Katalog

24 ŞUBAT 1984 KÜLTÜR YAŞAM CUMHURİYET/5 SINEMA \TILLA DORSAY Duyduk Gördük Güncele bel bağlamanın "BedeFi Acaba neymiş? Gazi Lniversıtesi Basın Yayın Yuksek Okulu 'ndaki bazı oğrencılerin okulda 'Cumhurıyet' gazetesi bulamamaktan yakındıklannı okuyan, aynı oğretim kurumumun Iktisadi ve Idarı Bilimler Fakultesi oğrencileri, "Onlar yıne oturUp kalkıp hallerıne şukretsınler" diyor ve şoyle devam ediyorlar: "Ne mutlu kı hıç değılse okula 'Cumhurıyet'gazetesıyte getebılıyorlar Bız aynı unıversıtenın Iktisadi ve Idarı Bılımler Fakultesı'nde okuyoruz ve okulda gazete okumak şoyle dursun, ıçerı gazete bıle sokamıyoruz. Neden mı7 Ya sınıfıaya da kantınde, ne ıduğu belırsız bazı kışıler hemen uzenmıze saldırıyor ve gazeteyı yırtıverıyorlar Bu durum özel lıkle 'Cumhurıyet' ıçın geçerlı Savın Rektorumuzden bır rıcamız var. Lutfen bıze okul ıçınde 'Cumhurıyet' okuyabıleceğımız bır koşe gostersın de, saldınya uğrayıp yırtılmadan gazeıemıze goz gezdırebılelım " Evet, Sayın Şakır Akça. Siz iddiaları hemen yanıtlıyorsunuz, ama oğrencilerin yakmmaları bitmiyor. Taraflardan bın haklı olmalı, ama acaba hangisi? Yönetmen. Melıh Gulgen / Senaryo: Mehmet Aydın / Oyuncular. Kadır Inanır, Bahar Oztan, Ekrem Bora, Krıstın Havdar, Yalçın Gulhan, Se\da Ferdağ, Huseyın Peyda, Fırat Gulgen, Nerıman Koksal, Şukrıye Atav / Gulgen Fılm yapımı (Lâle, Yumurcak, vb.) Melih Gulgen, 70lerde Cuneyt \rkın'lı 'sosyal içerikli filmler' \apıyordu Bu fılmlerın fonunu, ^angster'bj«ba', 'Mafya' oykulerı oluşturuyordu Gulgen, SO'lerde bu tur filmlere >enıden donuş yapmak ıstedığınde, bu kez daha 'gunceT şeylere bel bağiamış Toplumca 'ekonomık'leşmedık mı, ekonomık sorunlar mahalle kahvelerıne dek tartışılmı>or mu?Bu kez gangster v atışmalarının yerıne 'holding' çekışmelerı, Mafya oykulerının yerıne ıse kredı ve bankerlık sorunları geçmış 'Halk çocugu', a\ukat Kemal, hukuk bılgısını, uçkâğıtçı bır bankere paralannı kaptırmış mahalle halkının mı, yoksa aynı bankerle ışbırhğı vapan ve ondan kredı alan, emnnde çalıştığı ışadamının mı hızmetıne verecek9 Aslında Kemal, o ışadamının emrıne gırdığı gun seçımını yapmış olmalıydı, ama kuşkusuz fllme malzeme gerektığı ıçın o kadarını pek kurcalamayın' "Bedel", aslında ılgınç ve guncel çağrışımları olabılecek bır konuyu gundeme getırıyor Akıllı uslu bıçımde anlatılsa, ılgınç bır fılm olabıhrdı. Bazı sahnelerın, bazı konuşmaların, bır semt halkının başanyla kullanıldığı bazı çekımlenn verdığı umut ıse, ozellıkle Kadir tnanır'la. Kristin Hajdar'ın bıtmek tukenmek bılmeyen sevışme sahnelerını, hele hele yıne Haydar'ın 'Arap şeyhi' (!) ıçın yaptığı 'gooek dansı'nı gordukten sonra tumuvle sonuvor tŞ BAŞINDA Çoban Ressam Suleyman Şahın, son tablolanndan birinin basına oturmuş taklitlerini acıyan bakışlarla suzuyor. Başarık bir geriliın öyküsü Gece (Still of the Night) / Yönetmen: Robert Ben le "Olduren Hatıralarton / Oyuncular: Roy Scheider, Meryl Streep, Jes Spellbound'da kullandığı 'psikanaliz' motıfinı ve 'duşlerin ansica Tandy, Joe Grifasi, Sara Botsford, JosefSom lamı'nı oykusune ustaca >erleştınyor Gerek psıkanalız bölumu mer / (Site, Sınepop, vs.) Bır park yerınde dolaşarak kapısı açık bır araba arayan bır soyguncu, sonunda aradığını bulur Ama arabanın kapısını açtığı anda, aşağı bır ceset duşer Bu başlangıç sahnesı "Gece"nın tonunu belırler "Gece", surpnzler, sıçramalarla sağlanmış bır genlımı baştan sona surdurecektır "Kramer Kramer'e Karşı" ısımlı aıle dramıvla buvuk başarı kazanan yenı kuşak Amenkan yönetmenı Robert Benton, kendı yazıp yönettığı "Gece"de Amenkan polısıye sınemasına ve özelhkle Alfred Hitchcock'a bır 'horamage' sunuyor Fılm, bırçok yanıyla Hitchcock'un çeşıtlı fılmlerını, özelhkle hıç bılmedığı bır seruvene karışan ve 'melek mi, şejtan mf oldugunu anlayamadığı bır sarışına tutulan, annesının etkısı altındakı kahramanıyla, geçmış aylarda TV'de de ızledığımız "Gizli TeşkilatNorth by Nortwest"ı anımsatıyor Abartmalı olacak mı bılmem, ama Benton, "Gece" ıle Hitchcock'u hıç de mahçup etmeyecek ustalıkta bır 'çomez' olduğunu kanıtlıyor bır genlım sıneması şölenıne çevınyor Bırçok sahne, kendı ıçınde ustalıkla gerçekleşunlmış atmosferıyle, nerdeyse kusursuz mınık genlım başyapıtlanna dönuşuyor Bunun ıçın, başlangıç bolümu, çamaşırhane bölumu, muzayede bölumu, 'ra>a' sahnesı, bayan Re>nolds'un evınde geçen tum fınal bölumu, doktor Sam Rice'ın müfettışle konuşması (ve bıraz once masaya bırakılmış kol saatını saklama>a çahşması) gıbı bölumler örnek verılebıhr Benton, yıne bır zamanlar sınemada onca moda olan ve Hitchcock'un da özellıkve 'gecmişte kalmış, ama suçluluk duygusu veren bir cinayet' gıbı ruhbılımsel olgular, gerekse Benton'un bellı korku/gerıhm motıflerı, aslında sınemanın artık bıkkınlık getırecek denlı başvurduğu, bır haylı eskımış ogeler Ne var kı, Benton'un sıneması, bu eskımış, bılınen ögelerı ustaca bıraraya getırıyor, her bölumu>le sınema tadı veren çağdaş, modern bır kıvama ulaştırıyor tYİ OYUNCULAR Roy Scbeiderie "Gece"nin btşrolünü paylasan Meryl Streep, usta bir oyuncn oldugunu bir kere daha kanıtlıyor. Çoban ressamdan taklitlerine Çoban Ressam Sulevman Şahın Bursa'dan taklitlerine seslendi ve şoyle dedi: "Turkıye'nm bazı şehirlennden bana gelen mektup ve haberlerden oğrendiğime gore bazı ressamlar kendilerim Çoban Ressam diye tanıtıp sergiler açmakta, tablolannı satmaktalar. Bu olayın benzerini bir sure once tstanbul Taksim Sanat Calerısı 'nde açtığım sergide yaşadım ve protesto da çektım. Bu arkadaşlar çobanlık yapmıs ve resme başlamış olabilirler. Fakat Çoban Ressam olamazlar. Çunku benım nerden geldiğim ve nereye gideceğim bellıdır. Ben Turk Resim Sanatı'na bır şeyler getirmeye çalısıyorum. Turkiye'de kamuoyuna bu ısmı atan, çobanhktan ressamhğa gelerek haklı olarak isım yapan benım. Ben aslımı unutmam, evet çobandım ve 25 yıldır da resim vapıyorum. Bugune dek basmda hakkımda on bınlerce yazı yayınlandı, televizyon programlanna çıktım, 10 bın 900 eser oluşturdum. Bunların hepsmi silip atabihr mısinız? Buna hangi guç yeter? Benım tablolanmın tumunun altında Çoban Ressam ımzası var Kazıyabilir misiniz? Bu ressam arkadaşlara sesleniyorum. Beni sanat dunyası tanıyor ve çok yakmdan takip ediyor. Bu nedenle bir gun toplum tarafından ttileceklerinı ve kuçuk duseceklerini duşunmuyorlar mı? Bu gibi kişiliksizce, çıkarcı ve basıt girişimler ozellikle sanat dunyasında ters duşer. Ben bu arkadaşlara acıyorum. Benim ismimı yuceltiyorlar. Ama kendileri için boşuna zaman kaybedıyorlar. Ben yavaş ve emin adımlarla yuruyorum. Benım için zahmet etmesinler, kendilerine başka bir yol bulsunlar, daha başarılı olurlar." da Meryl Streep duruyor. Sankı başka bır Hitchcock ogesı gıbı. O da, özelhkle "Gizli Teşkilâf'takı E\a Marie Saint'ı veya "Cina>et Var"dakı Grace Kelly'yı çağrıştıran tam bır "Hitchcock sanşını" değıl mı 7 Ama Streep, gunumuzun bu belkı de en buvuk kadın oyuncusu (bu kanıya özelhkle 'Sophıe'nin Seçimi'nı vıdeoda ızledıkten sonra ulaştım), yalnızca gızemlı bır sanşın olmanın otesınde ne denlı usta bır oyuncu oldugunu bu fılmde de kanıth>or, özelhkle geçmışı andığı ve anlattığı 'monolog' bolumunde "Gece", nefıs bır gerılım sınemasının bıçımsel olgunluğunu yudumlamak ıçın de, Meryl Streep'ı dov asıya ızlemek ıçın de kaçırılmaması gereken bır film Başkan Reagan bulaşık yıkamayı özlemiş Başkan Reagan, yalnız bulaşık değil, çocuk bezı de yıkamış gençliğınde. Ev işlerınden bezgın duşen kocasıyla bahse giren bir Amerikalı e\ kadımna yazdığı mektupta şoyle dıyor: "Bahsı sız kazandımz. Ustelık bızım zamanımızda bugunku gıbı hazır çocuk bezlerı de y oktu Tabıı şımdı, ne Vancy ne de ben bovle ışleryapıyoruz. Ne zamanımız var, ne gucumuz. Ama ıtıraf edeyım kı, ev ışlerını ozluyoruz." Filmin odak noktası: Meryl Streep Ve hıkâyenın odak noktasın Depardieu'nün fUmi, ABD'de Fransa'dan çok iş yaptı New \ o r k ' t a Cineraa Studio 2 adh salonda gosterılen "Martin Guerre'in Donuşu" adh Fransız filmı sekızıncı ayını doldururken 1983 yılının gışe rekoru kıran sürprız yabancı filmı ol du Amerıkalıların filmin konusu olan 16 yuzyıl Fransız köylulennın yaşamına bu kadar ılgı du>acaklannı kımsenın onceden tahmın edemeyeceğı bıldırıhyor Filmin yönetmenı Daniel Vigne'nın kendı deyımıyle halkının zevklen "son derece kenüi" olan New York'ta böyle bır filmin kendı ulkesınden çok daha fazla ış yapması ılgıyle karşılandı 42 yaşındakı Daniel Vigne, unlu yönetmen Claude Lelouch'un asıstanlanndan Lelouch ıle yedı fılmde bırlıkte çalışmış "Lelouch ile çalışırken," dıyor Vigne, "Aynı zamanda endustriyel filmler yonettim. Bu arada, birkaç senaryo jazdım ama bunlan çevirmek için gerekli parayı bulamadım." 1979'da Eleştırmenler Odulu kazanan altı saatlık bır TV belgeselınden sonra kendısıne "Martin Guerre'in Donuşu" fılmını çekme fırsatını vermışler Amerıka'dakı başansı uzerıne şımdı lngılızce olarak ılk fılmını Meksıka'da çevırme olanakları arıyor Buyuk studyolarla para, oyuncularla senaryo tartışması ıçınde Senarvosunu kendısının >azdığı filmin kahramanı lspanyollann Meksıka'yı ışgal ettığı donemde yaşayan çılgın bır keşış Bu rol ıçın once Gerard Depardıeu ıle anlaşmak ıstemış Ancak Gerard Depardieu çok fazla para ısteyınce vazgeçmış Şu sıralarda New York'ta bayağı beğenılen "Yentl" adh fılmde Barbara Streısand ıle oynayan Mand> Patkın ıle anlaşmayı duşunuyor. Daniel Vigne, Yenı Dunya'da neden fılm çevırmeyı tercıh ettığını şöyle açıkhyor "tspanyol askerlerinin, Azteklerin yer aldıgı kostumlu, tarihi bir filmi Fransa'da çevirmek hemen hemen olanaksızdı. Zira paranız tutacağınız iyi bir yönetmen ve ;iki o>uncu>a gider, genje kalanla dekor, kostum, figuran bulmak ha\al olurdu." HAYVANLAR tsmail Gülgeç Gerilim sineması şöleni Nasıl olmasın kı, " G e c e " , tümuyle anlatıldıjn zaman belkı hıç de ınandıncı, gıderek ılgınç sayılmayacak öykusunu, gerçek Şu sıra ABD'deki en populer Fransız oyuncusu Gerard Depardieu Kaba çizgîli bir bîlimkıırgu de ızlemıştık Iletışım araçlannın Can Bedeli (Le Prix du Danger) / Yönetmen: ınsan yaşamını hıçe sayan, öluYves Boisset / Oyuncular: Gerard Lanvin, Michel mu bıle bır gosterı ogesı halıne getıren tutumları ıse, söz gelımı Piccoli, MarieFrance Pisier, Bruno Cremer, AndBertrand Tavernier'nın unutulrea Ferreol / Fransız filmı (Saray, İnci). Ununu, (bızde ne yazık kı çeşıtlı nedenlerle goremedığımız) polıtık fılmlerle vapmış olan Fransız yönetmenı Yves Boisset, bu kez bıhmkurgusal bır öykuye el atmış Gunumuzden bır zaman (ne kadar zaman?) sonra, yığınları ekrana bağlamak ve 'reklam'a dayalı bır üetışımı yurutmek uğruna, dev bır TV şırketı, bır "insan avı' oyunu duzenhyor Bır gonuilu, kendısını öldurmek uzere sılahlanmış 5 *ava' (kuşkusuz, onlar da gonuilu) tarafından ızlenıyor Bellı sure ıçınde bu 'amansız takip'ten kurtulursa, buyuk bır para alacak Bırkaç yarışma, hep'a\'ların ölumuyle sona erıyor Ancak yenı kahramanımız, kaçmayı becerecek ve şırketın oyununu bozmaz filmı "Olumu Beklerken La Mort en Direcf'de, çağdaş mayı deneyecektır. bır trajedı boyutlarına varan bır Boisset'nın filmı, gıtgıde şıd guçte ışlenmıştı Boısset'nın bır dete, olume, kıyıma alışan, alışhaylı kaba çızgılı öykusu, bu tur tınlan çağdaş toplumların ve bu bır bıldırı ulaştırmada etkın olaogelerı gıtgıde daha çok progmıvor Filmin \e bu tur, onemlı ramlarının, dızılerıntn vazgeçıl, sorunları sıradan bır genlım sımez ogelerı halıne getıren, her nemasıyla anlatmavı deneyen şeyı bır buyuk gösterıye donuş tum filmlenn ortak >anlışı şu deturen ıletışım araçlarının cıddı ğıl mı zaten: Her şeyı gostenye bır eleştınsı ve gıdış üstune getıdonuşturen bır TV 'ıletışım olarılmek ıstenen bır uyan çığlığı gı yını, bır gosterı sınemasının tum bı sunulj>or Veya en azından ogelennı (genlım, şıddet, vuruşoyle olabılırdı. Ama film, bu ma, kahraman bıre>, vb ) bol amaçlarına pek erışemıvor bol kullanarak anlatmak ve eleş'Olumcul oyunlar'la nerdeyse ıl tırmeye çalışmak Bu temel çekel topluluklara donuşmuş, ge lışkı, "Can Bedeli"nın olası guleceğın olası toplumlarınt, cunu (bızce) >ok edıvor Yıne "Olum Yarışı Death Race de, şu gunlerın kısır sınema or2000" veya "Olum Pateni Rol tamında, bu filmı gormekte, lerball" gıbı Amenkan filmlerınuzerınde duşunmekte >arar de, hem de daha gosterışh bıçımvar KİM KİME DUM DUMA Behiç Ak ızîeri Scınki dı$lamı*/z de bu öufurna uzulmiıyo GALERILER SERAMAR SANAT GALERISI 528 66 29 522 89 97 ÖZGÜN BASKI SERGİSİ 22 Şubat22 Mart 1984 gr o Cıkmazı No 2 Feneraahce fcUMALJJ SanatGalemi CAGDAŞ RESMIMIZIN 3 DÛNEMINDEN BIR KESIT J î subat • nıart ) URART Avni Arbaş Abidin Dino Turan Ernl Bedri Rahmi Eren Evüboğlu Mustafa Esirkuş Neşet Günal Nedim Günsür Nuri Iyem Kayıhan Keskinok Orhan Peker Mehmet Pesen Adnan Turani Mümtaz Yener Adnan Varınca Resim Sergisi 9 29 Subat TARİHTE BUGÜN Mümtaz Ankan 24 Şubat SANAT GALERİSİ GRIMM MASALLARI İ7S6 'M &U&ÜN, UNLU MASAL YAZARl MtHBÜU CARL SeifJM, AUtANYA 'NIN HANAU K£NTINDE OO6DU. KAfZDEŞI JTACOB ILE S/fi, ALMAN DlLI VF FOLMLÛBU U2EÜINOE AISAŞTIRMALARLA VE OZELLıKLE DBRLEOlĞl HALK MASALt/MYLA TAMINOI. YOZe yo££ DOLAŞAKAK TDPLAPIKlAgl AAASALLAR UAJUnilMAKTAN mj£TVLACAK, ONLAR.IN İİALEMIYLE OLUMSUZLEŞECEKTHS,. 1812 '£>£ YAY/tJLAD/IClAfZI MASALLAf?OAH 8AZILARI, "PAMUK P££HSES VE Y£Ol OJCE', "GAPUtJZEL.", "SU PERILERI", "BHB.MBM MIZIKACILAB.1", "HANSEL VE &e£TEL " (YAHDAKl H.ESIM) Gl&l 8AŞLIKLAIS.I TAŞIMAKTAYPI.. NESE ERDOK •bANAT GALERISI' lanak Resım Sergısı 926 Subat DESTEK SANAT GALERİSİ CİHAT ÖZEGEMEN It şubat ıumartet»ı saat 14 00 len ılıbaren ızlenpbılır 165 19 35 Moda Cad 264 Moda Tel 337 15 31 A.ABİDİN ELDEROĞLU 4 Sutat1 Mart Her pazartesı mıızıklı slayt gosterısı 17 00 18 00 Abdı Ipekçı Cad 75 Macka 1460354 Resim Sergisi 50 YIL ONCE Cumhurivet Halk elbiseleri Sumer Bank fabrıkalarının koylu ve halk ıçın suretı mahsusada hazırladığı temız, ucuz ve davanıklı elbıseler, memleketın her tarafından aranmağa başlanmıştır Bırçok tacırler Sumer Bank Yerlı \1allar pazarma muhtm mıktarda sıpanş vermışlerdır Tıcaret Odaları da numune ıstemektedırler Rağbet ve alâkanın gun geçtık<,e çoğalması, ucuz elbıseler hazırlandığının memleketın her tarafındakı hulk ve ko\luler tarafından haber almdığtnı gostermektedır Cnar kovlerden bır ış ıçın htanbula gelmış olanlar bızzot Yerlı Mallar pazarma muracaat ederek elbıse almaktadırlar Bu şekılde vaptlan satışlar da son gunlerde çoğalmıştır Fesane fabrıkasının ımal ettığt kumaşlardan vapılan, ceket, pantolon ve yelekten ıbare! bır takımı beş buçuk lırava satılmakta olan bu elbıselerın astarı Sumer Bankın Bakırkov be: fabrıkasmda ımal edılmekıe, dıktşlerı de 24 Şubat 1934 ucuzluğu ıle olçulemnecek bır ıtına ıle vapılmaktadır Bu ucuz elbıselerın duz renklılerı olduğu gıbı desenlı kumaşlardan olanları da vardır Elbıselere gosterılen rağbet, Sumer Bankın ucuz elbıse ımalıne teşebbus etmek suretıle umumi bır ıhtıvaca ce\ ap \ ermış oldugunu da ıspaı eınıekte ve Başvekü hınet Pasanın bu voldakı \uksek tavstve ve ırşatlarının knmetını bır daha tebarıız ettırınektedır 19341984 Nısoetıye Cafl 44 E'ıler Tel KARMA RESİM SERGISI Ni=eırtAN EfEJLLTT sapat 9 a e n â \.fwm KllE KJLE &M GALEOâl CİHAT BURAK Resım Sergısı 17 Şubat 10 Mart 1984 t.'JT*^ ^" ,c*\*VttiAt 50 NANAM A I I K 1 M IIFKOHASY'iN J F A, L«l Et I S A b 3 f« v , « * i •. v 1. t 3 3 H J 3 2 » P ı t • '5flJ 9 SO » T . , fcf ' Kumbara sahiplerı' $wta Mngıu kadar ış Ptnkas ru *Jt nitnn v»rs dettenmze İuvdVd )iwi> wrrt k heub nuı =^m pannm mılrtaneo »>**ı b«ş Iır* ol»n>! f r Subjt mmmnM hadar «s?»n bcf Irra rac^duat o JO bu un kımban u k p * n ^ SEVÎMCE RESİM AUNIR 10 Subat 7 Mart 1984 Ruralı Cad Matbaac OsmanB«y S 35/2 Erkut Ap Osnanbey Tel 146 05 47 5000 lira mükâfatlı TURKIYE IS BANKASI Gafrı pazar gunlen 13 0 0 t e i ıtıDaren dcıklır