495 lira 00 kuruş olarak belırledi. Dövizin Efektif Efektif Döviz Döviz Cinsi Alış Satış Satış Alış 1 ABD Dolan 524.70 519.50 519.50 529.89 1 Avustralya Dolan 362.04 358.46 340.54 365.63 1 Avusturya Şilini 23.96 24.19 23.72 23.72 1 Batı Alman Markı 168.17 166.50 166.50 169.83 1 Belçika Frangı 8.36 8.45 8.28 7.87 1 Fransız Frangı 55.18 55.72 54.63 54.63 1 Hollartda Ftorini 149.07 147.59 147.59 150.54 1 jsveç Kronu 58.02 58.60 57.45 57.45 1 isviçre Frangı 200.19 198.21 198.21 202.17 100 halyan üreti 26.40 26.66 26.14 24.83 100 Japon Yeni 208.46 206.40 196.08 210.53 1 Kuveyt Dinan 1714.51 1731.66 1628.78 1748.80 1 Sterlin 648.26 641.84 641.84 654.68 1 S.Arabıstan Riyali 145.43 143.99 136.79 146.87 DUNYA BANKASI BASKAN YARDIMC1S1: 10 MAYIS 1985 TARİHİIIOEKİ OÖVİZ KURLARI DÖVİZİN CİNSİ 1 AB0D0UM 1 AVUSTRALYA DOURI 1 AVUSTURYA ŞtÜNİ 1 BATI ALMAI MARKI 1 BELÇİKA HMN6J 1 DANİMARKA UOND 1 FRANSIZ FRAM6I 1N0LLAIIDA aORİMl 1 İSVEÇKROUU 1 İSVİÇRE FRAH6I 100 İTALYAM ÜRETİ 100 JAPON YENİ 1 KAIU0A DOURI 1 KltVlYT DhURI 1 NORVEÇ KRONU 1 STERÜI ı 1 S. ARABİSTAN RİYAÜ EFEKTİF AUŞTL SATIŞTL. 519.50 534.60 340.54 368.87 23.72 24.40 166.70 171.54 7.87 8.52 46.32 47.66 54.63 56.21 147.59 151.88 57.45 59.12 198.21 203.97 24.83 26.89 196.08 212.40 358.02 387.81 1628.78 1764.34 54.90 59.47 641.84 660.49 136.79 148.17 Mabancı sermaye, isukrar programuım başarısında etkili olur ffuereshi, "Türkiye'nin ekonomik hedeflere ulaşmasında yabancı sermayenin önemi daha da artar" dedi. Ekonomi Servisi Yabancı Sermaye Derneği YASED tarafından tstanbul'da düzenlenen bir yemeğe katılan Dünya Bankası Başkan Yardımcılarından Moecn Qureshi, "Türkiye'nin istikrar ve kalkınma programının başanunda yabancı sermaye büyük rol oynar" dedi. Türkiye'de enflasyon sorununun henuz çözülemediğini, buna karşıhk hukümetin iç ve dış kaynakları harekete geçirmekteki ısrannın sürdüğünü belirten Qureshi, "Bu durum, Türkiye'nin ekonomik hetleflerine ulaşmasında yabancı sermayenin önemini daha da arttırmaktadır" dedi. Doğrudan yabana sermaye yatınmlannın, yeni teknoloji ve yöneticihk getirmesi ve ülkenin yatınm riskini paylaşması açısından iki önemli yararı bulunduğuna işaret eden Qureshi, Türkiye'nin bugünkü kalkınma aşamasında yabancı sermayenin kaynak darboğazı ve ekonominin çağdaşlaşma sorunlarını çözümlemede ağırlıklı rol oynayabileceğini söyledi. Dünya Bankası'mn bugüne değin Türkiye'ye 5 milyar dolar, IFC'nin ise 240 milyon dolar destek sağladığım söyleyen Qureshi, Türkiye'nin ekonomik i<;tikrar programını desteklemek amacıyla bundan sonra bu desteğin miktar ve kapsamını genişletme>i düşündüklerini de sözlerine ekledi. Bioteknolojide Bulgar atağı Ekonomi Servisi Bulgaristan'la Ingiltere arasında merkezi Sofya'da bulunan bir bioteknoloji şirketi kuruldu. Yüzde 51 hissesi Ingiliz APV International'e ait olan şirket tngiliz bioteknolojîsinin Bulgaristan'a tarnsferini amaçhyor. Şirket teknoloji transferiyle birlikte bu konuda üretime de başlayacak. Gözlemcüeı bu girişimi, Bulgaristan'ın Comecon üyesi ülkeler içinde en büyük bioteknoloji ürünleri üreticisi olma isteğine bağhyorlar. İsrail'in ihracatı %12.5 arttı Ekonomi Servisi İsrail'in cari işlemler açığı, geçen yıl yüzde 5.5. orarunda daraldı ve 4.9 milyar dolar olarak gerçekleşti. Merkez lstatistik Burosu'nun açıklamasına göre açığın azalmasında en büyük etken, ticaret acığındaki daralma oldu. 1984 yılında ihracatın yüzde 12.5 oranında artması, buna karşın askeri harcamalar dışındaki ithalatın yüzde 2.5 oranında gerilemesi dış' ticaret açığını yüzde 19 oranında daralttı. Bununla birükte borç ödemelerinde yüzde 25 oranında bir artış olduğuna dikkat çekiliyor. ÇAPRAZKUR 1 ABO DOLARI 3.1201 9.5094 3.5198 2.6209 1987.38 251.69 B.Alman Markı Fransız Frangı Hollanda Ftorini İsviçre Frangı kalyan üreti Japon Yeni AİIIN GÖMÜŞ AUŞ Cumhunyet Resat 24 ayar külçe 22 ayar bilezik 900 ayar gOmüş 35.600 36.000 5.380 4.840 94 SATIŞ 35.861 36.500 5.400 5 200 96 T.C. ZİRAAT BANKASI "Gnciine erişilemez"