Katalog

19 ARAL1K 1985 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 İSMAİL GÜLGEC \ YAYIN DÜN^ASINDA SANAT EDEBIYAT HAYYÂNLAR Insanlığın büytik yolculuğu »üyük Yolculuk / Jorge Semprun / Çeviren: Nedim Gürsel / 237 sayfa / Can Yayınları. Bu romanda Nazi Almanyasınm toplama kamplarına yönelik "ateşli" suçlamalar arayanlar düşkırıklığına uğrayacaklardır. Çünkü yapıtın bütününe coşku değil, soğukkanlılık egemen. Ama işte bu soğukkanlılık, betimlenenlerin "insanlık dışılığı"nı tüm çıplaklığıyla sergileyebiliyor. AHMET CEMAL tspanyol asıllı Fransız yazarı Jorge Sempnın'un ünlü romanı "Le Grand Voyage", ilk kez 1977'de "Ölüme Yolculuk'' adıyla Milliyet Yayınlan arasında çıkmıştı. Bu kez ise çevirisi aynı çevirmen tarafından gözden geçirilmiş olarak ve Nedim Giirsel'in Jorge Semprun ile yaptığı bir söyleşinin de eklenmesiyle, özgün adı olan "Büyük Yolculuk" başlığıyla, Can Yayınları'nın kitabı olarak önümüzde. Toplama kamplan ve bu kamplarda yaşananlar, özellikle 1933'ten, yani Hitler'in iktidara gelişinden bu yana yüzyılımızın roman sanatında ağırlıidı konular arasına girdi. Günümüzde artık "savaş romanian"nın yanı sıra bu konuda yazılmış romanlann sayısı, hiç kuşkusuz başh başına bir kitaplık oluşturabilecek düzeyde. Ancak bu anlatıların tümünün aynı etkiyi yaratabildiğini söyleyebilmek olası değil. Geçen yıl ölen v e yüzyılımız yazımnın en önemli adlanndan sayılan Avusturyalı yazar Manes Sperber, 20. Yüzyıl Yazınında Gerçeklik başhklı denemesinde bu konuda şu saptamaya yer veriyor: "Beklenmedik bir özellik de şu: Doğrudan cehennemi anlatmayı amaçlayan bir anlatı bile birkaç sayfa sonra kaçınılmaz biçimde, sürekli bir dehşet çığhğı olmaktan çıkıp, bir konumun, iğrenç ve acımasız olmakla birlikte, yine de günlük yaşamdan sayılan bir konumun betimlenmesine dönüşüyor. Böylece, hiç kuşkusuz yazan amaçlamış olmaksızın, yine de bu anlatılanlann kendine özgü bir normalliğinin bulunduğu duygusu sinsice yerleşiyor. Bu durum ise, suçlamanın ağırlığından yitirmesi gibi bir tehlikenin doğumuna yol açıyor.." riye dönüşlerle anlatıian buon altı yıl, yazann anlatımıyla aynı zamanda hem yaralan iyileştiren, hem de o yaraların bir zamanlar alınmış olduğunu sürekli anımsatması gereken bir süredir, örneğin savaşta ölen çocukları anımsatması gereken bir süre: 'Aradan yıllar geçti, tam on altı yıl. Ve o ölüm çoktan büyüdü. Savaş sonu çocuklanrun yaşına girdi. Savaş sonunda doğan çocuklar şimdi on altı yaşında. Artık ergenlik çağına giren o eski ölümün yaşındalar. Yahudi çocuklann ölümünü, bir gün bütün ayrıntılarıyla kendilerinin anlatacaklannı umarak yazabilirim ancak... Hiç olmazsa içlennden biri, bugün on altı yaşına basan çocuklardan bir teki, on altı yaşın ağırbaşlı sessizliği içinde o ölümü anlatabilse!" •• T V NE OUJR OEPECl'&iM 8EN< BUROflN \ V c>V^ıLER , «4T.LLEP iA&APLAR. YA9J / r u /[ t KİM KİME DUM DLTVIA BEHÎÇ AK Ozgür olduğunu duyumsar Özgürlük, "Büyük Yolculuk" ta hakkı ancak sorumlulukla verilebilen bir kavramdır. Örneğin kendisini toplama kampına götüren trende Gerard, özgür olduğunu duyumsar: "Ben istediğim yere değil, gitmem gereken yere ulaşmakta özgürüm. Bu trenin içinde olmam gerekiyordu, çünkü yapmakla yükümlü olduğum şeyler ancak buraya getirebilirdi beni. Bu trene gelmekte özgürdüm ve özgürlüğümden yararlandım. Şimdi özgürüm işte! Özgürüm, çünkü burada olmayabilirdim de!' Nedim Gürsel'in nefis Türkçesinin daha da değerli kıldığı "Büyük Yolculuk". savaş ve barış üzerine, insan ve insanın değerleri üzerine düşünmeyi görev bilen herkesin okuması gereken bir başyapıt. KENDt YAŞADIĞI "Büyük Yolculuk "un anlatıcısı Gerard, bir anlamda Gestapo tarafından tutuklanıp toplama kampına gönderilmiş olan Jorge Semprun 'un ta kendisi. evinde bir Alman askeriyle de konuşuyorum. Bir Alman askeriyle konuşmak Hegel'i okumaktan daha güc. Hele ona yalın şeylerden, ölümden, yaşamdan, neden yaşamak, neden ölmek gerektiğinden söz etmek çok güç!' Romanın baş kişisi Gerard. bu yolculuğu aradan onaltıyıl geçtikten sonra anlatmaktadır. Ge PIKxMK PİYALE MİDRA 5EK1DE, BEK DE GELIP GEÇ]Ciyi2 BUNUN Bl'LIN ' MİSİN? 5 6E1İP GEÇl'Cl OLDUĞÜMJZLi YAYEV RAPORU SOFİA TOLSTOYUN GÜNCESt Çeviren: Muzaffer Kuşuloglu / 717 sayfa / Düşün Yayınevi "Mektuplar" dizisinin on birincisini yayımlayan Düşün Yayınevi, bu kez de "Günce Dizisi"nin ilk kitabını çıkardı. Kremlin saray doktonınun kızı olan ve 18 yaşında dev romancı Lev Tolstoy'la evlenen Sofıa, 1862 yıhndan başlayarak kocasmın öldüğü 1910 yılına kadar düzenli olarak günce tutmuştu. İşin ilginç yanı, karıkocanın birbirlerinin günlüklerini düzenli olarak okumalarıydı. Bu da, zaten epey fırtınalı olan ilişkilerini hiç de kolaylaştırmadı. Çevresi tarafından genellikle sevilmeyen Sofia'nın güncesi, Lev Tolstoy için önemli ipuçları veriyor. ALABAMA'DA ŞAFAK Langston Hughes'un şiirleri / Çeviren: Ergin Koparan / 125 sayfa / Kavrara Yayınlan Ergin Koparan, 1967'de ölen Amerikalı zenci ozan Langston Hughes'un "Alabama'da Şafak" adı altında topladığı şürlerini ozanın 1969'da yayımlanan "Selected Poems" (Seçme Şiirler) adlı kitabından derlemiş. Kitabın başında çevirmenin hazırladığı bir Langston Hughes kaynakçası yer alıyor. "Alabama'da Şafak", Hughes'un "Memleket Ozlemi" (çeviren Necati Cumalı), "Şiirler" (hazırlayan T.S. Halman) ve "Ozgürliik Gibi Sözcükler"den (çeviren Özcan Özbilge) sonra dilimizde yayımlanan dördüncü kitabı. Çağdaş Amerikan zenci şiirinin en güçlü seslerinden biri Langston Hughes: "Sözcükler vardır, hürriyet gibi / Her duyduğumda yaşartır gözlerimi / Bir bilseniz yaşadıklarımı / Anlardınız nedenini." VICTOR HLGO Yayına hazırlayan: Tuğrul İnal / 340 sayfa / TürkFransız Kültür Derneği Yayınlan Ülkemizde çevrilen birçok yapıtı ve "Sefiller", "NotreDame'ın Kambunı" gibi romanlarının beyazperde uyarlamalarıyla yaygın bir ünü bulunan Fransız yazar Victor Hugo'nun yüzücü ölüm yıldönümü dolayısıyla yayımlanan kitap, 1985'te pek çok ülkede gerçekleştirilen Hugo kutlamalanna Türkiye'den bir katkı niteliğinde. Kitapta, yabancı ve Türk yazarlarının incelemeleriyle Victor Hugo ozan, romancı, oyun yazarı, tarihçi ve ressam yanlarıyla sunuluyor okurlara. Kitabı yayına hazırlayan Tuğrul İnal, "Hugo'nun çok yönle serüveninin yakalanmasını ve onun sanat ve dünya göruşüne en kolay yaklaşımın sağlanmasını, insanlara nasıl seslendiğinin anlaşılmasını" amaçladıklannı belirtiyor. UZAK KOMŞU Octavio Paz'ın şiirleri / Çeviren: Adnan Özer / 96 sayfa / Adam Yayıncılık Paz'ın şiirlerinden bir seçme "Uzak Komşu". Çevirmeni Adnan Özer, kitabına "Octavio Paz'ın Şiiri İçin: Azap Kapısının Anahtarlan" ile "Borges ve Paz: Eleştirel Metinlerin Karşüaştınlmasına Doğnı" (Çeviren Cengiz Öndersever) başhklı iki yazı ekIemiş. Şair, Meksika'nın yetiştirdiği bir başka büyük sanatçıya, Carlos Fuentes'e sunduğu "Uyum" adlı şiirinde şöyle diyor: "Yukarıda su / Aşağıda koru ' Yollarda rüzgâr /... / Kuyu dingin / Kova kara / Su durgun /... / tner su ağaclara / Çıkar gök dudaklara / lar, ozanın "Güneş Tozlan", "Ekuanil Çiçekleri", "Kuş Ormanı", "Kıyı", "Sonrası" ve "Kerem Gibi" adlı yapıtlannı bulabildikleri kitapta Alkan'ın bugüne kadarki şiir serüvenini izleyebiliyorlar. Verlaine, Baudelaire ve Mallarme'den yaptığı çevirilerle de tanıdığımız, "Fakir bir şairim ama Vüreğim zengin a canım" dizelerini okurken bildik bir ezgiyi de anımsadığımız Erdogan Alkan, aynı zamanda "Karam" türküsünün bestecisi ve söz yazarı. (r HIZLI GAZETECİ \ECDET CAVCAV n mucdi, çizgi ro^s.i fiinclığc , tzrz'tlirdtzn, rnaü\t>t boya Kaîma Soğukkanlılık egemen Başka deyişle, Sperber'e göre betimlenen bir dehşetin son satıra değin dehşet kalabilmesi, gerçek bir roman sanatının varlığına bağlı. "Ölüme Yolculuk", işte böyle bir sanatın ürünü. Bu romanda Nazi Almanyası'nın toplama kamplarına yönelik "ateşli" suçlamalar arayanlar, kesin düş kırıklığına uğrayacaklardır. Çünkü yapıtın bütününe coşku değil, soğukkanlılık egemen; ama işte bu soğukkanlılık, beıimlenenlerin "insanlık dışılıJını" tüm çıplaklığıyla ve son satıra değin etkinliğinden hiçbir şey yiürtmeksizin sergileyebiliyor. "Büytik Yolculuk", Compiegne'den Buchenwald toplama kam pına kadarki beş günlük tren yolculuğunun öyküsünü anlatan bir roman. A nlatıcı Gerard ki bu bir anlamda, Fransız direniş hareketinde çalışırken Gestapo tarafından tutuklanıp Buchenvvald kam pına gönderilmiş olan Semprunun da kendisidir öyküsüyle salt toplama kampı yaşantısım değil, ama bir "devrin" anatomisini yansıtır. Ama yaptığı, salt anılannı anlatmak değüdir:"Arkadaşlar kamp anılannı anlatıp duruyor... Hepsinde birer eski gazi havası var. Benim gazi olmaya niyetim yok pek. Ben gazi değil, geleceğin savaşçısıyım" OSMANLIDAN GÜNÜMÜZE İÇKİ VE TOPLLM Yazan: Kemal Sülker / 192 sayfa ' Süreç Yayını Kemal Sülker, Mecidiyekö\ Likör Fabrikası Müdürü, değerli insan Cafer Özsezen'den ilk teknik bilgileri alarak yazmayı iasarladığı ve önce adını "Içkili Dünya" koyduğu kitabı sonunda yayımladı. Önsözünde amacının, "Eskiden günümüze toplumun içki ile iliskisini ve kişilere göre içki içme anlayışını, içkinin din ve hekim açısından zararlannı anlatmak" olduğunu belirtiyor Sülker. Kitap, İçki ve Toplum, Uluslara Göre İçki ve Sarhoşluk, Cumhuriyet Donemi'nde İçki başhklı bölümlerden oluşmuş. Sonuç bölümü ise Alkollü İçkilerin Zararı üzerine. SEMBOLİZ.M ~ Hazırlayan: Erdogan Alkan / 127 sayfa / Deyiş Yayınlan Erdogan Alkan, Deyiş Yayınları'nın Şiir Akımları dizisinde yer alan bu kitabında, Fransız diliyle yazılmış şiirde önemli bir yer tutan sembolizmi ortaya çıkış koşullan, temel özellikleri ve seçkin örnekleriyle sunuyor. Alkan'ın 19. Yüzyıl Avrupa'sında Şiir Akımlan ve Sembolizme Giden Yol" başhklı incelemesini Robert Sabatier ve Albert Marie Schmid'in sembolizm üstüne yazıları izliyor. Erdogan Alkan, kitabının ikinci bölümünde Verlaine, Baudelaire, Rimbaud, Mallarme, Charles Cros, Apollinaire, Claudel gibi ozanlardan çevirdiği şiir örneklerine yer veriyor. FRANSIZ ŞİİRİ Çeviren ve Hazırlayan: Abdullah Rıza Ergüven , 160 sayfa / Yaba Yayınları. A. Rıza Ergüven, Abidin Emre'nin önsözuyle sunulan ve başlangıcından bugüne Fransız şiirinden ilginç örneklere yer veren kitabını, IX. yüzyıl sonundan (La Cantilene de SainteEulalie) başlatıyor. Otuz >ıllık bir çalışmanın ürünü olan "Başiangıçtan Bugüne Fransız Şiiri"nde 45 Fransız şairinin çoğu daha önce dergilerde yayımlanmış şiirleri bulunuyor. Böyle bir seçkinin tek eksiği, belki daha çağdaş adlara yer vermemesi. Çünkü kitapta yer alan en genç ad, 1919 doğumlu Alain Bosquet. Yine de, bu büyük sabır ürünü oian çalışmadan yararlanmak, sürekli el altında bulundurmak geıek. ÇİZGİLİK KÂMİL M4SARACI FJROT 16 yıl sonra Sempnın'un yapıtının en güçlü yanlarından biri kuram ile yaşam, okunan ve konuşulan ile yaşantı arasındaki ayrılığı, kopukluğu sık sık ustalıkla dile getirişi, örneğin şu alıntıda olduğu gibi: "Artık yalnızca Hegel'i okumakla yetinmiyor, Auxerre £ LAWRENCE'IN MEKTUPLARI D. H. Lawrence'dan çeviren Yekta Ataman / 189 sayfa / Düşün Yayınoi Ünlü İngiliz yazarı David Herbert Lawrence, bizde ünlü romanı "Lady Chatterley'inSevgilisiN le tanmır. Yazann, "Oğullar ve Sevgililer Sons and Lovers"', "Seven Kadınlar • VVornen in Love" gibi romanları da ünlüdür. 44 gibi çok genç yaşta ölen bu önemli yazann mektupları, onun ilginç yaşamına ışık tutuyor. Kitabın başına, ünlü yazar Aldous Huxley'nin Lawrence için yazdığı bir önsöz eklenmiş. EYLtiL ÇALGICISI Erdogan Alkan'ın Bütün Şiirleri / 200 sayfa / Deyiş Yayınları Rimbaud'dan yaptığı şiir çevirileriyle 1982'de Yazko Çeviri Ödülü'nü kazanan Erdogan Alkan'ın bütün şürlerini bir araya getiriyor "Eylül Çalgıcısı". Okur AĞAÇ Y4ŞKEN EĞİLIR KEMAL GÖKHAX i sıradcin âii$ii&3biirnâk çok TARIHTE BLGUN MLMTAZ ARIKA\ 19 Arahk RMAHMUTUN ANNESI MI.DEGIL Ml? 1J^6'PA 8USÜM, AIMEE DE fZtVEZY(£ME ÛÖ RıveRl), F&AMSA'YA BAĞLI MARTİNİK ADASIMDA POĞOU. HENRI DUSUQ DE RIVEZY İLE MAIÜE gSAUFFOAID 'UM <IZI A1MEE"; ILERDE NAPOLEOU'LA EVLEHECEK JOSEPHINE İLEOEKARDEÇ ÇOCMĞUYPU. 8ULUMDUĞU GEMIMıM CEZAYİR icDRSAULARI ELİNE EEÇMESıyLE ES/g PÜŞECEK OlAM AIMİ£, DAHA SOHBA /£ TAN8UL'A,PADlŞAHA GÖNOERjLECEKTİR.. Z.AgPuuJAMİT TARAFINDAH ÇOK8EĞEHILEN /az,HAg£ME ALJHAG4KT//?.. 8URADA /VAKf/P/L API ISEX/LEC£K VE ŞEH2ADE MAHMÜT' U PÜNYAYA GETİeECEKTll?. OĞIMNUN İLEMDE TAHTA &EÇMESİYL£ VAÜP£SULTAAI OlACAJCnR. TÜM Su KAV/TLAIiA KARÇlN, AtMEE 'AJ/A/SASAYA 6ELPİSİMDE 8 YAflHM OLMA St VE B'J? YIL SOAJZA DA DOĞUM YAPMASI 8İISAZ OlAUAK DtŞf SAY/LA#UuXÛIK. ACABA, &EZÇEZTEN DE,U. MAUMUT UN ANHESl OLAN NAKŞrPtL SULTAfJ, AlUEE OER/l/Elft toiypi?. CUMHURİYET KİTAP KLLÜBÜNDEN HABERLER Yılbaşı kartları Cumhuriyet Kitap Kulübü, üyelerin yeni yıl kutlamalanm değerlendirebilmeleri için KARTTEBRİK çeşitlerini hazvladu Kitap Kulübü'nde bulunan karttebriklerin kod numaralan şöyle: Mehmet Sönmez'in Bodrum Kartları: 030.004 KartTebrik I / 11 adet / 550 TL. 030.005 KarıTebrikII / 11 adet / 550 TL. 030.006 KanTebhkIII/10 adet / 500 TL. tzlem Kartları: 068.011 7 çeşit Güner Ener kartı/500 TL. Diğer Kartlar: 173.001 1. poşeı/250 TL., 173.002 2. poşet/250 TL. 173.003 3. poşet/250 TL., 114.004 KartTebrikI/425 TL, 114.005 KartTebrik 11/250 TL., 114.006 KarıTebrik 111/250 TL, 114.007 KarıTebrik 1V/250 TL., 114.008 KartTebrik V/250 TL, 114.009 KartTebrik/350 TL, 114.013 KartTebrik/Renkli 10 adet/350 TLJ53.007 Grafik Şi ir 1/250 TL. 153.008 Grafik Şiir 2/250 TL, 153.009 Grafik Şiir 3/250 TL, 153.013 Karikatür KartI/250 TL, 153.014 Karikatür KartII/250 TL. AYIN EN ÇOK SATAN ŞİİR KİTAPLARI 20.11.198518.12.1985 Sıra: Kod: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 002.255 152.316 002 029 09C.C2c 002 007 022 102 186.005 183004 056 012 002 251 Kitabın Adı/Yazarı: Ezgili Yurek/Ruhi Su Kandan Kına Yakılmaz/Hasan Huseyin Bütün Siırieri ,1. hamurjıCahit Kulebi Bektası Guiieıı C3h:t Cztelii Yatnıztık PaytaşıtmazıOzdenm Asat Yunus Emre.Ha;: Sanahattin Eytbcglu Babi Yar/Yevtuşeıiko Kara Ada $iirieriıPablo Neruda Ölumsuzlerle.'Sukran Kurdakul Şiir Tapınagı/Haz: Sait Maden Fiyatı: 90965C•272•50C9i£ • 1 CuG 581 ggç . 2501182 50 YIL ÖNCE Cumhuriyet Büliin maden könıürü şirketlerinhı dpvlele iıılikali nıcrzııİHilıis A\KARA 18, (Telefonla) Lreğli kömiir şirketinin Etibank hesabına satın atınması takarrür etmiş, bu yolda ınüzakerelere başlanınıştır. 19 Arahk 1935 193? v.s'5 Muzakerelerde bulunmak üzere şirket sermayedarlan nanıınu M. Boissier Paristen şehriınize geiırıişrir. \1. Bninsicrin refaketinde M. Roi ile iki ıııiihendis le buluıutıakiıidır. Aynı zamanda Osııiüiılı Bankan idare ım\iisi azasındun oian M. Boissier İznutKasuba vc n'iııdirfi hattının devleıçe saıııı diğer nııihiın kömiir almınası nıüzakerelerinde de ışL'imckrinin de derie.t. İzmil Kasülhi yrketinı rcıtısii ıruika.'ı ııterzul'ıtlıi^lir. irtmişli. i:rcğ!i kotıuir ••irkı'lının \;//i« aiııııjiıjsı kömiir ıv maden işlerinin bir rlevU'i /,« olarak c!c aiiiııihisuu:.; itk iHııhttv, üiiıiııı ıcfkıi t\L\cktir. i.ıvğli ocdkiiiıuiikın soiuj A lukddariıirdun nııız^Kcn'lehn ne utjİHida hnluaduğu ; ! hakkurd., :.':ı/ ;. cn malumat u.';,. •• ..V.e/Vi» dc • . •,,,.v ..•••''<• ık'rHcdiğh ıv '. v, ,'. • ..rr.atuU: ııtUlct n.uıui;' i'htCıiuı an/üfilıyoı: