Katalog

JBAT 1985 KÜLTÜR YAŞAM SBNEMA n ATILLA DORSAY HAYVANLAR ismiL GÜLGEÇ SAY1N ENTEUB^ÜtL NASIL OLUR. AGAON VE DENİ2.N ürkiye'nin itibarı ve TRT KONUDA NE DERS.NİZ f nin bir bölumünü, bazen hepsini zıvanadan çıkarmak, giderek Türkiye'yi ele güne karşı rezil etraek, küçük düşürmek de mi vardır? Dikkat ediniz: TRT'ye karşı yöneltilen eleştiriler, bazı çevrelerce 'soldan geliyor, aldırmayın' havasında karşılanmak istenmekte, sanki bu çevrelerin eleştirileri, yapılanlar için bir onay, bir 'icazet', bir doğrulama gibi aknmak istenmektedir. Oysa ben şimdi solla filan hiç ilişkisi olmayan, son derece 'mflliyetçi' bir eliştiri yapacağım. Ben TRT'nin bizi fürk milleti olarak küçük düşürdüğüne, yabancılara karşı rezil ettiğine inanıvorum. TRTKURBANLAR1 Fransa Başbakanı Laurent Fabius'ün (sol ^ ^ relevizyonda sineroada üstüs da) adı TRT sunuculan tarafından bir türlü öğrenilemedi. Polon O n e m l i :çeviri yanhgları 2 başyapıt gösterildi. "Gece yalıfîlm yönetmeni Zanussi (sağda) ise, TRT'mizin son kurbanı. önce birkaç yanlış örneği. ı Sokaklan" ve "Fransu Tefc;nin Kadını." Amerikan dizi re, "Filmlerde 2 norm vardır. hepsini doğradıktan sonra gös önceki salı günü gösterilen mlerinden, Mehmet Dinler top Bizim yayın ilkelerimize uyma tereceksiniz. Eğer Türkiye'de ve "Şebeke" filmi, kırpılarak kugösterisinden ve türlü çeşitli a, ikincisi de bunlann en iyisi ol dünyada bunca sanatçının, bun şa döndürülmesinin yanı sıra, yagılıklardan yorulan zihni ması. Zaten hiçbir film bu norm ca çabası 'TRT normlan'na, do Milliyet'in de değindiği gibi, teız bayram etti. Bu 2 filmden lara tam (amına uymaz. Ancak layısıyla 'TRT yayın Ukelert'ne mel bir çeviri hatasına kurban z etmeye niyetüydim, bu haf 40 filmden biri belki hiç kesilme gerçekten ters düşen yapıtlar edilmiş, filmde sık sık geçen ve .. Ama mümkün mü? Aynı den yayımlanabilir." üretiyorsa, bu o normlarda ve o TV kanalı anlamına gelen 'tube' V bir hafta içinde öylesine büEvet, bu tam anlamıyla bir ilkelerde bir terslik olduğu anla sözcüğü, 'tüp' olarak çevrilerek, ik saçmalıklar, yanlışlar yapıp 'korkunç itiraf1, eşsiz bir sansür mına gelmez mi? Daha da doğ seyircinin kafasında gaz tüpüyımlar cevirdi ki, sinirlenmemek cü kafası örneği. Yalanlanmadı m olarak, bu, o ilkeleri ve o le karışan bir bulamklık yarat: o sinirle yazıya oturmamak ğına göre, doğru olan, tarih dü normlan yorumlayan kafalarda mıştır. Ama çeviri yanlışları jlay değil. şürülmesi gereken bir itiraf. Dü bir sağlıksızlık, bir dengesizlik bununla bitmiyor ki.. örneğin şünebüiyor musunuz? Dünyanın olduğu sonucunu getirmez mi? "Gecenin Sokaklan" filminde tir "korknnç itiraf" her bir yanından, aralannda en Tüm çevreyi, herkesi kendine bir 'kampanya' sözcüğüdür giönce TV Daire Başkanı'nın ünlü sinema klasikleri de bulu ters ve düşman görmenin tıpta diyordu. Bu Frenk dillerindeki 'campagne/campaign' sözcüğübir adı vardır çünkü... stanbul'da Dedeman Oteli'nde nan 40 fılm gelecek TV'ye. Ve nün karşıhğı olarak kullanıhyori balo sırasında söyledikleri.. bunlann, ancak biri o da belki du. Oysa bu sözcük,filmdeelîeçen pazar Cumhuriyet'te oku 'normlara uygun' bulunup kesil "Mffliyetçi' eleştiri bette 'sefer', 'harekât' karşıbğı lunuz. Okay Gönensin de köşe meyecek. Keza Türk sinemasınolarak kullanılmıştı. Bu bir sainde yazdı. Ama olay öylesine dan Muhsin Ertuğnıl'dan Lüt yapacagız vaş filmiydi çünkü, bir seçim memli ki, ne denli üstünde du fı Akad'a, Atıf Ydmazdan OrAyrıca bu ilkeler ne menem kampanyası filmi değil. Keza yiıılsa az.. Tam anlamıyla bir taan Aksoy'a, Halit Refig'den şeylerdir? Bu ilkelerin arasında ne bu filmde 'hipokrizT diye bir korkunç itiraf bu.. Bu zata gö Ömer Kavur'a 40 film alacak ve sürekü yanlışlar yaparak seyircisözcük geçiyordu. Nedense bu Türkçedeki karşıhğı olan 'iki yüzlülük' diye çevrilmemiş, Frenkçe haliyle kullanılarak seyircinin anlaması önlenmişti. mzyonda Sinema, kısa arla iki başyapıta yer ii. Ancak bu işi erebilen TRT, aynı tan dilimi içinde esine büyük saçmalıklar, lışlıklar yaptı ki.. teğin, Fransa ibakanı'nm ve ünlü bir n yönetmeninin adları ırla yanlış söylendi. Bir rtetin resmi TV ruluşunda dünyaca ünlü ların yanlış okunması vba hangi yayın ilkesine \ıyor? KIM KIME DUM DUMA BEHIÇ AK P I K N İ K PİYALE MADRA 0 o o o 0 ° o o Banuffi de kim? Ama çok daha ciddisi, bu film programlarda, hatta son dakikaya kadar TRT spikerlerinin ağzında, "Kristof Banuffi'nin filmi" diye sunuldu. Kimdi bu Banuffi, böyle bir yönetmen var mıydı? Biz dahil basının bir bölümü elbette uyanmış, bunun geçen Sinema Günlerinde 2 filmi gösterilmiş ve lstanbul'a da gelerekfilmlerinisunmuş olan ünlü Polonyalı yönetmen Kristof Zanussi olduğunu anlayarak, programlarda doğru ismi İcullanmıştı. Ama TRT'ciler herhalde gazete okumadıklanndan olacak, son dakikadaki anonsta bile adamın ismini Banuffi olarak sundular. Film başlaymca bunun KÖTÜ ÇOCUKLAR Biri beyaz, öbürü Porto Ricolu iki çetenin çatışması, çete reislerini birbirinehikmeti anlaşıldı. Jenerik yazıdüşman eder. Mick ve Moreno, düştükleri ıslahevinde hesaplaşacaklardır. ları, 'gotik' denen üslupta yazılmıştı. Bu üslupta Z'ler B, S'ler ise F gibi gözüküyordu. Oysa filmin sonunda bilinen karakterlerde verilen jeneriklerde, Zanussi ismi pekala okunuyordu. Kosbir toplumsal davranıs biçimi koca TRT'de kimse filmi sonuAteşten Sohaklar (Bad Boys) / Yönetmen: Rick nin, onu oluşturan kötü öğelerin na dek izleyip jeneriğini çözümRosenthal / Oyuncular: Sean Penn, Reni Santoni, Jim (yani şiddet, ezme/ ezilme ikile lememiş miydi? Kimse pazar güMoody, Eric Gurry, Esai Morales, Ally Sheedy / Bir mi, vs.) üstelik daha büyük bo nünün gazetelerini okuyup CIC yapımı (Kent, Sinepop, vs.) yutlarda oluştuğu yeni bir çevre, uyanmamış mıydı? Daha da Geçen haftalaıda bizim bası yor. Bir gençlik ıslahevine altı yeni bir mikro kozma olan ısla önemlisi, koskoca TRT'de kimna da yansıyan haberlerde, lan Mick, burdaki kaba güç gös hevinde dışavurmasının öykü se, film dairesinin başkan ve meAmerika'nın Chicago kentinde terisinden galip çıkıyor, ıslahe sü... Islahevindeki çeşitli yön murlan dahil, Zanussi ismini habazı semtlerin sokaklarıru, gece vi sakinleri arasındaki iktidar temlere, yaşam biçimine, şidde yatlarında duymamışlar mıydı? leri giriştikleri şiddet ve soygun dengesini lehine çeviriyor. Bu tin yeşermesine uygun ortama da eylemleriyle, gelipgeçenlere sal arada, Moreno, intikam almak hatırı sayılır bir eleştiri getirmi Yanlış okunan için Mick'in sevdiği genç kıza te yor değil film... dırılar, giderek cinayeüerle gecilbaşbakan ismi cavüz edecek ve o da aynı ıslamez hale getiren ve tüm kente Gençlik, gençlik... Artık genç dehşet salan gençlerin 'suç çete hevine gönderilecektir. İki genç olmayanlann kolay anlayamadıBelki daha da önemli bir yanadam, çevrelerinin de itmesiyle ğı veya anımsayamadığı sorun lış, 5 şubat salı akşarrunın haberleri'nden söz ediliyordu. Rick son bir hesaplaşmaya doğru lann, çözülemez ikilemlerin, bit lerinde yapılıyor, Fransız BaşbaRosenthal'in yine Chicago'da gidiyorlar.. geçen filmi, sanki bu olayları önkanı Laurent Fabius'ün Alman meyen iç ve dış çatışmalann görmüş, daha da doğrusu, 'caz mevsimi... Gençlik yümda genç Başbakanı Helmut Kobl ile buçağı'ndan beri Amerikan yasaŞu günlerde sükse yapan bir liğe ve onun sorurüanna alçak luşması haberinde. 'Loran dışılığında önemli bir merkez fılmin, "Streetsof Fire Ateşten gönüllü bicimde yaklaşan, özel Fabyüs1 diye okunması gereken oluşturmuş bu kentte sürekli Sokak)ar"ın ismini çalmış olan likle gerçekten genç, ama o öl Fransız Başkanırun ismi, 'Loren varolan şiddet gİ2İlgücünü (po "Bad Boys Kötii Çocuklar", iş çüde de yetenekli olan oyuncu Fabyii' diye okunuyor, sondatansiyelini) duyumsamış gibi. Bu te bu gençlik kesiminden ve larından destek alan bir film, ki S açıkça es geçüiyordu. Zaten dehşetten ve şiddet yoluna sapan onun sorunlarından bir yansıma "Ateşten Sokaklar".. 15 dakika TRT'de tüm Fransızca isimler, Amerikan gençliğinden ürperti vermeye çalışıyor. Film James kadar kesilmiş olması, sinema lngilizcefilmlerdeveya metinlerci bir görünum çiziyor.. Dean'in "Asi Gençlik'Unden be cının marifeti mi, yoksa sansü de geçen tüm Fransızca sözcükFilm, biri beyaz, diğeri Porto ri bu tür filmlerde klişeleşmiş rün mü, bilmiyoruz. Bu haliyle ler yanlış okunuyordu. Bazen bu Riko kokenli 2 çetenin bir soy birçok öğeyi yeni baştan kullan de ilginç bir yapıt.. Gençlik yı isimler, tngiliz aksanıyla okunugun dolayısıyla karşı karşıya gel maktan kaçınmıyor.. Mick'in lında umalım ki Türk sineması yordu: "Gecenin Sokaklan"meleriyle başlıyor. Beyaz çetenin kısa flaşlarla verilen çevresi, ar da bizim gençliğimizin sorunla ndaki Matthieu Carriere'i anons 16 yaşındaki lideri Mick O'Bri kadaşları, sağlam ayakkabı ol rına içtenlikle eğilen filmler ya eden hanım spikerin, 'Matiyö en (Sean Penn), soygun sırasın mayan anası, vs. bu tür bir pabilsin.. Ve gençlik deyince yal Kariyer' diyeceği yerde, ağzını da, PortoRikoluların lideri Mo 'gençlik isyanı'nın, bir uyumsuz nızca Amerikan gençliğ^ni, onun büzerek "Metyüv Keriyır" dereno'nun (Esai Morales) küçük luğun nedenlerini açıkça anlat sorunlannı ve filmlerini izlemek, mesi ve aynı filmdeki Fransızca kardeşini kaza sonucu öldürü masa bile sezdiriyor. Sonrası ise, anmak zorunda kalmayaüm... şiirin, elbette Fransızca olmayan biçitnde okunması gibi... U GAZETECİ VECDET ŞES Ilginç bir gençlik filmi TARİHTE BUGÜN MCMTAZ ARIKA* 8 Şubaı 1923'DA BUGÜN, OLAĞAHÜSTÜ SOĞUK VE KAR, 'Sf/OtPLONORtENT'EKSPGES" TBJENİM'N YOLOA KALMAStNA NEDEN OLPU.. ÜNLÜ reEN, is'mhiBuL'A 8oKiucMerftE UZAKUICTAKs ÇERKBSkîby'DE, y/)(İDfM EKİPLERİNCB KURTAf&LMAYA ÇAUŞlLlRKBM/lSTANBUL'DA 1832'OBN BGfZf İUC KBZ iSt (^İSr) OLUYO&DU. İSTANBUL'UN YAŞAMtUl F£UZ£ UĞRATAN KA RA KJÇ,AYNI ANDA TÜM AVRUPA KBN~[ LERtHDE OE eTKİSİNİ GÖSTBeiYOeOU. ÖfZAJSĞİH, SOFYA : 31, VA&ŞOVA: 54, Sr%A£8OUfZ6 • 21 OEG£C£YDİ. YAU1 £<f!A,GÜN£YC>EKi CcrT BİLE SULAR DONMUÇnj!. Gürcü yönetmen Yosselani son fihnini anlatıyor tekdüzelik hastalığına tutulmuş. Fransa'da Fransa'ya özgü bir şey kalmarruş gibi. Her şey neredeyse ABD'den, Japonya'dan geliyor... Son filminizde her şey alınıp satüıyor, herkes birbirini kaaklıyor. Bu arada bir takım nesneler de büyük önem kazanıyor. Neden? O.Y. Nesnelerin bizden önce yaşayanlar tarafından bırakümxş izler olduğunu yeni anladım. Asıl dram, bu nesneleri yapmayı beceremeyenlerin ele geçirmek için her yola, hatta savaş çıkarmaya bile başvurmalan. Rezülik bu noktada başlıyor, çünkü o nesneleri yapan sanatçılann yaşamı tehlikeye giriyor. Baskı görüyor, hapse atılıyorlar. Bunun da anlamı, bir nesnenin onu yapan kişinin isteklerinin ve acılarının toplamı oluşudur. tki yıldır Fransa'daydımz. Kısa süre önce Giircistan'a gittiniz. Nasıl buldunuz orasını? ÇOK SOĞUK BİR KI$L 'TRT Ukeleri'nin hangisine nyuyor? Kültiir Servisi "Bir Ötücü Karatavuk Vardı" fılmiyle dünya çapmda ün yapan Gürcü füm yönetmeni Otar Yosselani, son yapıtı "Ayın Gözdeleri"ni Batı'da gerçekleştirdi, Bu inceliklerle yüklü, gizemli filmi anlamakta zorluk çeken Batıklara da, kısa bir süre için uğradığı Paris'te küçük bir ders verdi. "Ayın Gözdeleri"ni dolduran Parisliler bugünün insanlan değil. Sanki başka bir çagın insanJan... O.Y. Amacım Parislilerin cağdaş yaşamını anlatmak değildi ki. Ben canların yeryüzünde nasıl davrandıklannı göstermek istedım. Bu kentte beşyüz yıl önce olanlar oluyor bugün de. Ama sorun, günümüzde de bu olup bitenlerin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunması. Bir konuşmanızda Fransa'nın hasta olduğuna değindiniz. Nedir sizce Fransa'nın hastalığı? v ^ Valnıy Fransa degil. Şimdi eğri oturup doğru konuşalım. Bir devletin resmi TV'sinde, en basit isimlerden dünyaca tanınmış oyuncu, yöGürcistan'ın da çağdaş uygarlı netmen, hatta başbakan isimlerine dek tüm isimlerin yanlış ğın ortak mezannda yok olacaokunup yanlış söylenmesi, o unğı. Dağlık bir ülke olduğu için, lü 'TRT ilkeleri'nin hangisine Gürcistan bugüne dek tümüyle uyuyor? Bu ülkede, çoğunluğu yitmedi. Ama dağlar da, tufan oluşturmasa da o dilleri bilenler, çağında olduğu gibi, belki bir o isimlerin doğru okunuşunu bigün gömülüp gidecek. Orada film yapacak mısı lenler var. Daha da önemlisi, bu ülkede o ülkelerin temsilcileri, nız yine? buyükelçiden kültür ataşçsine O.Y. Tabii. Son filmimin diplomatlan var. Fransa'yla aragösterime girmesinden yararla mız gergin diyerek Fransız münarak şu sıralar Gürcistan'a dö ziğini TRT'den kaldırıyorsunuz. neceğim. İyi, güzel.. Ama o pek sevmedi "Ayın Gözdeleri"nde çok ğiniz Fransa'nın başbakanının az diyalog var. Günurauzde alı adını Turkiye Cumhuriyeti'nin resmi devlet TV'sinden doğru şılmamış bir şey bu. Neden? değil mi? O.Y. Belki günümüzde okumak sizin göreviniz Fabyüs'ü Zanussi'yi Banuffi. böyle. Ama 1930'larda Jean Vi Fabyü yaparak Ankara'daki go'nun filmi "Atalante" gibi di diplomatlan nasıl guldürdüğüyaloğa az yer verenfilmlerçev nuzun farkında değil mîsiniz? Sirilirdi. Sonra Taü'nin, Pierre zin ciddiyetinize zaten inanmıyoEtaix'in sineması var. Kişileri ge ruz. Ama olan, bu ülkenin dış rektiğinden fazla konuşturmak ulkeler niye? Bir filmi herkes gözü ka itibarınanezdindeki ciddiyetine, oluyor. Film kesmekle palı anlayabildiği gün benim de uğraşacağınıza, biraz da bu someslek değiştirmem zorunlu ola runla uürassanız!.. 5 0 YIL ÖNCE Cumhuriyet 8 şubat ms Türk ulusu bugün reyini veriyor Bugün ülkemizin her yanında, her bucağında, beşinci Millet Meclisi için saylav seçımi yapılıyor. Ikinci seçiciler, yer yer ve sıra ile sandık başına giderek ulusun vekilleri olmağa yakışır gördükleri kimselere rey vereceklerdir. Medeni ulusların hayatında saylav seçimi en birinci derecede ehemmiyeti olan bir hadisedir. Demokrasınin hakım bulunduğu lilkelerde, medeni hakların varlığmı gösteren en biiyuk tezahur budur. Onun içindir ki, böyle gözleri minnet yaşlarıile dolu günlerde, yurttaşlar sevinir, olarak Kemal Atatürke şenlik yaparlar. çevrilmıştir. Zira, kendisine Bizlerin bu ytlki şenliğimiz bu büyük sevinci sağlayan yine odur. katmerli oluyor. Çünkü bütün medeni acun içerisinde, birçok Memleketi nasıl kurtanp ulusları geride bırakarak, yükseltdise, kadını da kurtanp Türk kadını da seçmek ve Ulu seçilmek hakkını elde etmiştir. yüceltenöğüd Kurtarıcının verdiği dairesinde, Ve bugün seçim sandığına vazifesini bugün seve seve ve atılacak reylerle, sayın sevine sevine gOıtn ulusun ne kızkardeşlerimizden bazılarım mutlu olduğunu anlamak için, Millet Meclisinin ytice onun seçim işlerinde kürsusüne çıkaracağız. Turk gosterdiği tehalüke bakmak camıası onun için sevinç ve kafidır. kıvanç içindedir. Ikinci seçicilerin tam bir Halk müsavatı karsısında, itimadına mazhar olan C.H.F. kadın, erkek, bütün ulusun namzedlerinin 193519 kazanacaklarmdan bütün yurddaşlar emindir. Yclnız muhtelif seçim dairelerinden çıkacak 17 müsıakil saylavlu için namzedliklerini koymuş olanlardan kimlerin kazanacakları merakla beklenmektedir.