Katalog

7 NtSAN 1985 KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR İSMAIL GÜU;EÇ CUMHURİYET/5 BİLİMTEKNİK DIJJ\YASINDAN VEHBÎ BELGJL Sorunlam çözen makineler mişlerdir. Sibernetik, bunlan incelemeye almakla, doğanın 23 milyar yıllık bilgi birikiminden yararlanmaktadır. Modeller, hergünku uygulama ile guçlerini kanıtlamışlardır. öyle olmasa idi, dunyada canlı kalmazdı. Bı«. HAYAT Sibernetik, doğadaki üstünlüklerin sırlarını çözüp, makineye uygulamayı amaçlıyor mJfak bir bilgisayar, yüzlerce uzmanm aylarca çalışması sonucu belki de ^anlışsız olarak yapamayacaklan hesapları birkaç saniyede yapabiliyor. Radarlar, uçakları kilometrelerce uzaklıktan görebiliyor. Teleskoplar, uzayın derinliklerinin; elektron mikroskopları maddenin derinliklerinin sırlarını bize verebiliyor. Sibernetik, sorun çözen makinelerin bilimidir. Başka bir deyişle, yapay zekâ bilimi. Durum bu olunca, Sibernetik açısmdan, bütün canlılar, birer çözüm makinesidirler. Canbdan maksat da hücreden insana, yosundan sekua ağacına kadar kendi yaşamlannı kendileri surdüren butun hayvanlarla bitkilerdır. Mehmed Âkif. günıımuz diliyle, "Tannnın sonsuza dek çok adı var, en başı hak" demişti. Bunun gibi, insanın da, sonsuz denecek kadar değilse bile, pek çok tanımı vardır. Aristo, "Insan siyasi bir hayvandır" (Zoon Politicon) demiştir. Kimıleri, insanı, 'giilen hayvan' diye tanımlar. Birçoklarına göre de insan 'konuşan bir hayvandır'. Dinler, insaru, zekâsı nedeniyle 'yaraüklann en şereflisi' diye niteler. İşte bunun gibi, Sibernetik açısından da, sadece insan değil, bütün canlılar, birer çozüm makinesidir. Çunkü, her canlı, yaşamını surdurebilmek için, karşılaştığı sorunları her an çözmek zorundadır. Bu yeteneğini yiti• e canlı, Danvin'in deyişi ile •n Doğal ayıklanma' kuralı gereğince yok olur. Pek çok sorunun çözumünde bilgisayarlardan yararlanıyoruz. mek zorundadır. îşte bu uç ana fonksiyondur ki onu her an çözum bulmaya ıter. Yiyecek bulmak, her canlı için, gucun gucu bir ıştir. Doğa, her canhmn yiyeceğini sağlamada pek comert sayılmaz. Bitki ile beslenenlerin karşısında kış engeli vardır. Başka hayvanlan yiyerek geçinenler için de boğuşma engeli. Hiçbır canlı, 'Gel beni ye' diye ortalıkta dolaşmaz. Av olmamak için kendini savunur. Bunun için doğal savunma organlan ile donanmıştır. Aynı güçlükler, eş bulmada da söz konusudur. Kısaca, canlı yiyeceğini, eşini bulmada, kendini korumada hiçbir sorunla karşılaşpıasa idi çözüm bulma diye bir sorun da ortada olmazdı. Bu nedenle de, yukarda da bir iki kez belirttiğimiz gibi, her canlı bir tür çözüm makinesidir. Sibernetik, çözüm bulan makineler yapma bilimi olduğuna göre de bu bilimin, canlılann çözüm bulma yöntemleriyle ilgilenmesinden doğal bir sey olamaz. Çünku, en büyük buluşçu olan doğa, sonsuz denecek kadar çok çözüm modelleri ile doludur. Canlılar, çözum bulma yeteneklerini, son 23 milyar yıl içinde, doğanın acımasız güçleriyle boğuşa boğuşa geliştirmişlerdir; bunu bugün de sürdürmektedirler. Başka bir deyişle, canlılar, din kitaplannın dediği gibi PREFABRİKE olarak gökten zembille indirilmemişler; doğa yasalarının birbirine zıt, birbirini frenleyen, destekleyen veya sıfıra indiren çatışmalannın ortalaması olarak bugünkü biçimlerini almışlardır. Doğanın bu çözüm biçimleri Sibernetik için en şaşmaz modellerdir. Çunkü canlılar, son 23 mılyar yıllık gelişmesinin balyozu altında ezile, dövüle, büküle, kırıla, duzele şimdiki hale gel Teknolojinin durumu Teknolojinin bugün ulaştığı duzey hepimizi hayretler içinde bırakmaktadır. Tırnak ucu kadar bir bilgisayar, yüzlerce uzmanm aylarca çaiışma sonucu belki de yanlışsız yapamayacaklan hesapları bir kaç saniyede yapmaktadır. Yine bilgisayar lann uzay derinliklerinden gönderdikleri bilgiler, 1012 aylık bir yolculuktan sonra dünyamıza ulaşıp evrenin derinlikleri hakkında bize bilgi vermektedirler. Radarlanmız uçaklan kilometrelerce uzakhktan görmektedir. Duran uydular aracılığı ile televizyon ekranlarımıza yansıyan görüntüler, dünyanın öbür ucundaki olayları bir anda karşımızda canlandırmaktadır. Teleskoplanmız uzayın derinliklerinin, elektron mikroskoplanmız, maddenin derinliklerinin sırlannı önümüze dökmektedir. Kİ1VI KEVIE DUM DUMA ımnu; \K Hllah vervn, ij ftlhh venin l Canlı yaşamı Her canlı, yaşamını sürdürmek için, beslenme, korunma, çoğalma işlevlerini yerine getir Kısa... Kısa... Hayvan hakları eylemcileri Ttp ve kimya laboratuvarlannda pekçok hayvan, deney için kullamlmaktadır: Maymunlar, tavşanlar,fareler, kobaylar, kedüer, köpekler, kuzular... bunlardan sadece birkaçıdır. Hayvanlar üzerinde, en acımasızlan bile isyan ettirecek deneyler yapılmakta, zavaUılar inim inim inletilmektedir. Orneğin, birisinin gözü çıkanlmakta, başka birisinin karnı delinmekte, utun süre öyle yaşatümakta, sonra, işleri bitince de, öldürülmektedirler. Hayvan haklan demeği adı altında beş on ytl önce kurulmuş bir derneğin üyeleri birden artarak 2 milyonu aşmıştır. Dernek üyelerinden bir grup, geçenlerde laboratuvarlan basarak hayvanlan özgürlüklerine kavuşturmuşlar, acı çekmelerini anlemişlerdir. Başka bir grup da, parlamentolara giderek hayvan haklannın daha iyi korunması için yasalar çıkanlmasım istemiştir. Bilimsel kuşku tnsanlarda ve memelikrde vücut hücreleritide 46'şar kromoıom bulunur. 46 kromozomdaki DNA 'larda o canhmn bütün özeUikleri yazıhdır. Eğer bu hücrelerden biri çıkanhp geliştirilebilse, o canhmn tıpatıp aynısı bir canlı elde edilir. Bunlara "insan tıpkılan"adtnı vermiştim 67 yuönceki yazılanmda. Buna karşüık sperm hücrelerinin her birinde sadece 23 kromozom bulunur. Bu şu demektir: Sperm hücreleri canhlarm sadece yan Evet, bütün bunlar cidden akıl almaz gelişmelerdir. Birçok sorunumuza çözüm bulmada bunlardan yararlanmaktayız. Ama, bunlan doğadaki modellerin mukemmellikleri ile karşılaştırdığımızda elektronik saat karşısında kum saatinin üstünlüğünü övmeye yeltenen bir zavallının durumuna düşmekteyiz. îşte bu yüzdendir ki Sibernetik, doğadaki modellerin üstünluklerinin sırlarını çözüp makineye uygulama yontemi ile insanlığa hizmet amacını gütmektedir. Açıklamalarımız, Sibernetiğin, biri, canlı modellerini inceleyen, öbürü, buna göre makine modelleri yapan bir bilim olduğunu göstermektedir. Bilimin canlı modelleri inceleyen bölümüne "Bionics" (bayoniks) adı verilmiştir (Bios, canlı şeyler, ics, inceleme). Buna Fransızlar 'La özeUiklerine sahiptirier. Dişiyumurta hücresindeki Bionique' demektedirler. Gelecek haftaki yazımızda Si23 kromozom, erkek spermindeki 23 kromozomla bernetiğin, canlı modellerini nabirleşince, 46 kromozomlu bir hücre meydana gelir. Ancak, spermyumurta yolu ile dünyaya ge sıl incelediğini açıklayacak, bulen canlılar, tıpatıp analanna da, babalanna da nun için de kurbağanın gözünden, yarasanın kulağından, çınbenzemezler. 10 yıl kadar önce, "canlı tıpktlan" gıraklı yılanın sıcaklığı algılayış üretimi üzerinde çahşmalara başlanmıstı. Bir gün, biçiminden, sivrisineğin iletişim Karl tllmensee adlı tsviçreli bir embriyoloji bilgiyeteneğinden, güvenin en ince ninin üçfare ttpkısı meydana getirdiği açıklandı. sesleri duyuş yeteneğinden, ba1981 yılında yapılan bu açıklama, biyoteknoloji lığın suda erimiş oksijenden naçevrelerinde büyük yankı uyandırmışn. Hatta, iki vakıf, bilgini ödüüendirme hazırhklanna başlamış sıl yararlandığmdan, yunus balığının hızla yüzme ustahğından, tı. Fakat, "tyi düzen bu düzen, girmese araya karasineğin yön bulmadaki mabozan" sözümüze uygun olarak geçen şöyle bir haretinden, gübre böceğinin hıhaber, ajans bültenlerinde yer aldı: Uluslararası zını nasıl ayarladığından, baykubir komisyon, üç farenin "tıpatıp dölleme şun duyma keskinliğinden, som yöntemi"ile dünyaya getirildiğmi kuşku ile karbalığının yumurtlamak için gideşüamıştı. Bu yüzden ödüllerin verilmesi durdurulceği binlerce kilometre uzaklıkmuştu. Şimdilik konu üzerinde derin çahsmalar taki doğum yerini nasıl buldusüridürülmektedir. ğundan, güvercin beyninin sırlarından örnekler vereceğiz. An yaşantılı köstebek 7,5 santim boyunda küçücük bir hayvan olan tüysüz bir tür köstebek, memeli hayvanlardan olduğu halde, aruarm peteklerinde yaşamalan biçiminde bir yaşam sürdürmektedir. Bütün yaşantılannı toprak altında geçiren köstebekler, 8090 bireylik topluluklar halinde yaşamaktalar. Dişi köstebeklerden sadece biri yavru yapmaktadır. Sadece Avrupa'nın birçok kentinan kraliçelerinin yavru yapmalan gibi. de sık sık yeni buluş fuarlan açı PIKNİK \H\ İI.K M il)R t OLöAMİsnJ A V B1R$EXLEB OLA ) \ C i t i , E INA ./ M' I A OLÛĞANJLJSRJ BICŞEM.EC EA1IMİM H I Z U GAZETECİ \ECDET ŞEV Şcfımı'z ; yılldrdır iıTizaeından tanıdığımız YENAL 6USAK. âaygısızlık. olmasın diye gozlcnmizi kdçırıyoruı... Bızim çin böşbakan kadar önemli o | zamanfar... &IÜR .. Yeni buluşlar fuarı Honeywell Bilgisayarlarının Türkiye'de pazarlamasını yapan Eltek Elektronik Teknoloji A.Ş. • Ingilizce bilen • Temsil Yeteneğine sahip Yetiştirilmek üzere lır. Her buluşçu, yeni yaptığı araçlan buralarda sergiler, satar. Çünkü bir buluş ne kadar önemli olursa olsun, gün yıizüne çıkmazsa anlam taşımaz. Buluşlan işadamları, atılgan sermaye (venture capital) sahipleri alır. Buluş, bu yolla insanhğın hizmetine sunulur. Tutarsa sermaye sahibi de büyük kâr eder. Sırhkte Ş mzetesınde çalısmayd 0 eaaztelik Yükszk Okulunda öğrenci o heey Ş; zşdoşl eokuşturmaeıyla FAZİLBTz oirrnişiz.. MA&A7.IN bölürnünde stsjyzr mufidt>)r olarak çauşdcdğrz... Cenevre fuarı îşte böyle fuarlardan biri, bu yıl 1928 nisanda Isviçre'nin Cenevre kentinde açılacaktır. 6.000 metrekarelik bir alanda açılacak fuara 22 devletten 600 müessese katılacaktır. Fuarı genellikle 100.000 kişi gezmektedir. Bunlann yüzde 70'i sanayiciler, atılgan sermaye sahipleridir. Ötıemli olan da zaten bu atılgan sermaye sahipleridir. Atılgan sermaye demek, gözünü budaktan esirgemeyen, aklı yatan işe 'Ya herru, ya merru" diye atılan sermayedir. TARİHTE BUGÜN MIUTAZ Tanklare/e <je 4RiKt\ 7 Nisan BÖCEK TANKLAR! 19A4'TE 8UGUN, DÖRT 7AN6 ALMAN f»PISI *BÖC£X T*NK'(BEBTL£ TANK), bUSTTE&KLER mKA&NDAN ELE 6EÇtRlLDİ. İKINCt DÜNYA SAI/AÇI İÇİNPE, NAZİLER'İN UZUN ŞURBDlH ÛSTÜNPB ÇAUfTtĞI BU &ZLİ SİLAMI ıLK KEZ RUSyA CEPHESİNbE OKTAYA ÇJKMIÇn. ALMAHiAR SÖZ KOHUSU TAMKLAKI ÇıMDİ İTALYA'DA, AUZIO YAKINLA&INPA KULLANIYOHDU. BÖCBK TANKLAR'ıN BAŞAHIÇI2 OLDUĞU BU SALDIRI, SAZtLAA/MN ELE GEÇlHİLMESlYLE SONUÇLAfJtYOepUONEMLl NEPENİ PE, MOTORlARtNlN TBKNIK YETEgSİZLISİYCH. 1£ MET8E BOYUNDAKİ BU MİHİ TANKLAR, BİB. ToUA YAICIN A6IRUK7AKJ PATLAYICl MADDEYİ TAŞtYABİÜYOR VE UZAIOAN KLIMANM EDlLBREJC PÜŞMAN ÜSTÜNE GÖNDERİÜYOIZDU.. sonra.. Isviçre turizmi İsviçre turizmde çok ileri gitmiş bir ülke olduğundan turist olarak gelenlerin çoğu fuarı da gezmekte, bir taşla iki kuş vurmaktadır. Cenevre Fuan'nda, geçen yıl 400 ihtira beratı satılmıştı. Bunların sahipleri toplam 1 milyar Türk Liralık bir para kazanmışlardı. Fuarda, uzmanlardan uluslararası bir jüri, bazı buluşlan ödüllendirmektedir; filmlerin ödüllendirilmesi gibi. Bu ödüller buiuşların satış şansmı arttırmaktadır. Bu arada bir noktaya işarette yarar vardır: Bizde de birçok buluşçu, her yıl, buluşlarını tescil ettirip ihtira beratlannı almaktadır. Bunların halka sunulması kimsenin aklına gelmemektedir. Oysa, yukarıda da belirttiğim gibi, buluş, buluşçunun kasasında kaldığı sürece bir işe yaramaz. Bu nedenle, mütevazi ölçülerde olmak üzere bizde de önce ulusal, sonra ileride uluslararası buluş fuarlan açılmalıdır. Buluşçu, çok kez parası olmayan bir kimsedir. Kendisine devletin yardımcı olması gerekir. 5 0 YIL ONCE Cumhuriyet Posta ve telgraf muafiyeti kalkıyor Ankara 6 (Telefonla) Posta muafiyetini kaldıracak olan layiha Kamutaya gonderilmiştir. Bu layihaya göre posta ve telgraf işlerinden alınacak ucretler, Nafia Vekaletınce tanzim ve Bakanlar Heyctınce tasdik edilecek tanjeye gore almacaktır. Muvazenei umumiye, mülhak ve hususı butçelerle idare edilen daireierin mektub, gazete, kart* rısale, her nevi basılmış köğıd, iş kâğıdlan, posta paketleri, adres değıştırmelerı ve sair hizmetleri için ucret almacaktır. Hılaliahmer, Çocuk Esırgeme, Tayyare Cemıyetlerinin mektub, kıymeth, kıymeısiz posta paketlerinden, askeri mektebler talebeleri, öksuz yatı mektepleri, Daruşşafaka talebesi ile onbaşıya kadar asker ve talebenin aıle ve yakın akrabalarına mektub kartlan fakir çocuklara 7 Nisan 1935 parasız dağılntak uzere hükümetçe yollanan kitab ve risaleler, Sağlık Bakanlığımn hastahk raporu, koylü içm adı Bakanlar Heyetınce seçilerek çıkanlan gazete ucrete tabi olmayacaktır. Bakanlıklardan ucret senelik ve maktu olarak almacaktır. Daireler maktu ucretin bir aylığını peşın vereceklerdır. Turkiye elçilik ve konsolosluk muahedelerine muafiyet veren hükumetlerın hududlarımız dahilindeki muhabereleri ucretsiz olacaktır. Bundan başka telgraf 19351985 muafiyetinin kaldırılması hakkmda Kamutaya da bir layiha verilmiştir. Bu layiha ile de devaır telgrafları uçte bir ücrete tabi tutulmaktadır. BÎLGISAYAR PAZARLAMACILARI • Yüksek okul mezunu • Ingilizce Bilir • Tecrübeli PROGRAMCI/SİSTEM ANALÎSTLER • Finans ve muhasebe konıüannda tecrübesi olan MUHASEBE ELEMANI aramaktadır. Ilgilenen adaylann 1722628 29 No.lu telefondan randevu alarak başvurmalan rica olunur. Müracaatlar gizli tutulacaktır. DtŞ TABtBİ ORHAN TÜZÜN Levent, Güvercin Durağı, Gazeteciler Yapı Kooperatifı C/3 Blok, Daire 7. Saat: 913 Tel.: 164 57 25 Randevu alınması rica olunur. Dr. MASUME ÇÖL Dahiliye Mütehassısı Adres: Yeşilköy, Polat Yalı D: 6 Tlf.: 573 91 06