Katalog

S A+AA A KJ A\A i At A f OLAYLAR VE GORUŞLLK runları yanında temel dertJerı vardır Bunlar da uretım faktorlerınden sermayenın oransal (nısbı) kıtlığı ve bunun sonucu çağın gensını ızleyen teknolojik duze>ı, emeğın zayıf eğıtımınden doğan verım azlığı, gehr bölüşumundekı bozukluklar, dış dünya) ı sıstemlı ve sureklı ızleyememenın her yönden kayıpları ve nıhayet her kesımde getınhnek ıstenen yenılığe, verım arttırıcı programlara kor bır dırenışle dıkılen bır yaklaşımın bağnaz yapışkanhğı (ıkıcıdualıty) olarak sıralanabılır Gunumuzde dalgalıdoviz kuru sıstemı ıçınde parasının dış değerını dengede tutabılmek yeteneğı hem fizık mallar açısından dış dunya ılışkılerınde en ıyılemeye yönelmeyı hem de gerektığınde etek dolusu para dokerek ulusal parayı ıstıkrarda tutmayı gerektırmektedır Yenı teknolojı ıle uretım olanaklarını zorlamak sadece ıktısadı buyumeyı bır adım daha ılen göturmektır Ancak amacımız gerçek bır kalkınmayı ulke boyutlannda yaymak ve başlatmaksa, nerelere, ne kadar, nasıl ve ne zaman yaurımlar yapaca ğımızı bılmemız gerekmektedır Bu koşullarda her yıl ulusal gelırın en azından onda bırını ye nı teknolojılere dayalı net yatırımlara dönuşturmemız gerekmektedır Bunlar da ancak bır plan ve programla gerçekleştırılebılecek bır olgudur Bu ulkede geçmış dönemde toplam yıllık net yatırımlar, kamu ve özel kesım arasında eşıte yakın bır oranda paylaşılırken bugun bu denge devlet kesımı ağırlıklı olmuştur SERMAYENIN AMAÇLARI Sermaye dedığımız uretım faktoru, ıster yerlı, ıster yabancı olsun, dünyanın her yennde şu amaçlara yönelıktır a) Yatınm projesı kârlılık oranı, b) Yatınm guvenı, c) Ayncalıkh >atınm kolaylıklandır O halde sermaye ve teknolojı kısır dongusunu çözumlemek, yatırım olayını projeve çevırmek, ayrıntılı çok sayıda yatırım projelen uretıp bunları dış sermaye sahıbı ulkelerde pazarlamak ve onaklık koşullannı sureklı dıdıklemek gerekmektedır Bugun duşuk malıyetlı bırbırı ardından patlayan yenı urun ve uretım yöntemlerı ıle şaşırtıcı ve satın almayı ayartıcı pazarlama yöntemlerı bırlıkte programlanmaktadır. ABD yetkılılerı, son üç yılda araştırma ve gelıştırmeye yılda ortalama ellı mılyar dolar harcandığını, ancak bundan doğan gehrlennın her yıl harcananm en az uç katı olduğunu belırtmektedırler Bır ABD yetkıhsı en az teknolojı sattıkları ulkenın Japonya olduğunu ıfade etmektedır Japonya ıse bu başansına şekılcı bır eğıtımle değıl, ınsan unsurunu çok yönlu ve aşamalı eğıterek planlanan bır zaman ıçınde ulaşmıştır Ulkemızde özel kesım sermayedarlarının kısa donemlı kısır yatınmlar yerıne daha uzun vadelı projelere vönelmelen bugun kaçınılmaz olmuştur Bu durum, özel kesımın ne kadar alışık olduğu bır özverıdır, bu da ayn bır sorundur SONUÇ Çağımızın gehşımıne kulak venrsek dalgalj kur'la dışandan yuklenılen malıyet enflasyonunu, net yatırım yapmadan eskı teknolojıler eşhğınde daha fazla dış satım pohtıkası ıle geçiştirmek olası değıldır Yenı bır merkantil dönem yaşanmadığına göre ışbırhğı ıle modern teknolojılere dayalı projeler gehştırme ve bunları ulusal plan perspektıfi ıçınde hızla tırmandırma ve gerçekleştırme gerekmektedır Yeni Bir Merkantilizm mi Planlama nu? Çağımızın geiişmesine kulak verirsek, dalgalı kurla dışarıdan yiiklenilen maliyet enflasyonunu, net yatırım >apmadan eski teknolojiler eşliğinde daha fazla dışsatım politikasıyla geçiştirmek olası değildir. PENCERE 15 MAY1S 198& Kızma Biraderi... Geçen cumartesı gunu Ankara'da "llhanılhan Kıtabevı"nöe ımza gunum vardı Eksık olmasınlar, zahmet edıp geten okurlann kıtaplarını ımzalarken haber verdıler Telefon Bır sayın okurum Istanbul dan arıyormuş, adını da söyledı, ama unuttum Buyrun Sınırlı bır ses llhan Bey, bıhyorsunuz Turkıye'de sermaye bırıkımı gereklıdır Özal'a yuklenmeym, sız de olsanız aynı şeyı yapacaksınız. Yeter artık Yandım Allah dıyoruz Şımdı bunları konuşacak durumda değılım, Istanbul'da olabılır Sızı Istanbul'da nerede bulalım9 Ozal doğru yap yor, sermaye bırıkımı olmadan olmaz Anlamsız bır konuşma 'Iyı, pekı, uyarınız ıçın sağolun" deyıp kısa kestım • Anlaşılan okurum cumartesı sabahı çıkan yazıma bozulmuştu Oysa o yazının kaynağı 'Ekonomı Serv/s/"nın derledığı sayısal gerçeklerdı Faıze zam yapılmıştı, toptan eşya fıyatları 49 ayın rekorunu kırmıştı, nısanda enflasyon oranı yuzde 8 3'e yukselmıştı butçede trılyonluk acık vardı Ozal'ın Malıye Ba<anı " 8 Ü gıdışle Amenkan dolan 800 lıra da olur, 1000 lıra da olur" dıyordu 24 Ocak 1980'den bu yana 4 ^ yıl gecmıştı, sürüklenıp gıdıyorduk Nereye' Istatıstık verıler 4 ^ yıl süresınce tutarlı ve belırlı bır çızgı çekıyordu Enflasyon durmuyordu, paranın değerı başaşağı gıdıyordu kışı başına ulusal gelır düşuyordu, yatırımlar canlanamıyordu, dışsatım yukselıyor, ama dış odeme açığı kapanmıyordu, dış borçlar ödenıyor, ama dış borç yükC hafıflemıyordu Işsızlık çoğalıyordu Emekçıler yoksullaşıyor bır avuç holdıngçı zengınleşıyordu Zengınleşıyordu da ne oluyordu' Kışı başına ulusal gelınn durmadan duştuğu ve yatırımların canlanmadığı bır ortamda sosyal adaletsızlık ağırlaşıyordu Bu tur çarpık zengınleşmelerın.sanayıleşmenın ıtıcı gucünu yaratan sermaye bırıkımıyle eşdeğerlı olmadığı açık değıl mıydı 7 Kımı holdıngın kapıkulu yazan gıbı masanın başına geçıp okurlara yalan dolan mı duzecektık? • Özal'ın polıtıkasını ıçerden dışardan destekleyenler az değıldır, hele Babıâlı'de pek çoktur Koşullu seçımle ışbasına geçen ANAPyonetımı ıstedığını yapıyor, kanundur, kararnamedır gırla Özal, burokrasıyı hallaç pamuğu gıbı atıyor stedığı holdınglere devletın butun payandalannı vuruyor, ulkenın nesı var nesı yoksa satışa çıkarıyor, ışadamlarını peşıne takıp ulke ülke dolaşıyor, faızlerı yukseltıyor, zam ustune zam bındınyor, elını tutan kımse yok Öğretmen yok, memur yok, köylu yok, sendıka yok, kooperatıf yok, pariamentoda muhalefet yok, ışçı yok, sosyalıst partısı yok, gençlık eylemı yok, grev yok, gosterı yuruyüşu yok, mıtıng yok, dırenış yok televızyonda muhalefetın M'sı yok, buna karşılık ışadamı var holdıng var, ışadamı sendıkası var. tıcaret odası var, ışadamı derneğı var, holdıngçı var, ışadamına teşvık var vergı ladesı var, desteK var herşey var Ama ekonomıde başan yok Kımse öfkelenmesın' Ve solda suçlu aramaya da kalkmasın' Turkıye'de kaprtalızmın en büyuk duşmanı, sosyalızm değıl, yıne kapıtalızmdır O kapıtalızm kı zengın sanayı ülkelennde paçasını kurtarmak ıçın Türkıye'dekını öldürmeyıp surundurmek zorundadır Prof .Dr. İ.DOĞAN KARGÜL /. Ü. İktisat yası ıktıdarlannı elınde tutan bırçok polıtıkacılar da, her bın kendı ıçınde akılcı bır butunluk taşıyan bu kalkınma modellerınden yeğledıklen herhangı bırıne can sımıdı gıbı tutunarak şıfa bekledıler durdular' Seçüen bır ıktısadı sıstemın Bu modellerde onerılen gerıçınde ıktısadı yapıyı akılcı kıla çekten parlak fıkırler vardı Kıcak bırçok modeller gelıştırmek olasıdır O>le kı bundan yıllar mı, kesımler arasında dengelı bır ıktısadı buyumeyı, başka kesımonce dunyamn gehşmış boîgesı ler önce altyapı yatırımları sorunın ıkısatlan bır "az gehşmışlık" nunun çözumlenmesı gerektığını olgusu ıle karşı karşıya gelmış lerdı Az gehşmış bır ekonomı ,ve pazar ekonomısımn ancak boylece genışleyeceğını, bır başnın başta yapısal ıktısadı sorunları yanında pek çok topluma kası bunlann karmasından ture ven ve matematık kalıplarla şıpdonuk dertlerı \ardı Gehşmış şak kalkınma formullen sunuulkelerın ıktısatçılarından bır yorlardı kısmı az gelışmışlığın çozumune yönehk sıhırlı reçetelerın hazırNıhayet otuz yülık bır sınamalanması ıçın yoğun bır çabaya gı dan, denemeden sonra akıllanan rıştıler Bu çalışmalar yaklaşık sıyası ıktıdarlar ıkı temel gerçe1945'lı yıllarda başladı ve bır ğın bılıncıne vardılar Bunlardan çeyrek yuzyıh aşkın kesıntısız de bırı her ulkenın ıktısadı yapısı, vam ettı Az gehşmış ulkelenn sı sos\al, kullurel ve tanhi dokuSon zamanlarda tarlışılan konulardan bırı de almaşıkh ıktısat polıııkalan uzerınedır Çatlak sesler karmaşası ıçınde bazı ger çeklerı dıle getırmek gerekmektedır Fakültesi ları ile işlenerek oluşmaktadır. Oburu de çağın teknolojik bilinçlenme duzeyının gerısınde kalan toplumların yarışı kaybettıklerı olgusuydu Bu durumda benımsenen ıktısadı sıstemle uyum ıçınde olacak gerçek kalkınma modelı, ancak o toplumun tum ıçerıklerınden araştınlarak bulunabılır Taşıma ve çorba (eklektık) bır modelle başan kazanıldığı geçen otuz yıl ıçınde görulmemıştır Günluk polıtıka ruzgârı ıle ıktısadı sısteme yön vermek kalkınma sorununu çözmemıştır Çağın bılınç lenme duzeyını ulkede yönlendıren, kıtle ıletışım araçları \e eğı tım kurumlannın gehşımıdır Ul kelerın evrensel vanşı yuruttuklerı bu ıçerık, yazboz tahtası olmayacak cıddı bır konudur' TEMEL DERTLER Az gelışmişlığın bırıkmış ve çozüme kavuşmamış altyapı so HESAPLAŞMA BURHAN ARPAD "Betonlaşan İnsanlarımız" TRT'nın çağdaş sanat programında, "Kentlerımız ve çağdaş mımarlığımız" konulu bır söyleşı yer aldı Gunumuz Turk şehırcılık alanında unlu ıkı mımanmız söyleştı Daha doğrusu, bırı kısa sorular yonetttı Ötekı uzun uzun ve aşırı soğukkanlı açıklamalar yaptı Soran, Istanbul Teknık Unıversıtesı Mımarlık Fakultesı eskı dekanlanndandı Açıklamaları yapan, Şehırcılık Enstıtusu eskı başkanlarındandı Söyleşı, plan ve şehırcılık, btlmmeyen eskı Istanbul'da yerleşımın ınsancıl ve yapılaşmanın daha bır uyumlu olduğu açıklamasıyla başladı Eskı Istanbul'da semtler ve mahallelerın daha belırgın çızgıler taşıdığı ılerı suruldu Gunumuz IstanbuTun da ıse böyle bır kışılık soz konusu değıldı Kısa bır sure Pro ust planlamasından bu yana, Istanbul bır nazım plana hâlâ kavuşamamıştı Mımarlık Fakultesı eskı dekanı, "Deneylerınıze ve gördüklerınıze dayanarak genç mımarlarımıza ıletılecek bır mesajınız var mı' 1 dıye sordu Şehırcılık Enstıtusu eskı baskanı "Sayılları onaltı bını bulan gunumuz Turk mımarları gorevlerını yapmışlardır" dıye kestırıp attı ve gunumuz Istanbul'unun şehırcılık açısından yüzkarası durumunu, "Şehırleşme bızı hazırlıksız yakaladı" dıye açıkladı Söyleşı bıttıkten sonra uzun sure duşundüm Şehırcılık dıye bır uzmanlık dalının bılınmedığı eskı yüzyıllar Istanbul unda yapılaşmalar bır kışılık tasıyabılmıştı Onaltı bın mımarın yaşadığı gunumuz Türkıyesı'nde ıse doğa, tarıhı anıtlar ve ınsanların mutlu yaşaması ıçın gereklı ne varsa yok edılebılıyordu Beş mılyonluk şehırde, uç beş bın kışının, ya da daha az sayıda yık yap satçının çıkar vurgunculuğu, ağırtaşabılıyordu Istanbul'u Istanbul yapan Sarayburnu gölge çızgı görünumünü vınçlerie, hantaf vapur ıskelelerıyle yok edılebılıyordu Sebıllerde hamburger, boyalı sular ve seks dergılerı satılabılıyor, oya gıbı ışlemelenmış çeşme taşları, çırkın ılanlar ıçın kullanılabılıyordu Tophane'den Ortaköy Camısı'ne, o eşsız tarıh değerien, görunumu çırkın gumruk ambarlan ve sevımsız ışhanlan ıçın gözden çıkanlatnlıyordu Şehırcılık adına korkunç cınayetlenn ışlendığı, vurgun ve yok etme saldınlarının yoğunlaştığı gunumuz 'Istanbul gerçeğı" gormezlıkten gelınebılıyordu Turk mımarları gorevını yapmıştı 1 " dıye Bütün bunlar olup bıterken, Marmara Ünıversrtesı Guzel Sanatlar Akademısı, "Beton yığınları ıçınde bunalmış ınsanlara doğayı hatırlatmak" sloganıyla gençlere kımı boş yapı yan duvarlarını boyatıyordu Kımı okurlann çoğunun şehırcılık mımarımızdan daha duyarlı olduğunu gormek yazar olarak yureklendırıyor, ama yurttaş olarak umutsuzlaştırıyor Yazılarımı, "Umutlaokuyorum" dıye başlayan Sayın Bener E Kavukçuoğlu'nun mektubundan kımı satırları aktarıyorum "Kımbılır belkı de betonlaşan şehır berabennde ınsanlan da betonlaştınyor kı, artık hıç kımse, yok olan bır Istanbul'u göremıyor, tam tersı, taşlaşan Istanbul'u modemleştırdMennı sanıyorlar Bundan 34 yıl öncesıne değın, Istanbul'un yok edılışını haykıranlan duyar, ancak sorunu salt altyapı yetersızlığıne bağlı elektnk, su, ulaşım sorunları olarak ele alır, ama yıkılan kültür olayını bır türtu göremezdım Ne zaman kı Federal Almanya'dakı Rothenburg kentını gördüm, sorunun asıl külturel yönünü görebıldım Ikıncı Dünya Savaşı sonunda yıkılan bu ortaçağdan kalma kentın nasıl yenıden oluşturulduğunu ve ora ınsanlannın bu küçük, şınn kente nas/l sevgıyle sahıp çıktıklannı ve orayı nasıl koruduklannı gördüm Inanıyorum kı, ortaçağdan ben korunabrien bu kent, yüzferce yıl sonra yıne aynı özetlıklenyle kalacaktr Ya ıstanbul Bırakın ortaçağı, dün kapısından çıktığımız bır evı aynı yerde bulabıleceğımız şüphelı " Okurum yerden goğe haklı Soz konusu Rothenburg'u bırkaç yıl once ben de gördüm Kuruluşunun sekızyüzuncü yılı kutlanıyordu sanırım Sekız yüzyıl öncelerı yaşanır gıbıydı Umut kırıcı bır gözlem, ama yazmadan edemeyecegım Günümuz Türk mımarlarının gorevlerını yaptığını ılerı süren Şehırcılık Enstıtusu eskı Başkanı, Federal Almanya'nın Ikıncı Dünya Savaşı'nda yerle bır olmuş Hamburg şehrını yenıden kurmuş olan "Vvlederaufbaustelle' nın Başkanı Prof Olsner'ın yanında bır sure çalışmıştı Bılmem hatırlar m ı ' Pek sanmıyorum Hatırlasaydı Olsner ustanın adını ak etmeyı yeğ tutardı 1 /Î\ANADOLU ELEMAN ALACAKTIR 1 Bankamız Genel Müdürluk ve Şubelerınde ıstıhdam edılmek uzere sınavla Iısan bılen yuksek tahsıllı eleman alınacaktır 2Sınav 45 Hazıran/1984 tanhınde, Maslak Meydanı, Buyukdere Caddesi No. 43 Levent/ISTANBUL adresınde bulunan Genel Müdurluk Bmasında yapılacaktır 3 Sınava katılmak ıçın a) Sıyasal Bılgıler, Hukuk, Iktısat, Işletme, 1dan Bilımler Fakulteleri ve Unıversıtelerımızın Ekonomı, Işletmealık, Iş ıdaresı bolumlen ıle Millı Eğıtım Bakanlığı'nca bunlara eşıtlığı kabul edıimış yurt ıçi ve yurt dışındakı fakulte ve yuksek okulların bırınden mezun olmak, b) Arapça, Ingılızce, Fransızca, Almanca hsanlarından bınnı ıyı derecede bilmek, c) 30 yaşını doldurmamış olmak, d) Erkek personel ıçın, askerlık gorevını yapmış olmak, e) Herhangı bır daıre veya kuruma ış sozleşmesı veya yukürnlülüğü altında bulunmamak, 4 Sınav konuları a) Genel ekonomı ve Bankacılıkla ılgılı olarak ekonomı ve malıye, muhasebe ve hukuk konulannda, b) Yabancı dıl Arapça, Ingılızce, Fransızca, Almanca 5 Yazılı sınavlarda başan gosterenlerden, yaptınlacak araştırmalardan sonra engel halı görulmeyenler sozlu sınava çagınlacaktır 6Muracaatlar ıkıncı maddedeyazılıadreseen geç25Mayıs 1984gunu saat 1800e kadar, kısa ozgeçmışı belırtılerek fotoğraflı dılekçelerle yapılacaktır 7 Kazananlara ozel Iısan tazmınatı dahıl tatmınkâr ucret verılecektır 8 Dış ışlemler ve Malı TahJıl Konulannda yetıştınlecektır 9Adaylık suresı sonunda uygun gorulenler yabancı bankalar nezdınde staja gönderilebılecektır 10 Arapça bılenler Cıdde Temsılcılığırmzde veya dığer Arap ülkelennde gorevlendınlebılecektır ÇAGDAŞ YAYINLARI İLHAN SELÇUK düşürciryoruııı öjdeysevurun ÇIKTI Ederi: 400 hra Not 10 kıtaptan az sıpanşlerde ödemelı ısjenmemesını nca edenz Isteme adresı Türkocajı Cad 3941 Cağaloğlu Istanbul ANALXXXJ BANKASI GENEL MÜDÜRLÜGÜ 19 Mayıs İLAN 1966 model Ford Taunus marka bınek oto, muhammen bedelı 200 000 TL 'den 27 5 1984 pazar gunu Akay Cad No: 7/3 adresınde açık arttırma ıle satılacaktır Tel 18 94 40 Ankara Mıllî Pıvango 19 Mavıs Gençlık ve Spor Bavramı özel Çekılışı'nde toplam ""90 mıl>on lıra dağıtacak. Bır kışı tam 50 mılvon hra kazanacak' Sız de bıletınızı alın, 19 Mayıs "Mırvon vanşması"na katılın1 Mılyonerhk ıpını goğuslevın1 Samatya'da valışır durumda DİŞ MUAYENEHANESİ mulkuyle bırl'kte satıhktır Muracaat 9 30 12 00 arası 164 57 25 15 0 0 18 00 arası 585 94 39 OTAKÇILAR LİSESİ MEZUNLAR GECESİ Olakvılar Lısesı mezunlan olarak 21 Mayıs 1984 pazartesı günu saat 2024 arasında Taksım Bdedıve Gazınosu'nda geıe ıcnıpledık Tum mezunlarınım beklerız OTAKÇILAR LİSESİ MEZLNLARI Belkidesııasizde,