Katalog

İOSUBAT 1985 KÜLTÜR YAŞAM CUMHURİYET/5 GÜLGEÇ ..SU SIKTIMI C&NE.SENE BtLİMTEKMK DÜNY4SINDAN VEHBÎ BELGÎL HAYVANLAR tsMAtL tletişim çağını yaşarhen... Bir ülkede yapılacak binanın yapımı uydulardan izlenebiliyor 30 Ocak 1985 gtaü Eskişehir Anadolu Üniversitesin'de idim. Açık Öğretim (îletişim) Fakültesi'nde konuşma yapmak üzere çağnlmıştun. Konu "tletişim Teknolojisindeki Geüşmder' idi. Bu arada, çağımıza neden 'Iletişim Çağj' dendiğinin açıklanması istenmişti. Konu cidden çok ilginçti. öğrenciler büyük bir dikatle dinlediler ve sonılar sordular. Konuşmamfh bir özetini burada sözlere de sunmak istiyorum. TARÜÜN BÖLÜMLENMESİ Tarih olaylan bir ölçeğe göre bölümlenir; başka bir deyişle, kumelenir. Yazının bulunması ölçek alınmca tarih ikiye ayrılmaktadır: 1) Yazıdan önceki zamanlara Tarih Oncesi Çağlar, 2) Yazıdan sonraki çağlara da tarih çağları denmektedir. Başka bir ölçek, üretim araçlannın yapımında kullanılan madenler olmuştur. Buna göre de tarih: 1) Taş dönemi, 2) Cüalı taş dönemi, 3) Tunç dönemi ve 4) Demir dönemi diye dörde bölünmüştur. Günümüz iletişim çağının özelliklerinden biri, iletişimin her türünün dünya çapında olmasıdır. Amerika'nın Sesi Radyosu'nun yayınlarına göre saatinizi ayarlayabilirsiniz. BBC Radyosu, Fransız ve Alman radyolan için aynı şeyi söyleyebiliriz. Dünyanın öbür ucunda çevrılmiş fılmi, bir hafta sonra evinizde izleyebilirsiniz. Vzayda konuşma ve uzaydan resim gönderme mümkündür. Uydular sadece iki insan arasında değil, başka alanlarda da iletişim sağlamaktadır. Amerika'da çıkan bir gazete ya da dergi, uydular aracılığıyla aynı anda Avrupa'da ve Asya'da da basılmaktadır. Duran uydu tte tttke ve dünya çapında iletişim si karşımıza çıkar. Elektromanyetik dalgalarla haberleşme çağı Uzay Çağı ile birleşince (kesişince) iletişim dünya çapında olmaktan çıkmış, gezegenler, hatta yıldızlar arası döneme girmiştir ve böyle bir durumla tarihin başka hiçbir döneminde karşüaşılmamıştır. maz. Araçlann hem çokluğu, hem de çeşitliliği bakımından rastlanmaz. Aynı iletişim aracından sayılamayacak kadar çok bulabilirsiniz. Sonra bunlar çeşitlilik de gösterirler. Kitap, gazete, dergi, telsiz, telgraf ve telefon; gramofon ve film; radyo, televizyon, video; ev bilgisayarlan; elektronik gazete ve mektup... gibi. Bunlann her birinin de kendi aralannda çeşitlilik gösterdikleri düşünülürse ne büyük bir gelişme karşısında olduğumuz kendiliğinden ortaya çıkar. KİM KİME DUM DUMA BEHÎÇAK leyebilirsiniz. Video ve teyp kasetleri uluslararası bir piyasa oluşturmuştur. Firavunlar devrinde tek iletişim aracı söz idi. Matbaanın bulunmasından sonra yazının dondurulmuş biçimi olan kitap ve gazete aldı yürüdü. Elektriğin iletişime uygulanması ile telsiz ölçek olarak 'uluslararası telgraf, telsiz telefon ortaya çık, olaylann yönünü değiştiren siyaBiz burada eski dönemleri bıtı. Telgraf kıtalararası kablolarla si olaylar' ahnınca tarih: 1) llk rakarak, sadece "tktişim Çağı" oldukça büyük boyutlara ulaştı. Çağ, 2) Orta Çağ, 3) Yeni Çağ denen günümüz üzerinde durAma bütün bu araçlar, günüve 4) Şimdiki Çag diye dörde bö mak istiyonız. Çünkü, günümüzdeki kadar yaygın hale gelelünmuştür. Bunda Roma'nın müzde iletişim araçları hem esmedi. Hollanda'da değirmen kaikiye bölünmesi, tstanbul'un ki çağlar araçlanmn, hem de natlan ile iletişim yapılabiliyoralınması, Fransız Büyük Devri hergün yenileri bulunan iletişim • Günümüz iletişim çağının du. Doğumlar, ölümler, düğünmi... gibi büyük olaylar ölçek ol araçlanmn bir karmasından baş başka bir özelliği, iletişimin her MUTLU OlMMi. ICW ler... kanatlann belHi biçimde muştur. ka bir şey değildir. türünün dtinya çapmda olması döndürülmesi ile habeT verilirdi. O KaO&B ÇOK NEDEN dır. Amerika'nın Sesi Radyosu' Bir de bugünü düşünelim. Eğer, ölçek olarak iletişim tLETİŞtM BAKIMINDAN nun yayınlanna göre saatinizi Uzayla konuşma ve uzaydan teknolojisindeki gelişmeler alıÇAGlMIZIN ÖZELLİKLERİ ayarlayabilirsiniz. BBC Radyo resim gönderme de çağımızın bir nırsa: 1) Yazı Çağı, 2) Matbaa başka özelliği olmuştur. Uydutletişim çağının özelliklerini su ve Fransız, Alman Radyolan Çağı, 3) Elektrikle Haberleşme için de aynı şey söylenebilir. lar sadece iki insan arasında deşöyle özetleyebiliriz: Çağı, 4) Ses ve ışık kaydı ile ile• tletişim araçlan bakımından Dünyanın öbür ucunda çevrilmiş ğil, başka alanlarda da iletişim tişim çağı, 5) Elektromanyetik dalgalarla İletişim Çağı diye 5 çağımız kadar zengin bir çağa ta bir Fılmi en çok bir hafta sonra sağlamaktadır. Amerika'da çıbölümlük bir tarih bölümleme rihin hiçbir döneminde rastlan ya sinemanızda veya evinizde iz kan bir dergi veya gazete, uydular aracüığı ile, aynı anda Avrupa'da ve Asya'da da basılmaktadır. • Günümüzde iletişim çift sırlığmın en güzel örneklerini vermişlerdir: Once yanlı olmuştur. Uzay çağına karadyoda, şimdi televizyonda... "Ah nerde o eski dar insanlar iletişim araçlan karUzay, şitndi, iki dev devlet elinde tam bir savaş Ramazanlar, nerde o eski Direklerarası?" Bütün şısında sadece 'yararlanan' duDU9UNSUN alanı olarak kullamlmaktadır. Sovyetler'in uzay bunları hepsi tandırmanedir sevgili okurlanm. rumunda idi: Bilmem nerede baBlLDİ&iM ; B\ da uzun süre kalış rekorları uzay turizmi amacmı Bunlan söyleyenler, asiında kendi gençlik günle sılan bir kitabı, gazeteyi okuEM » C I N Kİ taşımıyordu. 'Takke düştü, kel açıldı' sözümüze rinin özlemini çekenlerdir. Geçmişte özenilecek makla yetinirlerdi. Telgraf ve uygun olarak Amerikalılar da işi açığa vurdular hiçbir şeyyoktur. Eskikomşular gene var... Kom haber ajansları tek yanlı yayın ve 2.5 ton ağırlıktaki bir askeri casus uydusunu şular arası dayantşma bugün de var. Eskiden eğ yapıyorlardı. Oysa günümüzde Sovyetler Birliği'nin tepesine, 36 bininci kilomet lence, tstanbul'un ikisemtinde idi: Müsliiman halk iletişim olayına herkes pasif ve reye yerleştirdiler. Uydu, batıdan doğuya, dünya için Şehzadebaşı (Direklerarası), gayn müslimler aktif olarak katüabilmektedir. nın dönüş hızına eş hızla dönduğu için hep yerin için Beyoğlu. Başka hiçbir yerde eğlence yoktu. Yaptığınız bir video filmi, bir de kalmakta ve satranç oyuncusunun satranç tah Şimdi her mahaUede sinemadan, diskotekten, kahfihn, bir plak, fotoğraf, eğer tasındaki taşları izlemesi gibi aşağıda olup biten veden... geçilmiyor. Radyo, televizyon da çaba "O şansı varsa, piyasada alıcı bulaleri izlemektedir. Mekik 'Discovery' ile gönderil eski yemekler" tarihe kanştı artık ve karışmalı: bilmektedir. miş olan askeri casusluk uydusunun atılış, uzay• tletişim diyaloğuna girenleda kalış, dönüş günleri veyapacağı işlergüya giz Damarlan tıkayan bol yağlı yemekler, kalp için rin sayısı, 4050 yıl öncesine kali tutulmuştu. Oysa bütün bu bilgiler Amerikan zaçyağı etkisi yapan kızdınlmış yağlı yemekler, kigazetelerinde, oradan da başka ülkeler gazetele lo ustüne kilo koyan hamurisleri... Diz boyu karlı dar çok sınırlı idi. Bugün dünya rinde bütün ayrıntılanna kadar açıklanmışlardı. kışlar da belleğimizin bizlere oyunu. tstanbul için nüfusunun yansı iletişim olayına katdmaktadır. Uydu Sovyet radyo, TV, telefon konuşmalanm, konuşuvorum. Boyle kışlardan biri I92S'de oldu, • Video, günümüzde, iş yaşauydularla haberleşmeleri dinleyecek, nükleer de bazı yıuar bir iki kez kar yağdı, fakat hemen kalknemeleri, füze faatiyetkrini gözetleyecektir. Baş tı. Ama belleğimiz bunlan birbirineyaklaştınp her mının aynlmaz parçası olmuştur. Doktorlar videolu bilgisaka bir amaç da, imzalanacak bir silahlan sımrlan yıl olmuş gibi gösteriyor. yarla hastalık teşhis etmekte; dırma anlaşmasının ne dereceye kadar uygulanameliyattan önce bilgi tazeledığını denetlemek. mekte; hastanın ameliyat edilecek yeri üzerinde video ile konsültasyon yapılmakta ve ameliyat kapalı devre televizyonla öğKatır, dişi atla erkek eşeğin birleşmesinden olur. rencilere gösterilebilmektedir. Ancak, her iki hayvanm üstünluklerini almış olan Başka bir ülkede yapılacak bir katır kısırdır. Yavru yapmaz. Nedeni, anabinanın arsası video fılmi üzerinbabasından çift sayıda kromozom almamış olmade incelenmekte, yapım uydularsıdır. İnsanda da kromozomlar tek sayıhdır: Erdan izlenmektedir. Mekke'ye kekte 23, kadında 23 kromozom. Fakat bunlar Hıristiyanlann girmesi yasak olbirleşince 46 kromozom yapar. Bu da döl yetişduğundan, buradaki tesislerin mesine yeterlidir. tşte katırda kromozomlar böyyapımı, denetimi, kilometrelerle eş olmadığı için hayvan evlat sevgisi tadamaz. ce uzaktan yönetilmektedir. TaFakat geçenlerde, 1984 temmuzunda bir katır, rihin başka hiçbir döneminde yavru dünyaya getirmiştir. Ana katınn kromoböyle bir şeyle karşılaşılmaz. zomlannın incelenmesi, ana attan çift sayıda kro• Bu arada bugün bir 'iletişim mozom geçmesi ile izah edilmiştir. Böyle bir rastpollüsyonu' söz konusudur. Bir lantı 2 milyarda 1 oranmda olmaktadır. ülkece istenmeyen haberler, bilgiler 'ellerini kollarını saüayarak' sınırlan aşabilmekteBiündiği gibi bügisayar, sadece öğretileni verir. Insan gibi söze söz tartışma yapamaz. Fakat bunla Gereksiz kilonun zararlı olduğunun anlaşılmasın dir. Hatta, bu anlamda iletişim nn her gün daha iyileri, daha akılulan yapılmak dan bu yana, birçok evde ve banyoda 'banyo savaşlanndan bile söz edilebilir. tadır. Bunu bilen bir bilim adamı (Masaçuset Tek baskülü' denen teraziler sık sık görülmeye başlan • Ve nihayet iletişim, gezegennofoji Enstitüsü 'nden Edvvard Fredkin) dünya sat mıştır. Şişmanlık insanı çirkin gösterdiği gibi bo ler arası boyuta ulaşmıştır. Ay ranç şampiyonasmda birinci gelecek Uk bilgisayara boşuna yük de taşıtmaktadır. 6065 kilo ağır yüzünden verilen bir sinyal bir şu 100 bin dolar armağan vereceğini açıklamıstır. lıktaki sağlıklı bir insanın şişmanlayıp 100 kiloya saniye sonra dünyadadır. Mars (Dolar 500'den 50 milyon lira). Daha once Bell gelmesi demek 4035 kiloluk bir yukü sırtına bağ ile iletişim bir iki dakikalık bir Laboratuvan 'nın yapmış olduğu ' 'Belle'' adlı akıl layıp her gittiği yere götürmesi demektir. Durum olaydır. Yakında, uzay yerleşim lı bir bilgisayar, yine bir satranç turnuvasmda tuı bu olunca, asıl terazinin mutfakta bulunması ge birimleri ile bağlantı kurulacak, turduğu iyi derece için 5.000 dolar almıştı. Bilgin rekmez mi? Neden, ne kadar yediğinizi anlama buralarda çalışanlarla haberleşFredkin, şimdi de, matematikte buluş yapacak bir nız için. Hergun 300 gram yoğurt yemeniz öneril me, telefonla haberleşme kadar bilgisayara da 100 bin dolar vereceğini eklemiş mişse bunu terazide olçeceksiniz. Ne kadar ete ne 'ahvali âdiye'den olacaktır. tir. Her iki armağan da, şimdilik ahcısını bekle kadar sebze katacaksınız? Velhasıl, hesap, kitap mektedir. işleri terazi ile başlar, onunla biter. Durumu gö VE ÜLKEMİZİN DURUMU ren bir işadamı, daha doğrusu bir buluşçu, kullatletişimin kazandığı bu yeni mlmadığı zaman duvara asılabilecek, okul kitabı boyutlardan ülkemiz için çıkanbüyüklüğünde bir terazi yapmış. 'Polaroid' adını lacak sonuçlar vardır. GençleriDünyamızın 70 küsur yüda birgelen konuğu Halverdiği mutfak terazisi, üzerine konan ağırlıkla mizin hepsinin en az bir yabanley Kuyrukhı Yıldızı, 1984 ekimi sonunda yani 3 n, sıvı kristalli göstergesinde kırmızı, yeşil olarak cı dil bilmeleri zarureti doğmuşay kadar önce, dünyamızdan 800 küsur milyon ki gösteriyor. tur. Dil öğrenmek için araç gelometre uzaklıkta idi (yuvarlak sayı). Bize en çok reç o kadar çoktur ki hergün tavyaklaştığı zamanki uzaküğı 60 küsur milyon kila başında kaybedilecek zaman, lometre olacaktır. dil öğrenmede kullamlabilir. Şimdi çocuklar için 'tatil kampları' yapılıyor ya. tletişim pollüsyonuna karşı Bunlann çeşitleri var. Kimilerinde dil de öğreniliyor. Çocuklar başka yerlerden, hatta uluslardan tek savaşım, bizim de yaratıcılıŞimdiperde yerine, daha doğrusu, perdeye ilave gelen çocuklarla tanışıp arkadaşhk ediyor. Şim ğa yönelmemizdir. Türk kültüten, jaluzi takmak moda oldu ya herkes pencere di, Uzay Kampları da açılmaya baştanmıştır. Ço ründen de dünyanın öğreneceği lerine jaluzi taktmyor. Kuşkusuz pratik bir buluş. cuklara uzay çalışmalannı sevdirmek, kendilerindeşeyler vardır. Türkiye baştan başa dağlık bir Ama şerit halindeki bu perdelerin üzerine konan astronot olma hevesi uyandırmak için. Uzay ülke olduğundan bölgelerarası tozlann sık sık silinmesi de lazım. Aksi halde 'ja kampları fikrini uzay fatihi Wernher von Braun iletişim tarihin bütün dönemleluzi perdesi' verine bir 'toz pcrdesi' takmış duru ortaya atmıştı. Braun, durmadan yandaş toplamarinde büyük sorun yaratmış, ya çauşıyordu. Sonunda, Alabama Devleti bu iş ma düşersiniz.Bir işadamı, jaluzi şeritlerini altlı hatta, Anadolu'yu 'devletler üstlü silecek birfırça yapmış. Bir elin parmaklan için 14 hektarlık (150 dönüm kadar) bir yer ayır ülkesi' hah'ne getirmiştir. Yeni Geçen cuma günü Ankaradaki mış, burada tesisler kurmuş, adını da "Alabama gibi aralıklı olan fırça parmaklanmn herbiri bir iletişim araçlan sayesinde ise ül Alman sefaretinde hususi bir şeridi kavrayıp temizlemektedir. Ne yapalım, bu Uzay ve Füze Merkezi" koymuştur. Öğrenci kampları yanında ziyaretçilere de kapılannı açık kemiz satranç tahtasında taş konser veren meşhur Alman luş buluşu gerektiriyor. kaydırmak kadar kolay yöneti sanatkarı Anita Oberlander tutan merkezi yüda 5 milyon kişi gezmektedir. lebilecektir. Telli telefon, ülke pazartesi günü saat 19.30 da Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi müzekampa miz için çok zorluklar yaratan Ankara radyosunda Alman pek çok artık ve eski malzeme vermiştir. Çocuk bir iletişim aracıdır. Tel kopuk halk şarkılan ile Vagnerden Dünyanın neresine gitseniz, ktrkını aşmışlann, hep geçmiş özlemi çektiklerini görürsünüz. "Nerde o lar burada, astronotlar uzay araçlarında, mekik luğu ile bölgelerarası bağlantı sık bazı sarkılar okuyacaktır. te eski komşular, nerde o eski eğlenceler, nerde o eski nasıl yaşıyorlarsa öyle yaşamakta ve binlerce ki sık kesilmektedir. Buna çare, ye Sanatkar salı günü tstanbula gelerek çarşamba akşamı saat lometreden dünyanın üzerinde 'uçmak'tadır. ni buluşlardır. yemekler? Nerde o eski kışlar? Kar diz boyu yağardı. Şimd'ıkiler de kış mı?" gibi sözlere bile rast Müzekampın bahçesinde eski füzelerin kalıntılan Türk insanı bu ağır yükün al 23.30 da Tetonya kulübunde larsmız. Hele 'tstanbul ticareti'yapanlar, kafa kı Beyazıt kulesi gibi yüksebnektedir. tından kalkmasını da bilecektir. de bir konser verecektir. PİKNİK PİYALE MADRA KAETANES1 Dgy|p SECME ^ 1 \ Kısa... Kısa. Herkesin bildiği sır HIZLI GAZETECİ \ECDET ŞEN >OK CAMIM...NERDEN ÇIKÛRINORBUKI BUNLARl t KODU KUMKUVVA3I İ Katır doğurdu EEE... VER5EN $ RA60ET SÜZEL tLE. g &AK, B İ Z İ M &OLUVHJM L Î V4AU ıL£ KAPU .. PUVARLAR LAM&R\ 4f?Tl ' 04 Ç>E «ENDİ &ÖİÜ • MÜNJE 6Ak: A1ERDİVEM Akıllı bilgisayara ödül Mutfak terazisi TMÜHTE BUGUN MÜMTAZ ARMAN 10 Şubat BİR SINEMA UStASI.BISENSTBN İ9A8'OE SUSÜN, UNUJ fiUS SİNEMA KUSAMClSI VE YÖNETMBNİ SER6EI E/SEMSTEIN(AYZSfJŞTAYN) SO YAÇlMDA KALP KRİZİHDEN OLDU. SİNEMA SANATININ 6ELİÇMESİNDE BÛYÜK KATK1LARI OLAN SANATÇI, Ö2£LÜKLEf KUR6ü(MONmj) KONUSUN DA YENİ SlR KURAM KOYMASl AÇtSlNDAN ÇOK ÖNEM KAZANMI$Tlt?.ONA GÖRE,/OJRGU, BA&IMStZ ÇEK/M PARÇAIARIUIN QARPl$MAStNDAN VEYA KARÇIT ÇEKİMLERİN ÇAVÇMASlNDAN DO&Vl 'DRAMATİK /İX£*P<R EISENSTEIN, BÜTUN ZAMANLARIN EN İYİ FİLMLERİ ARASINDA SAYILAN 'PO7BMK/N ZI£HUSInNtN(SOLDA) YANISIKA,"edEİ 'DÛNYAYt SARSANON GÜN* "ALEMNDfR NEVSKY* VE "KORKUNÇ IVANnGİBİ ÇOK ÛNLÜORUEKSİNEMA YAPlTLARl BIRAKMI$T1R.. Halley'den yeni haber Uzay kampları Jaluzi taragı 50 YIL ÖNCE Cumhuriyet ıo şubat 1935 olan dıvan edebiyatı faslının kaldınlması hakkında tetkikat yapan heyet divan edebiyatı yerine garb edebiyatı faslının konulmasına muvafık olduğu neticesine varmaktadır. Heyet hazırladığı raporu yakında Talim ve Terbiye heyetine verecektir. 19351985 Anita Oberlanderin konserleri Ah o eski günler Ankara 9 (Telefonla) Ankara muallimleri bütün Türkiye kültür mensublan namına bir tayyare alınması için teşebbüsütta bulunmaktadırlar. Muallimler bu hususta hazırlıklara başlamışlardır. "Kültür Tayyaresi" Divan edebiyatı dersleri Hukukta dersler Liselerin edebiyat dersleri programında gösterilmekte Hukuk Fakültesi'nde doktora talimatnamesi mucibince ikinci sömestr derslerine doktora sımfmda başlanmıştır.