Katalog

CUMHURİYET/4 KÜLTÜR YAŞAM 29 AĞUSTOS 1984 TELEVIZYON 19.29 19.30 19.45 20.10 Açdış ve Program Çizgi Film Meraklı Komşular Savaş Amlan Programın bugiin yaymlanacak olan son bölümünde, Kurtuluş Savası gazilerinden Ahmet Erginer, Kurtuluş Savaşına iliskin anılarım anlatıyor. (SiyahBeyaz) Kabııki Tiyatrosu'nun büyük Malatya'da iLstası Ennosuke Ichikawa III çocuk tiyatrosu çahşmaları Müzik (ka), dans (bu) ve anlatı (ki) sözcüklerini bir araya getiren kabuki, bu üç öğeyi dinamik biçimde uygulayan bir tiyatro türü. Günümüzde tüm Batı dünyası bu geleneksel Japon tiyatrosu türüyle yakından ilgileniyor. Ancak hiç değilse makyaj bir anlam taşımah... E.İ. Evet ama makyajın simgeselliği çok basit. Üstelik birkaç temel makyaj var, gerisi bunlann çeşitlemeleri. örneğin kumadori, üzerinde örümcek ağı gibi çizgiler bulunan bembeyaz bir surat. öfkeyi ya da bir kişinin sınırsız gücünü yansıtıyor. Bu çok gerçekçi bir makyajdır: Derinin altındaki gergin damarlan belirginleştirir ve iç gerilimlerin yüze yansıtılmasını sağlar. Bir de renklerin simgelediği temel ilkeler vardır. örneğin kırmızı, gençler ya da çok güçlüler için mavi, kötüler ya da hortlaklar için kullanılır. Tannlar, doğaustü kişiler ve canavarlar ise kahverengiyle temsil edilir. Bu temel renklerden yola çıkarak, her oyuncu kendi değişken kişiliğine uygun makyajı yapar. Makyaj sanatı oyunun bir parçasıdır. 20.30 21.00 21.10 21.20 21.50 Haberler Hava Durumn Uykudan Önce Kurtuluşa Doğru (SiyahBcyaz) İnsanhk İçin Dr. MUSTAFA ERGUN Dizinin "Sağhklı ölüm" adlı bölümü yaymlamyor. Mason Hollander adlı eski bir hasıa, ilaçsız tedavi yöntemleri üzerine yazdığı kitabı hastanedeki hastalara dağıtmaya çalışmaktadır. Hastalardan biri, Hollander'inyöntemiyle tedavi olmak amacıyla hastaneden aynhr. Bu arada Obie adlı bir genç, odasının duvarlanna yaptığı resimlerle Hollander'in dikkatini çeker, 22.40 Kahramanlık Türküleri Programda, Şef Yaşar Aydaş yönetimindeki Ankara Radyosu Yurttan Sesler Topluluğu şu parçalan seslendiriyor: Kalkı da vermiş martinimin galeyi, Tuna nehri akmam diyor, Merl dayamr namert kaçar, Yiğitler silkinip ata binince, Gine de şahlanıyor, Buna er meydanı derler, Estergon Kalesi. 23.20 tstanbul Festivali'nin Ardından (Mozart'm "Saray'dan Kız Kaçırma" Operası) Kültür Servisi Fransa'nın ünlü Giineş Tiyatrosu" ve yönetmeni Ariane Mnouchkine, iki yüdır Shakespeare'in trajedüerini geleneksel Japon tiyatrosunun kalıplan, ilkeleri ve dekorlanyla sahneliyor. Gerek kendi salonunda, gerek Avignon Şenliğinde ve gerekse Olimpiyat Oyunlan dolayısıyla düzenlenen Los Angeles Sanat Olimpiyatı'nda sahnelenen bu oyunlar çok beğeniliyor, büyük ilgi görüyor. Oysa geleneksel Japon tiyatrosunun yaşayan en büyük ustalanndan biri bu yılın başlarında Avrupa'daydı. Yaşamında ilk kez bir opera sahnelemesi için davet edilen ülkesinde çok ünlü, ama dünyamn öteki köşelerinde büinmeyen sanatçı, Ennosuke lchikavra m gibi de garip bir ad taşıyordu. Değişik bir tiyatro türü olan "kabuki"nin bu usta temsilcisi, kendisini soru yağmuruna tutan Batılı gazetecilere ilginç açıklamalar getirdi. Bu açıklamalar, aynı zamanda Mnouchkine'in başansma da bir ölçüde ışık tutuyordu. 23.20 Haberler 23.30 Kapanış İZLEYİCİ GOZÜYLE Milleti ne sanıyorlar? 19 ağuslos pazar akşamı TV'de spor programım izliyorduk. Sunucu Olimpiyat Oyunlan'ndan Ozetlerin yanı sıra, Avrupa'da yapılmakta olan ve Olimpiyatlar'a katılmamış ülkeler atletlerinin yer aldığı yanşmalardan görüntüler sunulacağtnı bildirdi. Gerçeklen de ekrana Olimpiyat görüntüleri geldi önce, ardından Avrupa'daki yarışların bir ikisi (örneğin disk atma gibi). Ama daha güncel olan bu program hemen kesildi ve sunucu yeniden Olimpiyatlar'a dönerek bayat görüntüleri programın sonuna kadar sunmaya çalıştı. Doğrusu içime dert oldu. Bu ani kesinti acaba neden yapıldı? hleyicinitf iki ayn yerde yapılan dünya çapmdaki yarışmaların derecelerini karşılastırmasından mı korkuluyor? Bu dereceler sanki gazetelerde yayımlanmıyor mu? TRTyöneticilerinin, kısa kesmelerinin gerekçesi buysa, milleti enayi mi sanıyorlar yoksa? Hidayet Güner/tstanbul 200 YILL1K AÎLEDEN Ennosuke İchikawa III, 200 yıllık bir kabuki ailesinden geliyor. Büyük dedesi ise 330 yıllık geçmişi bulunan daha büyük bir kabuki ailesınin kurucusu. E.1. Ka (müzik), bu (dans) ve ki (anlatı) sözcüklerinin bileşimidir "kabuki." Demek ki bu üç öğeyi dinamik biçimde bir araya getiren bir sahne gösterisi olmalıdır, "kabuki." Biz Batthlar için "kabuki" her şeyden önce bir imgeler ve renkler dunyasKİır. "Kabuki" daha başka şeyler de yansıtır mı? E.İ. "Kabuki" Batı, Tiyatrosu'ndan çok daha farkh, çok daha bütünseldir. özellikle 19. yüzyıl sonlan gerçekçiliğinden, "çagdaş gerçekçilik" diye adlandınlan akımdan aldığı güç onu daha da ileri götürmüştür. Batı Tiyatrosu, nereden bakıhrsa bakılsın, yalnızca gerçekçidir. "Kabuki"de ise hem çok gerçek öğeler, hem de yalnızca biçimsel öğeler vardır. Batı Tiyatrosu'nda düzey ve üslup birbirine karıştırılmaz, "kabukTde her türlü anlatım biçimlerine yer vardır. örneğin aynı oyunda, olay birbirinden çok farkh iki ayn biçimde yorumlanabilir, gülünç şeylerle çok dramatik şeyler atbaşı gidebilir. Bu iki türün kanşımına Batı Tiyatrosu'nda rastlanmaz. Evet ama Shakespeare'de... E.İ. Doğru, haklısınız. Ama ben çağdaş tiyatrodan söz ediyorum. Shaltespeare'in tiyatrosu "kabuki" ruhuna belki de en yakın tiyatro. Ancak Japon duşüncesinin "kabuki"ye de yansıyan bir yönü var: Tiyatroya ölüleri sokmak, onları canlılarla kaynaştırmak. Böyle bir şeyi "Macbeth"in büyücüleri bile düşleyemez. Yaşayanlarla ilişki kurma ahşkanhğı yoktur oradaki ölülerin. Bana öyle geliyor ki, Bau Tiyatrosu beyinle, "kabuki" tiyatrosu ise bedenle algılanan, duyumsanan tiyatrolardır. Renklerin ve giysilerin simgesel bir yanı var mı? E.t. Hayır, tek yasa güzellik. En güzel, en şaşırtıcı, en çılgın, en görkemli, en çarpıcı, en ışıltılı olanı yapmak. Ad bir nişan, bir tnadalya gibi aile tarafından verilir Niçin adınız Ennosuke tchflunmlll? E.1. Ailem, en az 200 yıl öncesine giden en eski kabuki ailelerinden Omodakaya Ailesi'dir. Ben bu ailenin allıncı kuşağını oluşturuyonım. Bu ailede sahne adlan vardır özel adlar dışında. Ben Ennosuke adını taşıyanlann üçüncüsüyüm. llki benim dedelerimin dedesi Danshiro İchikawa H'ydi. Omodakaya "kabuki" ailesini ünlendiren Ennosuke I odur. RADYO TRTI Türkçe sözlü hafıf müzik. 11.45 Turküler. 12.00 Şarkılar. 12.20 Çe05.00 Açılış, program ve kısa haberşitli sololar. 12.45 Turküler. 13.00 ler 05.05 Ezgi Kervanı. 05.30 Solist Haberler. 13.15 Saz eserleri. 13.30 lerden birer şarkı. 06.00 Köyc haber Turküler. 13.45 Şarkılar. 14.00 Bir ler. 06.10 Bölgesel yayın. 06.30 Güalbüm. 14.30 Yabancı dil ögrenelim. naydın. 07.30 Haberler. 07.40 Gü15.30 Ankara Oda Orkestrası. 16.00 nün içinden. 10.00 Arkası yann. Şarkılar 16.20 Arkası yann. 16.40 10.20 Reklamlar. 11.00 Kısa haberTurküler 17.00 Fasıl. 17.30 Çeşitli ler. 11.05 Hafıf müzik. 11.20 Tur sololar. 18.00 Erzurum Radyosu kttler ve oyun havalan. 11.45 Şarkı"Kabuki"de birbirini izleyen Türk Halk Mürigi Topluluğu. 18.30 lar. 12.00 Kısa haberler. 12.05 Reküç ad olur. Çok genç sahneye çı2000 yılına doğru bilim ve teknololamlar. 12.10 öğle üzeri. 12.55 Rek ji. 18.50 Çocuklar şarkı söylüyor. kıldığı için önce bir çocukluk adı lamlar ve radyo programlan. 13.00 19.00 Haberler ve olaylann içinden. vardır; ardından gençlik adı geHaberler. 13.15 Hafif müzik. 13.30 20.00 Şarkılar. 20.15 Hafıf müzik. lir ki bu olgunluk adı olarak da Bölgesel yayın ve reklamlar. 14.45 20.30 Yabancı dil ögrenelim. 21.30 kalabilir; üçüncü ad ise ancak Hafıf müzik. 15.00 Kısa haberler. Şarkılar. 21.45 Konser saati. 22.15 büyük üne eren oyunculara ve15.05 Ögleden sonra. 16.00 Kısa haBağlama takımı. 22.30 Bir roman / rilir. berler. 16.05 Turküler. 16.30 ZafeBir yazardan hikâyeler. 22.45 Hafif re Doğru 16.50 Bando müziği. 17.00 müzik. 23.00 Haberler. 23.15 Beralkinci Ennosuke olan benim Kısa haberler. 17.05 Köyümüz köyber ve solo şarkılar. 23.40 Hafıf mülümttz. 17.25 Bölgesel yayın ve rekdedem bir devrimciydi; "kabuzik. 23.55 Çarşamba konseri. 00.55 lamlar. 18.00 Çocuk bahçesi. 18.30 Program ve kapanış. ki"ye yeni biçimler getirdi, yeni Solistler geçidi 18.50 Hafıf müzik ve müzikler kattı. Babam Danshireklamlar. 19.00 Haberler ve olayro tchikawa III, bu geleneği yeTRT III ların içinden. 20.00 Yuntan sesler. 20.30 Güfte şairleri. 20.50 Hafıf mü 07.00 Açıhş ve program. 07.02 Gü niük katmadan sürdürdü. Ben yeniden Ennosuke adını taşıma zik. 21.00 Kısa haberler. 21.02 Radne baslarken. 08.00 Sabah konseri. onuruna erdim; ailem beni buna yo tiyatrosu. 22.00 Turküler. 22.20 09.00 Türkçe haberler. 09.03 Cat Kuçük konser. 22.40 Şarkılar. 23.00 değer buldu. Çünkü belli bir yeStevens söylüyor. 09.30 Barok müHaberler. 23.15 Gecenin içinden. teneğin karşılığı olan kullanılazik. 10.00 Hafif müzik dünyasmdan. 00.55 Günün haberlerinden özetler. 11.00 öğleye doğru. 12.00 Haberler. cak adı, bir nişan, bir madalya, 01.00 Program ve kapanış. 01.05 12.12 Diskoteğımizden. 13.00 Konbir unvan gibi ancak aile verebi05.00 Gece yayını. ser saati. 14.30 Klasik Türk Müziği lir. Işte bu nedenle benim adım Korosu. 15.00 Müzıkli dakikalar. Ennosuke III. lchikawa'ya gelin16.00 Günün konseri. 17.00 HaberTRT II ce, Omodakaya Ailesi'nin ilk ler. 17.12 Sizler için. 18.00 Haftanın "kabuki" aılesi olan lchikawa^ 07.00 Açılış ve program. 07.02 Sotopluluğu. 19.00 Haberler. 19.12 Bir lann bir dalı olduğunu belirtmelistlerden seçmeler. 07.30 Haberler konser. 20.45 Hafıf müzik. 21.00 07.40 Turküler ve oyun havalan. Yeni tınıYeni müzik. 21.45 Türk liyim. tchikawa'lann geçmişi ise 08.00 Sabah için müzik. 09.00 Şarhalk müziğinden seçmeler. 22.00 Ha330 yıl kadar gerilere gider. Daberler. 22.12 Gecenin getirdikleri. kılar. 09.15 Türk el sanatları. 09.30 ha sonra aynkklar olmuş, alt Sabah konseri. 10.00 Şarkılar. 10.20 23.00 Çarşamba konseri. 24.00 Gedallar görülmüştür. Omodakaya ce ve müzik. 01.00 Program ve kaTürkuler. 10.40 Kadın ve çevresi. da tchikawa Ailesi'nin alt dallapanış. 11.00 Kadmlar topluluğu. 11.30 nndan biridir. Büinmesi gereken, "kabuki" ailelerinde adın ve soyadının bir sanatsal secere ağacını yansıttığıdır. Çocuk tiyatrosu, yetişkin tiyatro sanatçılannın çocuklar için oynadığı, bazen çocukların da oyuna katıldığı bir tiyatro türüdür. Kukla, Karagöz, sirk, pandomim gibi oyunlar, hatta özel günlerde okullardaki dramatizasyon kolunun sahnelediği ve çocuk oyuncuların oynadıkları eserler de çocuk tiyatrosu sayılabilir. Ancak profesyonel tiyatro çevrelerinde çocuk tiyatrosu denince, yetişkin tiyatro oyuncularının çocuklar için, çocuklarla kaynaşarak oynadıkları bir tiyatro anlaşılmaktadır. Oysa, çocuk tiyatrosunun gelişmiş olduğu hemen bütün ülkelerde, çocukların profesyonel tiyatro gruplan arasında sahneye çıkmalan yasak Kabuki ve nö arasında ne lanmıştır. fark vardır? Çocuk tiyatrosunun görevleri nedir? Gerek oyun yazarları, geE.1. "N6" soylulara, soylu rek tiyatrobilimciler, çocuk tiyatsavaşçılar sınıfına yönelikti, "kabuki" ise halka. " N 6 " her rosunun fonksiyonlanm şu noktalarda toplamışlardır: Çocuk tişeyden önce eğlendirmeye yöneyatrosu çocuklan eğitmelidir, çolik olan "kabuki"ye oranla çok cukta hayal gücünü, sanat dudaha kavramsaldır. "Kabuki"de yarlılığını, anlatım yeteneğini, biçimseldir yer yer, ama "n6" yaratıa gücü, eleştirici düşünce>i çok biçimci, çok soğuk, kaskatı geliştirmeli, çocuk zihrüni çağdaş ve donmuş gibidir. Oysa "kabuki" ateşli, canlı, biraz da dünyaya ve insanlığa ait büyük sorunlara hazırlamalıdır. Tiyatçılgındır. Bir başka büyük fark ronun televizyon ve sinemadan da "ndwnun ölü, bir müzenin deüstün yanı, seyircilerin de oyuna vam, oluşudur. Oysa "kabuki" aktif olarak katılmalarıdır ki, bu hâlâ yaşayan, sürekli yeni biçimsahne ile seyirci arasındaki işbirleT eklenen bir tiyatro türü. liği, en iyi şekilde çocuk tiyatro Son bir soru. Şimdilerde su nda kurulur. İyi bir çocuk tiAvrupa'da "butoh" dansına yöyatrosunda, çocuklar, tepkileriynelik büyük bir ilgi var. Bunu naİe sahnedeki oyunun işlevine kasıl degeriendirirsiniz? tılırlar. E.1. Japonya'da "butoh dansı" diye bir aynm yapılmaz. Çocuk tiyatrosu Batılılar için hareket edilmeden neler yapabilir? hareket edilen bir dansı izlemek şaşırtıcı olabilir, oysa bu hem Eğitim bakımından çocuk ti"nö"da, hem "kabuki"de vardır. yatrosu çok önemlidir. Tiyatronun somut olaylara dayanan öğBizim için sıradan ve doğaldır. retim gücü, daha çabuk etkisini Klasik dansta kullandığınız yagösterir. "Çocuklar ögrenmeyi tay demir çubuk gibi, bu da biseverler, ama öğretilmeklen hoşzim için bir eğitim aracıdır. Halanmazlar." Değer ve ahlak yarreket ederken hareket edilmemegıları, töreler, tarih, coğrafya, sini, görselleştirilmiş bir davranımatematik, görgü, spor vb. koşa bir iç hareketsizliğin katılmanular çocuk tiyatrosu içinde gasını öngören Japon tiyatrosunun yet rahathkla sunulabileceği için, özüdür bu. Japon tiyatrosunun bunlann dramatik yoldan öğreolduğu kadar dansının da temel timi daha kolay olur. uygulamalarındandır. DüşünceÇocuk tiyatrosunun psikolojik lerimiz, bedenlerimiz sizlerinkilerden farkh, doğallıkla bunlara ve sosyal etkisi de çok fazladır. bakış açımız da öyle. Sahnede çeşitli sorunlar, sorun ların yanlış ve doğru çözüm yollarını tanıyıp doğru çözüm yollarının daha iyi oldugunu görmek, değişik kişüikleri tanıyarak kendi benliğinin yerini anlamak, gelecekte vatandaş olarak katılacağı toplumun değişik yönlerini tanımak, yaratıcı ve sorumlu bir kişilik geliştirmek vb. hep çocuk tiyatrosunun yapabilecekleri şeylerdir. Çocuk tiyatrosu psikolog, pedagog ve tiyatroculann birlikte çalıştıkları bir alan olmahdır. Çocukların yaşına, zekâsına, duygusal hayatlarına, genel eğitim ilke ve yöntemlerine uygun olmalıdır. Türkiye'de çocuk tiyatrosn Gerek çocukların kendi aralarında oynadıkları oyunlar, gerek tiyatro sanatçılannın çocuklar için oynadıkları oyunlar olarak çocuk tiyatrosunun Türkiye'de ilk ortaya çıkışı tkinci Meşnıtiyet dönemine rastlar. Bu dönemde tiyatro tarihi ilköğretim programlarına bir ders olarak girdiği gibi, 1915 yılında da "Mektep Temsillerinin Usulü Tedrisi Talimatnamesi" yürürlüğe konulmuştur. Profesyonel çocuk tiyatrosu ilk kez tstanbul Şehir Tiyatrosu'nda 1935 yılında başlamış ve günümüze kadar kesintisiz gelmiştir. lkinci Dünya Savaşı sonrasında lzmir Şehir Tiyatrosu'nda ve Devlet Konservatuvan Tatbikat Sahnesi'nde de çocuk tiyatrosunun kurulduğu görülüyor. Daha sonra Devlet Tiyatrosu da bu alana el atmış, ancak ilgisi sürekli olmamıştır. Özel tiyatro topluluklan da 1940'lardan beri bu alanda bir şeyler yapmaya çalışıyorlar. Ancak Türkiye, çocuk tiyatrosu konusunda çok geridir ve henüz bu alandaki Dünya Tiyatrolar Birliği olan ASSITEJ'e (Çocuk ve Gençlik İçin Uluslararası Tiyatro Birliği) bile üye değildir. Dünyada çocuklara özgü ilk bayram günunü ayıran, hatta dünyada çocuk tiyatrosunun öncülerinden olan Türkiye'nin şimdiki durumu hiçbir şekilde hoş görülemez. Eğitim Fakttltesi Çocuk Tiyatrosn İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, çocuk tiyatrosunun psikolojik ve pedagojik temellerine uygun örnekler verebilmek amacıyla 1984 mayısmda kuruldu. öğretim elemanlanndan ikisinin yönetiminde ve Eğitim Bilimleri Bölümü öğrencilerinin oyuncu olarak katıldığı "Keloglan ve Becerikli Eşeği" adlı bir çocuk oyunu hazırlayarak Malatya'daki okul öncesi ve ilkokul çağındaki çocuklara sundu. Anadolu'nun tiyatroya ne kadar ihtiyacı ve arzusu olduğu, deneme mahiyetinde sunulan bu oyunla bir kere daha ortaya çıktı. Okulların tatil olduğu bir dönem olmasına rağmen oyun salonları birkaç afîş ilanıyla doldu, çocuklann oyunlara aktif olarak katılmaları gayet kolay sağlandı. Daha pek çok isteğe rağmen sınav döneminin bitip öğrencilerin yaz tatiline aynlmalan yüzünden oyunlara ara verilmek zorunda kalındı. Eğitim Fakültesi Çocuk Tiyatrosu'nun amacı hem Malatya gibi Türkiye'nin kültürel yönden fazla gelişmemiş bir ilinde ve çevre illerde çocuklara sürekli tiyatro oyunlan sunmak, hem de Eğitim Fakültesi öğrencilerine çocuk gruplarını daha yakından tanıtmak, öğretim sırasında aldıklan teorik bilgileri görmek, izlemek ve uygulamak, dersleri daha somut ve kolay anlatabümektir. İnönü Üniversitesi Rektörlüğü'nün desteğiyle, gelecek öğretim yılında gelişim geriliği ve beden anzası olan çocuklann problemleri başta olmak üzere, Malatya ve çevresindeki ana okulu ve ilkokul öğrencilerine çeşitli çocuk oyunlan sunabilme amaçlanmaktadır. Ancak bu alanda eksikliği hemen duyulan bir şey, Türkiye'de yeterli çocuk oyununun bulunmaması, ulusal oyun yazarlanmızın bu konuya gereken ilgiyi göstermemeleridir. Oysa çocuklann hayat yollannı çizmelerinde yardımcı olacak, onların problemleri ve çözüm yollanna örnek olabilecek zengin bir kültür mirası ve çağdaş hayat çeşitliliği içinde yaşıyoruz. Ülkemizdeki sanat ve tiyatro tartışmalarında, çocuk tiyatrosunun hep gündem dışı tutulduğu da ayn bir gerçektir. Psikolojik ve pedagojik temeller üzerine kurulu, kâr amacı gütmeyen bir çocuk tiyatrosunun, Eğitim Fakültesi Çocuk Tiyatrosu'nun, ülkemizin bu alandaki kültürel gelişmesine yararlı katkılarda bulunacağına inanıyoruz. Bu yazı için kaynakça: Samurçay, N.: "Çocuk Psikolojisi Açısından Tiyatro". Tiyatro Araştırmaları Dergisi. 7 (1976), S. 113138. And, M.: "îlköğretimde Tiyatro". Tiyatro Araştırmaları Dergisi. 7 (1976), S. 139148. Nutku, ö.: "Dünya Tiyatrosu Tarihi", 2. cilt, DTCF Yay., Ankara 1972. Kimse bu ktıdar uzun yasatnarnah Kültür Servisi Geçtiğimiz hafta seksen beş yaşına basan Arjantinli yazar Jorge Luis Borges, Buenos Aires kentinde yaptığı bir söyleşide, hiçbir zaman bu kadar çok yaşamak istemediğini, ama yaşlılığı "kılık degiştirmiş bir lüruf" olarak kabul ettiğini söyledi. Borges, "Bu kadar çok yaşadıgım için üzgiinüm, hiç kimse bu kadar yaşamamalı. Ama elden bir şey gelmiyor," dedi. "Köriük, yaşlüık, hastalık. Bunlan birer armağan, kılık değiştirmiş birer lutuf olarak görmek zorundasınız.'1 Eleştirmenlerce Latin Amerika edebiyatının en büyük yazarı ve İspanyol dilinin en iyi yazarlanndan biri sayılan Borges'in elli altı yaşından bu yana gözleri görmüyor. Yaşlılık onu bedensel olarak ağırlaştırrmş, ama zihinsel yetileri yerinde. Elinin hafıfçe titremesini öniemek için sürekli bir baston tutuyor elinde. Konuşurken, zaman zaman duralamak zorunda kalıyor. Ama lspanyolcadan tngilizceye, Fransızcadan Almancaya kolaylıkla geçebiliyor. Chaucer'dan Robert Frost'a kadar birçok ozandan uzun uzun şiir okumakANLAMI YOK "O kadar kitap yazdım, ama çoğu benim için bir anlam taştmıyor" diyor Borges ve bu kadar uzun süre yaşadığı için üzüldüğunü, ancak elinden bir sey gelmediğini belirtiyor. Geçen hafta 8 5 yaşına basan Jorge Luis Borges: BUİMACA tan da geri kalmıyor. Kabuki sözcüğü ne anlama geliyor? Bize "kabuki"den söz etmeden önce bu sözcügün nc anlama geldiğini söyler misiniz? Enıanet bırakılan kitaplar satılır mı? Kültür Servisi Geçtiğimiz günlerde New York'un ünlü uluslararası açık arttırma firması Sotheby Park Benet tarafından 1 milyon 4S0 bin dolara satılan 59 tane Ibranice elyazması, dava konusu oldu. Israil hükumetinin açtığı dava sonucu, elyazmalanmn yeni sahibine devredümesi şimdilik ertelendi. SOLDAN SAĞA 1/ İki kişi tarafından oynanan hızlı tempolu bir İspanyol dansı. 2/ lri ve tombul yapılı kucak çocuğu... tşaret. 3/ Yurdumuzda bir petrol bölgesi... Hatay ilinde bir ırmak. 4/ Bazı dillerde numaranın kısa yazılışı... Abdülhak Hâmit'in bir tiyatro yapıtı. 5/ Anadolu'nun birçok yöresinde "ağabey" anlamında kullanılan bir sozcük... Tabut. 6/ Bir barajın fazla suyunu akıtmak için yapılan düzen... Bağırsaklar. 7/ Tetbiyesiz kimse... Pamuk ipliğini ya da bezini bol ve soğuk su ile yıkayarak ağartmak işi. 8/ Altının simgesi... "Evet" anlamında kullanılan bir sozcük. 9/ Açık saçık, edebe aykırı. YUKARIDAN AŞAGlYA 1/ Romamizm akımına tepki olarak 1850 yılında Fransa'da ortaya çıkan şiir akımı. 2/ Boksta vurulan bir yumnık ceşidi. 3/ Los Angeles Olimpiyatlannın simgesi olan kartahn adı... Tuzağa düşürülen şey.. Birli. 4/ Hayvanlann kışlık yiyeceği... Çabuk ilerleyen hasıalıklar için kullanılan bir sözcük. 5/ En iyi. 6/ llkel bir silah... Sodyumun simgesi... özellikle Hindistan'da yaygın bir din. 7/ Kolsuz erkek fanilası. 8/Bir öğretim kurumu... Bir Hint Okyanusu ülkesi olan Seyşel takımadalarının başlıca adası. 9/ Türk hat (yaa) sanatımn yaşayan en büyük ustalarından biri olan ünlü hattat ve ciltçi. 59 Ibranice elyazması kitabın yeni sahibi olan, Cincinatti lbrani Üniversitesi profesörlerinden 80 yaşındaki Alexander Guttmann, elyazmalarının kendisine "Yahudi Kültürii nün bilimsel araşürmasr için Berlin'de kurulan Yüksek Okul Müdüni Dr. Veit Simon tarafından 1938 yılında verildiğini belirtiyor. Çeşitli Yahudi kuruluşlarının da taraf olduğu davada, davacılar soykınm öncesi emanet olarak verilen kitaplann satılamayacağını öne sürüyor, ayrıca da Aiexander Guttmann'ın çalışmalannda bu kitaplardan hiç yararlanmadığını belirtiyorlar. Uzun süreceğe benzeyen davaya konu olan kitaplardan ikisi, 15. yüzyüdan kalma ve Prag'dan gelme bir "Tanach" (Kutsal Yazılar) ve 14. yüzyıl Ispanyası'ndan gelme bir Mazschor (Dua Kitabı) açık arttırmadan önce 2 milyon dolara alıcı bulmuştu. Yapıtları bugüne kadar yirmiden fazla dile çevrilen Borges, çalışmalarını ve gezilerini sürdürüyor. Doğum günunden söz edilirken, 1976 yılında doksan dokuz yaşındayken ölünceye kadar butün gezilerinde yanından aynlmayan annesine değinme den edemiyor. "Her gece, canını alması için Tann'ya yakanrdı," diyor. "En büyük korkusu yüz yaşına kadar yaşamaktı." Kendisinin bu konuda ne düşündüğü sorulduğunda şu yanıtı veriyor Borges: "Şimdi gençliğimden daha mutluyum. Gençken, kendimi mutsuz göstennek için, bir Hamlet ya da bir Byron olmak için elimden geleni yapardım. Ama kuşkusuz ne HamleCim, ne de Byron. Artık her şeyi olduğu gibi kabul ediyorum." Bugüne kadar üç düzineye yakın kısa öykü, deneme ve şiir kitabı yayımlayan Jorge Luis Borges, seksen beşinde de alcakgönüllüğünü sürdürüyor ve yazdıklannı omuz silkerek küçümsüyor. " O kadar kitap yazdım, ama çogu benim için pek bir anlam taşınuyor," diyor. Borges, yalnızca "Kum Kitabı" ve "Dr. Brodie'nin Raponı" adlı öykü khaplanm ve "Giıli Yazı" adlı şiir kitabını edebiyata bir katkı olarak görüyor. Geri kalanlann unutulması ve bağışlanması gerektiğini söylüyor. Borges'in şimdiye kadar erişemediği tek büyük edebiyat ödülü, Nobel. Yaklaşık yirmi yıldır Nobel Edebiyat Ödülü'nün adayları arasında, ama bir türlü verilmiyor ödül kendisine. Daha önceki bazı söyleşilerinde zaman zaman, Nobel Ödülü'nün kendisine tutucu siyasal görüşlerinden ötürü verilmediğini ima eden Borges, "Aslında ben bu ödüle la> ık da degilim, ama verirlerse hemen kapanm," diyor. GALERILER BELCE SANAT EVİ ve E. ÇETİN GİRGİN REHA YALNIZCIK Yönetimınde Güzel Sanatlara Hazırlık Kursları Tel 143 *5 95 Adras Pw»m«cı Sok 0 6 » Ap( 11/4 (Dostar Tiyatrosu Kar^tsı) Tunel/ISTANBUL 528 66 29 522 89 97 CİHANGİR SANAT ATÖLYESİ ÇIPLAKLAR Avni Arbaş Muzaffer Bekem Orhan Deliorman İsmet Doğan Gürdal Duyar Leyla Gamsız Ökiay Gunday Arif Kaptan Necdet Kalay Mehmetcan Köksal Halil Paşa Orhan Peker Rasin Ayetullah Sümer Yavuz Tanyeli Burhan Uygur Aydın Ülken Nazmt Yılmaz Kemal Yükselengil Hüsrev Gerede Cad. 126 Teşvikıye Meydanı Tel.: 141 2113 DENEYIMLİ KADRO KESİN BAŞARI MİMAR SİNAN VE MARMARA ÜNİVERSİTELERİ GÜZEL SANATLAR FAKÜLTELERİ NE GİRMEK İSTEYEN GENÇLER İÇİN HAZIRLIK KURSLARI DESTEK SANAT GALERİSİ Karma Resim Sergisi 131 Ağustos AMı Ipekcı Cau 75 1460354 BAŞVURU CİHANGİR CAODESİ BAZLAMACI APT 42/2 TELEFON: 143 37 24 144 26 14 9. KURULUŞ YILDÖNÜMÜNDE GALERİ BARAZ'OA ARALIK 1984 TARİH İNDE AÇILACAK OLAN BAŞLANGICINOAN GÜNÜMÜZE "TÜRK RESMİNDEN BİR KESİT " SERGİSİ İÇİN RESİM SATIN ALINACAKTIR Kurtuluş Cod. 191 tSTANBUL Tel. 140 47 83 RMSK3ALTI t § SANAT GALERÎSÎ Mimarsinan. Gazi, Hacettepe, Marmara, 9 Eylul Üniventteferi 6uze4 Sanatlar Fakultol«f1nin Gonal Sanatlar v« Tiyatro bdlumleri yetenek »ınavtan rıazırhk kurclan. Kurstanmu cumart*s>pazar güntcrl de d«vam etm«kt«dîr. Aynnlılı bılgı ıçın Bılevkçı Sokak 'No: 46 PangetnrST 141 58 83 MUHURDAR Sanat Gaterlsi TARİHSEL YÖREYİ KORUYALIM Karma Sergi 27 Ağustos 22 Eylül Sular Idoresı karşısı Sarraf Alt S 37 Kadıkoy Tel: 337 00 34