Katalog

>5 NİSAN 1985 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 ÎSMAÎL GÜLGEÇ YAYIN DÜNYASINDA İNCELEMEARAŞTIRMA HAYVANLAR YÖNETEN ŞAHÎN ALPAY tophunu nasıl etküiyor? Ertuğrul Özkök, İLETÎŞİM KURAMLARI AÇISINDAN İTLELERİN ^ÖZÜLÜŞÜ, Tan Yayınları, Ankara 1985, 384 s. tletişimin toplumlann sosyal, sryasal ve kultürel biçimlenmesindeki yeri nedir? tletişimdeki gelişmeler, toplumsal değişmeyi nasü etküiyor? tletişim "tarihin motoru" sayılabilir mi? Iletişim alanındaki başdöndürücu teknolojik üerlemeler, toplumlarıma için ne vaat ediyor? Gazeteler, dergiler, kitaplardan; radyo, televizyon, video, kişisel bilgisayara kadar uzanan iletişim araçlan, insanlan kitleleştiriyor, birörnekleştiriyor, slandartlaştınyor mu? Yoksa bunun tam tersi mi yaşanmakta? Yeni iletişim araçlan, kültürün heT alanında çeşitlenmeyi, farklılaşmayı ve bireyseUeşmeyi teşvik mi etmekte? Siyasal rejimler nasıl etkilenecek? Demokrasi tehdit altında mı, Kitlelerin Çözüiüşü tkîıson K İletişim insanlan kitleleştiriyor, birörnekleştiriyor, standartlaştınyor mu? Yoksa kültürün her alanında çeşitlenmeyi, farklılaşmayı ve bireyselleşmeyi teşvik mi ediyor? özkök'ün tartıştığı temel sorulardan biri bu. dar çevrelere, bireylere yönelen iletişim çağı açılmıştır. Batı toplumlannda belirli bölge, toplum kesimi ve ilgililere hitap eden gazete ve dergilerin, radyo ve televizyon istasyonlannın, küçülen sinema salonlannın, hemen her eve girmeye başlayan videolann, kişisel bilgisayarlaruı tanıklık ettiği olay, "kitlelerin çözüiüşü" olayıdır. Bu olay, toplumlar ve bireyler için ne getiriyor? <r ( c C l T 1 L P Î K N Î K PİYALE MADRA Karamsarlar ve iyimserler Çeşîtli duşunürler, yüzyılımızda iletişim alanında sağlanan geüşmeleri, bireylerin seçme özgürluğünün ortadan kalkması; bireylerin tuketecekleri mallardan oy verecekleri siyasal partiye kadar tüm tercihlerinin "koşullandınlması"; zihinler uzerinde tam bir egemenlik kurulması sonuçlannı doğurduğu gerekçesiyle "karamsar" bir gözle değerlendirdiler. özkök, bunlann "tipik örneği" olarak, "guçlü çıkar gnıplanrun istedikleri yönde koşullandınlmış toplum" fikrinin 1960'lardaki başlıca temsilcisi H. Marcuse uzerinde duruyor. Onun karamsarhğıru iletişim alanındaki yeni olanaklann, kültürün çeşitlenmesi ve farklılaşması, kişüerin kitlenin bir parçası olmaktan çıkıp, birey olarak kendini ortaya koyabilmesi için gerekli koşuüarı sağladığını savunan A. Toffler'in "iyimserliği ile karşılaştırıyor. Çetin düşünce ürünleri A. J. Ayer ve diğerleri, Algılama, Duyma ve Bilme, Derleyen ve Çeviren: Vehbi Hacıkadiroğlu Metis Yayınları, 1984, 227 s. HARUN RIZATEPE Arka kapağında Descartes'ı Ingüiz deneycileri arasında sayan bir kitaptan çok şey beklemek insanın içinden gelmiyor.. Bundan dolayı Metis Yayınlan'nın arka kapak hanrlayıcısı yalnız okurlara değil, kitap yazarlarıi a da önemli ölçude saygısızlık tmiş oluyor. Oysa daha önceki dört kitabını incelemek fırsatını bulmuş olanlar Sayın Hacıkadiroglu'nun epey dikkaüi ve sorumlu bir yazar olduğunu hatırlayacaklardır. Algılama, Duyma ve Bilme adıyla yayımladığı makaleler derlemesi bu izlemini pekiştirmekle kalrruyor; kendisinin çeviri yapmada da epey guvenilir bir kaynak olduğunu kanıtlıyor. Bu güç, ağdalı, çetrefü yazılar, sanırım Türk okuruna şimdiye kadar sunulmuş en çetin düşünce ürunleri. Bundan dolayı epey iyi çevrilmiş olmalan isabetli olmuş. tngilizce yayımlanan makale derlemesi kitaplarda, derleyicinin uzunca bir "giriş" bölümünde ele alınan ana sorunu okura etraflıca tanıtıp, seçilen yazüarın bu sorunun incelenmesine getirdikleri katkılan özetlemesi âdettendir. Bu, bir 'editör'ün başlıca yükümlulüğu sayıhr. önsözde bu kitaptaki dört makalenin böyle bir derlemeden alındığı söyleniyor. Böyle olunca benim gönlüm isterdi ki bu kitapta bulunduğunu tahmin ettiğim giriş bölümünü de Türk okuruna sunmuş olsun Sayın Hacıkadiroğlu veya kendisi bunun yerini tutacak bir tanıtma yaası yazmış olsun. Yazılann bir yandan güç, bir yandan da ilk bakışta herbiri ayn telden çalar izlenimini veren yapılanna bakılırsa bu iyice makbule geçerdi. yoksa güç mü kazanacak? Ertuğnıl Özkök'ün yeni kitabınıaçıkış noktası, yukanda sıraladığınuz ve benzeri, günümüz toplumlannın önemli sorulan. özkök, beş bölüme ayırdığı çahşmasmda, yüzyıkmızda bunlann aydmlatılmasına çaba harcamış çok sayıda düşününln katkılarıru aktararak, bu sorulan tartışıyor. Çok yaygın uzantılanyla ele alınmalda beraber, kıtapta ışlenen ve kitaba adını veren temel konu şu: 19. yüzyılda başlayıp 1960'lara kadar devam eden dönem, toplumlann "kitleleşmesi" dönemidir. Bu dönemde "aynı anda aynı mesaj karşısında kalan" insan sayısı, kitlesel boyutlara ulaşmıştır. 1970'lerden itibaren ise, kitleye değil, daha HIZU GAZETECİ VECDET Altı felsefe makalesi Epey tumturakh altı felsefe makalesinin içeriğini veya çevirilerine değgin aynntılan, günluk gazete eleştirisinde ele almak abes olacağından ilgimi Sayın Hacikadiroğlu'nun anılan derlemeye eklediği kendi makalesine odaklandıracağım. "Algılamanın Anatonusi" adlı makale, Sayın Hacikadiroğlu'nun önceki iki telif kitabındaki görüşleri derleyip toparlıyor; usanç verici alıntılan ve eleştirileri bir ya na bırakıp, diyeceği sözü dosdogru söylemek çabasını yansıtıyor. Bu bakımdan anılan her iki kitaptan çok daha iyi. Sayın Hacıkadiroğlu'nun, Büginin Doğası adlı kitabı ile bu makalenin yazılması arasında geçen sürede, kavramlann bireysel zihinlerde belırmesini açıklamak amacıyla CassirerLanger okuluna basvurduğu anlaşıhyor. Ne yazık ki, benim edindiğim izlenim, klasik deneycilik ile bu okulun görüşleri arasında doyvtrucu bir scntez sağlama yolunda henüz tam başanya varamamış olduğu. Bana kahrsa kavTam örgumüzü de icine alan insanlık ortak bilgisinin, yüzlerce kuşak boyunca oluşmuş olduğu besbelli, doğruluğuna da fazlaca bel bağhyor Sayın Haakadiroğlu. Yalnız bilimsel dognılarla felsefe sorunlan çözmenin bir tek örneğini gösterebilseler, daha bir merakla dinlerdim ben deneyci natüralistleri. Bu eleştirilere rağmen Sayın Hacikadiroğlu'nun gerek Türkçe felsefe kitaphğına, gerekse Türkçe ile özgün felsefe yapma çabalanna getirdiği çok değerli katkılardan dolayı her Türk felsefecisinin derin saygısına hak kazanmıs olduğuna inaruyorum. • Doç. Dr. Harun Rızatepe, ODTÜ Felsefe Bölümü öğretim tiyesidir. Özkök^ün yornmu Özkök, bu konudaki kendi yorumunu açıklarken. "iletişim tekniklerindeki gelişmeyle birlikte... bireyin daha özgür bir kültürel seçme olanağına kavuştuğu söylenebilir" (s.364); ancak "kitleleşmenin yol açtığı tekcil (monolitik) bilincin tam karşı kutbunda yer alan parçalanmış bilinç, zorunlu olarak özgürlesmiş ve dolayısıyla demokrasiyi yaşatacak bilinç anlamına gelmemekte" (s.365) diyor. "Kiüelerin çözülüşü" ve demokrasi Günumuzde iletişim olanaklannın yaygınlaşmasının ve iletişimin aldığı yeni biçimlerin siyasal rejimler açısından giderek daha büyük bir önem kazandığını gösteren gerçekten pek çok delil var. Siyasal rejimlerle, iletişim rejimleri arasında çok yakın bir ilişki gözleniyor. Başka bir deyişle, iletişim rejimi her yerde, mevcut (çoğulcu ya da tekçi) rejimin ayakta tutulmasına hizmet etmekte. Ne var ki, giderek biCUMHURİVET KİTAP KüLÜBU'NDEN HABERLER reyselleşen iletişim araçlarının otoriter ve totaliter rejimleri zorladığına kuşku yok. Kasetler, viMayıs kataloğunda AYIN EN ÇOK SATAN KfTAPLARI deolar, kişisel bilgisayarlar; dinil lenmesi istenmeyen muzikleri, ŞttR 26.3.198524.4.1985 Sözlük" kitaplan görülmesi istenmeyen görüntüleKitap Kulübünün Mayıs ayı kataloğu, sözlük kitaplan ağırhklt Sıra: Kod: Kitabın adı: Yazar/Çevirmen: ri, bilinmesi istenmeyen bilgileri yayarak, bilginin denetlenmeolarak çıkıyor. Bu ayın katalo1 152.316 Kandan Kına Yakılmaz Hasan Hüseyin sini giderek çok zor bir hale geBedri Rahmi ğunda "sözlük kitaplan 152.31İ Dol Kara Bakır Dol 2 tiriyor. Konuya böyle bakıldıEyüboğlu kaynakçası" veriürken, sözlük ğmda, Özkök'ün çeşitli vesileleryazarlarmızdan Pars Tuğlacı ve Orhan Veü 021.041 Butun Şürleri 3 le dile getirdiği (temkinli) karamŞükran Kurdakul ile yapıian Siyasetname özdemir Ince 021.1% 4 sarhğı paylaşmak guç. söyleşilere deyer verüiyor. Üye, 5 032.036 Red Türküleri EhıardAragon / özkök'ün kitabı, alanındaki okur mektuplan, kitap tanıtım O.Göntnsin geniş yazına dayanarak zengin yazuarmm yanı sva, aym yeni çıtlhan Berk bilgüer sağlayan; iletişim kuram002.235 Galata 6 kan kitaplan, çok satan kitaplar lanru inceleyen öğrencıler kadar, 152.024 Acıyı Bal Eyledik Hasan Hüseyin listesi diğer bölümleri oluşturu 7 iletişimin toplumlanrruzı nasıl et002.043 Her Boydan (Dünya Derleme/Can yor. Bu ay, kitap tanıtım bölü S kilediği konusunda düşünenleri Şürinden Seçmeler Yücel münde yazılanyla Sami Karaöde ilgilendiren değerli bir çalış9 150.009 Yeryütünde Konaklama P. Neruda / ren, Mehmed Kemal, Aydın Adnan özer ma. Emeç, îsmet Berkan, Sezgin TuRaif özben Ş.A. 10 130.210 Sevginin Akttğı Yer zün, Refik Durbaş yer alıyor. TARİHTE BUGÜN MVMTAZ ARIKAX "TURANDOVUN İLK ÖYNANIŞL 13Z6'PA BUGÜN,UMLÛ BBSTECİ PUCClNI ' V « SOM OPERASI 'TU8ANl>Or' İL.K KE2 MlLANO'OA O/HANOI. KONU, EFSANE ÇA&lAeiUM P£t(lN'P£ GSÇMEH.TEYDî KBNblSıYLS SVLENMEIC ıSnyBMLeei OÜJM. CÛL 8M SINAVPAH seçıeen GUZEL PRBNSES TU\ RflHPOT İLE, SORUIA& B/l£e£t: 8AŞ*&U CLAN TATAfZ PfleNSl CALAF'IN AÇKifJI AMLA7AN OP£&\, &ESTECfS/WN ÖLÜMÜNOEM SONISA SAHMEUEMıyOHDU PUCCINl'N/N 7AMAMUYAMAPIĞI SON SAHNEY/ ARKflCAŞt P&4NCOfltFANOYAZMlpl. MÖ\ ZIĞINDE ÇİN MOTİFLE& KJUULAUILAtJ SU OP0B4 KIIN ıLK OYNANfÇlUDA, SOPfiANO KOSA GAtSA ~ (ŞA&M) TVgAUPOT'U ; TEtJOH MlCHSLE FLETA (SOLÖA") /S£ CALAF'I C/VJLANPteM/Çn. KÖL€ LIU ROLUUPe D£ SOP 25 Nisan 50 YIL ÖNCE Cumhuriyet Muğla BelediyesVnin güzel kararları 25 Nisan 1935 dubalar hazırlanacaktır. Yeni iskelenin inşaatı bir buçuk sene içinde bıtecektir. 193S1985 bulunmuştardır. Hamallar, idare heyetının usulsüz olarak mevkilerini muhafaza ettiğı ıddiasındadırlar. İki senelik olarak seçilen Hamallar cemiyeti idare heyeti intihabı evvelki senenin şubatmda yapılmıstı. Binaenaleyh idare heyetinin daha sekiz aylık bir muddeti vardır. Fakat idare heyetinden birçok kimseler ıstifa ettiği gibi yedek aza da kalmamıştır. TIYATRO GOSTERI DOSTIAR TİY&TROSU 144 81 37 528 66 29 526 10 00/412 ORTAOYUNCULAR BEYOİLU KOC<K SAHKUI Trt: 143 64 17 144 43 ZJ ASİYE NASIL KURTULUR? S.. C.ı/Pe Cu 1B3O r Cl P ı 1 . 00 18 00 EŞEK ARILARI Yazan: Aristofanes Bozyn: Feriıan Şensoy Çarş Perş Cuma 18 30 »umartesı Pazar 15 00 Gergınlıklerden annarak, sağlıkh, başarılı, mutlu bir hayat ya$amak için MAHARIŞI BIRLEŞIK ALAN TEKNOLOJISINI uy9ulamalısınız HAYATI DOĞRU YAŞAMAK MAHARİŞİ BİRLEŞİK ALAN TEKNOLOJİSİ DERNEĞİ Tanıtma Konteranslan (Gınş Ücretsızdır) Her Çaışamba 14 00 ve 19 00 Her Cumartea 14 00 ADRES Maçka Cad Maçte Palas 41/7 Teşvıkıy* Tel 147 10 05 147 64 73 BODRUM JAZZ CLUB Yeni Tarlabaşı Cad No 7 0U4 Restoran altı TAKSIM 149 11 99 İstanbul ZEKİ METİN ALASYA AKP1NAR SEHIR TIYATROLARI Oktay ARAYICI KENT OYUNCULARl Harbıye 146 36 89 22 28 NİSAN 1965 TARIHLERINDE tUHSIN ERTUĞRUL (140 77 20) E Reşrt REYC Reşıt REY KMOEMİII RONDUK LUKÜS HAYAT Yöneten Haldun DORMEN Robert BOLT Semra KARAMURSEL RUMUZ GONCAGÛL C*n: 2100 C.M: 14.00Paıaı 14.» BİR KADIN BİR ERKEK Muğla (Hususi) Belediye Meclisi, inkılâbımıza ve kadınlara verilen haklara uymıyan çirkinlikleri kaldıracak kararlar vermiştir. Muğlada hâlâ manasız bir ısrarla taşımlan, son zamanlarda verilen şekille bir elbiseden zıyade fenalıklan örtmeye yarayan bir maskeye benziyen kara kara çarşafı ve peçeyi hazırandan itibaren kat'i surette yasak etmiştir. Genc kızlann oynadığı çengilı kız düğunlerinin hemen menedilmesine ve çengi kadmlarmın ruhsatiyelerinin alınmasına karar vermiştir. Diğer taraftan da gelini gerdeğe yalnız erkeklerden ibaret bir kafıle götürmek gibi zamanımızın telâkkilerine uymıyan gülünç âdeti de yasak etmiştir. Bu kararlar DKlteBiraftiıtMlffi SMfiı n TK LM Ştı. gencler ve munevverler tarafından büyük sevinçle karşılanmıştır. Belediyenin on sene evvel Umumi Meclisin muvaffak olamadığı çarşaf yasağım tahakkuk ettirmek için ne gibi enerjik tedbirler alacağını herkes merakla beklemektedir. Akay idaresimn Köprüde yaptıracağı yeni Haydarpaşa Kadıköy iskelesinin inşaat hazırlıklarına başlanmıştır. Halicdeki Fabrikalar idaresi plânlar uzerinde çalışmağa başlamıştır. Yeni iskele için kullamlacak büyük saç levhalar Avrupa'ya ısmarlanmıştır. Yakında metruk kızaklar uzerinde iskeleye aid iskelet inşaatı başlıyacaktır. Bir taraftan demir bina aksamı yapılacak, diğer taraftan bu binanın altına kurulacak olan yeni Yeni Haydarpaşa iskelesi Esnaf Bankasımn tasftyesıne devam edilmektedir. Bu tasfiye bittikten sonra, halkm ve bilhassa küçük esnafın ihtiyaclanm karşılamak üzere "Halk Kredi Bankası" ismile bir banka açılacaktır. Banka esnafa ve halka az faizle borç verecektir. Halk Kredi Bankası, sermayesinin en fazla kısmını İstanbul Beiediyesi verecektir. "Halk Kredi Bankası" kuruluyvr Hamalların şikâyeti 1 1 HOŞ VE IMTİSOTLI y 1 | Şehrimizdeki hamallardan bir kısmı Ticaret Odası Esnaf şubesine müracaat ederek Hamal cemıyeti idare heyeti hakkında bazı şikâyetlerde YHLIKIZ ^ ^ ^ ^ HKKİKİ RADiUH THAS SlCAOlİLt OLUO SUADİYE ATLANTIK SINEMASINDA Hw |eca 21.30. MaUM Pazar 18J0 Tal: 3554370 Yöneten Gül GULGUN (Pazar 15 0018 30) ÇOCUK OYUNU GÖNÜL SUÇLARI C.tKİ 17.N G CITIZEN İstanbul Beledivesı SEHIR TIYATROLARI PAMUK PRENSES YALNIZ ADAM VEYEDICUCE Yöneten Engın ULUOAĞ (Pazaı 15 00 18 30i (Çarşarnba 14 30C tesı 11 00) Muzeyyen Engın ERIM Recep B1LGINER horhan cıbav tcatro HER MARKA ELEKTR1KLI VE MEKANİK HESAP, DAKTİLO VE KASA MAKİNELERİ SATIŞ VE TAMİRİ ILGİ VE B1LG1LER1MİZLE YAP1LIR. Magaza: Kemankeş Cad. 71 Karakoy 144 79 82 Dcnucilik Baakası Karşısı CITIZEN Servis: Mnmtaane Cad. 3 Kal /2 145 51 08 (Kal Oioparkı Rİris kar*IM) CITIZEN OÇTURİSlkDEĞCR ORMANGÖLKAR URAHADA BofaçevrasindeJriengâzeJ otafotfe hoffasonu tatiBnizi d^arfendirin. I. ÇOCUK TİYATROLARI ŞENLİĞİ 23 Nısan 5 Mayıs 1985 C tesıoazar 11 00 Dıjer gunler 14 30 da HARBİYE M.E«TO6llUL(F*TİHri)SKÛOAIl KARIM VE KIZIM Yöneten Penhan TEDU HULUSİ BEYİN KIZLARI Yöneten Engın GURMEN ÇOCUK OYUNU• :um.ı (Çarşamba 14 30C tesıPazar 1100) sevçfilim Komedı ? bolupı. !\ 0C C.teŞİ 16 00 Komedt Ttv^trosu Pangaltı Tel. lEskı Idıl Sınemasi, 141 27 37 t StBlŞ ÜCRETSlaHR Geaet tatefc uzeriae TUNÇMUUI KÛL KEDİSİ 1 DİSKOTEK BEŞ CAYI SKİLİFTLER KAPALIYÜZME HAVUZU TAM PANSİYON Her Perşembe, Cuma ve Pazar Kesin hareket £ KORU OTELİ caTURBAN yCRkABANT KARTALKAYA İstanbul Beledivesı SEHIR TIYATROLARI GÛNÜLDEN SAZA İSTANBUL SANAYİ ODASFNDAN DUYURU 5590 sayılı kanunun 2567 sayılı yasa de değişik 25. maddesine istinaden yıllık aıdaclar nisan ve ekım aylannda olmak üzere iki eşu taksıtte odemr. Surelen içinde ödenmeyen yıllık aidatlar ılk ay için % 10, muteakip her ay için %2 gecikme zammı ile birlikte tahsü olunur. Uyelerimızın yıllık aidat borçlarının birincı taksıdini ödemek üzere NİSAN AYl"SONUNA KADAR Oda'mız Muhasebe Şubesi'ne müracaat elmelennin kanun hukmu gereğı olduğu önemle duyurulur. İSTANBUL SANAYt ODASI Basın: 15677 OTOBÜS Pangaltı INCI Sınemasi nda 24 Nisan Çarsamba gunu bastıyor 140 45 95 HARBİYE M. ERTUĞRUL / FATİH / ÜSKÜDAR SON OYUNLAR LÜKÜS HAYATMİSAFİR KARIM VE KIZIM HULUSİ BEYİN KIZLARI RUMUZ GOHCAGÜL BİLETLERI 25 NİSAN 1985 saat 12.00'de sabşı çıkartılacaktr. ARİF SAĞ (TEKKMSER) 4 HATB CJtü Biletler sattsa sunulnuştur Telt 149 67 92 TİYATRO. .GÛSTERI ILANLARI HER GUN BU KÖSEDE RE2İRVASYON İÇİN TAM YETKİU A 1001 turizm Barbaros Bulvarı 35 Beşiktaş 1611074 1618226 Altıyol. Sevimli işhanı Kadıköy33616601612281 ORTUR İLE GEÇEN TATİUER KALICIDIH