Katalog

7 OCAK 1985 EKONOMİ CUMHURÎYET/9 TURKIYE'den Bir yetkili: Dıracatın yüzde 12.5'i hayalî ANKARA, (UBA) Nisan 1984 başlarında ortaya çıkartılan ve ANAP hukümeti içinde çalkantılara yol açan, "hayali ihracat" olayı, bazı fırmalar hakkında açılan soruşturmanın tamamlanmasıyla yeniden gündeme geldi. Bu konuda gorüşlerine başvurulan Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarı Ekrem Pakdemirli, "konuşmak istemediğini" söyledi. Bu arada, bir üst düzey yetkilisi öne surulduğu gibi hayali ihracat konusunun, "hasıraltı edilmediğini" ve "hayali ihracat için açılan soruşturmaların hızla sonuçlandırılmasına çalışıldığını" söyledi. Adının açıklanmasını istemeyen yetkili, 1984 yıhnın ilk 9 ayında 5 milyar 71 milyon dolar olarak açıklanan ihracatın 580 milyon dolarının "hayali" olduğunu söyledi. Böylece 1984 yılında yapılan hesaplamalara göre, hayali ihracatın genel ihracat içindeki oranının yüzde 12.5 olarak belirlendiğini ifade etti. Keban senetleri bugün satışta Ekonomi Servisi Keban Barajı Gelir Ortaklığı Senetleri de Köprü senetlerinde olduğu gibi belirsizlik içinde satışa çıkarıhyor. Senet geliri komısunda kesin rakamlar yerine "yılda ortalama yüzde 50 net kâr" gibi yuvarlak ifadelerin kullanılması, satışın yine "vatandaşın giiveni''ne dayandırıldığını gösteriyor. Keban Barajı Gelir Ortaklığı Senetleri bugün Iş Bankası şubelerinde satışa çıkıyor. 40 milyar lira tutanndaki gelir ortaklığı senetleri 15 gün süreyle satışa sunulacak. Senetler 3 yıllığı (A) ve 5 yılhğı (B) olmak üzere iki tertip halinde olacak. Her iki tertip senetlerin yüz bin adedi 50 bin, yetmiş bin adedi 100 bin, on bin adedi 500 bin, üç bin adedi 1 milyon liralık kupürler halinde satışa çıkarılacak. (A) tertibi senet sahipleri, barajın yıllık gelirinin yüzde 11.5'ine üç yıl, (B) tertibi senet sahipleri ise yıllık gelirin yüzde 10.5'ine beş yıl süreyle ortak olacaklar. Barajm geür ortaklığı senetleri, hamiline yazılı olacak ve serbestçe alınıp satılabilecek. Gelirler her türlü vergiden muaf tutulacak ve bir kişi en fazla on milyon liralık senet alabilecek. Keban senetlerine uygulanacak gelir konusu ise tüm belirsizliğini koruyor. Senetlerin gelirlerinin gelecek yülarda sürekh' olarak artacağı ve yıllık ortalama net yüzde 50 dolayında oluşacağı ilgililerce belirtüiyor^ Keban Barajı senetleri, Köprü senetlerinden farklı olarak yurt dışında da satışa çıkanldı. Senetlere yurt dışı talebinin oldukça yüksek olduğu bildiriliyor. Keban senetleriyle birlikte tasarrufu kapmada devlet özel sektör rekabetinin yeniden günVahit Erdem Elektrik zammı demejşelmesi bekleniyor. HazineTnln ocak ayırida 100 milyar liKeban gelirine yansıyacak. ralık yeni bono çıkaracağı haberleri bu rekabetin iyice kızışacağını gösteriyor. Keban senetlerinin yılda ortalama yüzde 50 gelir vermesi, banka mevduat faizlerinde şimdilik bir indirim beklenmemesi ve Hazine'nin süper faizli bono bo gibi inşaat malzemelerinde çıkarmaya devam edecek olmayüzde 10'luk bir fiyat indirimi sı, enflasyonur. geleceği konubeklenirken, üretici firmalar, ye sunda ipucu olarak değerlendini fiyat üstelerini piyasaya henuz riliyor. Bu girişimler, enflasyon çıkarmadılar. 1 Ocak 1985 tarih beklentisinin sürdüğünün bir işali fiyat listesi çıkaran, ancak da reti olarak kabul ediliyor. ha sonra bu listeyi piyasadan geri çeken bir fırma, daha önce 5 Suudi Arabistan'a bin 470 liraya sattığı 40'a 50 lavabonun fiyatının 5 bin 530 lira proje paketi ANKARA (Cumhuriyet Büartı KDV ile satılacağını açıklarosu) Türkiye Suudi Arabismıştı. Kaldınlan Istihsal Vergisi ora tan Karma Ekonomik Komisyonı yüzde 12.5 olan profıl demir nu'nun ikinci dönem toplantısı de yüzde 2.5'lik bir fiyat düşü yarın Riyad'da başlayacak. şü beklenmesine rağmen bu Kaya Erdem toplantı için 26 uründe de düşme yerine artış gö kişılik heyetle birlikte bugün Rirüldü. Daha önce 8 ve 10'luk in yad'a gidiyor. Kamu ve özel sekşaat demiri 137 lirayken, bugün tör temsilcilerinden oluşan he130 lira artı KDV ile satıhyor. yetle birlikte Riyad'a giden Er12, 14 ve 16'lık demirler ise 135 dem'in S. Arabistan yetkililerilirayken, bugün 128 lira artı ne bir proje paketi sunması bekleniyor. KDV ile satıhyor. rtn gelir vergi kesintileri, muhtasar beyanname ile vergi dairesine verilmeli ve ödenmeUdir. Ücretlilerin geçen ay ahs faturalan sonuçlan, vergi iade beyannamesi ile vergi dairesine bildirilmeli. Kendi adianna reklam yapankmn ve rekkm işlerini surekti meslek edinenlerin geçen ay yaptıklan üan ve reklamın vergisi, belediyeye biidirilir ve ödenir. 25 OCAĞA KADAR EkimAnthk 1984 dönemi isletme vergisi beyannamesi, vergi dairesine son kez verilir ve kesintüer ödenir. 31 OCAĞA KADAR BafrKur'un Ocak 198S ayük pirimi. yeni katsaytya göre yaanar. EylüiArahk 1984 dört aybk dönem bordrosu ite Araiık 1984 ücretkri ayUk sigorta bildirgesi, SSK Balge \füdürluğü 'ne verilir ve ayltk pirim tutarlan yanrüır. 1984'te kuOanıian ricari defterlerdtn bir ytla yttecek kadar boş sayfa varsa, 198$ için notere yenüemelaraidevam onayı yapnnhr. tthakaçı btlgesi vize istemı ıçuı, yaunlacak harç makbuzu ile ithalat beigesinin ash, birlikte, Ticaret Bakanhğı Dtf Ticaret Genel Müdurlüğu'ne bafvurulacaktır. 1984 saOflan 80 mttyonu aşmayan bazı perakendeciler, telafi edici vergilendirme usuhinü seçtiklerini vergi daireltrine yaoh bOâirmetidbUr. OSMAN ULAGAY EKONOM NOTLARI Vatandaşı Kandırmak Seçimte işbaşına gelmiş iktidarlar, bazen seçmenlerin tepkisine yol açacağını bildikleri önlernleri almak, politikaları uygulamak zorunda kalabilirler. Bu tür "fafsız" önlemleri ve politikalan olduğundan biraz farklı göstermek, cilalayıp şekerleyerek sunmak da belki politikacılık sanatının gerekleri arasındadır. Ancak düpedüz "kandırmaca" sayılabilecek beyanların ve vaatlerin politikacılık ve devlet adamlığıyla bağdaştırılması herhalde mümkün değildir Türkiye'de bu tür sorumsuzca beyan ve vaatlere ne yazık ki oldukça sık rastlanmaktadır Bunun son örnekleri Katma Değer Vergisi uygulamasının pek çok malda fiyatlan düşüreceğine ilişkin beyanlarla enflasyona ilişkin beyanlarda görülmüştür,. ' Once Katma Değer Vergisi 'nin pek çok malda fiyatlan düşüreceğine ilişkin iddiayı ele alalım. Bu iddianın başlıca dayanağı, daha önce İstihsal Vergisi'ne tabi olan ve İstihsal Vergisi oranı yüzde 10'un üzerinde bulunan mallarda, bu verginin ortadan kalkmasıyla bir ucuzlamanın meydana geleceği varsayımıdır. Bu varsayım, ilk bakışta doğru gibi görünmektedir. Ancak ilk beş günlük uygulamanın da ortaya koyduğu gibi gerçek çok farklıdır. Çünkü: • İstihsal Vergisi pek çok malda son satış aşamasından üç dört el önceki üretim teslımi aşamasında alınmakta, malın son satış fiyatından çok daha düşük olan o asamadakı fiyatı üzerinden hesaplanmaktaydı. Bu nedenle İstihsal Vergisi oranı, örneğin yüzde 15 olan bir maldan, bu vergi kaldırılıp son satış fiyatına yüzde 10 KDV eklendiğinde KDV'li fiyatın daha fazla olması mümkündür. • Türkiye'de pek çok malı üreten firmanın pahalılaşan girdiler nedeniyle sürekli olarak maliyet baskısı altında olduğunu; pek çok firmanın da maliyet artışlarını ve doların değerlenmesini bahane ederek zam yaptığmı bilmemek için gerçekten çok saf olmak lazımdır. Nitekim en iyi niyetli görünen firmaların bile, "girdi fiyatlanndaki artışlarla İstihsal Vergisi'nin kalkmasından doğan avanfa/ı dengeleyerek şimdilik zam yapmadıklarını" açıkladıkları görülmektedir. istihsal Vergıli fiyatın üzerine yüzde 10 KDV zammı yapmaya kalkışanlann bulunduğunu ise geçen hafta yapılan piyasa taramaları ortaya koymuştur. • Rekabetin değıl tekelleşmenin egemen olduğu çeşitli piyasalarda, KDV uygulamasının ardına sığınarak yeni zam hazıriığını sürdüren firmalar, 1985 yılı fiyatlarını ilan etmek için havayı koklamaktadırlar. • Telafi edici vergi uygulamasına girecek küçük esnafın toptancıya ödediği vergiyi kendi satış fiyatına nasıl yansıtacağı ve bunun nasıl denetleneceği merak konusudur. Bu yansıtma işleminin belge kullanılmadan yapılacak olması, bundan tüketicinin zararlı cıkması olasılığmı daha da artırmaktadır. Uygulamaya konduğu ülkelerin çoğunda ilk aşamada fiyatlan artırıcı bir etki yapan KDV'nin, hele Türkiye gibi piyasaların başıboş olduğu bir ülkede bu etkiyi daha da çarpıcı biçimde yapması kaçınılmazken, ortaya çıkıp da "KDV uygulamasıyla fiyatlar duşecek" demek, halkı kandırmaya çahşmaktan başka bir şey değildir. Enflasyonu besleyen nedenlere bir de KDV eklenirken, 1985 yılında enflasyonun yüzde 25'e çekileceğini söylemek de biraz garip kaçmaktadır. KDV'nin yanı sıra, Türkiye'deki enflasyonun 1985'te yarı yarıya azalmasmı zorlaşttran diğer etkenlerin başlıcaları şunlardır: • Devlet yüzde 50 ve üzerinde net getirili, vergisiz bono ve gelir senetleri ihraç ederek kendi enflasyon beklentisini ortaya koymaktadır. Bu durumda kimsenin yüzde 25 enflasyon hedefine inanması mümkün değildir. • Doların tırmanışı, KİT zamları ve yüksek kredi faizleri sürdükçe, maliyet enflasyonu olayı önlenemeyecektir. • Türkiye'deki enflasyonun temel nedenleri arasında önemi giderek artan gelir dağılımındakı çarpıklığı giderecek hiçbir önlem düşünülmemektedir. • KDV uygulaması özellikle ilk yılında devletin vergi gelırlerindeki erozyonu önleyemeyecek, bütçe büyük açıklar verecektir. (Arkosı 11. Sayfada) Erdem: Kebarfın bu yıl %38 gelir getireceğini umuyoruz ANKARA, (a.a.) Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı Idaresi Başkanı Vahit Erdem, Keban Barajı Gelir Ortaklığı Senetlerinin güvenilir bir gelir imkânı sağlayacafını ve bu senetlerden elde edilecek gelirlerin her yıl artacağını söyledi. Erdem, (A) tertibi senetlerin 1985 yılında sağlayacağı gelirin yüzde 40 civannda olacağını ve üç yıl sonunda yüzde 57.6'ya yükseîeceğini, (B) tertibi senetlerin ise 1985 yılında yüzde 38 civannda gelir getireceğini ve beş yıl sonunda gelir oranının yüzde 64'e ulaşacağmı "umduklannı" bildirdi. Vahit Erdem, elektrik fiyatlanna yapılacak zamların otomatik olarak Keban gelirlerine yansıyacağını kaydetti. Saraç:ANAP işverenlerle el ele işci ve gendikalara saldınyor ANKARA, (Cumhuriyel Bürosu) SODEP Genel Başkan Yardımcılarından Muzaffer Saraç, sendikalar ve işçilerin açık bir saldırı karşısında olduklarını, bu saldınnın işverenlerle el ele olan ANAP iktidannca düzenlendiğini söyledi. Muzaffer Saraç, dün düzenlediği basın toplantısında, SODEP İşçi Sorunları Komitesi'nin 1985 yılı için çalışma yaşarmna ilişkin değerlendirmelerini açıkladı. 1985 yılının çekilen zorluklara yenilerinin eklendiği bir yıl olmaya aday olduğunu belinen Muzaffer Saraç, şöyle konuştu: "Bugün Türkije'de sendikalar ve onlann üyesi işçiler açık Istihsal ifergisVnden kurtulan mallarda ucuzluktan eser yok teleri bayilere ulaşmadı. En son fiyat artışının Golden fırması tarafından gerçekleştirildiği çikolatada ise üretici firmalar, eski fiyatların üzerine yüzde 10 Katma Değer Vergisini koyarak satışlannı sürdürüyorlar. Çikolata hammadde olarak dışa bağımlı olduğundan ve öteki maliyet girdilerinin de artması nedeniyle, eski fıyatın üzerine KDV'yi koyarak satan fırmalar, böylece maliyet girdilerindeki artışlan fiyata yansıtmış oldular. İNŞAAT MALZEMESt İnşaat malzemelerinde 1985 yılı için yeni fiyat belirleme çalışmalarını südüren fırmaların, bu nedenle bir süre için satışlannı durdurduğu gözlendi. Istihsal Vergisi yüzde 20 olan seramik, musluk taşı, klozet ve lava Ekonomi Servisi Katma Değer Vergisi (KDV) uygulamaMUZAFFER SARAÇ sından önce tabi olduklan Istihİktidann laraf tutan sal Vergisi oranı yüzde 10'un uygulamaları sendikalan görev üzerinde olduğu için KDV'li uyyapamaz hale getîrdi. gulamada fiyatlannın düşeceği söylenen mallann çoğunda yeni bir saldın karşısındadır. Bu fiyatların henuz belirlenmediği saldın işverenlerle el ele olan ve piyasalarda tam bir bekleyiANAP iktidannın düzenlediği şin hüküm sürdüğü saptandı. bir saldırıdır. İşçi haklarını kıFotoğraf fılminden inşaat malsıtlayan yasalann yanı sıra ikzemelerine kadar pek çok maltidann taraf tutan uygulamada satıcı fırmalar, üretici fırmaları sendikalan görevlerini yapamaz hale getirmiştir." lardan gelecek yeni fiyat listelerini ve satış şartlarını bekliyor ve yeni fıyatlan ancak ondan sonŞİRKETLERDEH HABERUER ra belirleyebileceklerini belirtiGARANTt BANKASI htanbul'da elektrik ve havagazı paralayorlar. rının tahsilinden sonra su paralanm da tahsil etmeye başladı. Fiyatlarında düşme beklenen ÖZtlL ÇA\fabrikast kurmak için 5 teşvik belgesi alan Rize Gübre Sanayii (RİGSAN) şirketi, tüzük değişikliği yaparak serma mallardan fotoğraf filmlerinde yesini arttırdı. tlk aşamada sermayesi 20 milyon liradan 400 mil daha önce Istihsal Vergisi oranı yon liraya çıkanlan şirketin sermayesi ikinci aşamada I milyar yüzde 18'di. Bu nedenle yüzde 8 dolayında bir fıyat duşüşüne koUraya yükseltilecek. nu olabileceği söylenen fotoğraf filmlerinde KDV'den sonra yeni ithalat yapılmadığından KDV'li fiyatlar belirlenemiyor. Merkez Bankası dotarın esas kumnu 425 lira 92 kuruş olarak beliriedi. Ancak yeni ithal edilecek olan Efektif Dövız Dövız Efektif Dövizin fotoğraf filmlerinde, dolann süAlış Satış Alış Satış Cinsi rekli değer kazanması nedeniy447.00 451.47 455.94 1 ABD Dolan 447.00 le fiyat artışları olacağı savunu368.40 364.75 346 51 372.05 1 Avustralya Dolan larak, fiyatlarında düşüş bekle20.14 20.34 20.14 20.54 1 Avusturya Şilini menin gerçekçi olmadığı belirti1 Batı Alman Markı 141.30 142 71 141.30 144 13 liyor. 7.06 7.13 6.71 7.20 DOVIZ KURLARI tŞADAMNlN OCAK GtHVLÜĞÜ Hazırlayan H.TURGUT ARIĞ 1 OCAKTAN İTÎBARES DUekçelere 5 lirahk datnga puhı yaptftınlmayacak. Fatura, müstahsil makbuzu ve serbest meslek makbuzlan kuUantlmadan önce notere onaylatılacak. Ifçi ücretlerinde SSK aylık bildirimlerinde taban 26.700, tavan ise 62.890 lira uzertnden pirimlendiriUctk. 15 OCAĞA KADAR Gider vergisi Arahk 1984 btyannatnesi, son kez, vergi dairesine verilir. 21 OCAĞA KADAR 20'den fazla öçi çahsnran işyerlerinde Arahk 1984'te yapüan ödemele 1 Belçika Frangı 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florıni 1 jsveç Kronu 1 isviçre Frangı 100 italyan Lireti 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Oinan 1 Sterlin 1 S.Arabistan Riyali 46.21 125.25 49.54 170.38 23.01 177.10 1461.02 515.08 124.81 46.67 126.50 50.04 172.08 23.24 178.87 1475.63 520.23 126.06 46.21 125.25 49 54 170.38 21.86 168.25 1387.97 515.08 118.57 47.13 127.76 50.53 173.79 23.47 180.64 1490.24 525.38 127.31 CAM ÜRÜNLERİ Cam ve cam ürünlerinde yüzde 15, avize camlarında yüzde 30 olan Istihsal Vergisinin kalkmasından sonra fiyatlarında yüzde 5 ile yüzde 20 arasında düşme olabileceği söylenen bu mallarda da henüz yeni fiyat lis ifemveSeckın BirAdreste: BorusanOto Simdirüridv'de DOnyanın her köşesinde olduğu gibi, Türkiye'de de, Ustün teknoloji ve kalite ile seçkin bir markayı bütünleştirmeyi arzu edenlerin, kısacası BMW sahibi olmak isteyenlerin sayısı hızla artmakta. BMVV'nin tüm dünyada uyguladığı temel hedeflerden biri de her pazarda, kişisel istekleri olabildiğince cevaplamaktır. Birinci sınıf üretim kalitesi, en son yeniliklere sahip teknoloji, etkln bir işbirliği, mükemmel bir servis ve orjinal BMVV yedek parçalarının devamlı olarak bulunabilmesi, BMVV'nin hedeflerinin tabii neticesidir. Size sürekliliği olan bir kullanım keyfi sağlamak ve bizi tüm dünyada başanlı kılmak için işbirliği gereklidir. Baaan, aynı zamanda doğru ortaklar bulmak demektir. Bunun içlndir ki BMVV isaretinin ardında birinci sınıf bir çalıama bulunur. BMVV'nin Münich'deki merkezi, tüm dünyada en iyi servisi vermeye mecbur olduklan inancındadtr. Bu yüzden de BMVV kalitesi üretim bandının sonunda bitmez; onu, tıpkı Türkiye'de, Borusan Oto'da olduğu gibi, seçtiğimiz ortaklanmızda da bulursunuz. Böylece, kaliteden söz açıldı mı, her BMVV yetkili dlstribütörü, otomobillerimizi yapanlarla aynı dlll konuşurlar. Ve her BMVV yetkiti distribütörij aynı gelişmiş ve etkin hizmet anlayışıyla, BMVV kalftesinin devamlılığı bulunan bir zevk olmasını sağlar. Otomobilleriniz modern müşteri servis hizmetleri veren uzmanlarca bakılır. BMVV orjinal parçaları her zaman bulunur ve BMVV orjinal aksesuarlan bütün türleriyle emrinizdedir. Böylece isteğinlze tamı tamına cevap veren, sizin için adeta ısmariama yapılmts, bir BMVV'ye sahlp olabillrainlz. BMVV'nin dünya çapında başansr. Takım çalışmasının zaferl. BMVV otomobilleri tüm dünyada en müşkülperest sürücülerce, her geçen gün daha fazla terclh ediliyor. Bunun nedeni, BMVV'nin, bütün gücüyle ve başanyla, tüm otomotiv teknolojisinin en yüksek kalite standartına erişme çabaları ve ortalama ömrü diğerlerinden çok yüksek otomobiller yaratmasıdır. TUrkiye'deki yeni adresimizin açıhşı, BMVV'nin ve Borusan Oto'nun başanlı bir gelecek için tüm temel şartlara sahlp olan bir atılımıdır. Borusan Oto'nun Mecllsl Mebusan Caddesl No 323. SalıpazanIstanbul adreslndekl teshir salonlannda bizi zlyarete gellrseniz ya da 149 40 43 149 40 44 no'lu telefonlarımızdan bllgl Istereenlz, imkanlarımızı ortaya koyma yolunda ne kadar Ilerlemls olduğumuzu kendlnlz keatedeceksiniz.