Katalog

25 OCAK 1985 EKONOMİ CUMHURİYET/9 TURKIYE'den 1984'te 402 mflyar liralık senet protesto edildi ANKARA (ANKA) 1984 yılının tamamında 401 milyar 917 milyon lira değerinde 2 milyon 36 bin 760 adet senet protesto oldu. 1983 yılında ise değeri 308 milyar 139 milyon Iira olan 1 milyon 837 bin 352 adet senet protestoya uğramıştı. 1984 yılında 1983'e göre protesto olan senet sayısında yüzde 10.9, değerde ise yuzde 30.4 oranında artış oldu. 1984 kasım ayında senet protestoları 52 milyar 284 milyon liralık bir buyüklüğe ulaştı. Bu tutar, bir önceki aya gore yüzde 44, 1983'ün kasım ayına göre yüzde 50 oranında bir artışı ifade ediyor. Kasım ayında protestoya uğrayan senetlerin sayısı ise 208 bin 713 adet olarak belirlendi. Alt limitin yukseltilmesinin etkisiyle 1984 aralık ayında protesto edilen senetlerin sayısı 134 bin 252 adede, değeri 28 milyar 306 milyon liraya duştü. Ancak arahk ayındaki protestolar da hem sayı, hem değer olarak 1983'un eş ayına göre artış gosterdi. Aralık 1983'te değeri 25 milyar 242 milyon lira olan 120 bin 194 adet senet protestoya uğramıştı. TÜSIAD'da yönethn, patronlardan profesyonel yöneticiiere geçiyor Kocatopçu ile birlikte TÜSİAD'm 13 yıllık tarihinde ilk kez bir profesyonel yönetici başkanlığa geliyor. Sadece tek bir profesyonel yöneticinin yer aldığı 10 kişilik TÜSİAD Yonetim Kurulu bugün yerini 6 profesyonel yöneticinin yeraldığı yeni Yonetim Kurulu'na bırakıyor. MERAL TAMER Türk Sanayici ve İşadamları Derneği TÜSIAD'da bugün yapılacak genel kurulla birlikte, patronların yönetimden çekilerek yerlerini profesyonel yöneticilere terketmekte olduklan dikkati çekiyor. TÜSİAD Başkan adayı olarak adı üzerinde birleşilen Şahap Kocatopçu ile birlikte, derneğin 13 yıllık tarihinde ilk kez bir profesyonel yönetici başkanlığa getirilirken, eski ve yeni yonetim kurulu listeleri yan yana konduğunda bu "kan değişimi" çarpıcı bir biçimde ortaya çıkıyor. Sabancı Holding Genel Koordinatoru Oğuz Karahan, TÜSİAD'ın bugün değişecek olan eski Yonetim Kurulu'nda 9 patroMehmetŞuhubi Ali Nizamoğbi AUNaüKubah nun arasında tek profesyone! yöman. Koç Holding'in Başkanı Rahmi Koç, Borusan'ın sahibi netici olarak adeta " n a z a r Asım Kocabıyık, Beymen ve Alboncuğu" gibi kalırken, TÜSİtınyıldız Grubu'nun sahibi OsAD Yüksek İstişare Konsevi man Boyner, Aksu, Akpa şirketBaşkanı Dr. Nejat Eczacıbaşı talerinin sahibi Ömer Dinçkök, rafından dün açıklanan yeni YöKutlutaş'ın sahibi Nurettin Konetim Kurulu listesinde tam 6 çak, Eczacıbaşı Grubu'nun saprofesyonel yöneticiye yer verilhiplerinden Şakir Eczacıbaşı, diği görülüyor. Özakat Grubu'nun sahiplerinYarın değişecek olan TÜSİden Melih Özakat ve İzmırli patAD Yonetim Kurulu'nda Koçtuğ Denizcilik'in sahibi Ali Koç ro n Ersin Faralyalı'ya karşıhk EKONOMİ NOTLARI OSMAN ULAGAY Profesyoneller Şahap Kocatopçu Fahir tlkel Kayıtlı işsiz sayısı 821 bin AIMKARA, (ANKA) Kayıtlı işsiz sayısı yılın ekim ayı sonunda 821 bine ulaştı. tş ve İşçi Bulma Kurumu'nun verilerine göre, 1984 yılının ocakekim döneminde 488 bini erkek, 117 bini de kadın olmak üzere toplam 605 bin kişi iş istemiyle başvurdu. Buna karşılık, işyerlerinin işgucu istemi 197 binde kaldı. Işe yerleştirilenlerin sayısı ise 160 bin olarak belirlendi. Ekim ayı sonunda kayıtlı işsizlerin sayısı ise 689 bini erkek, 132 bini de kadın olmak üzere 821 bine çıktı. Kurum verileri kayıtlı işsiz sayısını 821 bin olarak gösterirken, Türkiye'deki gerçek işsiz sayısı 3 milyonun üzerinde bulunuyor. Sabancı Holding Genel Koordinatöru olan Oğuz Karahan tek yönetici olarak dikkati çekiyordu. Yannki seçimler sonucu göreve başlayacak yeni yonetim kurulunda ise eski yonetim kurulunda da yer alan patronlardan Osman Boyner, Şakir Eczacıbaşı ve Melib Özakat'a ek olarak bu yıl Tekfen Holding ortaklanndan Nihat Gökyiğit dikkati çekiyor. 10 kişilik yeni Yonetim Kurulu'nda 4 patrona karşılık Koç Grubu'ndan Fahir tlkel, Sabancı Grubu'ndan Oğuz Karahan, Yaşar Holding'den Ali Nail Kubalı, Ercan Holding'den Ali Nizamoğlu, Harmancı firmasından Mehmet Şuhubi ve kendisini "emekli yönetici" olarak niteleyen Şahap Kocatopçu'nun yer aldığı, yani profesyonel yoneticilerin çoğunluğa geçtikleri goruluyor. Patronların yönetimden çekiliş nedenleri ise şu iki nedene bağlanıyor: • Ekonomik modelde son yıllardaki değişim nedeniyle patronların artık işlerinin başında daha fazla bulunmaları gereğinin ortaya çıkması. • Özal hükümetinin TÜSİAD yönetiminden gelebilecek uyarı ve eleştirilere iş dunyasının patronlarının angaje olmuş görünmek istememeleri. Dünden Bugiine Özal, TUSIAD ve 24 Ocak... TÜSİAD'm 10 Ocak 1978 tarihli, "7978 Yılına Girerken ve 1980'lere Doğru Türkiye'nin Temel Sorunları Üzerine Göruşler Öneriler" başlıklı yayınının 107. sayfasında, o zamanlar ElmeJ Elektro Metal Sanayi A.Ş.'yi temsit eden Turgut Özal'ın bir yazısı var. Yazının girişinde, "Son elli yıldır kalkınmanın muhtelif safhalarını geçıren memleketimiz bugün artık gelişmiş sanayi ülkeleriyle birçok konularda özellikle sanayide, senkronize o/ma durumuna gelmiştir. Bu bakımdan bugün Türkiye'nin sıkmtılarını geçici gormekteyim ve aslında bu sıkıntılı duruma (ekonomimızi) ileri sanayi ülkeleriyle paralel bir hale getirmek için lüzumlu tedbirleri almakta gecikmemiz sebep olmaktadır", d i yen Özal daha sonra üç ana problem ve bunların çözüm yolları üzerinde duruyor. Özal'a göre birinci problem "Türk parasının hakiki değeri ile dış muamelelerin yapılması". Çözüm önerisini geliştırirken de şöyle diyor Özal, 1978'de: "Kanaatimce Türk ekonomısinin bugün ehştiği seviye, dünyada gelişen ekonomik ilişkiler, para operasyonlannın poliîik kararlarla değil, artık otomatik hale getirilmesini zaruri kılmaktadır. Bu husustaki görüşümü özetlersem kambiyo kontrollarını başlangıçta asgariye indirerek ve bir süre içinde tamamen kaldırmak; Türk parasını dünya paralan karşısında serbest bırakmak. Bu ameliye, düz vitesten otomatik vitese geçiş ameliyesidir." (Özal'ın cümlelerini değiştırmeden aldık). Özal'a göre ikinci problem "Türk sanayiinin rasyonel hale getirilmesi". Özal'ın 1978 başında dile getirdiği çözüm önerileri arasında ise "gümrük ve gümrüklerde alınan diğer vergilen gelir sağlama yerine sanayii koruma esprisi içinde düşünmek, bu korumayı %3060 nısbetlen arasında tutmak, zamanla bu nisbetlen düşürmek; ithal yasaklannı süratle kaldırmak, kota sistemini belirli bır süre içinde liberasyona çevirmek; ithalât ve ihracatı belirlı bır süre içinde halka açık ve sermayelerıyle ıhtiyatlan belli bir değerin üzerinde olan sanayici veya bu maksatla kurulmuş şirketlere yaptırmak", yer alıyor. Özal'a göre ü ç ü n c ü problem "şehirlerimizin düzgün bir şekilde geliştiriimesi". 1978 başındaki çözüm önerisi "banka sisteminin Merkez Bankası'ndan desteklenerek toplu konut yapımını finanse etmesi." Bu alıntı "24 Ocak Kararian"nın nereden çıktığı sorusuna ışık tutacak nitelikte galiba. Ama bununla yetinmeyip TÜSİAD'm 1979 ve 1980 başında yapılan genel kurul toplantılarında dile getirilen önerılere de bakmak gerekli. 1979 yılı ocak ayında TÜSİAD, Ecevit hükümetine yeni bır "geçiş planı" hazırlamasını önerdikten sonra "dört cesur uygulamaya daha gerek vardır", diyor. Bu dört cesur uygulama şunlar: • Türk parası gerçek değeri ne ise oraya oturtulmalıdır. • Vergi kapsamı dışında kalanlarla, vergi kapsamı dışında kalabilenleri kapsayacak yeni bir vergi yasası çok acele kanunlaştmlmahdır. • KİT'lerin finansman açıkları hiç olmazsa dondurulmalıdır. • Fiyatlar ve ücretler yeni bir denge düzeyinde eşitlendikten sonra, fıyat artışlannı sınırlayıcı bir bütçe ve parakredi uygulaması gerçekleştırilmelidır. 1980 yılı ocak ayında, "24 Ocak Kararları''nın hemen öncesinde dile getirilen TÜSİAD önerilerinde ise, "Türk ekonomısinin kurtuluşu dışa açılmaktır, dışa açılmada ilk hedef ihracatı artırmaktır", deniyor ve şöyte devam ediliyor: "İç pazann cazibesi sürdüğü, iç talep tahminlerin üzerinde büyümeye devam ettiği sürece bu olamaz. İç pıyasada satmaktansa ihracat yapmayı daha kârlı kılmada araç, fiyat/kur politikasıdır. İhracata yönelik üretimde her türlü girdıde rakip ülkelerin maliyetleriyle dengelemeyi sağlayacak bir fiyat ve kur politikası izlenmeden ihracat artırılamaz." "24 Ocak Kararları" nereden çıktı sorusuna yanıt arayanların öncelikle Turgut Özal'a ve TUSİAD'a dünden bugüne uzanan bir perspektif içinde bakmalarında yarar var. Türkiye ekonomisini yeni bir rotaya oturtmayı amaçlayan bu kararlann oluşturulmasında belirleyici rol oynayan bu iki odaktan birisi, bugün siyasi iktıdarı temsil ediyor. TÜSİAD'm ise "24 Ocak Karartarına fazla sahip çıktığı" gerekçesıni de kullanarak başkanını değiştirdiği görülüyor. Özal'ın çızgisınde herhangi bir sapma yok. Tersine kafasında olanları uygulamaya geçirme fırsatını en iyı şekilde kullanmaya, Türkiye ekonomisıni ayrılmaz biçimde Batı dünyasıyla, kapitalist dünya ststemiyle bütünleştirme, 1978'de kullandığı deyimle "senkronize etme" çabalarını sürdürüyor. TUSİAD'a damgasını vuran büyük sanayicinin çizgisi ise biraz daha karışık. Kâğıt üzerinde güzel görünen gerçekçi kur, gerçek faiz, sıkı para, daralan iç pazar, sanayicilerimizın şu son beş yıl içinde biraz canını sıkmışa benziyor. "Eski güzel günlere dönme" özlemi zaman zaman depreşıyor sanayicinin içinde ve bunu iktidara daha etkili anlatmanın yolları aranıyor. Bu ortamda oldukça zor bir görev üstleneceği anlaşılan yeni T Ü S İ A D Başkanı'na başartlar diliyoruz. Hazine bonolarına faiz ödemesi ANKARA (UBA) 19 temmuzda satışa çıkartılan yüzde 5354 gelirli hazine bonolarınm faiz ödemesinin bugün Merkez Bankası ile Ziraat Bankası'nca yapılacağı bildirildi. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı yetkilileri, Merkez Bankası'nın ve Ziraat Bankası şubelerinin bugün 17 milyar lira faiz ödeyeceğini söylediler. tsteyen tasarruf sahibine, naİcit ödemelerin dışında sadece Merkez Bankası, faiz yerine yuzde 50 faizli altı ay vadeli Hazine Bonosu vereceği bildirildi. Eski Maliye Bakanı Müezzinoğlu, 24 Ocak Kararları'nı değerlendirdi: 24 Ocak, altıncı yıhna ekonomik ve siyasi alternatif arayışıyla giriyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) 24 Ocak Kararlarının altıncı >ılı dolarken, bu kararlara ilişkin değerlendirmeler surüyor. Eski Maliye Bakanlarından Ziya Müezzinoğlu, 24 Ocak Kararlarının altıncı >ılını Cumhuriyet için değerlendirdi. Cumhuriyet'in yönelttiği sorular ve Müezzinoğlu'nun yanıtları aynen şoyle: 24 Ocak Kararlannı genel olarak nasıl degerlendiriyorsunuz? MÜEZZİNOGLL Bir isükrar programı olarak yurürlüğe konulmuştu. Giderek bir modele dönuştıi ve bu anlayış içinde yaygın bir uygulama konusu oldu. O nedenle program ve uygulama içinde yer alan önlemlerin ayrı ayrı ele alınarak eleştirilmesinin doğru bir yaklaşım olduğunu sanmıyorum. Bu nokta söz konusu kararları bir program olarak benimseyen bir partinin kurulmasından ve iktidara gelmesinden sonra ayrıca önem kazanmıştır. Boylece 24 Ocak uygulamasında yeni bir aşamaya gelmiş bulunuluyordu. Nitekim, yeni iktidarın bu anlayış içinde konuya yaklaşarak var olan duzeni bu doğruhuda değiştirmek yoluna gittiğine taruk olduk. Birbiri ardına yurürlüğe konulan kanun gucundeki kararlarla bürokrasi budandı, KİT'ler etkisiz hale getirildi, dış ticaret alabildiğine serbestleştirildi. Kısaca, devletin ekonomi içindeki yeri ve rolu her alanda kısıldı. Doğrudan ve dolaylı onlemlerle özei teşebbüs her alanda cömertçe teşvik edildi. Ekonominin kendi kuralları içinde işlemesini onleyen tum engeller ortadan kaldınldığı için şimdi, artık her şeyin aksaksız bir biçimde işleyeceği ve ongörülen hedeflerin bir bir gerçekleşmesi bekleniyordu. Ne var ki, bu gerçekleşmedi, her şey bir yana, ilk günden beri uygulamanın başlıca hedefi olarak ileri sürülen enflasyonun aşagı çekilmesi sağlanamadı, tersine daha da hızlandı. 5 yıl once 35 yıl içinde son çözume kavuşturulacağı söylenen işsizlik, gelir dağılımının duzeltilmesi, bölgelerarası dengesizlik gibi temel sorunların çözülmesi için şimdi yeniden 510 yıldan soz edilmeye başlandı. O nedenle şimdi, 24 Ocağın iş başına getirdiği iktidarın 24 Ocak uygulaması nedeniyle bir çıkmaza girdiğini söylemek yanIış olmayacaktır. Başından beri 24 Ocağı destekleyen kimi kişi ve çevrelerin son gunlerde yoğunlaşan eleştirileri bu gozlemi doğrulamaktadır. 24 Ocak kararları adı ile tarihimize geçen uygulama altıncı yıhna ekonomik ve siyasal alanda alternatif arayışı içinde girmektedir. Önümüzdeki donemde bu arayışın ilginç örneklerinin sergüendiğini göreceğiz. Sa>ın Müezzinoğlu, 24 Ocakla ilgili tartışmalarda olurnsuz sonuçlardan soz edildiği zaman bu kararlardan >ana olanların dışsatım ve dış ödemeler alanlanndaki gelişmeleri ileri siirerek uygulamayı büyuk bir başarı olarak gostermek istedikleri göruluyor. Bu konuda ne dıişünuyorsunuz ? M Ü E Z Z İ N O Ğ L U Evet, buna çok sık tanık olduk. Ne zaman bir eleştiri olsa, yetkili ağızlar hemen ihracattan söz ediyorlar. Surekli olarak artan işsizlik, hayat pahalılığı gibi sorunları, bir bakıma, bu perdenin arkasında saklamak istiyorlar. Bunun geçerli bir yontem olmadığı açıktır. Olumlu ya da olumBaşlıca hedef olarak ileri sürülen enflasyonun asağı çekilmesi sağlanamadı, tersine daha da hızlandı. 5 yıl önce 35 yıl içinde son çözüme kavuşturulacağı söylenen işsizlik, gelir dağıhmımn duzeltilmesi ve bölgelerarası dengesizlik gibi temel sorunların çözülmesi için şimdi yeniden 510 yıldan söz ediliyor. 24 Ocak'ın işbaşına getirdiği iktidarın uygulamaları nedeniyle bir çıkmaza girdiğini söylemek yanlış olmayacaktır. Başından beri 24 Ocak'ı destekleyen kimi kişi ve çevrelerin yoğunlaşan eleştirileri bu gözlemi doğrulamaktalara yükselmiştir. Bu durum ödemeler dengesi sorununun bu gun de onemını surdürdüğünu göstermektedir. Son noktavı biraz daha açar mısınız? Bu alanda bir sorun olmadığı ileri siiruluyor ve hatta, zaman zaman konvertibiliteye gitmekten soz ediliyor. MÜEZZİNOĞLU Uiusla rarası kuruluşlardan ve öteki kaynaklardan alınan krediler kuîlanıldığı için dış ödemelerde bugunku kadar ciddi bir guçluk ortaya çıkmadı. Soz konusu fonlann bir bolumu daha onceki donemde sağlanmıştı, bir bölumü de 24 Ocak programını desbiraz eğildiğimiz zaman karşımıteklemek uzere verilmişti. Bu za sürekli devaluasyon ve vaygın fonlar şimdi tukenme noktasına bır teşvik uygulamasının çıktığıgelmiş bulunuyor. Uluslararası nı ve öteki kesimlerden bu ala kuruluşlar üç ve en çok beş yılna buyuk ölçude kaynak aktanllık bir desteklemeyi ongörmuş dığını goruyoruz. 24 Ocak Kaolduklarından gerekli miktarda rarları uygulamaya konulduğu yeni kavnak sağlanması her halzaman 70 lira olan doiann değeri de kolay olmayacaktır. Ayrıca, bugun 460 lira olmuştur. Vergi 1979 yılında ertelenmiş olan dış iadesi, kredi ve faiz kolayhklaborçların ana para ödemeleri de rıyla birlikte ihracattan sağlanan şimdi gündeme gelmiş bulunubir doiann maliyeti 600 lirayı aşyor. maktadır. Doğrudan ve dolaylı Konvertibilite konusuna gelinuygulamalarla teşvikler o boyutce, başka alanlarda örneklerini lara varmıştır ki, hayali ihracagördüğümuz 'yaptım. oldu' anat konusunun ortaya çıkmasınlayışı içinde bu konunun ele alıdan sonra, yeni duzenlemelere nacağını sanmıyorum. Zaman gitmek zorunluluğu duyulmuşzaman doviz rezervlerinde ortatur. ya çıkan artışa bakarak bu karmaşık konuya boyle bir yaklaKonunun ilginç bir yanını da şımla çozüm aramak her halde ödemeler alanında goruyoruz. sonu nereye varacağı belli olmaDışsatımdaki artışa karşın cari yan ya da belli bir macera olur. işlemler dengesinde iyileşme olmamış ve daha önceki donemde YAREV: Yabancı 1,2 milyar duzeyindekı acığın sermaye ve dış dünya boyutu beş yıl sonra 3 milyar do HtSSE SENEDtMDE KU YRVK Izmir Kostepen Han 'ın S. katındahı İDC merkez bürosu oluşan "senet kuyruğu" nedeniyU dolunca. yurttaflar birinci katta bekletildt (Fotoğraf: HAKAN KARA I İZMIR) Ozel hisse senedi ilgi gördü İZMİR, (Cumhuriyet Ege Burosu) Halka açılan İZDAŞ Holding kuruluşu, Izmir Demir Çelik Sanayi hisse senetlerinin biiyük bölumu ilk gunde satıldı. Şirket Genel Miidunı Esat Özalp, senetlerin perakende satıldığını belirterek "Özal'la rekabette başan sagladık. Senetlerimiz en az Keban ve Köpnı kadar ilgi gördü" dedi. İZDAŞ Holding A.Ş. Yonetim Kurulu Başkanı Atilla Yartçu da ortaklara hisselerin kâr ve değer artışı olarak asgari yüzde 75 gelir sağlayacağını açıkladı. Izmir Demir Çelik'in dün Izmir, lstanbul, Ankara ve Bonn irtibat burosunda satışa çıkan hisselerinin toplamı 1.8 milyar lira değerinde. Buyük bir kısmı satılan senetlerin İzmir'de çoğunlukla 100 bin liralıkları, Bonn bürosunda ise 500 bin liralıkları satışa sunuldu. Halka açılarak sermayesini 2.1 milyar liraya çıkaracak Izmir Demir Çelik'in hisselerinden alan yurttaşlar "Köprii ve Keban'ı kaçırdık, buraya geldik" dediler. Senet kuyruğundaki yurttaşlann bir kısmı "İDÇnin daba fazla kâr vermesi" nedeniyle geldiklerini belirtirlerken bir kısmı "faizi haram" saydıkları için senet aldıklarını söylediler. Ziya Müezzinoğlu Enflasyon ve Gelir Dağılımı Semineri Ekonomi Servisi Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP) İstanbul II Örgutü tarafından düzenlenen tartışmalı toplantıda, "Enflasyon ve Gelir Dağılımı" konusu ele alınacak. SODEP Genel Başkanı Erdal İnönü'nün açış konuşmasından sonra toplantının sabahki bolumunde Prof. Dr. Yakup Kepenek, Dr. Oktay Varher ve Bülent Tanla tarafından üç bildiri sunulacak ve tartışüacak. Oğleden sonra ise SODEP lstanbul ll Başkanı Korel Göymen'in yöneteceği panelde Tuncay Artun, Prof. Dr. Kenan Bulutoğlu, Prof. Dr. Emre Kongar, Doç. Dr. Gurel Tüzun ve gazetemiz Ekonomi Servisi Şefi Osman Ulagay konuşmacı olarak yer alacak. Saat 10.30'da başlayacak olan toplantı, Pera Palas Oteli salonlannda yapılacak. KISA... KISA... YATIRIM FİN ANSMAN Ege Biracılık ve Malt Sanayi A.Ş. tahvillerini 30 ocak çarşamba günu satışa çıkaracak. Şirket tarafından ihraç edilen ve Anadolu Endustri Holding garantili tahviller, yüzde 58.5 faizü ve 300 milyon tutarında olacak. KONUTBİRLİK Genel Kurul toplantısında, Tiirkiye Yapı Kooperatifleri Birlikleri Merkez Biriiği kurulması istendi. Genel Kurul'da Hüseyin Yıldız başkanlığı yeniden seçilirken, Ofuz Soydan 2. başkanlığa, İlhan Çınar genel sekreterliğe getirildiler. KİT Komisyonu'nda Kamu İktisadi Kuruluşlannın 1983 yılı bilanço ve sonuç hesaplarına ilişkin raporlann denetlenmesine şubat ayı başında başlanacak. suz yönde bir yargıya varırken konuyu tüm olarak ele almak, ekonomik ve toplumsal alanlardaki sonuçları bir arada değerlendirmek gerekir. Çünku ekonomi insan için vardır, uygulanan politika ve programlar, en sonunda, toplumun yaşam düzeyini iyileştirdiği olçüde başarılı sayılır. Bunu bir yana bırakarak asıl soruya donersek, daha onceki donemde 2,2 milvar dolar duzeyinde olan dışsatımın beş yıl sonra 7 milyar dolara çıktığını goruyoruz kı, gerçekten onemli bir artıştır bu. Oran olarak daha önceki yıllar ve dunya ortalamasının ustunde olması artışın önemini daha da arttırmaktadır. Ayrıca, sanayi ürünleri dışsatımının tarım urünlerini aşması da anlamlı bir gelişme olmuştur kuşkusuz. Dışsatım alanında görülen bu dikkati çekici gelişme nasıl gerçekleşti? Konunun bu yonüne DÜNYA'dan AETlde işsizlik oranı ytizde 11.6'ya ulaştı BRÜKSEL, (ANKA/ÜPA) Avrupa Ekonomik Topluluğu üyesi ulkelerde işsizlik oranının geçen yılın sonunda yuzde 11.6'ya ulaştığı ve 13 milyonu aştığı bildirildi. İstatistiki verilere göre, Yunanistan'daki işsizlerin bu oranın dışında olduğu belirtilerek, işsizliğin 1982 ve 1983 yıkna göre daha yavaş büyüdüğü kaydedildi. 1984'te AET'deki işsizlik artış hızı yüzde 4.6 olarak belirlendi. Bu artışın 1983'e göre yüzde 1.1 düşuk olduğu açıklandı. İşsizlik oranının ulkelere göre dağıhmında, Fransa yüzde 13.1 ile başta geliyor. ttalya ve Irlanda'da işsizlik oranı 1983 yıhna gore, yüzde 11.2'e çıkarken, Lüksemburg'ta yüzde 8.8., İngiltere'de yüzde 3.7, Belçika'da yüzde 0.9 ve Federal Almanya'da yüzde 0.3 oldugu belirtiliyor. "Büyükler" 1984Jte 2 milyur 620 milyvn dolar ihracat yaptı Ekonomi Servisi Dış ticaret sermaye şirketleri 1984 yılında 2 milyar 620.4 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Yırmi bir dış ticaret sermaye şirketi içinde en fazla ihracatı 340.9 milyon dolar ile ENKA İlhalat İhracat Pazarlama A.Ş. gerçekleştirdi. Geçen yıla gore yaklaşık yüzde 57 oranında daha fazla ihracat yapan dış ticaret sermaye şirketleri arasında ikinci sırayı Koç Holding'e bağlı olan Ram Dış Ticaret 220 milyon dolar ile almış bulunuyor. Üçunculuk 210 milyon dolar ile MEPA'ya ait. Sabanci Holding'e bağlı dış ticaret sermaye şirketi olan EXSA'nın 1984 ihracatı 178.4 milyon dolar. Bilindiği gibi, 1984 yılı için tüm dış ticaret sermaye şirketlerinin 3 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirmesi bekleniyordu. Öte yandan THA'nın haberine gore, İhracatçı Birlikleri kanalıyla 1984 yılı sonuna kadar toplam 1 milyar 423 milyon 219 bin dolarlık ihracat gerçekleştirilmiş bulunuyor. İhracatçı Birlikleri, daha çok küçük ihracatçıları çatısında toplayan bir örgüt olarak biliniyor. 21 devin ihracatı (milyon dolar) AKPA Anadolu Ezport Cam Pazarlama EXSA Çohkoğht EDPA Çukurova Dış Ticaret Imeks Izdaş Menteşoğullan Ram D14 Ticaret Süter Tekfen Temel PENTA Meptaş Ekinciler Yaşar Dış Ticaret Borusan ENKA 1984 yılı 113.8 176 111 178.4 65 149.5 86.4 102.3 70.4 148.7 220.0 110.0 132 70 61.2 67.8 51 102 54 340.9 210 2.620.4 1983 ydı ' 55.1 67.0 119.3 122.7 \azar kasa için üniversite ve özel sektörün görüşü alınacak ANKARA (a.a.) Katma Değer Vergisi mukelleflerinin kullanacakları yazar kasa modelleri, üniversite ve özel sektör temsilcilerinin gorüşlerı alındıktan sonra belirlenecek. Yazar kasa uygulamasında gozonünde bulundurulacak ilkelere ilişkin hazırlıklar Maliye ve Gumrük Bakanlığı'nda sürdurüluyor. Çalışmalann tamamlanmasından sonra, hangi model cihazın kullanılacağı korrusunda son karan bakanlık verecek. Maliye ve Gümruk Bakanlığı, yazar kasa modeli belirlemeden önce, üniversite ve ozel sektor temsilcilerinin de katılacağı komisyonun göruşünu alacak. Komisyonun "uygun" bulduğu modellerin kullanımına bakanlık izin verecek. İzinler uç yıl sure>le geçerli olacak, bu sure uzatılabilecek. Cihazların " j a z a r kasa" olarak kabul edilebilmesi için belli başlı şu şartlar aranacak: Her ahş veriş için satışla ilgili bilgileri taşıyan bir satış fişi ile günliık kapanış fişi vermesi, Satış fişinde yazılı bilgilerin aynen kaydedildiği ayrı bir şerit tertibatmın olması, Fiş ve gunluk toplamlar için en az iki ayrı sayıcısının bulunması, Teknik açıdan yeterli bir mali hafıza taşıması, Mali hafıza ile bağlantının açılması halinde çalışmama özelliği olması, Hafızaya kaydedilebilen bir sicil numarasını koru>abilecek vapıda olması. 87.9 82.5 43.4 65.7 118.8 180.1 38.0 53.8 22 ? E MEPA TOPLAM 14.4 87.1 45.6 312.4 118.0 1.663.2 29.4 DÖVİZ KURLARI Merkez Bankası doiann esas kurunu 429 lira 15 kuruş olarak belırledı. Dövizın Cinsi 1 ABD Doları 1 Avustratya Doları 1 Avusturya Şılini 1 Batı Alman Markı 1 Belçıka Frangı 1 Fransız Frangı 1 Hollarvda Florıni 1 İsveç Kronu 1 Isvıçre Frangı 100 İtatyan Lireti 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Dtnan 1 Sterlin 1 S.Arabistan Rıyali 5jj Döviz Ahş 451.15 367.60 20.26 142.25 7.11 46.51 125.91 49.80 169.13 23.14 177.65 1474.58 502.81 125.98 Dövız Satış 455.66 371.28 20.46 143.67 7.18 46.98 127.17 50.30 170.82 23.37 179.43 1489.33 507.84 127.24 Efektıf Efektif Ahş Satış 460.17 451.15 349.22 374.95 20 67 20.26 142.25 145.10 6.75 7.25 46.51 47 44 125.91 128.43 49.80 50.80 169 13 172.51 23.60 21.98 168.77 181.20 1400 85 1504.07 502 81 512.87 119.68 128.50 TCZteâAT BANKASI DÖVİZ 450.75 367.49 20.15 142.05 7.01 39.78 46.41 125.81 49.70 169.03 23.04 177.55 340.70 1474.44 49.04 502.67 125.87 455.66 371.49 20.37 143.60 7.08 40.21 46.91 127.18 50.24 170.87 23.29 179 48 344 41 1490.50 49.57 508.15 127.24 Sjj Dünya Bankası kârını ikiye katladı WASHLNGTON (a.a.) Dunya Bankası 1985 Mali Yılının ilk yansında verilen borç miktarında azalma kaydedilirken, bankanın net kânnda artış olduğunu bildirdi. Banka Başkan Yardımcısı Moeen A. Ouershi, mali yılın 31 aralıkta sona eren ilk altı ayında bankanın 588 milyon dolar kâr ettiğini, bu miktarın geçen yılın aynı dönemıne oranla iki kat fazla olduğunu söyledi. DÖVİZİN CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 1 1 1 1 AVOSTRALVA DOLARI AVUSTURYA ŞİÜNİ BATI ALMAN MARKI BOÇİKA FRANGI DANİMARKA KRONU EFEKTİF 450.75 349.12 20.16 142.05 6.65 39.78 46.41 125 81 49.70 169.03 21.88 168.67 323.66 1400.72 46.58 502.67 119.57 464.25 378.50 20.76 146.30 7.21 40.97 47.80 129.58 51.18 174.09 23.73 182 86 350.90 1518.90 50.50 517 73 129.64 ALISTL. SATIŞ TL. AUŞTL SATIŞTL. Almanya otomobilde dışa çalıştı Ekonomi Servisi Federal Alman otomobil 'şirketleri iç piyasadan çok dış pazarlara çalışıyorlar. Otomobil Sanayi Biriiği (VDA) tarafından yayımlanan rakamlara göre, Almanya'da geçen yıl 3 milyon 750 bin adet otomobil üretildi ve bu tutann yüzde 58'inin ihraç edildiği belirtildi. 1983 yılında ise üretim yüzde 3.5 oranında daha az gerçekleşmiş ve ihracat yüzde 56 da kalmıştı. JVükleer artık işleme depolama tesisi BONN, (THA) Bonn hükumeti, ülkedeki nukleer artıkları işleme depolama tesislerinin kurulmasına ilişkin bir öneriyi onayladı. Araştırma ve Teknoloji Bakanı Heinz Riesenhober, kuzeybatıdaki Dragalan ve Bavyera eyaletindeki VVackersdorf ta kurulması planlanan radyoaktif artıkları işleme tesisleri projesinin 3 milyar 100 milyon dolara malolacağmı söyledi. Federal Almanya'nın 16 nükleer enerji tesisindeki artıklann depolanması için kuzeydoğudaki Görleben bölgesinde, yeraltı jeolojik araştırmalarırun sürdüğü bildirildi. ÇAPflAZKUR 1 ABD DOLARI 3 1715 B.AIman Markı 9 7000 3 5831 2 6674 1 949 65 253 95 3 5811 1 Stertın Fransız Frangı Hollanda Flonnı Isvıçre Frangı ItaJyan üretı Japon Yeni S Aıabıslan Rıyali 1.1145 ABD Dolan A1TIN GÖMÜŞ AUŞ Cumhuriyet Fteşat 24 ayar kulçe 22 ayar bılezık 900 ayar gumuş 30.000 31 000 4 555 4.105 90 SATIŞ 30.150 32 0O0 4565 4450 92 3369090 DEVLET TAHVİLİ ALINIR. 1 FRANSE FRANGI 1 HOLLANDA FLORİNİ 1 İSVEÇ KRONU 1 İSVİÇRE FRANGI 100 İTALYAN LİRETİ 100 JAPON YENİ 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DINARI 1 NORVEÇ KRONU 1 STERUN 1 S. ARABİSTAN RİYALİ T.C.llBAâTBAMKASI