Katalog

15 ŞUBAT 1984 DIŞ HABERLER CUMHURÎYET/3 Ozetle Polomnlı ve Çek yönetim karşıtları Çek ve Polonyah yönetim karşıtı gruplar, 5 yıldan bu yana, ilk kez ortak karar alarak, Batılı ülkeleri, ülkelerindeki siyasi suçluların salıverilmesi için yardıma çağırdılar. Yayınladıkları ortak bildiride, 'İnsanlık ve özgürlüğe değer veren tüm insanlar" yardıma çağrılarak, "Çekoslovakya ve Polonya'da bulunan siyasi suçluların serbest bırakılmaları için mücadele edenleri desteklemelerini" istediler. (THA) Irak, sivil yerleşim merkezlerine yaptığı saldımyı 7 gün dıırdurdu Irak bu gelişmeden önce İran'ınpetrol kenti Abadan 'ı top ateşine tuttu. İran 'ın, 24 saat içinde giriştiği saldırılarda 103 kişi öldü. Dış Haberler Servisi Irak, İran'a ait sivil yerleşim merkezlerine yaptığı saldırıyı tek yanlı olarak 7 gün süreyle durdurduğunu açıkladı. Irak Dışişleri Bakanhğı sözcüsü kararın sürgünde yaşayan Irak muhalefeı lideri Mesut Recevi'nin çağrısı üzerine alındığını bildirdi. Halkın Mücahitleri Örgütü'nün Başkanı Recevi Paris'te sürgünde yaşıyor. Sözcü ancak bu süre içinde İran, ateş açarsa, İran kentlerine yönelik bombardımana yeniden başlayacağını söyledi. Öte yandan, Irak bu gelişmeden once Iran'ın petrol kenti Abadan'ı top ateşine tuttu. Irak askeri bildirisinde, son İran bombardımanı sııasında 81 "• liıı öldüğu,453 kişinin yaralandıği, böylece Iranın Irak sınır bölgesindeki sivil yerleşim bölgelerine iki gündür sürdurdüğü topçu ateşi sonucu olen Iraklı sivil sayısının 103'e çıktığını açıkladı. Bildiriye göre, İran kuvvetlen, lrak'ın guney bolgesinin başkenti. Basra ile sınırın orta kesimindeki Mendali, Hanakuin, Tvelah, Hormal ve Zerbatya'yı top ateşine tuttular. 500 bin nüfuslu Basra, İranIrak cephesinin yaklaşık 20 kilometre batısında yer alıyor. PEREZ DE CUELLAR'IN BARIŞ GİRİŞİM1 ERİ Nevv York'da BM Genel Sekreteri Perez de Cuellar, İranIrak savaşının sona erdirilmesi yolundaki son barış girişimini başlatarak, her iki ulke hükümetinin son tavırlannı öğrenmek üzere, İran ve Irak'a bir BM heyeti göndermeyi önerdi. Cuellar .yüksek düzeydeki bir yardımcısının başkanlık edeceği neyetin, taraflann sivillere saldınldığı yolundaki iddialarını da görüşeceğini belirtti. Heyete, BM Genel Sekreteri'nin özel siyasi işler ve İranIrak işleriyle görevli yardımcısı Ekvatorlu diplomat Diego Cordovez başkanlık ediyor. Japonyn Sağlık Bakanı: Sağlığımı sigaraya borçluyum TOKYO, (a.a.) Japonya Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Kozo Vatanabe, ülkede sigaraya karşı başlatılan büyıik kampanyadan pek etkilenmişe benzemiyor. Sağbğını sigaraya borçlu olduğunu ve seçim kampanyası sırasında günde 4 paket sigara içtiğini söyleyen Bakan, son günlerde sigara aleyhtarlannm bir numaratı hedefi haline geldi. Japonya'da yetişkin erkeklerin yüzde 66.1'i, kadınların da yü2de 13.5'i sigara içiyor. Ancak sigara içenlerin sayısında önemli bir düşme olduğu da gerçek. Yetişkin erkekler arasında sigara içenlerin oranının, 1966'da yüzde 83.6 olduğu hatırlatılıyor. POUTIKADA SORUIVLAR ERGUN BALCI Muhafazakâr Reformcular Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreterliği'ne sayın Konstantin Çernenko'nun getirilmesi ile bu ülkede her lider değişiminde Batıda yapılan tartışmalar yine gündeme gelmiş görünüyor. Leonid Brejnev'in dostu olan Çernenko'nun muhafazakâr kanadı temsil ettiği, eski Genel Sekreter Yuri Andropov'un yaptığı ya da yapmayı tasarladığı reform projelerini rafa katdırabileceği belirtiliyor. Yuri Andropov'a yakınlığı ile tanınan ve Çernenko'dan çok daha genç olan Grigori Romanov ya da Mikail Gorbaçov'un Genel Sekreterliğe getirilmeyişi bu savı doğrulayan kanıt olarak gösteriliyor. Böylece Soveyet liderleri arasında reformcu ve muhafazakâr şeklinde pek doğru olmayan bir ayırım yapılıyor. Önce şu noktayı belirtmekte yarar var. Stalin'in ölümünden bu yana iş başına gelen tüm Sovyet liderleri, Brejnev dahil, reformdan yana idiler. Ama aynı zamanda da muhafazakârdılar. Bu nasıl olur? Bir kişi hem reformcu, hem de muhafazakâr olabilir mi? Olabilir. Zira reformculuk, muhafazakârlığın karşıtı olan bir kavram değildir. Onun, daha esnek daha ılımlı biçimidir. Reformcu, yapıyı ya da çerçeveyi değiştirmeyi amaçlamaz; sadece o çerçeve içinde bazı düzeltmeler yapmak ister. Bu anlamda, yukarıda belirttiğimiz gibi Stalin'den sonra işbaşına gelen tüm Sovyet liderleri reformcu idiler. 6 mart 1953'te Başbakan olan Malenkov, bir iki hafta içinde bakanlıkların sayısında büyük indirim yapmış, ağır sanayi kaynaklarının bir bölümünü hafıf sanayie kaydırmak istemış ve o zamanlar son derece ivedi sorun olan konut yapımına ağıtiık vermişti. Ancak ağır sanayi kesimi ile ordunun direnmesi ile karşılaşmış ve iktidarda fazla kalamamıştı. Malenkov dan sonra işbaşına geçen Nikita Kruçev ise 2. Dünya Savaşı'ndan sonra Sovyetler Birliği tarihinde en radikal reformcu olarak tanınır. Katı merkezcilikten ademi merkezciliğe yönelen Kruçev, 92 Yöresel Ekonomik Konsey "Savnarkhozy" kurmuş ve ekonomik kararların alınmasında bu konseylere geniş özerklik tanımıştı. Kruçev'in Moskova'da bakanlıklar arasında giriştiği budamadan sadece Savunma Bakanhğı ve onunla ilgili daireler kendilerini kurtarabilmişlerdi. Kruçev, Molotov, Suslov, Kaganoviç ve Saburov'un temsil ettikJeri Stalin'ci muhalefeti de (anti parti grup) tasfiye etmişti. Kruçev'in peşpeşe giriştiği denemeler ve hızla gerçekleştirdtği değişiklikler, dengeyi bozmuş, ekonomiyi altüst etmişti. 1964'de, Kruçev'i devirip işbaşına gelen BrejnevKosigin ekibi, Kruçev'in tüm uygulamalarını kaldırmış, SAVNARKHOZYleri dağıtmış ve eski genel sekreter tarafından kapatılmış olan bakanlıkları yeniden açmıştı. Brejnev, muhafazakâr bir lider olarak bilinir. Oysa iktidarı boyunca bürokrasiden yakınarak ekonomide reform yapma gereğini vurgulamış ve ekonomik yöneticileri sert biçimde eleştirmişti. Görülebileceği gibi Malenkov'dan bu yana tüm Sovyet liderleri reformcu idiler. Ama yine hepsi de, muhafazakârdılar. Çünkü yukandan gelen reform girişimleri bürokrasinin sınırlan içinde kalmış, toplumun asıl itici gücünü olusturan isçi sınıfı oyunun dışında bırakılmıştır. Kruçev, Sovyetler Birliği'nde bürokrasiye karşı en zorlu savaşı açan lider olarak tanınır. Bu değertendirme, ilk bakısta doğru görünürse de temelde yanlıştır. Kruçev bürokrasiye karşı savaş açmamıştı. Sadece Moskova bürokrasisi ile mücadeleye girişmiş, başkent bürokrasisinden aldığı ekonomik iktidarı yöresel bürokrasilere kaydırmış fakat tabanla yönetici kadro arasındaki mesafeyi korumuştu Kruçev'in karşısında muhafazakâr olarak tanımlanan Brejnev ise aslında Moskova bürokrasisinin temsilcisi idi. O da ekonomik reform yanlısı idi ama bu reformların Kruçev'in denediği gibi, ülke çapında olması değil, Moskova bürokrasisinin sınırlan içinde kalmasından yanaydı. Sovyetler Birliği'nde reformculuk ve muhafazakârlık gibi görünen olay, temelde bürokrasinin değişik kesimleri arasındaki sürtüşmeden kaynaklanmaktadır. Stalin'den bu yana tüm Sovyet liderleri sistemde bazı reformlarla düzeltmelerin yapılması gereğini vurgulamışlardır. Bu anlamda hepsi de reformcu, ya da reformdan yanadırlar. Ama, bu reform ve düzeltmeleri bürokrasinin ayrıcalıklı statüsünde bir değişiklik yapmadan gerçekleştirmeye çalışmışlardır ki, bu da temelde muhafazakâr olduklarını gösterir. Boyle olması doğaldır da. Çünkü hiç bir sınrf ya da grup, kendisine karşı devrim yapmaz. Hint uydusiL, casuslukla suçlamyvr Fransa'da yeni basın yasası tekelleşmeyi önlüyor PARIS, (a.a.) Fransa Parlamentosu, yeni basın yasa tasarısını kabul etti. Tasarı, 4 ay süren tartışmalar ve yalnızca yasa tasarısının görüşüldüğü 21 günlük oturumdan sonra parlamentonun onayına sunuldu. Yeni yasa, basındaki tekelleşmeyi önlemeyi hedefliyor. Ancak, tasarının özellikle sosyalist hükümete muhalif gazetelerı elinde tutan Hersant gazete zincirini hedef aldığı belirtiliyor. Antitröst Yasa Tasarısı, Fransız İhtilâli'nden sonra hazırlanan ancak hiçbir zaman yürurlüğe konmayan bir kararnamenin bugunkü koşullara uyarlanmış şekli. Kararname, bir kişinin ya da şirketin birden fazla gazete s?hibi olmasını yasaklıyor. Hindistan 'm uzaydaki iletişim uydusunun, casusluk faaliyetlerine yönelik kullanıldığı öne sürülüyor. Pakistan yetkilileri, Hindistan 'ın iletişim uydusunun, basta Pakistan olmak üzere, pek çok ülkenin sırlarını çaldığmı belirtiyorlar. İsveç'te ynbancı denizaltılar İsveç karasularında bugüne kadar çok sayıda yabancı denizaltının görülmesi üzerine, Isveç hükümeti, karasularındaki yabancı denizaltüarı sürekli izleyecek yeni bir "sürekli casus izleme birimi" oluşturacağı açıklandı. İsveç 'in güneyindeki karasularında yabancı bir deniz aracının arama çalışmalart aralıksız sürdürülürken, bir açıklama yapan deniz kuvvetleri sözcüsu, yeni casus arama biriminin üretimi halen sürmekte olan maym arama araçlarıyla donatılacağını ve İsveç ordusuun lojistik desteğine sahip olacağım söyledi. Çikita'nın anavatanı Muzuyla ünlü Panama, Kolombiya'nın bir parçasıyken, 1903'te ABD'nin "onayıyla" bağımsızlığmt ilan etti. ABD donanması Panama açıklarına geierek, Kolombiya 'yı mudahale etmekten "caydırdı". Aynı yıl imzalanan bir anlaşmayla Panama, Aılas Okyanusu'nu Büyük Okyanus'a bağlayan Panama Kanalı'nm kullanım ve kontrol yetkisini ABD'ye verdi. 1964'te ülkedeki ABD etkisini proiesto go'sterileri 21 Panamahmn ve 3 Amerikan askehnin ölumüyle sonuçlandı. 1977'de vanlan bir anlaşmayla, kanal kontrolününün 1999'a kadar tedrici olarak ABD'den Panama 'ya geçmesi düşünüldu. Bu anlaşmada, Amerikan birliklerinin Panama'dan lamamen çekilmesi de öngörüluyor. 1 milyon 900 bin kişinin yaşadığı bu ülkede, nüfusun Devlet Başkanı istifa etti PANAMA CİTY, (a.a.) Panama Devlet Başkanı Ricardo de La Espriella istifa etti ve yerine Yardımcısı Jorge İllueca atandı. Panama liderliğindeki bu değişiklik, 1968 yılından bu yana ilk kez yapılacak olan devlet başkanlığı seçimlerine üç a\ kala gerçekleşti. BUYUKi YANUS= Panama'da sürpriz gelişme Panama'da son devlet başkanlığı seçimleri 1%8'de yapılrmş ve ileriki yıllarda Panama Savunma Kuvvetleri adını alacak Ulusal Muhafız Ordusu, bir askeri darbe ile Arnulfo Arias Madrid'i görevden uzaklaştırmıştı. Darbe günü, Madrid göreve başlayalı 11 gun olmuştu. Ordusunu dagıtan Kosta Rika Nobel Barış Odülüne aday gösterildi OSLO (a.a.) Nobel Barış Ödülü'ne ünlü kişilerin yanı sıra, tanınmamış bazı kişilerle örgütler de aday gösterildi. Barış odülüne aday bir de ülke bulunuyor. Bu ülke, ordusunu dağıtan ve daha önce orduya harcanan parayı sosyal ve sağlık sistemleri kurmak için harcayan Kosta Rika. İngiltere'deki füze ussünün dışında gösteri yaparak barış isteyen, silahlanma yarışını protesto eden ve devlet adamlarını bu konudaki siyasetlerini gözden geçirmeye çağıran "Greenham Common" hareketinin üyeleri de Barış Ödülü'ne aday gösterildiler. Avustralyu'da el konan kitaplar A vustralyalı gümrük yetkilileri, Zooloji Profesörü Bruce Johnson'ın, Küba 'ya yaptığı ziyaret dönüşünde beraberinde getirdiği, Küba 'yla ilgili 56 kitaba, ülkede terorizmi cesaretlendireceği gerekçesiyle el koydu. Johnson 'ın getirdiği kitaplar arasında, "Devrimci Küba" ve Fidel Castro'nun 1953 konuşmasının metni olan "Tarih Beni Haklı Çıkaracak" bulunuyor. (THA) yüzde 70'i Mestizo, yuzde 14'ü Batı Antilli, yüzde 10'u Beyaz, yüzde 6'sı Kızılderili. Resmi dıl tspanyolca. Nüfusun yüzde 85'i okıımayazma biliyor. Ülkenin en önemli sanayıi pelrokimya. Gevşek düzenlemeler Panama 'yı uluslararası bankacılığın merkezlehnden biri haline getirmiş. İllueca, atanmasından hemen sonra devlet radyosundan yaptığı açıklamada, devlet başkanlığı gorevine başladığını ve De La Espriella'nın kişisel nedenlerle istifa ettiğini duyurdu. 50 yaşındaki De La Espriella önceki gun öğleden sonra istifa mektubunu kongreye sundu. De La Espriella'nın istifasının hemen ardından Yüksek Mahkeme Başkanı Americo Rivera, 65 yaşındaki İllueca'ya ant içtirdi. Panama'da mayıstaki devlet başkanlığı seçimleri için hazırlıklar sürerken, muhalefetteki bazı politikacılar, ordunun seçimlerde tarafsız kalacağı yolundaki vaadinden geri dönmesinden endişe duyuyorlar. 1%8 darbesinden bu yana iktidarda olan askeri yönetim 10 yıl süreyle siyasi faaliyetleri yasaklamıştı. General Omar Torrijos görevden ayrıldığı 1978 yılına kadar siyasi hayatı sıkı bir kontrol altına almıştı. Averofun önerisi reddedildi Yunan Sosyal Demokrat ve Merkez Demokrat partileri, Muhafazakâr Yeni Demokrasi Partisi Başkanı Evangelos A verofun "Ortak cephe kurulması" çağnsını kabul etmediler. A verof, geçtiğimiz pazar günü yaptığı konusmada, bu partilerle demokrasi yolunda işbirliği yapmanın kutsal bir görev olduğunu ve Sovyet türü yönetimlere karşı gelen her partiyle işbirliği yapılması için çağrıda bulunmuştu. 22 yıldır, halkımızın Hem açlık sıkıntısı var, hem açbk grevi Balkan tşbirliği Konferansı Balkan Ülkeleri İşbirliği Konferansı 'nın 2. aşama çalışmaları dün delegelerin somut önerileriyie devam etti. Önceki gün başlayan konferansın ilk gününde, Balkan ülkelerinin şimdiye kadar gerçekleştirdikleri işbirliği ve uygulanmayan bölümlerinin nedenleri ayrmtıh olarak görüşülmüştü. Reaganhn kalp krizi geçirdiği söylenttei ; ABD Devlet Başkanı Ronald Reagan'ın kalp krizi geçirdiği yolunda yayılan söylentiler,diin Amerikan ve İngiliz borsalannı kanştırdı ve altın ile gümüşfiyatları yükselirken, doların değerinde düşüş görüldü. Bu söylentileri yalanlayan Beyaz Saray, öğle saatlerinde Ürdün Kralı Hüseyin ve Mısır Devlet Başkanı Mübarek ile birlikte olan Başkanın akşam saatlerinde de Beyaz Saray'daki çalışma odasında olduğunu belirtü. göster<iği güven ve ilgiye teşekkür ederiz. ANADOLU Assam'da öğrencilerin Bangladeşli göçmenleri protesto eylemi sürüyor Golpara ve Tezpur kasabalarında halk meclisinin koyduğu yasaklara karşı gelen 200'den fazla öğrenci tutuklandı. YENİ DELHİ (AP) Hindistan'ın kuzeydoğusundaki Assam eyaletinde, öğrencilerin Bangladeş'ten gelen 1 milyon göçmenin sınırdışı edilmesi konusundaki isteklerini etkili bir şekilde duyurmak amacıyla, eyalet çapında başlatılan iki gunlük protesto eylemi sürdürülüyor. Göstericiler, açlık grevleri yaparak ve hukümet binaları önlerinde oturarak eylemlerini sürdüreceklerini açıkladılar. Yetkililer, Assam eyaletinin en büyük kenti Gauhati'de öğrencilerin dersleri boykot ederek, gösteriler düzenledikleri, Tezpur ve Golpara kasabalarında halk Meclisinin koyduğu \asaklara karşı gelen 200"den fazla gösterici öğrencinin tutuklandığını belirttiler. Gauhati'de \e bazı kasabalarda, Başbakan İndira Gandi'nin Assam eyaletini ziyaretini protesto amacıyla, genel grevler yapılmıştı. Bangladeşli 209 öğrenci açlık grevinde DAKKA (AP) Bangladeş'te 209 öğrenci, hukümetin 14 öğrenci lideri hakkında verdiği mahkumiyet kararlannı bozması ve Öğrenci Birliği Başkan Yardımcısı Fazlı Bosseyn Başa'nın serbest bırakılması isteklerini kabul ettirmek amacıyla. açlık grevine başladılar. Raşahi Üniversitesi'nin bir yetkilisi, açlık grevine giden öğrencilerle yaptığı görüşmede, öğrencilerden eylemlerini durdurmalarını ve isteklerini hükümete kabul ettirmek için. üniversite yetkililerine yardım etmelerini istedi. MısırLibyn Fas 'ın başkenti Rabat 'taki bir Arap diplomat, Mısır ve Libya'nın sımrdaki askerlerin sayısının dondurulması konusunda anlaşmaya vardıklarım açıkladı. Adının açıklanmasmı istemeyen diplomat, anlaşmanm, geçen hafta Rabat 'a giden Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek ile, Libya lideri Muammer Kaddafi'nin özel temsilcisi Kaddaf Eddam arasındaki görüşme sırasında yapıldığım kaydeıti. (a.a.) Merhum Yüzbaşı Osman Tahir Demir ve merhume Hupser Demir'in oğulları; merhum Kemal Tahir Demir ve Nuri Tahir Demir'in kardeşleri; merhume Semiha Demir'in kayınbiraderi; Kemal Tahir Vakfı'nın Yönetim Kuruiu Başkanı, VEFAT RATİP TAHİR DEMİR Hazine Bankası I hakkın rahmetine kavuşmuştur. Cenazesi bugün (15 Şubat 1984 çarşamba) öğle namazını müteakip Erenköy Galip Paşa Camii'nden (Bağdat Caddesi'nde) kaldırılacaktır. KEMAL TAHİR VAKFI