Katalog

29 TEMMUZ 1984 KÜLTÜR YAŞAM CUMHURtYET/5 BİLİMTEKMK DUNY\SINDAN Silah yapım tarıhı, bıraz da attığını vuran sılah aramanın tarihi olmuş ve bu amaç gunumuzde gerçekleşmiştır. Bu uğurda ılk adımı Amerıkah matematikçı Norbert Wıener (18941964) atmıştır. Yapay zekâ bihmı sıbernetik, akıllı silah arama çahşmaları sonunda bulunmuştur. İkınci Dunya Savaşı çıktığı sırada 45 yaşında o k n Wiener (vıner), Amerıkan hukumetınce, uçaksavar toplannın, "atiıgını kesinlikle vuran" toplar hahne getırılmesı ıle gorevlendırılmıştı. Duşman uçaklan o vakte kadar, kararlama ve denk duşurme yöntemleri ile vuruluyordu: Atılan birçok bombadan birı ya ısabet kaydediyor, ya etmiyordu Wiener matematıkçi idi, makine rauhendısı değıldı. Bo>le bır görev neden kendısıne verılmışti? Bılgıne verilen gorev matematıği ilgilendıren bır ış ıdı. Sanıyede 300 metre hızla koşan bır uçağın her an nerede olduğunun bilinmesı ışi, bır hesap işı ıdı. Tabii, uçaksavar mermısını o vere denk duşurme işı de hesap işı ıdı. Bir uçağı duşurebılmeniz ıçin o uçağın hızını ve yonunu, her an değişen hareketlerını, ruzgânn hızını ve yönunu, hatta o andaki atmosfer basıncını ve daha başka birçok şeylerin etkisinı hesaplamak gerekiyordu. Tabiı aynı şeylerin uçaksavar mermisi için de belirlenmesi gerekiyordu Bilginın bu yoldaki çalışmalarından Ikincı Dunya Savaşı'nda pek sonuç alınmamıştır Ama dedığırn gibı, çahşmalar, 1948'de sibernetığın bilırn dalı olarak ortaya çıkmasına yol açmıştır ve bugunku akıllı bombalar, sibernetik sayesınde yapılabilmiştir. AKILLI BOMBALAR isabet, "intihar komandolan"nca gerçekleştırilebılıyordu. Japonlarm uyguladığı bu sistemde, intihar erine "Kamikaz" deniyordu. Kamikaz, bombadolu KISA... KISA. Kadın buluşçular nın. fazla bastırmadan, geriden one dili temizleyebileceğini eklemiştir. Amerıkan thtira Beratları Burosu 1790'da kurulmuş. O gunden bugune 4 nülyondan çok berat vermiş. Bunların sadece 60 bini (yüzde 1.5) kadın buluşçulara verilmiş. Biiro bugun her hafta 1200 dolayında berat vermektedir. Bunların da ortalama 20'si kadın buluşçulara gidiyor (yüzde I. 7). Çamaşır makineierinin çarnasır sıkma aracmı Ellen Eghi adlı Washingtonlu bir zenci kadın bulmuş ve buluşunu 1888'de 18 dolar gibi çok az bir paraya satmış. Tabii, buluşu kullanan firma milyonlar kazanmış. Buluşunu neden bu kadar ucuza sattığı sorulunca da kadmcağız şu yanm vermiş: "Benim zenci olduğumu biliyorsunuz. Buluşun bir zenci tarafından gerçekleştirildiğini ve patentin bu zenci tarafından alındığını oğrenecek beyaz kadmlann aracımı kullanmayacaklarınt duşundum. Yine bu yuzdendir ki buluşumu kendim değerlendirmedim." AkıUı bombalaı Keskin nişancılar \ Akıllı bombalara en iyi örnek Pershing II ve Cmise bombalarıdır. Her iki bomba da hedefıni kendi bulmakta, hedefin çok ilerisine ya da çok gerisine gitmişse, hedefe göre kendi kendine ayarlanmakta ve en çok bir iki metrelik farkla isabet kaydetmektedir. Sibernetikte "sonuç bildirme'" (feedback) diye bir kavram vardır. Yapnğımız işin, yapmak istediğimiz iş olduğunu bu sayede anlarız, böylece emeğimiz boşa gitmez. Akıllı bombalarda da bu "feed back" dü'zeni vardır. / • Dil tun bunları biz kulaklarımız ve gozlenmizle anlarız. Akıllı bombalarda da bu "feedback" duzeni vardır. Bomba duşerken bir yandan da hedef uzerine radar dalgaları gonderir. Hedefe çarpıp donen dalgalar başka bir cisme çarparak gerı donuyorsa bomba, kendıni, belleğindekı ımgeye gore yeniden ayarlar ve tam hedefe duşer. Pershing11 ve Cruise bombalarının Orta Avrupa'ya yerleştirilmesı Rusları çok kızdırmıştır. Aynı bombaların kendılerinde de olmamasından değıl tabıı. Ruslarda da bu tur bombalar var. Pekı neden bu kadar kızdılar? Neden, Rus bombalanndakı elektronık beyınlerin Amerıkalılannkı ayarında etkın olmamalarındandır. Bilgiişler teknığinde (bılgısavar yerıne bilgiişler diyorum, bılgisayar vanlış bır sozcuktur. Yapılan bilgı sa>Tnak değıl, bilgi ışlemektır) Amerıkalılar Ruslardan çok ılerdedır. Son aylarda Amerika'dan, Batı Avrupa'dan Sovyetler Birhğı'ne gızlıce gonderilen bilgiişler araçlara el konmasının nedenı budur fırçası ucağı hedefe goturup ateşliyor, hedef, bomba ve uçakla bırlikte kendısi de parçalanıyordu. Aynı yöntem gemUerın torpillenmesınde de uygulanıvordu. Boylece akıl, bombaya bağlanrmş oluyotdu. Sonradan hedefle birlıkte vok edılen "insansız" uçaklara da Kamikaz adı verilmıştir. Bugun "akıHı bombalar"a en "PershingH" denen akıllı bomba, uzay araçları gibi diklemesıne yukselır, hava tabakalarının u^tune çıkar, >oluna boşlukta devam eder, gorev yennın ustune gelınce tekrar atmosfere girer ve hedefinin ustune duşmeye başlar. Bomba, atmosfere ikinci gırişe kadar alelade bir bomba gibi çalışır. Aklını kullanması, bundan sonra başlar. "Cruise bombas»" ise yatay, yanı yere paralel olarak en çok 6070 metre yukseklikte uçar (radarlann gözunden kaçmak için), karşısma dağ tepe çıkınca yuk selerek bu engellerı aşar, sonra yine dumduz, hedefine yol alır ve tam hedef uzerine gelınce de kendi kendısıni ateşler. (Bu bombalar ıçın 29 Mayıs 1977 tarihlı gazetemızde yazdığım bır yazıda bu "Cruise" fuzelerini '•Arayıcı bomba" dıye adlandırmıştım.) HEDEFİNİ NASIL BULUYOR? Her ıkı bomba da hedefini kendi bulmakta, hedefın çok ilerisine veya çok gerisine gitmişse hedefe gore kendi kendine ayarlanmakta ve en çok bır iki metrelik farkla isabet kavdetmektedır. Çunku onun yuzunun biçimı belleğimızde yer etmıştır Tanıdığırmza uzaktan benzeyen kimse>e avnı yakınhğı gostermeyiz. Çunku, onun yuzu ıle belleğımizdeki vuz arasında ayrıhk vardır. Akıllı bombaların elektronık beyinlerınde de, gıdeceklen yerın, daha doğrusu hedefin, uydudan alınmış resmı vardır. Bellektekı imge ile hedefin aynntıları birbirine tıpatıp u>unca bomba kendmı ateşler. SONUÇ BİLDİRME Sibernetikte "sonuç bildirme" (feedback) dıye bir kavram vardır. Yaptığımız ışın yapmak ıstedığımiz iş olduğunu bu sayede anlarız; böylece de emeğimiz boşa gitmez. Çıvi mı çakıyoruz? Çekıcı boşa vurmuşsak kulağımız ve gozlerımız bıze sonucu hemen bıldirir Bız de vunışu daha etkin yapmaya çalışırız. Gışedekı memurun, sozumuzu antamadığını gorunce, sorumuzu vıneleriz. Politıkacı, sozunun, ıstediği tepkiyı yaratmadığını görunce, sozu bu sefer daha belırlı biçımde vurgular ve sonunda, beklediğı alkışı toplar îşte bu guzelornekPershıngIl ve Cruıse bombalarıdır. İkincı Dunya Savaşı'nda tam Bombalara bunu yaptıran, bilgiişler beyinleridır. Bunu anlamak için canlı beyınlerinın ışleyış tarzıru bılmemız gerekir Bir kopek, bir kedi sahibini görunce kollarına atıhr. Tanımadıklarına aynı şeyı yapmaz. Biz de, kapımıza gelen birini, tanıdığımız ise buyur ederiz. Neden? Diş fırçalantr da dilfırçalanmaz mı? Dif temizlemek için misvak, diş macunu, diş suyıı dene"nıiştir. Fırçalann yandan yana, yukardan T> J VW<' aşağıya, elle, elektrikle /VV;V% fırçalayanları yapılmıştır. Amaç, dişler arasında kalan y iyecek ve sıvı parçalannı yerlerinden atmak, ağız mikroplanm oldurmek... Ama bu soylediklerimiz sadece dişlerin arasında mı vardır? Dilde de olamaz mı? Son araştırmalar, konuyu yeniden gundeme getirmiştir. Yeniden gundeme getirmiştir diyoruz, çunku dil fırçalamanın, daha doğrusu, dil kazımanın çok eskilere dayanan bir geçmişi var. Arkeologlar, Isa'dan sonraki 100yılından kalma Roma dil kazıma araçları bulmuşlardır.,1700'lu, 18001u yıllarda, Avrupa'da, gumuş dil kazıyıcılar kullanılırdı. Sonradan bu gelenek unutuldu. Dil fırçalamanm gereküliğini, Amerika'ntn Buffalo L'niversitesi Diş Hekımliği Fakultesi Ağız Tıbbı Profesoru Alan Drinnan ortaya atmıştır. Profesore gore. dilimizin uzeri purtukludur. Bunların arasındaki boşluklar yiyecek kalmtıları ve bakteriler için çok iyi sakianma ortamları hazırlar. Diş çurumesinin, ağız hastalıklannm ve nefes kokmasının bir nedeni bu boşhıklardır. Profesor, piyasada bugun 6 tur dil kazıma aracının bulunduğunu, fakat bunların yerini, kaşık sapı Silahın atttğım tam hedefe duşurme, keskin nişancıların onemini arttırmıştır. Abdulhamid'in, tabanca ile tahta uzerine adını yazdığı soylenir. Butun dunyada, guvenlik görevlileri arasında boyle keskin nişancılar vardır. Bunlar ahştırmalarla yetişir. Bugun lstanbul'da (kuşkusuz obur kentlerimizde de), tahta uzerine çizilmiş içiçe dairelere ktrma tufeklerle tuylu iğne attıran ve bu yolla para kazanan kimseler vardır. Daha da once, bayram yerlerinde kurulan çadırlarla, makineli resimlere nişan aldırtltrdı. isabet halinde demirci demirini dover, anne bebeğini sallar, bir hokkabazın başı one duserdi... Bu geleneğin 500 yıl oncesinin tstanbul unda da olduğunu, Avusturya'nın Kanuni donemi Istanbul Buyukelçiliğini yapmış olan^ Busbecq'in antlarmdan oğreniyoruz. Buyukelçi Turklerin ok atmada çok başanh olduklanru, daha sekiz, hatıa yedi yaşmda ok atmaya başlayarak 1012 yıl durmadan talim yaptıklarını anlattıktan sonra ekliyor: •'htanbul'un birçok sokaklarında, koşe başlannda ok atma talimlerinin yapıldığı yerier var. Buralarda sadece çocuklar ve gençler değil, daha ileri yaştakiler de ok atıyorlar. Yerde kumdan tepecikler var. Bunlar sık sık sulanıyor, böylece kum serıleştiriliyor. Aksi halde ok batmıyor. A alan ok temizlenip geri veriliyor. Okçuya bunun için para veriliyor. " Kan verme yerine Kan toplama, kan verme, dunya çapında ticaret kolu oluşturmuftur. Kanamalı hastalar için acele kan arandığım radyolarımız sık sık duyurmaktadır. Kan verme, birçok guçlukler doğurmaktadır. Kan gruplan uyumu. mikropsuz kan bulma gereksinmesi, verilen kamn akciğerler ve bobrekler uzerine bazı hallerde olumsuz etkileri gibi. Şimdi, Sew York'un Buffalo Çocuk Hastanesi'nde, bu sakmcaları kaldıran yontemler denenmektedir. Doktor Sambamurthy Subramanian'm başında bulunduğu bir uzmanlar topluluğunun uyguladığı birinci yontemde, hastanm kanı içinde nıadenler ve besleyiciler bulunan bir sıvı ile sulandırılmakta ve hastaya kan yerine bu sıvı verilmektedir. ikinci yontemde, hastanm vucudu 18 dereceye kadar soğutulmakta, kan dolammt en aza indirilmektedir. Adı geçen hastanede, çocukların açık kalp ameliyatlarmda, bu iki teknik bir arada uygulanmaktadır. Yontem bugune dek 48 çocukta denenmiş, iyi sonuç vermiştir. Çocuklar 18 yaş arasmdadır. TARİHTE BUGÜN MVMTAZ ARIKAIS V 13Sf'DE 8UGU*J,AU SAMl YEH,65 yAf/UPA OLOJ. ^ 2O YU2VIL BAfLARlklDAy TUftK SPO&UHA FUT80LCU, UAKEM VE YOtiEVa OLAOAK HIZA4ET VEKN ALl SAMI BEY, GALArASAHAV SP08 IOJUJ8UHÛ/J OE BAŞTA GELEN tUJBUCÜSUYOU 19OS'TE, ASJM,7AHSıN,REfA^CELAL,8£ICıH VE EAAlN ADU AGKADAÇSU KüLÜgU £ALATX£A/ZAY . Ç ALı SAMİ 8EY, 1323 'TE De,7VR BİR NUMARALIGALATASARAYU ıui spon oesuru otAN IDMAN ceMiYerLBRi ır" VB SPOR KULuPlEfiim flLTltJA SOICUYO&DU.: ğe.rnı Not'2?Temmızj}unu çJkan"Tanhte. Suşan'cUtkj okjanusa kablo |W ' ? n " ÇBVRILEN "KELE8&C''FlLMl İÇİN uzermde "dost Turkıye YAPtLACAK GfliAYA ÇAGRILDfĞINDA, SO sporculanna selâmlar" ibaresı TEMtJUZDA OLECEĞlhil 8ıU>ıĞlNDENQ0 yazılı kotraiar, sporcularımızm GBLEMlY£C£6INI SOYLEMlf, glg 6UKI PA vapumnu karştlamışlardır. LA, 23 TBMMÜZM OLMUÇTU ' unutrnuçun),özür cjıtertm. M Artkaui. Odesa rıhtımında muhtehf 29 Temmuz 5 0 YIL ONCE Cumhuriyet spor teşekkullen ve halk "KELEBEK* ÖLDÜ.. Sporcularıtnız sporculanmızı hararetle karşılamış, mızıka htiklâl Odesada biiyük MMSEHİNOEH İSPANYA'OA OLDU. marşını çalmıştır tezahüratla ,gANSA'PA ClNAYETTEH Kafile saat 21 de Moskovaya GUYAUA'OA(6UNEYAMERlKA)aj£EG£ HUÜJU hareket edecektir. karşılandılar G*Y£H CHAeetİZE, OMDAKl yAŞAMMI VE Odesa 28 (A.A.) Turk Heyvti K/TAP YA2MtŞTI. SÖĞSUMOE^t POi/ME sporcuları bugun 12 de O&J OTUfSU "K£t£8EK"LAKABtYLA ANI Odesaya muvasalat son LAN cMe&âeE, U2UN eın SÛZE "BN ÇOK etmişlerdır. kararı SAT1LAN* KlTASlYLA SUYUK SEKVET YAP. Lımanın dışında yelkenlerınm Ankara 28 (Telefonla) Tramvay Şırketının 926 mukavelesının feshıle 923 mukavelesımn tatbikına dair Heyetı Vekıle kararı bugun 29 Temmuz 1934 resmen şırkete teblığ edılmıştır. *** Vekıller Heyetınce Tramvay Şırketının 1926 mukavelesının feshı, 1923 mukavelesı ahkâmına rucu olunmasına daır verilen karar dune kadar şırkete resmen teblığ edılmemıştı Fesıh kararı teblığ edıhnce Tramvay komisyonu önumuzdekı perşembe veya cumartesı gunu toplanarak 1923 mukavelesındekı nısbetler dahılinde yenı tramvay ucretlerinı tesbıt edecektir. 1 Evlul 934 ... Urihıne kadar Bankava asgari yirmı beş lıra »ahrmış otmal: ' 19341984 Kumbara sahipleri... r~7^~ « 1 S«nede 10.OOO lira mUkâtot Ş DEVEKTJŞU KABARE TESISLER İÇİN * Ç A M A Ğ A C I N D A N M A M U L « T E K KİŞİÜK•< BEY0ĞLU BEYOĞLU MÜZIKLI GTJLDTJRU tarihleri arasında,her gece 21.30 da.(Gişe Biletler TBI:3582317 İ Î ZEKİ ALASm/METÎN AKHNAR 1$ BOYSET ALAMAYANLARA5.8.84' EKADAR BRF1RSATDAHA ISTIFET MODERN MOOÜLER MOBİLYA SANAYİ! tmalat • Toptan • Parekende Fabnka Satış MaÇazas. Anadokı Sılejı AcHaOem K d o y Istanbul Tel 339 28 00 AYRINTILI BİLGİ İÇİN BROŞUR ISTEYINİZ K8KTÖ8 ÇİÇEÖİ MOTEL GÖLKOYBODRUM Tel Golkoy 20 GAYRİMENKULÜN AÇIK ARTTIRMA İLANI Kartal 2. İcra Memurluğundan Dosya No. 1980/480 Tal . Bır borçtan dolayı hacizlı olup açık arttırma suretiyle satılarak paraya çevnlmesine karar verilen gaynmenkul Kartal Yukan Rahmanlar Mevkünde 160 pafta 681 ada 35 parsel sayılı 893.00 metre kareden ibaret arsa üzenne ınşa edılmi^ apartmanın zemin katmda 39/893 arsa paylı 4 nolu dukkândır. Ga>Timenkul Petrolış caddesı 26 kapı nolu Kader apartrnamndadır. Satışa çıkanlan dukkân Petrohs caddesine cephelı deniz görür manzaralı asfalt Bağdat caddesıne taknben 10 dakika mesafededir. İM^R DURUMU: Istanbul Beledıye traar Mudürlüğünün 20/6/1983 tarıh ve 83/1367 sayılı vaaları ıle ayrık nizama labi olup Yüzde Ymnibeş inşaatlı 4 katlı bina insaasına musait olduğu bildirvlmiştır. Kıymeti: Yukarıda evsafı behrtilmiş bulunan Kartal Yukan mahalle 160 pafta 681 ada 35 Parsel sayılı zemın katta 39/893 arsa paylı 4 nolu dukkâna 750.000 lıra kıvmet takdır edılmıştır. SATIŞ ŞARTLAR1: 1 Satış 11/9, 1984 gunu saat 15.00'ten 15.30'a kadar Kartal 2. tcra Daıresı'nde açık arttırma suretiyle yapılacaktır. Bu arttırmada tahmın edılen kıymetin To75'inı ve rüçharih alacaklılar varsa alacaklan mecmuunu ve satış masraflanru geçmek şartı ıle ihale olunur Böyle bır bedelle alıcı çıkmazsa en çok amırarun taahhudu bakı kalmak şaniyle 21 '9/1984 gunü aynı yerde saat 15.0015.30'da ikinci artırmaya çıkarılacaktır Bu artırmada da ruçhanlı alacaklıların alacağını ve satış masraflanm geçmes; şartıyle en çok artürana ihale olunur. 2 Arturmava ıştırak edeceklenn, tahmin edılen kı>inetin %10'u msbetınde pey akçesı ve>a bu mıktar kadar milli bır bankanın teminat mektubunu vermelen lazımdır. Satış peşın para ıledır, alıcı istediğinde 20 gunu gecmemek uzere mehıl verılebılır Dellaliye resmi ihale pulu, tapu harç ve masrafları alıcıya aıtur. Binkraış vergüer satış bedehnden ödemr. 3 Ipotek sahıbı alacaklılarla diğer ilgılilerin (+) bu gayrimenkul luenndeki haklarım hususı>le faiz ve masrafa dair olan ıddialanoı dayanağı belgeler ıle onbeş gun ıçınde daıremize bıldirmeleri lazımdır, aksi takdirde hakları tapu sicili ile sabit olmadıkça paylaşmadan hariç bırakılacaklardır. 4 Satış bedelı hemen veya verilen mühlet içinde ödenmezse İcra ve lflas Kanununun 133. maddesı gereğınce ihale feshedüir. tki ihale arasındaki farktan ve r o 10 faızden alıcı ve kefilleri mesul tutulacak ve hıçbir hükme hacet kalmadan kendılerinden tahsıl edilecektir. 5 Şartname, ilan tarihınden itıbaren herkesın görebılmesi için dairede açık olup masrafı vnldiğı takdirde isteyen alıcıya bir örneğı gönderilebilir. 6 Satışa iştırak edenlerın şartnameyı görmılş ve münderecatını kabul etmış sayılacakları, başkacatılgı almak ıstevenlerin 980/480 Tal sa>lh dosva numarasıyle memurluğumuza başvurmalan ilan olunur. 6/7/1984 (+) İlgililer tabinne irıifak hakkı sahipleri de dahildir. Basın. 9357 "EALNIZIOGUN 3/12 AGUSTOS CaddebostanBudak: Sinemasmcla Kızıltoprak Kent Sjnemasıııda saülmaktadır. ;iın OKTAY AKBAL Saııstakı ovku Vıtaplan Yankılar yaratacak buyuk ineeleme DOKTOR ÖNCE EKMEKLER BOZULDU, AŞKSIZ İNSANLAR, BIZANS DEFİNESİ, BULUTUN RENGİ ve BERBER AYNASI Bes kıiap bırarada 5 Baikı. 45Ü TL Tekın 'layınları Yenı <,ıkiı PAPA MAFYA AĞC A So\\cl \c '\nıerıkan v^/aıUıına vcıılcu şdimlar, ba^ıaıı soııa \ğta o!d\ı \c Papa >ıakastı Vdtıkan Mal>a llısV.ık'rı P2 Skandalı O/uuıı bclacleıle. butuıı kuap>,ılarda UĞIR MlMCl TAMER BALTACIOĞLU GoğusKalpDamar ve Genel Cerrahi Haslalıklar Uzmanı Muavenehane adresi: Altıyol Bahanye, Serasker Caddesı No: 103, Kat: 5, Daıre 15 Kadıkoy/İSI ANBUL Saat 16.00 20.00 arası DÜŞ EKMEĞİ 1 Baskı Cem Yavmları 200 TL TIKİN Y\MNKM İSI. 527 69*>9