Katalog

CUMHURİYET/6 14 EKİM 1985 Yunan gazeteleri,12 Eylül'ü, Türkiye'de darbe Yunanistan NATO'ya dönüyor'başlığıyla duyurdu 2 Ankara'dakı Amerıkan Askeri Yardıtn Daıresı Başkanf nın telefonu çaldı. Cevap veren, NATO Muttefık Kuvvetlerı Ba>konıutaru (SACEUR) Geneıal Berııard Rogers, arayan, dönem ı \BDBuyukelçisı Jame* Spaın'Jı Temaslannız konusunda en ufak bir bilgımiz > > Sa>ın <k Rogers. Gidişatı bılmıvorum. Dolayısıyla Bakanlık da l>ılmiyor. Bu askeri bır konudur S<.yın Buyukelçı. Ve NATO'nıın sorunudur Bilgim dışında gerçekieşen Uçbir şe>ın sorumlulugunu ustlenmeyeceğimi ifade etmek isterim Sa>ın Rogers. Y unanistan'ın ^ NATO'ya ı '&. donuş oykusu * r RogersSpain diyaloğu SpainTemaslannız konusunda en ujak bır bılgımız yok, Sayın Rogers. RogersBu bır asketı konudur ve NATO'nun sorunudur. SpainBılgım dışında gerçekieşen hiçbır şeym sorumlulugunu ustlenmeyeceğıını ıfade etmek ısierım RogersSayın Başkanın emrı var, bılgı veremem. Ancak Sayın Buyukelçı, alacağım sonucun sızı memnun edeceğını şımdıden taahhut etmekte sakınca gormuyorum. KANAT OPERASYONU Ufuk Güldemir gazeıelerın yayımlanmayacağı Kurban Bayramı'na ısabet etmısıı General uçaktan ındı, son bır a.>c( r >;antasından eksık etmedışı \'a'urk'un Nuiuk'unun Ingıiızce nushası ıle Yunanistan'ın \ATO"va donuş planının tasla^ını go/uen eeçiıdı ve artık Dev!et B;i>kanlığ; Mİatı da olan Evıc ı'L son gorusmesını >apmak ıı/cre Genelkurmay BaşkanlıgV11 'ıareket ettı Sıcak bır karşılama törenınden sonra karşılıklı oturduklarında ıkı dost arasmda şu konuş RogersEvren diyaloğu RogersYunanistan'ın NATO'\u donuşu, bolgenm guvenlıgıni arttıracakııı Donuse ızın verilmesi halınde, tahrmn ediyorum KI, Amerika bolgenm ve ozellıkle Turkıve'nın savunma ihliyaçlarına daha sıcak bakacakur Bu konuda ışaretler alıyorum. EvrenTurkiye'nin savunma ıhtıyaçtarı, bızım ıçın her şeym otesınde onem taşımaktadır Ancak Yunantstan'ın NATO'ya donuşune sırf ABD daha çok yardım verecek dıve razı olmamız mumkun de^ıldır Fakat bız, Yunanıstanh bır SA TO'nun daha gu(,lıı olacagına ınanıyoruz Yetkı bızım elımızde oha zaten bu ışı bıtırırız. ROGERS, EFES'TE General Rogers, Yunanistan'ın >XA TO'nun askeri kanadına donuşunden sonra da sık sık Türkiye'ye gelmisı bu arada tfes ve Kuşadası'nı da ziyaret etmisti. kerdı. Saltık'ın farklı bır asker olduğu, yabancı gazetecılerle goruşmeye başladığında da hemen hıssedılmıştı Rahat ve dosyasına hâkımdı Kahkaha atmaktan çekınmeyerek konuşuyordu Yunanistan'ın NATO'ya donuşune izin vermemiz, dış meselelerde bizden onceki voneticilerden daha yumuşak olacağımız aniamına gelmemelıdir. Yunanistan'ın donuşu NATO'nun guneydoğu kanadında ttalva ve Turkiye arasında kalan savunma boşlugunu doldurmaya yonelık oiarak anlaşılmalıdır. Bır taviz oiarak duşunulmemelidir. General Rogers, Evren'e: Yunanistan'ın dönüşüne izin verilirse ABD Türkiye'ye daha sıcak bakacaktır TO'ya dahıt edılrv.M halinde dabu işi bitiririz. ha esnek vjWlaşıla«.jknr." lşte Rogers'ın, 12 Eylui'den on.e o kcndiüden çok emın hac ıle Bu\ukeivı Sraın'e "YunatatuiK: •itstan'ın NATO >a donusunu" ıajüıhut cı nu>ınır rvdnı bu dıGeııara! Roger^ !7 Ekım \ aloğa J ı > dnıyorcM \ ok<^ B<«şh'k^ı Dcmtrel'deıı .erodan vaz !^J*(igünu Amerrta. MavaKu%geçtı^ı yoiu".dd c ıntsaı gelme vetLn'nın t.ıl's's eıtığı o. t u^ak ia Brük^e Ma\ «bnrn^.ın mıştı Nitekj r. 12 hvlu' H r^k «fnın Tırkı>e"ie mrukı. *ıı Bu \2 E\iu! HareK«.ı>"ndan »oiı'.ıkı bır gerçeklestınidığı =uıı ic ııına^ '^MK• 4 \ IN ı n z.\aretı\di. nıstan Dı$Merı Uaka MK 'îa V kıs, "\rlık Yunani»tan, NA • jraııiv[<uı'. \ATO'\a donu vdns. r\Teri'n nını kı pardığı TO'nun askeri kanadına bu zıyaıct, b r tv.>adui >cuıcu da donebilecek" dı>e dcnıeç .er mış, " B u bılgı\i nasıl sağladıntz" soruMinr da, "Harekâttan 23 saat once Turkive kaynaklı bir mesaj aidım" >an iını vermıştı Bruksel'dekı kasnaklan sağlam bazı Aıına gazt.telerı de Türkiye'de ordunun yonetıme el koyduğunu şöyle duyurmuştu "Türki>ede darbe oldu. Yunanistan NATO')u donuyor. Aynı tarıhlı New York Tımes ıse 12 Eylul Harekâtı'm şoyle yorumluvordu "Afganistan ve İran'ın duşmesinden sonra kuzeyden gelebilecek bir dış tehdit. Turk generallerini Ege'deki anlaşmadıklardan daha fazla hevecanlandırıyor. Nitekım Turk politikacıların AET'ye gırmek için koz oiarak askıva aldıgı Yunanistan'ın NATO'nun askeri kanadına donuşu için izin vermeleri konusu, Turk ordusunun modernızasyonu masaya geidıgi gun çozulebılecekıir.'' Aynı gazeıenın 13 eylul tanhlı başmakalesı ıse şoyleydı: "Afganistan'ın işgali ve İran devrıminden sonra Turkiye'nin VVashıngton için onemi demokratik ideallenn otesinde gibi gozukuyor. Yunanistan'ın NATO'nun askeri kanadına donuşu gibi baş agrıtan bır sorunun bu rejimle daha kolay çozulecegi duşunuluyor. Demokrasiden yana olup da bır askeri darbevi gulerek karşılamak mumkun degildir. Ancak Turkive orneğinde bu ilkeye, Yunanistan'ın NAma geçıyordu Ataturk sağlığında Venizelos ile lyı ilışkiler gelıştirraiş. Turkiye ıle Y unanistan arasında yuzyıtlar boyu suren duşmanlıgı sona erdirmışti. ijımdi aynı şeyi yapmak sızin elınızde Sayın Evren. Bu anlasılmaz duşmanhğı sona erdirin. Lge'de barış tohumları yeşersin. NATO'da birlik ve beraberlik ruhunu tesıs edeiiıtt. Biz zaten meseleye olumlu bakıyoruz Saynn Rogers Ama Yunanistan sorun çıkarıyor Vereceğiniz izinle Yunanistan, NATO'ya dondukten sonra o sorunları elımine etmek mumkundur Sayın Evren, ama 6 ay sonra Y unanistan'da secimler yapılacaktır. Sosyalistlerin işbaşına gelme ihtimalî yuksektir. Eğer geç kalırsak bu muttefiki ebediyen kavbetmek de mumkundur. Ancak Yunanistan'ın NATO'nun askeri kanadına donuşunden sonra eskı tutumunu surdurmesı halınde varatacağı tepkıler konusunda şımdıden dıkkatınızı çekmek ıstenm Sayın Rogers Turkiye karşılık beklemeden bır ıymıvet jestı >apacaktır Bu jest dostlarımızca ıvı değerlendırılmelıdır. Hiç kuşkunuz olmasın Sayın Evren. Ataturk ne kadar buyuk, ne kadar ılen goruşlu bır insandı ki yurdunu ıstılaya gelen ve onları destekleyenlere, onları maglup ettıkten hemen sonra dostluk elını uzatabılmıştı Çunku o buyuk ınsan hıslerıyle, duygularıyla haraket etmezdı Duşmanlıklan unutur, doğruyu tatbık ederdı Tarıh gostermıştır kı, bu ıkı ulkenın dosi olması her ıkı ulkeye de fayda sağlamıştır. Haklısınız Sayın Evren. Ataturk de yaşasa sanırım meseleye boyle yaklasırdı. Rogers, Evren ıle ğoruşmeden sonra Napoh'dekı NATO karargâhında bekleyen Yunanistan Genelkurmay Başkanı Agamemnon Gratsisos'a mujdeyı \ermek uzere Italya'ya uçarken, "Önce ATA i t ht\ ri4 i R ' \' "Kanat Operasyonu " İU. »ı> •• nistan'ın isATO'ya donuşunu sağlayan General Rogers, bu Ataturk hayranı ıdı. Sayın Başkan'ın uiır, \ar bılgı veremem Aiıcak, hu.vın Büyükelçı, alacağım sonutun sızi memnun edeceğını şınıdıden taahhut etmekte sakınca görnıuyorum. Rogers boşa konuşmuyordu 12 Eylul'den hemen once Belçika'dakı SACEUR karargâhında Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren ıle goruşmesinde Başbakan Demırel'ın, Yunanıstan'ın NATO'nun askeri kanadına donuşune ızm veımemesı konusunu açmış ^e şoyle demıştı: "Hukumetiniz Turki>e'nin AET'ye girişinoe koz oiarak kultanmak için Yunanistan'ın NATO'ya donuşune ızın vermıyor. Oysa bu konu boyle spekulalif pazariıklara gelme>ecek kadar hassastır. Afganistan ve İran olaylanndan sonra Turkiye bolgede yalnız kalmıştır. Siz asker oiarak takdir edersiniz ki, Y'unanistan'ın NATO'ya donuşu bolgenin guvenlıgıni arltıracaktır. DoDHşe izin verilmesi halınde, tabmin ediyorum ki, Amerika bohjenin ve ozdlikle Turkiye'nin savunma ihliyaçlarına daha sıcak bakacakur. Bu konuda ışaretkr alıyorum." Genelkurmay Başkanı Evren, Rogers'ın konuşmasını, başını yer yer onaylar anlamda saliayarak dınlemış sonra eklemıştı Turkiye'nin savunma ihtiyaçları bizim için herşeyin otesinde onem tasımaktadır ancak Ynnanistan'ın NATO'ya donuşniK sırf Amerika Turkıye'ye daha çok yardım verecek diye razı olmamız mumkun degildir. Fakat bız askerler oiarak zaten Yunanıstanh bir NATO'nun daha guçlu olacagına ınanıyoruz. Yetki biam elımızde olsa, zaten Jrlayalkırıklığına uğradım Oysa Yunanistan Başbakanı Yorgo Rallis, hıç de Saltık'la aynı kanıda değıldı Kanat harekâtının tamamlandığı gun yaptığı >azılı açıklamada, "Türkiye'ye karşı diplomatik bir zafer elde edildigını" vurguluyor ve artık Kıbrıs sorununa NATO ıçınde de sahıp çıkabıleceklennı bıldınyordu. Seçımlerden sonra ışbaşına gelen Andreas Papandreu da, Yunanistan'ın NATO'ya dönüşüne olanak sağlayan Rogers Planı'nın Yunanıstan'a taalluk eden bolumunu uygulamamaya başlamıştı Planın kabulunde "asker sozu" dışında hiçbır yaptınm bulunmadığından, Papandreu Turkiye'nin verdıfı ızın sayesınde NATO toplantılarında Türkiye'ye kan kusturuyordu. Nitekım o Mkıntılı saatlerın baskısını en çok uzerınde hısseden bakanlardan olan tlter Turkmen. Papandreu 12 mıl tehdıdını Ankara'ya dayadığı gun Nevv York Tımes"dan Marvvıne Hovve'a "Yunanistan, NATO'ya donuşunu veto etmememız ıçın verdigi sozlerin hıçbirısinde durmuyor" demış, sonra da eklemıştı Doğrusu hayalkırıklıgını ugradım. lşte Lımni krızine boyle yol alındı i K4RŞII.AMA TOREM Yurt gezılerınde, askeri tatbikatlar sırasında Genelkurmay Başkanı Kenan E\ren 'e gosterilen sevginin boyutları hıç değişmiyor, ama çeşitlilık arz ediyordu. Orneğin Frzurumlu koyluler, Evren'emuhabbetlerinin boyutunu, evlerindengetirdıkleri halılarla, koy meydanından helikoptere bir y ol yaparak gostermışlerdi. (Fotoğraf. UFUK GULDEMIR) Ege'deki sorunlar çozulsun sonra Yunanistan NATO'ya donsun" şeklındekı Turk lezı, şu değışıkhğe uğramıştı 1 Once Y unanistan NATO'ya donecek 2 Sonra Ege'deki sorunlar halledılecek. TO'ya tam uyelığı ıçın nıhaı onayından 10 gun sonra Ankara'dakı yabancı gazetecıler "samimı bir sohbel" ıçın Mılh Guvenlık Konseyı Karargâhı oiarak kullanılan TBVlM've davet edılmıştı V1GK Genel Sekereterı Orgeneral Haydar Saltık'dan böyle bır toplantı yapmasını Evren ıstemıştı. "İçimizde onların dilinden en iyi anlayan sensin" dıyordu Saltık, gerçekten de meslektaşlarından ayrı goruntu veren bır as KIŞMANEtRALARISDA Genelkurmay Başkanı Evren, 12 Eylul'den once çeşitli vesilelerle yurt içi gezderıne çıkıyor, Turk Silahlı Kuvvetleri'nin nabzını yokluyordu. \ıtekım, "Sabrın sının vardır" seklmdeki çıkışını da 1980 Kıs Mane\ralan sırasında yapmıştı. (Foioğraf RIZA EZtR) Farklı bir asker Turkıye'mn.Yunanıstan'm NA Yarın: Kanat operasyonu GA1ATASARAY SÜPER HYANGOSU GAIATASARAY SÜPER HYANGOSU GALATASARAY SÜPER PİYANGOSU GALATASARAY SÜPER PİYANGOSU 190 MERCEDES SÜPER ŞÖLENE KATHJN; Çekılış 19 Dam 1985, Cumartea gunu Süper Sanatçılann eşlıgınde Spor Sergı Sarayında 302 S MERCEDES SÜPER ŞÖLENE KATILIN; Çekılış 19 Ekım 1985, Cumartea 3""" eşlıgmde Spor Sergı Sarayında Süpo" Sanatçılann 131 DOĞAN SÜPER ŞÖLENE KATILIN; Çekılış 19 Ekim 1985, Cumartesı gıinu Super Sanatçılann eşlıgmde Spor Sergı Sara> mda 131 KARTAL SÜPER ŞÖLENE KATILIN; Çekılış 19 Ekım 1985, Cumartesı gunu Super Sanatçdann eşlıgınde Spor Sersı Sarayında SATIŞ YtRlERIMIU1 PIYANGO BAYILER1 PTT MERKEZLER1 BTANBUL HALK EXMfX BÜFELER1NDE MAĞAZALARDA VE HER YERDE PtYONGO BtLETLERİ 2500.TL. AYRJCA: 1111 CUMHURİYET \LTINI SATIŞ YtRlTRİ: MILII PTYANGO BAYÎLERI. PTT MERKEZLERI BTANBüL HALK EKMFK BÜFELERINDE SATIŞ YERLERİ. MtLU PfYANGO BAYÎLERI PTT MERKEZLERI. ISTANBUL HALK EKMEK BUFILER1NDC MAĞAZALARDA VE HER YERDE M A C A Z A L A R D A VE HER YERDE PtYONGO BtLETLERİ 2500.TL. AYRJCA: 1111 CUMHURİYET AİTINI SATIŞ YERLERİ MILU PnANGO BAYILER] PTT MERKEZLERI, ISTANBUL HALK EKMEK BÜFELERINDE PÎYONGO BÎLETLERİ 2500.TL. AYRICA: 1111 CUMHURİYET ALTINI M A C V A L A R D * VE HER YERDE PtYONGO BtLETLERİ 2500.TL. AYR1CA. 1111 CUMHURİYET ALTINI