Katalog

CUMHURİYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER yinin kültür kolları olarak geniş çağdaş kitleleri, bir başka deyimle, kitle kamusunu yaratıyor. Gücü elinde tutanlar bildiri üretiyor ve bunları kendi çıkarlarına, kendi amaçlanna kullanıyorlar. Kentteki yoksullar, kırsal yörelerdeki yahtlanmış (tecrit edilmiş) kesim, gönenç (refah) içindeki kişilerin ürettikleri gönenç kühürünü, seyirci olarak, paylaşıyorlar. "Gelişmişlerin" kültürü sessiz çoğunluğa tek yönlü veriliyor, ucuz eğlence sağlanıyor. Gelişmekteki ülkeler ya da topluluklar dışarıdan tek yönlü akan veri selinin kültür baskısı altında koyun sürüsü gibi salt alıcı durumunda kalıyorlar. İletişim ussal yaşamın besleyicisi olurken uyandırabiliyor ya da uyutabiliyor. İletişim teknolojisinin İran devrimine neden olduğu söyleniyor. Gelişmiş ülkeler, uluslararası kuruluşlar gelişmemiş ülkelere ya da topluluklara (alt kültür dediğimiz topluluklara) sürekli geliştirme yüklemesi yapıyorlar. Bunu yapmak için de ellerindeki en güçlü araçları kullanıyorlar. Bir ülkedeki alt düzen için, alt kültürler, azınhk kültürleri için dışarıdan hazırlanan projelerin ardındaki beklentilerin sorgulanması gerekir. Kimin için, kime uygun bir gelişme iletişimi amaçlanıyor? Gelişme adına çalışmalar, geliştirme çabaları neden böylesine yoğunluk kazanıyor? Gelişme sonucu ne tür insanların ortaya çıkması isteniyor? Bu soruların yanıtlanması özellikle dışarıdan kültür alan gelişmekteki toplumlar için zorunludur. Kitle iletişim araçlan ulusal kalkınmada toplumsal gelişmeyi gerçekleştiriyorlar; ancak, "gelişmişlerin" kültürleriyle kumlan köprüler tek yanlı işliyor ve bir kültür saldırısıyla karşı karşıya kalınıyor. Başka kültürlerin gelenekleri, inançları kişilerin ufuklannı genişletebiliyor, aşılanan ulaşılması olanaksız ve gereksiz beklentilerle de bir gelişme atmosferi yaratılabiliyor. Oysa, gerçek gelişme iki yönlü bir iletişim içinde belirlenir, toplumun karar verdiği yönde saptanan siyasayla gerçekleştirilir. DIŞARDAN ALMA PROGRAMLAR YERİNE... Gelişme süreci her toplumun geçmişini, en iyi geleneklerini yeniden yaratacak eylemleri, temel kışi gereksinimlerini karşılayacak eylemleri içermelidir. Toplumsal düzenlerin yeniliklere uyarlanmasını, yeniliklerle özdeşlik kazanmasını üretilecek bildirişimler sağlar. Bildiriler tek başlanna kişileri değiştiremezler; bildirilerin kültür temeline, yaşam biçimine, beğenilere uygun türde üretilmeleri, geri bildirimlerle de yeniden üretilmeleri gerekir. Kırsal yörelerin yalıtılmışhkları giderilecek, kentlere yakınlaşmaları sağlanacaksa, iletişime bir bilgi paylaşma eylemi olarak bakmak gerekir. Bugün gelişmekteki ülkelerin gazetecilik okullan gelişim için eğitim programına ağırlık vererek bildiriler ile geliştirme programlarının, dışandan gelmesi yerine, içerde hazırlanmasına çalışıyorlar. Bu okullarda ögrencilere k>rsal yörelerde tüketilecek haber verme yöntemleri öğretiliyor. Toplumun gelişmesine yönelik düşünce ve değerlerin o topluma yabancı olmayan, o toplumun kültürünü paylaşan kişilerce iletilmesi amaçlanıyor. Topluma yararhlık ilkesi bir kez saptanınca, gelişme için iletişimde iki hedef belirlenebilir: Gelişmeyi amaçlayan iletişim sorunlannın öğrenilmesi ile kırsal kesimlerde uygulamalı çalışmalann yapılması. SONUÇ Geliştirme programları, gelişmekteki toplumlar için, isteseler de istemeseler de, dışarıda hazırlanıyor ve oluşturulan bildiriler çağdaş iletişim araçlanyla, şu ya da bu yo'.dan, en yahtılmış topluluklara, en uzak yörelere iletiliyorlar. Bunun bilincine vararak, toplumlann gelişme iletişinıini benimseyip, gelişme programlarını kendi saptadıkları amaçlar doğrultusunda bildirişimlerle hazırlamaları zorunludur. İletişim teknolojisi kırsal yörelerde hem yaşam niteliğini hem de kırsal ekonominin etkinliğini yükseltebilecek güçtedir. Gecikmeden, geleceğe dönük çahşmalarla, kendi toplumumuz içinde gelişim için iletişimi kurmalıyız. (1) George Gerbner, "Cultural Indicators" in Communicatioas Technologv and Social Policy, New York, 1973. s. 558. (2) W. Schramm, The Process and Effects of Mass Communieation, Univ. of Illinoise Press, 1971, s. 757. 8 AĞUSTOS 1984 Gelişim Için îletişim Gelişmekte olan ülkeler ya da topluluklar, dışandan tek yönlü akan veri selinin kültür baskısı altında koyun sürüsii gibi sadece "alıcı" durumda kalıyorlar. Ve topluluklan istedikleri doğrultuda yönlendiriyortar. Ulusal bir yitim bu elbet. Epyazko YAYIN DUNVASINDA EN ONOE AYSELİ USLUATA Boğaziçi Üni. Öğretim Üyesi bilinçlere yaydığını belirtiyor(l). Tanım iletişimin tek yönlü bir akıştan çok kaışılıklı bir değerler, ilişkiler alışverişi olduğunu gösteriyor. Gelişme kavramından da biyolojik bir evrim, bir olgunlaşma, içten gelen bir değişim, kısacası çok yönlü bir büyüme, ilerleme olayı anlaşılıyor. Ekonomik gelişmenin özü, toplumun ekonomik üretkenliğinde aranırken, toplumsal degişme temelde eğitime dayaruyor. Eğitim ise niteliği gereği yavaş bir süreçtir, çünkü kişilerin, kişiliklerin yeniden biçimlendirilmeleri uzun zaman gerektiriyor. Çağdaş iletişim teknolojileri ise ekonomik ve toplumsal gelişme programlarının üretkenliğini ve etkinliğini arttırarak, kişilerin temel haklan olan bilgi edinme olanaklarını yükselterek, gelişme sürecini hızlandınyorlar. Gelişim için iletişim araçları radyo, televizyon, uydular, görsel ve işitsel kaset kayıtları, bilgisayarlar, basın, grafik, bilgi yayan ve alan tüm araçlardır. Geleneksel iletişim tiirleri olan yüz yüze iletişim, tiyatro, kukla gösterileri de gelişim için kullanılan iletişim araçlarıdırlar. Gelişim iletişiminin yazıhmı da eğitimi amaçlayan içerik, bildiri biçimi oluşturuyor. Kitle iletişim araçlarının değişiklik yaratmadaki somut işlevlerini \V. Schramm şöyle açıklıyor: "Değişmenin gereği, ne tür değişikliklerin gerçekleştirilebileceği üzerine bilgi iletişimle verilir. Var olan tutumlara, yeni düşüncelere uyarlanmanın, yeni türde bir şeyler yapmanın yararları, yollan, yöntemleri üzerine bilgi yine iletişimle sağlanır. İletişim araçlan yeniliği kullanmaya yönelik kararlar aldırarak değişikliği kabul ettirirler; ayrıca, kişiler arasında ya da önderlerle kişiler arasında kanal açma işlevini de görürler. Kabul edilen değişikliklerin başanya ulaşması için gerekli beceriler >ine iletişim araçlarınca öğretilebilir" (2). KOYUN SÜRÜSÜ GtBİ... tnsanoğlunun bilincini, toplumsal davranışlarını doğrudan, en güçlü biçimde etkileyebilen iletişim teknolojisi bugün sana Îletişim (komünikasyon) araçlannın ekonomik ve toplumsal gelişmeyi desteklemek üzere kullanılmalarını amaClayan "gelişme iletişimî" bugün iletişim bilimlerinin ayn bir bilim dalı olarak ilgi görüyor ve üzerinde araştırmalar yapılıyor. Belirli bir toplumu, hazırîanan geliştirme programı doğrultusunda, eğitmek, güdülemek, hareketlendirmek için elektronik olan ya da olmayan, yayın yapan ya da yapmayan tüm iletişim araçlarının kullamimalarına gelişim için iletişim deniliyor. Genel anlamda gelişme iletişimi "gelişmemiş" toplumlann ya da toplumsal düzenlerin "gelişmesi"ne yol açan etkileme diye de tanımlanıyor. Burada kullanılan kavramlann ayn ayn irdelenmeleri konuya açtklık getirme yönünden yararh olabilir. GELİŞME SÜRECtNİ HIZLANDIRMA İletişimi "bildirilerle etkileşim olayı" diye tanımlayan Prof. George Gerbner bildirileri kurumlann oaketlediğini, araçların düzenlediğini, teknolojilerin de Ortak Kitap 1 Ozgürlük Ortak Kitap 2 Demokrasi Ortak Kitap 3 Bağtmsızlık Ortak Kitap 4 Bilim Ortak Kitap 5 Konu: KÜLTÜR Suphi Karaman Dr. Anıl Çeçen M. tlhan Erdost Hasan Kıfayet Metin İlkin jErol Toy BELGE BİLGİ: Ali Sirmen Dr. Erdal Atabek Prof. Dr. Melih Tümer Prof. Dr. Metin Özek Prof. Dr. Şerafettin Turan EVET/HAYIR OKTAY AKBAL VEFAT Merhum Şükrü ve Vahitle kocagöz'ün oğlu. merhum Sc\ i Kocagöz'ün ve Yıldız Kocagöz'ün eşi, Esen, Tanıl. Barı>'ın baba^ı. Felekşan Fırat, Ferzan Gurel, Sanıim Kocagö/ ve Necim Kocaeöz'ün kardeşi. Bayilerde Ödemeli isteme adresi: YAZKO Türkocaeı Cad. Tabib Odası Han, No: 17, Kat: 2 Cağaloğlu İstanbul Suç Kimde? Türkün Türkten başka dostu yok', 'Mafia gene galip'/Kuzu, Türk olduğu için yenik sayıldf, Masabaşı skarıdalı'... Gazetelerin spor bölümlerinden birkaç başlık. Serhat Karadağ önce kazanmış, sonra yenik sayılmış, Yunanlı hakem sevincinden zıplamış, ABD uyruğundaki Kuzu, kazandığı maçı hakem kurulu karanyla yitirmiş. Kıyamet kopuyor. İşte Türk düşmanlığı. İşte Amerikalıların oyunu. İşte Mafia. Falan filan... Bunlar yalan mı, yanlış mı? Değil. Türklere karşı bir anlayışsızlık var her yanda. Olimpiyat geçit töreninde kaç kişi alkışladı bizimkileri? Kac saniye gösterildi TV ekranlannda? Boksörümüz ringe çıkar, üç beş el çırpıntısı, ama Kanadalı gelince yer yerinden oynar! Şurası kesin: Saygınlığım>zı yitiriyoruz. Günden güne düşmanca duygularla çevriliyor dört yanımız. Suçu hep başkalarında bulmak, niye bizi sevmiyorlar, beğenmiyorlar, desteklemiyorlar diye öfkelenmek! Elimizden gelen bu Ama 'neden böyle oluyor?' diye düşünmemek de bize verBir Alman aydını anlattı geçen gün: Edirne'den Istanbul'a özel taşıtıyla gelirken birtakim görevliler yolunu kesmişler, durup dururken birkaç bin lira istemişler! Bunun nedeni de yok. Almanya'dan gelen taşıtların önünü kesip böyle isteklerde bulunanlar az mı? Böyle sahnelere hep tanık olmadık mı? Alman, 'imzanızı atın şu kağıda, sonra parayı vereyim1 demiş, o zaman vazgeçmişler. Bu kez 'Şu şarap şişesini ver bari' demişler. 'Onları istanbul'daki dostlanma götürüyorum' demiş. Zor kurtulmuş ellerinden. Şimdi bu Alman aydını ki yıllarca ülkemizde görev yapmış biridir yurduna dönünce, Türkiye'de rüşvet' vermeden iş goremezsiniz, hatta durup dururken de ona buna haraç vermek zorunda kalırsmız demez mi? Demiyorlar mı buna benzer şeyleri?... 'ince Memed' filmi Türkiye'de çevrilemedi. Çukurova'yı Yugoslavya'da yarattılar. Londra'daki gösteriye Büyükelçimiz gitmedi. Bu ünlü romanın Ustinov tarafından çevrileniilmiTürkiye'ye getirilir mi, kuşkuludur! Yaşar Kemal, Fransa Cumhurbaşkam'ndan Fransızlann en büyük nişanını aldı, Fellini gibi sanatçılarla birlikte. Hangi resmi görevli kutladı onu, tam tersine 'alma bu nişanı' diye çıkışanlan bile gördük! Yazın yapıtları toplatılır, yazarlar şu ya da bu nedenlerden yargı önüne götürülür, ünlü gazeteciler tutuklanır, en haklı, en doğru sözleri şöyleyenler, yazıları yazanlara yurt düşmanı gibi davranılır. Önemli görevlerde bulunanlar sanata, yazına, kültüre ters düşerler. O zaman uygar dünyada ne saygı görmeyi beklemeli, ne de saygınlık uyandırmayı... Spordan başlayıp nerelere geldik! Kuzu, ABD'li bir Türk, ona niye 'düşmanca' davransınlar, bizi değil ABD ulusal takımını temsil ediyor! Ama işin gerçeği şu ki fotoğraflarda da görülüyor Türkiyeli hakem yan tutmuş açıkca, bir ara Kuzu'yu el işareti yaparak "Aklını başma al oyunu kaybediyorsun' diye uyarmış. Kuzu da Türkçe yanıt vermiş. İşte bunu Kuzunun yenilgisine neden saymışlar. Hakem açıkça taraf tutuyor diye! Bunda suç kimde? Serhat Karadağ olayı ayn bir konu. Orda büyük bir haksızlık olduğu kesin. Her işimiz böyledir. Spor da böyle. Yalnız şimdi mi? Öteden beri böyle. Bir okur eski bir 'Vatan' gazetesinin (11 Eylül 1949) baş saytasını yollamış. Bir haber var: Akdeniz atletizm kupası birinçilikleri başladı. Akdeniz kupası, ama katılan yalnız bir ülke, İtalya! Gazete "Bu müsabakalara Akdeniz Kupası yerine İtalyan Türk karşılaşması denilmesi daha yerinde olur" diye yazıyor. Başyazıda Âhmet Emin Yalman da bu olaya değinmiş, diyor ki: "Şerefli bir insan için en ağır ceza başka adamlar tarafından içtimai boykot cezasına uğramak ve eli sıkılmayacak bir kimse muamelesi görmektir. Bu nevi bir muamele başkaları tarafından, hele bütün bir millet hakkında tatbik edilirse, o millet için bundan hazin ve ıstıraplı şey olamaz, bundan acı bir hakaret tasavvur edilemez," Yalman şöyle sürdürmüş: "Bir memlekette spor böyle neticeler yaratacak yerde parazitler yetiştirirse, zorbalık ruhunu beslerse, rakibi düşman saymak, müstakil hakemi al aşağı etmek gibi istidatlara yol açarsa, orada spor hasta demektir. Hastalık tedavi görünceye kadar dünya yüzüne çıkmamak ve milli şerefi incitecek vaziyetlere meydan vermemek en isabetli yoldur." Suçu hep başkalarında aramayalım, 'Bizi sevmiyorlar, bu yüzden yenik sayılıyoruz, Türk clduğumuzdan, Müslüman olduğumuzdan' diye kendimizi aldatmayalım, Türklüğün, Müslümanlığın da etkisi vardır, ama çağdaş uygarlığın, kültürün, bilimin sağduyunun dışında kalmanın, kendimizi kof gurura, boş, aldatıcı duygulara kaptırmanın bu duruma düşmede büyük payı var. Şair HALİL KOCAGÖZ 7 Ağustos 1984 günü vel'at etnıiş \e Söke'dc toprağa verilmiştir. AİLKSİ vadeli satış Derhal Teslim Aldınn mı? Bu sayıda Prof. Dr. Ismet GİRİTLİ Prof. Dr. Abdukadir KARAHAN Prof. Dr. Ahmet K1LIÇBAY ZaferATAY» KenanAKIN B ¥ » SW COt» BuMn FB 15 ! <K«1U> Tp M 90 50 MEVLİT VE ANMA GÜNGÖR TEKtNER (19341982) Y.Mak. Mühendisi BAKIM ONARIM ŞEFİ ALINACAKTIR Fabrikamız Üretim Ünitesinde çalışmak üzere buhar kazanları ve mekanik sahada tecrübeli Sanat Okulu mezunu veya Makina Mühendisi eleman ahnacaktır. İsteklilerin çahşma bclgeleriyle birlikte Personel Müdürlüğüne müracaatları duyurulur. İSTANBUL HALK EKMEK FAB. A.$. 523 38 9394 Eyup/JSTANBUL Basın: 21924 Seni yitirişimizin üzerinden bugün tam iki yıl geçti. Sen anneciğinin, kardeşlerinin, yeğenlerinin ve tüm dostlarının gönül ve anılannda yaşıyorsun... NOT: 9 Ağustos 1984 Perşembe günü Şişli Camii'nde öğle namazını müteakip mevlit okunacaktır. Sevenlerine duyurulur. YARIN YAYINLANMAYA BAŞLAYALI TAM ÜÇ YIL OLDU OKUYUCULARIMIZA KUTLU OLSUN! • Hangi 1984 George Orvvell'in kehaneti nerede ve nasıl gerçekleşti? • Üniversiteli Gençlik ve Tatil • • Gençliğimizi böyle yaşıyoruz • • Gençlik Tiyatrosu Sorunu ve Bazı Örnekler • • Arı Fabrikası ve Çukurova Demir Çelik işçiler i!e röportajlar • Hayat Pahalılığı ve Enflasyon • 00 • Neden Los Angeles Olimpiyatlan Değil? • • ABD'deçocukpomografısinin ardındaki gerçekler • O • "Güzide" birkurumun içyüzü: Ankara Fen Lisesi • • Siirt'in Baykan ilçesmde neler oluyor? Baykan'da 790 imzanın öykiisü • • Fabrikalardan. işyerlerinden. ünrversitelerden < haberler...* DERSANELER 528 66 29 DORTLER DERSANESİ Hafta sonu kursları 2331 Ağustos Hafta içi kursları 1 Ekim Kayıtlarımız devam etmektedir. Dörller dershanesi, Cağaloğlu/tST. TeL 522 24 60 KAVRAM DERSANESİ UNIVERSITEYE HAZIRLIK KURSLARI Lise sonlar: 18 Ağustos Beklemeliler: 16 Eylül Ordu Cad. Laleli İST Tel: 528 64 37 522 75 74 •• • FENAŞKERİ ANADOLU LİSELERİNE HAZIRLIK KURSLARI Istanbul Mesihpaşa Cad. Laleli527 40 92 522 83 16 Edirne: 3159 Çanakkale: 2359 i . ^ . Lise son 20 Ağustos Beklemeli 8 Ekim ÖSSÖYS YARIN FOTOĞRAF SERGİSİNE KATILALIM! Konu :İŞÇİ PORTRESİ Aynntılı bilgiy, okuvun AĞUSTOS. 36. SAYIYI ALMAYI UNUTMAYIN! HALA 150 LİRA... Abone koşuüarı: Yurtiçi/Y.ılık 1500 TLAltı ayiık 800 Tl Yurtdısı/Yıllık 30 DMAlti aylık 16 DM. Tek istekler için 150 liralık posta pulu gönöeririz. Yazışmavehavale adresi: P. K: 723, Kızılay Ankara Yann'ın son bir yıllık satış grafiğidir. UNIVERSITEYE HAZIRLAMADA Lise son sınıflar 20 Ağustos cluıu lufizm Dünvadaki cennei: FETHİYE Bu yıl FETHİYE yılı, bu yıl FETHİYE'yi yaşayacağız. Çevresindeki doğal güzellikler, 16 yıllık tecrübe, başarılı geçmişi olan ÇAPA DERSHANESİ UNIVERSİTE HAZIRLIK Kurslarımız size başan sağlar. Seçkin öğretim kadromuz ve bilimsel öğretim sistemimize güveniniz Fmdıkzade Oğuzhan cau Çağanak Sok NO 12 Tel 521 22 10 'Seçkin kadromuzu öğrenmeden karar vermeyiniz, dünyanın hayran olduğu Ölü Deniz'i, Köyceğiz'i küçük adacıkları, denize kadar uzanan çam ormanlarıyla süslü koyları, kral mezarları, koydaki şahane gurubu, sakin denizi ve bu şahane koyda güneşin batışını seyreımek... Her gun engin kumsallara, cennei kovlara geziler... Burası dünyadaki cennei FETHİYE.'. Ve bu koyda demir atmış pırıl pırı! ışıklarıyla yüzer bir saray, 500 yataklı. yuzme havuzları, muhteşem salonlanvla lüks Ve yamnda sızlerı, bu cennei koyda ve çevresmde gezdırecek, eğlendirecek olan açık denız yaılan, Mavi Tur velkenlileri, wın'd surfler, optımıstler, lüks F1ÖRITA içindeki muhteşem salonlurda oyunlar ve her gece muzık, caz, diskoıek... Sabahtan sağltklı yaşam . koyda yürüyuşler, koşular ve sabah cimnasıiğı, aerobik. cim caz ejilenceleri... "en güçlü öğretim kadrosu" Beklemeliler 17 Eylül MOTEL KAKTÜ8 ÇİÇEÖt GÖLKÖYBODRUM Tel Gölköy 20 Laleli Gençtürk Cad.İst. 520 57 35 } UNIVERSITEYE HAZIRLIKTA BAŞARISI AŞILAMAYAN FEN BİLIMLERI MERKEZI İLK VE DAİMA ÜSTÜN KURUM Beklemeliler için kayıtlar devam ediyor Beşiktaş, Çırağan Cad. No: 71İstanbul Tel.. 161 96 13 16 84 66 Ikinci aşama sonuçlannı cılır (ümoz hulx'r ı erereksevinçle rine bizi dc ortak e.den tüm ix)renci ve velilerimize. bıı sonuçların tümmasmda emcği geçen tüm ()ğretmenlere teşekkür ederiz. ÖZEL Anadolu liselerine hazırlamada FİORİTA YÜZER OTELİ Hep btraber her hafta FETHİYE'ye gidiyoruz... her cuma hareket, 9 gece 10 günT.Pan. 44.950 TL. r 1984 yıt> YURT1ÇI YURTOISl > b esurtenmtz ıstevenlere gondenlmektedır Beyojlu Ishfctil C M No 365 Tel I 4 İ 76 M |5 h»ll 143 79 96 144 89 95 H«rt»ye Cumhurıyel C M No 243 Tel 141 12 M {S hM) Kadikoy AH(yo> Onut l^hani No 407 Tet 337 32 77 338 39 03 5etamK*^m« Bagdai CaO No 22ı 2 Tel 3SS S3 89 359 7» 4« B»».rkoy l»l.ntul C « Pel.n Ijh.nı NESLI TURIZIK. Tel 570 13 6.İ Anhara 41»turh ButvaT. No 83 Tel 34 48 44 34 48 45 boomm kaıanuna C»u « o 31 T»4 1413 144 46 51 GÜÇLÜ KURULUŞ [3ERSANESİ Tel: 146 81 12 148 12 79 A*