Katalog

26 ŞUBA T 1985 EKONOMİ CUMHURİYET/9 TÜRKİYE'den Türk Lirası, dolara karşı 7.5 lira değer yitirdî Ekonomi Servisi Amerikan dolarının "yükselişini" hiçbir güç durduramıyor. Dolar Türk Lirası karşısında bir günde 7 Lira 45 kuruş gibi önemli ölçüde deger kazanarak 477.35 liradan 484.80 liraya tırmandı. Dolara dayalı esas kur da 7 lira değer kazanarak 454.88 liradan 461.91 liraya çıktı. Dolar Türk Lirasına karşı yılbaşından bu yana bu önemli değer artışıyla 42.30 lira değer kazanmış oluyor. Batı Alman Markı'nın ise Türk Lirası karşısındaki değerinde fazla bir değişme olmadı. Hafiayı 141.20 hradan kapatan mark 55 kuruş değer yitirerek, 140.65 liraya düştü. Öte yandan Cumhuriyet altınının dün Kapalıçarşı'da 250 lira değer yitirerek 30 bin 450 liradan 30 bin 200 liraya kadar düştüğü gozlendi. ABD Başkanı Ronald Reagan'ın "dolara mudahale yok" biçimindeki açıklaması doları adeıa patlattı. Bu açıklamanın ardından geçen hafta sonunu rekor değerlerden kapayan dolar bu haftayı da "inanılmaz" değerlerle açtı. Dün öğle saatlerinde borsalarda 3.4 Alman Markı sınırını aşan ve 3.41 marktan işlem gören dolar ayrıca 10.50 Fransız Frangıyla 2.90 Isviçre Frangı ?ınırlarına da dayandı. Dolann cuma günkü kapanış değerleri ise şöyleydi: 3.39 Alman Markı, 2.85 Isviçre Frangı ve 10.35 Fransız Frangı. Dolann tırmanışı İngiliz Sterlinini 1.06 dolara indirirken, Londra borsasında bir ons altının 4 dolar yitirdiği ve 295 dolardan islem gordüğu dikkati çekti. Mehmet Yazar: Hayuli ihracatu IMF, anlaşma kanşan ftrmalar açıklanmah yapmaya geldi ANKARA, (ANKA) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Mehmet Yazar hayali üıracata kanşan fırmalann isimlerinin açıklanmasını istedi. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin düzenlediği "İthalat ve thracat Kursu"nun açış konuşmasını yapan Yazar, uygulanan sisteme güvensizlik yaratan ihracat suiistimallerinin önlenmesi gerektiğini söyledi. Yazar, hayali ihracat yapanlann kamuoyuna duyurularak gerekli tepkiyi görmelerini isteyerek, "Bu fuinalar isimkri açıklanarak yasal muameleye tabi tutulmalıdır" dedi. Yazar ayrıca, dürüst çalışan ihracatçüan cezalandıncı bir boyut kazanan "bayali ihracat" olayının sorumlulannın açıklanmasının, açık rejim ve sağlıklı rekabet sisteminin bir gereği olduğunu kaydetti. TOB Başkant'itdan: 1985 yılı için belirlenen ihracat hedefine ulaşüması zor. Hayali ihracat dürüst çalışan ihracatçıyı da cezalandıran bir boyut kazandı. Bu nedenle sorumlular yasal muameleye tabi tutulmalı. Kısıtlı döviz olanakları hayati önemi olmayan gereksiz mallara harcanmamalı. Yeni gelişmekte olan sanayi dallan ithalatla cezalandırümamalı. sonınlar nedeniyle petrol üretimi gerilemiştir. Bunun yanı sıra tekstilde ve diğer birçok mala konan kotalar ve bir çok malda üretim kapasitelerinin limitine gelinmiş olunması, bu yılın, ticaret hacminin genişlemesi bakımından olumlu işaretler taşımadıgını gösteriyor." GEREKStZ rTHALATA SON Turkiye'nin ithalat hedeflerine de değinen Yazar, zaten kısıtlı olan döviz olanaklannın "Hayati önemi olmayan gereksiz mallara" harcanmamasını istedi. Yeni gelişmekte olan sanayi dallannın ithalatla cezalandırılmaması gerektiğini söyleyen Yazar, buna karşın üretim ve yatırım artışı sağlayacak ithalatın, aksatılmadan sürdürülmesini istedi. TOB Başkanı Mehmet Yazar Turkiye'nin ihracat ve ithalat rejimleri konusunda da, teşvik sistemlerini ölçüsüz ve ayncalık ya*ratıcı bulduğunu belirterek şöyle dedi: "İhracatımız dünya konjonktürüne uygun olarak madde bazında teşvik edilmeli ve flrmalar arasında ayncalık yaratümamaüdır. Aynca, verimliliği artünuı, teknoloji yeniieyen ve kalite yökselten yatınmlar teşvik edilmelidir." Ihracatta yapılan teşviklerin kolay para kazanma vasıtası yapılabilecek boyutlarda olması gerektiğini belirten Yazar, şunlan söyledi: "Finnalar arasında ayncalık yaratan teşvikler kaldınlmalı, genel teşvikler uygulanmalıdır. ihracatımız dengeli ve madde bazında teşvik edilmelidir. Verimliliği arttıran, teknolojiyi yeniieyen, kalite yüksdten, yaürun ve faaliyetler, dış pazarlarda rekabet gücümüzu arttıracagı için teşvik edilmelidir." DIŞ TtCARET HACMİ Kalkmmanın hızla tamamlanabilmesi için ithalat ve ihracatın dengeli şekilde artması gerektiğine işaret eden Yazar, şöyle devam etti: "Bugün için 18 milyar dolayında olan dış ticaret hacmi Turkiye'nin potansiyeli Ue kıyaslandığında çok kiiçük kalmaktadır. Bu rakamın iiç dört kat artarak 5060 milyar dolara çıkması gerekir. Hedefımiz bn olrnalıdır. Nüfusıı ve yüzölçümü Türkiye'den kiiçük olan Tayvan ve Kore'de, dış ticaret hacmi 5560 milyar dolar düzeyindedir." öte yandan THA ajansına açıklama yapan Halkçı Parti tstanbul Mılletvekilı Mehmet Kafgasgil hayali ihracat yapanlann "hain" ilan edilmelerini isterken Uluslararası Nakliyeciler Derneği Başkanı Saffet Ulusoy hayali ihracat yapanlann asılmasını istedi. Ulusoy, hayali ihracatm sadece ihracatçıları değil nakliyecileri de tedirgin ettiğini belirtti. tmzalanacak anlaşmanın 24 Ocak Kararlan'ndan bu yana ekonomiye ilişkin en ayrıntılı hedefleri kapsayacağı ve anlaşmada teknik ayrmtılara büyük bir yer verileceği belirtiliyor. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Uluslararası Para Fonu (IMF) heyeti, dün Ankara'ya geldi. IMF heyetiyle yaklaşık iki hafta sürmesi beklenen görüşmelerden sonra IMF ile Turkiye arasında yeni bir stand by anlaşması imzalanacak. Bir yıllık süreyi kapsayacak anlaşmanın temel noktalan yapılacak görüşmeler sırasında en ayrıntılı bir biçimde ele alınacak. Yetkililer anlaşmada, ilk kez çok teknik aynntılara da yer verileceğini bildirdiler. Sağlanan bilgilere göre, imzalanacak anlaşma, 24 Ocak Kararlan'ndan bu yana ekonomiye ilişkin en aynntılı hedefleri ve sınırlanması öngörülen ekonomik büyüklükleri kapsayacak. Bilindiği gibi, IMF ile Ozal hükümeti arasında geçen yıl imzalanan anlaşmanın süresi man ayı sonunda sona eriyor. IMF aralık ayında Ankara'ya gelmiş ve Türkiye ile "yeni bir anlaşma yapıp yapmayacağı konusunda" ortaya çeşitli düşünceler çıkmıştı. Özal hükümeti, "yeni bir anlaşmaya hazır olduklan" eğilimindeyken, IMF uzmanları, "konunun üzerinde düşünmek istediklerini' bildirmişlerdi. IMF heyeti, yine aynı gelişinde 1985 yılı ekonomik göstergeIerini .gözden geçirmiş ve 1985 butçesinin önemli ölçüde açık vereceğini belirtmişti. Ayrıca Katma Değer Vergisi'nden dolayı fiyat artışlarınm hızlanacağına ilişkin tahminlerde bulunmuştu. Bu göstergelerden hareket ederek, Turkiye'nin yeni bir anlaşma imzalaması ve istikrar politikalarına ciddi bir şekilde devam etmelerinin zorunluluğu vurgulanmıştı. Ikinci Boğaz Köprüsü için teklifler martta alınacak ANKARA, (ANKA) Bayındırhk ve İskân Bakanı Safa Giray, ikinci Boğaz Köprüsü ve çevre yollan ihalesiyle ilgili olarak fırmalardan man ayında teklif alınacağını söyledi. Safa Giray, konuyla ilgili soruları yanıtlarken, ihaleye katılan firmalardan daha önce başvuru formlan alındığını hatırlatarak, başvurüların incelendiğini ve inceleme sonrasında yeSafa Giray Bayındırlık ve Is terlilik alan fırmalardan teklif isteyeceklerini bildirdi. kfln Bakanı. İHRACAT HEDEFÎNE ULAŞMAK ZOR TOB Başkanı Mehmet Yazar, 1985 yılı için belirlenen 8.3 milyar dolarlık ihracat hedefine ulaşılmasının da zor olduğunu öne sürerek, "Bunun için çok çalışılması gerekir" dedi. Yazar, bu görüşünün dayanağı olarak, 1985 yılında dünya ticaret hacminde daralma olacağı beklentisini göstererek, şunlan söyledi: "Dünya ticaret hacminin daralması için gösterilecek somut olaylann en başında Ortadogu'daki sonınlar gösterilebilir. Bu 3 büyük kamu kuruluşuna 500 milyon dolar kredi Dünya Bankası'nın kredi vereceği bu üç kuruluş Devlet Su tşleri, KarayoUan Genel Müdürlüğü ve Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü olarak sıralandı. ANKARA, (a.a.) Dünya Bankası Devlet Su tşleri (DSI), Karayolları Genel Müdürlüğü (TCK) ve Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü'ne çeşitli projelerin finansmanı için yaklaşık 500 milyon dolar kredi sağlayacak. Geçtiğimiz hafta içinde Türkiye'de bulunan Dünya Bankası yetkilileri ile ilgili kuruluşlar arasında, proje bazında ön görüşmeler yapıldı. Edinilen bilgilere göre, Dünya Bankası yetkilileri ile Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü yetkilileri arasında üç ayrı projenin finansmanı için toplam 325 milyon dolar tutannda kredi için ön anlaşma sağlandı. Dünya Bankası, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün 513 bin hektarhk bir alanın sulanmasını kapsayan, sulama suyu projesi için 200 milyon dolar, yeni makine ve ekipman alımı için 75 milyon dolar, köy içme suyu projesi için ise, 50 milyon dolar kredi sağlayacak. Devlet Su tşleri Genel Müdürlüğü'nün bu yıl inşaatına başlayacağı Kayraktepe Barajının komple yapımı için, Dünya Bankası ile 200 milyon dolar kredi konusunda anlaşmaya vanldığı bildirildi. Dünya Bankası yetkilileri ile nisan ayı içinde yapılacak görüşmelerde bu projenin finansmanı konusuna açıkhk getirilecek. Bu arada, Dünya Bankası ile Karayolları Genel Müdürlüğü yetkilileri arasında mevcut makine parkının genişletilmesi konusunda da göruşmeler yapıldı. Karayolları Genel Müdürlüğü yetkililerinden alınan bilgiye göre, Dunya Bankası'ndan sağlanacak kredi, ithal edilecek makine ve techizat alımlarmda kullanılacak. lfeni fatura ve belge düzeni üç gün sonra başhyor Vergi idaresi, mükellefin bütün belgeleri hakkında bilgi sahibi oluyor. İstanbul Defterdar Vekili Kemal Civelek, bugüne kadar 273 matbaayla fatura ve belge basımı konusunda anlaşma yaptıklarım, aybaşmdan sonra dip koçanlı perakende satış fişi kullanüamayacağını söyledi. Ekonomi Servisi Yeni fatura ve belge düzenine mart başından itibaren geçiliyor. Vergi mükellefleri aybaşından sonra yeni fatura ve belgeleri kullanacaklar, dip koçanlı, perakende satış fişleri ise artık kullanılmayacak. Mükellefler bu tarihten sonra fatura perakende satış fişleri, müstahsil makbuzlan ve serbest meslek makbuzlarını anlaşmalı matbaalarda bastıracaklar ve notere tasdik ettirmeden kullanacaklar. Bugune dek basılmış ve elde kalmış fatura ve diğer belgelerin notere tasdik ettirilerek kullamlabileceği de belirtildi. tstanbul Defterdar Vekili Kemal Civelek fatura düzenindeki yeni uygulamayIa ilgili olarak yaptığı basm toplantısında 1 Mart 1985 tarihinden itibaren anlaşmalı matbaalarda basılacak veya ancak noter tasdiki ile kullanılabilecek fatura ve fatura yerine geçen belgeleri şöyle sıraladı: Fatura, müstahsil makbuzu, serbest meslek makbuzu, gider pusulası, perakende satış fişleri, makincli kasalann kayıt rulolan, giriş ve yolcu taşıma biletleri, sevk irsaliyesi, yolcu listeleri ve taşıma irsaliyesi. Civelek, Istanbul'da bu belgeleri basma konusunda 25 şubat akşamına kadar 273 matbaa ile anlaşma yapıldığını, diğer matbaaların da incelendiğini bildirdi. Anlaşma yapılan matbaaların ebat konusunu gözönunde bulundurmadan noter tasdikli belge basabileceklerine dikkat çeken Kemal Civelek özetle şu noktalara değindi: • Belgeler yönetmelikte belli edilen ebatlarda olacak, alıcı ve satıcı hakkındaki bilgileri gösterecekler. • Anlaşma yapılan matbaalar basım faaliyetlerini sürekli kontrol altında tutacak ve bilgileri dışında belge basımına mani olacaklardır. • Matbaalar hangi mükellefe, hangi tarihte, kaç adet, hangi sıra ve seri numarasıyla hangi belgeleri bastıklarını yönetmelikle belirtilen surede vergi idaresine bildirecekler. Böylece, vergi mükellefleri yeni belge düzeninin kaçınılmazlığını kabul edecekler ve hesaplannı vergi denetimine açık bir biçimde tutacaklar, bastırdığı butün belgeler hakkında bilgi sahibi olan vergi inceleme elemanına yanlış bilgi veremeyecektir. • Bu yeni uygulamayla vatandaş ödediği KDV'nin maliyeye ulaşıp ulaşmadığı yönünde bir kuşkuya da kapılamayacak. Çunkü ödenilen KDV mutlaka maliyeye zamanında ulaşacaktır. • Matbaalar 2 biçimde denetlenecektir. Bunun biri KDV denetimiolacaktır. Diğeri ise, vergi dairelerinde görevli denetim memurlanna gösterilecek olan kime, hangi sıra numarasıyla, kaç adet, hangi tarihte basıldığını gösterecek olan denetim dosyaları aracıhğıyla olacak. Hazine'ye destek artıyor ANKARA, (ANKA) Bankalar üzerindeki baskısını yoğunlaştıran Merkez Bankası, yılbaşından bu yana Hazine'ye önemli ölçüde destek sağladı. Merkez Bankası verilerine göre, yılbaşından bu yana Hazine'ye kullandırılan kısa vadeli avanslar, 184,9 milyar liralık çoğalma kaydetti. Hazine avansları, 15 şubat tarihi itibariyle 652.1 milyar lira düzeyinde bulunuyor. Kısa vadeli Hazine avanslannın önemli ölçüde çoğalması, özellikle mevduat munzam karşıhklarıyla bankalar üzerindeki baskının yoğunlaşmasına karşın, emisyonun kontrolunu guçleştiriyor. Merkez Bankası, 1984'ün tamamında Hazine'ye 128.6 milyar liralık destek sağlamıştı. İSOSEM 6 fuar açacak Ekonomi Servisi Istanbul Sanayi Odası Sergi Enformasyon Merkezi'nce (İSOSEM) bu yıl altı fuar açılacak. İSOSEM Müdürü Yılmaz Tokatlı, dün düzenlediği basm toplantısında, Odakule tş Merkezi'nde gerçekleştirilecek fuarlarla ilgili bilgi verdi. Bu yıl içinde ÎSOSEM'in açacağı fuarlar şunlar: "2025 mart 5. Otomotiv ve Van Sanayi Fuan", "22 nisan • 2 mayıs 7. Çocuk Gereçleri ve Oyuncak Fuan", "19 mayıs 3 haziran 6. Elektroteknik Sanayi Fuan"; "1420 ekim 3. TSE Markalı ve KaJite Belgeli Ürünler Fuan"; "2025 kasım Gençlik85", "1825 aralık 6. Ev Gereçleri ve Aksesuarlan Fuan." Thatcher: Ekonomide dönüşüm zaman ahyor Ekonomi Servisi Dolann durdurulamayan yükselişi Ingiltere Başbakanı Margaret Thatcher'ı iyiden iyiye zorlamaya başladı. Çunkü dolar yukselirken İngiliz Paundu tarihte hiçbir zaman görülmediği kadar değer kaybetmiş oldu. Yapılan son bir nabız yoklaması, IngiUzlerin % 52'smin Bayan Thatcher'i ekonomiyi yönetmekte başarısız bulduğunu gösterdi. İngiliz Paundu, şubat ayında 1.08 dolara eşitiendiği sırada, lngiltere dünyada reel faiz oranlannın en yüksek olduğu bir ülke durumundaydı ve kısa vadeli faiz hadlerini yüzde 9.5'tan yüzde 14'e çıkarmış bulunuyordu. Yuksek faiz hadleri ise lngiltere için her şeyden önce yavaşlayan ekonomi, artan enflasyon demek... Sonuçta da işsizliğin endişe verici boyutlarda artışı gündeme geliyor. Bugün tngiltere'deki işsizlik oranı hemen hemen yüzde 14 seviyesinde. Bayan Thatcher, bir onceki yıla göre daha fazla iş imkânı yarattıklannı, ancak bu yeni iş alanlanna işsiz kesimde olanlann girmedigini soylüyor. EyluJ 1984 öncesindeki 18 ay içinde Ingiltere'de işsizler 331.000 kişi arTarken, aynı dönemde tngiliz işgücü 377.000 çoğalmıştı. İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher, İnternational Business dergisine yaptığı açıklamada, "Ekonomiyi katı kontrol altında tutan bir toplum yapısından daha guçlü. girisimci bir yapıya geçmenin çok çok uzun süre alacagım" soylüyor. Thatcher'e göre, Japonya ya da Amerika gibi dinamik bir toplum olabilmek yolunda İngiltere yine de epey mesafe katetmiş durumda. Kamu şirketlerinin halka satılışı... Enflasyonun yüzde 4.6'nın altına düşürülmesi, uretim ve >atınmlarda geçen y\\ rekor sağlamış olması hep bunun kanıtları. "Fakat" diyor Thatcher, "Yine de yeteri kadar hızJı olarak yeni işler açamıy oruz. Bu da kısmen teknoloji toplumu olmanın yarattığı bir sonuç. 1979'dan 1981'e kadar tngiltere'de ekonominin bir durgunluğa girdigini kabul eden Thatcher ne var ki o zamandan bu yana işin değiştiğini soylüyor: "Verimlilik yüzde 15.5 oranında arttı. Bu da daha önceki yüksek verimlilik oranlarından daha yukarıda olan bir orandır ve bir bakıma neden tngiltere'de işsiz sayısının arttığını açıklamaktadır. "tngiliz parasımn degeri" konusunda ise şunlan soylüyor Thatcher: "Basbakanlığım sırasında zayıf dolara da çok güçlü dolara da tanık oldum. Nasıl güçsüz dolar için belirsizlik söz konusu değil idiyse, guçlü dolar için de bugün ö> ledir. Iki dunım için de "degisme" her zaman söz konusudur. Ucuz petrol fi\atları nedeniyle bugün güçlü dolar karşısında za\ıf durumdayu. Ama şu kadannı da soyleyeyim ki, pet rol ulusal gelirimizin sadece yüzde 5'ini oluşturmaktadır ve bu nedenle de paund için bir petro kur söz konusu degildir. Amerika'nın açıklarını yeryüzunun her >erinden akıp gelen para ile kapatma imkânı var. Bizim böyle bir imkâna sahip olabileceğimizi sanmıyorum." Trafalgar House 191 milyon dolarlık hissesini satacak DÜNYA'dan WASHİNGTON/LONDRA (ANKA) lngiltere'nin en büyük müteahhitlik firmalanndan olan ve birinci Boğaz Köprüsünün yapımını gerçekleştirdikten sonra, alt kuruluşu Cleveland Bridge aracıhğıyla ikinci Boğaz Köprüsü'nün ihalesine de teklif veren Trafalgar Hause firması hisselerinin bir bölümünü satışa çıkarıyor. "Internatıonal Herald Tribiine" gazetesinde yer alan haberlere göre Trafalgar House özellikle son dönemdeki ekonomik sıkıntılanm gidermek petrol ve doğal gaz alanındaki yatırımlarını artırabilmek için hisselerini satma kararı aldı. Trafalgar House ilk aşamada hisselerinin 191 milyon dolarlık bir bölümünü satışa çıkaracak. Japonya, Batı'yı rakip saymıyor Ekonomi Servisi Amerika'ya büyükelçi tayin edilen Nobuo Matsunaga Japonya'nın gayet güçlü bir ekonomiye sahip olduğunu, gerek Amerika'nın gerekse Avmpa'run, ülkesi Ue yarışamayacağını söyledi. Matsunaga, diplomatik alışkanüklara pek uymayan bu konuşmasıru Japon UlusaJ Basın Kulübü'nde yaptı. önümüzdeki ay sonunda Washington'daki görevine başlayacak olan Matsunaga, "Ekonomimizia gücünden fazlasıyla gtivenliyiz. Şimdi Japonya için Zeytinyağı üretîcilerinden ithalat kararına tepki İZMtR, (Cumhuriyet Ege Bürosu) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından 12 bin ton zeytinyağı ithal edilmesi karan alınması üreticiler «rasında tepkiye neden oldu. Zeytinyağı üreticileri, "Üreticiye Türk parasını çok goren hükümet, itbalatla döviz harcamak durumunda kaldı" biçiminde tepkilerini dile getirdiler. Bu arada Körfez yöresinde bulunan Ziraat Odalan Başkanları da ithalat kararına karşı tepkilerini bugün düzenleyecekleri toplantıda dile getirecekler. 19841985 sezonunun "var yılı" olmasına karşın zeylinyağında "yok yüı"nın yaşandığını öne süren zeytin ve zeytinyağı üreticileri, "Hükumet tanmda güttügü politika nedeniyle zeytin ve zeytinyağı ureticilerini kaderi ile başbaşa bırakmış, rekolle düşük gerçekieşince de iç piyasanın gereksinimi için ithalat karan almıştır. Ülkenin dövize en çok gereksinim duydugu bir dönemde böyle bir poliıikayı mantığa sığdırmak olası değil" dediler. İthalata ödenecek döviz kadar toplu ilaçlama yapılması durumunda zeytinyağı üretiminin artabileceğine işaret eden üreticiler, şimdiden önümüzdeki sezon için önlem alınmasını istediler. Bu arada Körfez Bölgesi diye anılan Edremit, Havran, Burhaniye ve Ayvalık Ziraat Odalan, ithalat karanna karşı olduklarını belirterek, bugün bir basın toplantısı düzenleyerek alınmasını istedikleri önerileri acıklayacaklarını bildirdiler. Konuk yazar ozkui Akm Zeytinyağı ithalinin ardındaki gerçek Zeytinyağı üreticisi hep mağdur kalmış, küstürülmüştür. Zeytinliklerine bakamaz, yeterli özeni gösteremez olmuştur. Ve sonuçta bu yılki felaket gelmiş çatmıştır. Bu felaketin temelinde korkunç bir devlet ihmali ve sonucunda ülke ekonomisinde en az 50 milyar liralık bir ürün kaybı ve 1015 milyon dolarlık gereksiz döviz harcaması ortaya çıkmaktadır. Matsunaga Japonya'nın yeni ABD Buyükelçisi meydan okudu serbest ticaret bayrağını açıp çok uluslu ticaret göruşmeieri yapüması için lideriik yapma zamanıdır" dedi. Fransa'nın dış ticaret açığı büyüyor Ekonomi Servisi Fransa'nın dış ticaret açığı, ocak ayında 380 milyon dolara (3.8 milyar frank) çıktı. Fransız Sanayi Bakanlığı'nın raporuna göre, ülkenin dış ticaret açığı aralıkta (661 milyon frank) 66 milyon dolardı. DÖVİZ KURLARI Merkez Bankası dolann esas kurunu 461 lira 91 kuruş olarak belırledı. Dövizin Dövız Döviz EJektıf Efektif Cınsi Alış Alış Satış Satış 1 ABD Doları 484.80 489.62 484.80 494.50 1 Avustralya Doları 339.84 343.22 322.85 346.64 1 Avusturya Şilını 20.14 20.34 20.14 20 54 1 Batı Alman Markı 140.65 142.05 140.65 143.46 1 Belcıka Frangı 6.99 7.06 6.64 7 13 1 Fransız Frangı 46.02 46.48 46.02 46.94 1 Hollanda Florını 124 12 125.35 124 12 126 60 1 isveç Kronu 50 38 50.88 50 38 51 39 1 isviçre Frangı 167.11 168.77 167.11 170.45 100 İtalyan Lıretı 22.53 22.75 21 40 22 98 100 Japon Yenı 184 16 185.99 174 95 187.84 1 Kuveyt Dınarı 1568 38 1583.99 1489 96 1599.75 1 Sterlın 514.86 519.98 514.86 525 16 1 S.Arabistan Rıyalı 135.34 136 69 128 57 138 05 T.C. ZİRAAT BANKASI 26 ŞUBffl 1985 TARİHİNDEKİ DÖVİZ KURLARI DÖVİZİN CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 AVUSTURYA ŞİÜNİ DÖVİZ 484.80 339 64 20.14 140 75 6 99 39.35 46.02 124.12 50.38 167 11 22 53 184.16 347.03 1568 38 49 53 514.86 135 34 489 62 343 22 20 34 142 14 7 06 39.74 46.48 125 35 50.88 168.77 22 75 185.99 350.48 1583 99 50 02 51998 136 69 EFEKTİF 484 80 498.86 322.85 349 70 20.14 20.72 140 75 144 83 6 64 7 19 39.35 40.49 46.02 47.35 124.12 127 72 50.38 51.84 167.11 171.96 21 40 23.18 174.95 189 50 329.68 357 09 1489 96 161386 47 05 50.96 514.86 ^529,78 128.57 139.26 ALIŞ TL. SATIŞ TL. ALtŞTL. SATIŞ TL. 1 BATI ALMAN MARKI 1 BELÇIKA FRANfil 1 DANIMARKA KRONU 1 FRANSIZ FRANSI 1 HOLLANDA RORİNİ 1 İSVEÇ KRONU 1 İSVİÇRE FRANGI 100 İTALYAN LİRETİ 100 JAPON YENİ ÇAPRA2 KUR 1 ABD DOLABI ALTIN GÜMÜŞ ALIŞ Cumhuriyet Heşat 24 ayar kulce 30 150 31 500 SATIŞ 30 300 32 000 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DINARI 1 NORVEÇ KRONU 1 STERLIN 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 3 4468 10 5345 3 9058 2 9010 2151 79 263 24 3 5820 1 Sterlın B.AIman Markı Fransız Frarıgı Hollanda Flortnı Isviçre Frangı İtalyan Liret; Japon Yenı S AraOtstan Rıyalı 1 0620 ABD Dolan 4 570 4 110 90 4 585 4 450 92 22 ayar bılezık 900 ayar gunuış ZİRAAT BANKASI "Gücüne erişUemez" İç tüketimde kullanılmak üzere zeytinyağ len 170 bin ton zeytinyağının yansından fazithal ediliyor. Bu büyük bir haberdir. Çünkü lasını üretici, kilosu 135185 liradan elinden Turkiye'nin tahhinde ilk defa olmaktadır. Bu çıkarmış, bu yağlar sonradan 200300 liraüzücü bir haberdir. Çünkü Türkiye, 80 mil ya ihraç editmiştir. 198384 yılında yeterli yon zeytin ağacına sahip, zeytinlik alanlan üretim olmayacağı bilindığinden; Tariş, Vadünyada en genişlerden olan, dünya zey kıflar İdaresi gibi kuruluşlarca geçen yıl kitinyağ üretiminde dördüncü sırada bulunan losu 400450 liradan tüket/ciye satılmmış ve birülkedir. 1970'lerden beri Türkiye, artan bir kısmı ihraç edilmıştir. oranlarda zeytinyağ ihraç etmekte olan bir Zeytinyağ üreticisi hep mağdur kalmış; ülkedir. 197677'de40binton, 197879'da küstürülmüştür. Zeytinliklerine bakamaz, 30 bin ton, 198081 'de 50 bin ton zeytin yeterli özeni gösteremez olmuştur. Ve soyağ ihraç etmiş ve yalnızca 198081 'de 80 nuçta bu yıl ki felaket gelmiş çatmıştır. milyon dolar döviz sağlamıştır. Bugün ise Zeytin tarımında bünyesel olarak, bir yıl zeytinyağ ithali yoluna gidilmektedir. Hem var yılı, bir yıl yok yılı yaşanır. Diğer bir dede iç tüketimde kullanılmak üzere. Fiyatla yişle zeytin ağacı bir yıl az, ertesi yıl bol ürün nn aşın yükselmesine engel olmak için. Res verir. Bu yıl bol ürün verme yılı idi. Buna uymi beyanlara göre spekülatörlerin veya elin gun olarak yaz başlannda ilk tahminlerde de zeytinyağ bulunduranlann aşın kazanç bu yıl 120130 bin tonluk zeytinyağ üretimi lannı önlemek için. öngörülmekte idi. Fakat ne oldu? Daha ürün Acaba Türkiye'de zeytinyağ tüketimi mi toplama işleri bıter bitmez, zeytinyağ piyaartmıştır? Ne yazık ki hayır. En kıymetli bir sadan yok oıdu ve ithalata gidildi. Bunun tebesin kaynağı olan zeytinyağının tüketimi ül melinde korkunç bir devlmet ihmali ve sokemizde gıttikçe azalmaktadır. Bundan beş nucunda. ülke ekonomisinde en az 50 milon yıl önce kişi başına 2,6 kg. olan yıllık tü yar lirahk bir ürün kaybı ve 1015 milyon dolarlık gereksiz bir döviz harcaması ortaya ketim, son yıllarda 1,5 kiloya düşmüştür. Halkımız son yirmi otuz yılda. başta marga çıkmaktadır. Otay özetle şudur: Her tanm ürününde olrin olmak üzere, diğer bitkisel yağlan yemeye yöneltilmıştir. Gelmiş geçmiş hükümet duğu gibi, zeytin meyvesine de musallat olan zararlılar vardır. İklım şartlarına göre, ler, zeytinyağa ve zeytinyağ üreticisine hep üvey evlat gözüyle bakmıştır. Tabiat şart bu zararlılar zeytin ürününde bazı yıllarda lannın uygun gittiği yıllarda zeytinliklerimiz az, bazı yıllarda ise çok tahribat yaparlar. den elde edilen ürün çok olmuş, fakat bu Zeytin tanmında ekonomik ilaçlama, durum üreticilerin yüzünü maalesef hiç gül uçakla yapılması gereken büyük organizasdürmemiştir. Üçünkü iç tüketim azalmış ol yon işidir. Devlet öncülük ve desteği ister. duğu için, ürünün bol olduğu yıllarda, fiyat Halbuki Tanm Bakanlığı son yıllarda, eskilar hep çok düşük düzeylerde kalmıştır. Öte den bizzat yapmakta olduğu ilaçlamayı tayandan düşük destekleme alım fiyatları, mamen bırakmakla kalmamış, bu konuda kampanya sırasına alım teşkilatındaki aksa üreticiyi organize etme, ılaçlamanın yararı malar ve ürün bedellerini ödemedeki gecik hakkında onu bilınçlendirme, tehlike ortaya meler, üreticiyi elindeki zeytinyağı en çok çıktığı zaman uyarma yolunda en ufak bir paraya gereksınimi olduğu devrede, çok gayret göstermemiştir Sonuç, bu yılki feucuza, maliyetinin altında fiyatlara satma lakettir. Özkul \kın Zeytin \e ıe>tin>ağı üreticisi. Madya itmiştir. Doğa şartlan geçtiğimiz yaz aylannda. rj \kııı Vıufihk M sulııııu'iıluU I ıd. şiı. (.cıirl 198283 kampanya döneminde elde edi daküs olea denilen ve ulkemızde "zeytin Mud'iru. sineği" diye bilinen zarariının büyük miktarlarda üremesine uygun olmuştur. Zeytin sineği tahribatıyla tane erkenden yere düşmüş ve % 20 25 oranında ürün toprakta kaybolmuştur. Kalan ve toplanan taneler, delik deşik ve kurtlu olmalan nedeniyle, elde adilen zeytinyağ çok bozuk evsafta ve yüksek asitli olmuştur. Bu nitelikteki yağların rafine edilerek yemeklik yağ haline dönüştürülme işleminde ortalama % 1525 oranında fire verilmesi kaçınılmazdır. Işte 120 bin tonluk zeytinyağ üretimi, bu nedenle 60 bin tona düşmüştür. Bu arada yemeklik zeytinyağ, hemen hiç elde edilememiştir. Yalnızca kendi özel çabalanyla, iki üç defa zeytinliklerini Haçlamış olan parmakla sayılacak kadar az sayıdaki bilgili üretici, yemeklik yağ elde edebilmıştır. Onların bu başarısı, yaşanılan felaketin bir kader olmadığinın en açık delilidir. Ne yazık ki, bu konuda öncülük etmesi gereken devletin yanı sıra, Tariş, Vakıflar İdaresi gibi zeytincilikle doğrudan ilgili büyük kuruluşlar hiçbir çaba göstermemişler; hem kendilerinin hem de ülke ekonomisinin büyük kayıplara uğramasına neden olmuşlardır. Bugün zeytinyağ üreticisi kötü durumdadır. Elde edeceği ürünün ancak yansını toplamış. bundan da çok yüksek asitli, bozuk evsafta yağ üretebilmiştir. Bu yağı bugün sattığı zaman eline geçecek para, maliyetinı bile karşılayamayacaktır. Ürününu toplarken masraflan için bunun yansını sarf etmiştir. Geri kalan kısmına şimdi sımsıkı sanlmış; yokluk ve enflasyon nedeniyle fiyatlar belki biraz yükselir diye beklemektedir. işte bu nedenle zeytinyağ ithalatına tepki gösterecektir. Aslında bu yıl ithalata gidilmesinin, Türk halkının zeytinyağını büsbütün unutmaması; ondan tamamen vazgeçmemesi için zorunlu olduğu bir gerçektir. Zeytinyağ konusunda bu yıl yaşanan Türk tarımının çeşitli kesimlerinde hemen her yıl şu veya bu üründe yaşanmakta olan olay, temelinde devletin tanma gerekli ilgiyi, zamanında göstermekte yetersiz kalmasından doğmaktadır. Doğanın Türkiye'ye vermiş olduğu büyük zenginliğin ılgısızlikle, becerıksizlıkle, sorumsuzca israf edilmesi mutlaka önlenmelidir.