Katalog

î ARALIK 1984 EKONOMt CUMHURİYET/9 Arıkan: KDV yılda 1 trilyon getirecek ESKİŞEHİR (Cumhuriyet) Maliye ve Gümriik eski Bakanı Vural Ankan "Katma Defer Yergisi yüda 1 trilyon liralık vergi hasılatı sağlayacak, buna karşıhk kaldınlan vergilerin kaybı 514 milyarda kalacakur" dedK Arıkan buyük ilgi gören ve iki saat süren seminerde şunlan ^ söyledi: ""*** #*" "KDV'nin fiyaüan arüraca| ı yolunda eleştiriler var. Eğer vergi hasılatı artarsa enflasyon yükselınez, aksine aşagı çekilir. Zorunlu gıda maddelerinde KDV'nin sıfıra kadar indirikcegini de bu tür eleştiri yapanlara iletmek isterim. KDV'yi eleştirenler acaba Türkiye'ye nder kazandırabüeceğini diişünüyorlar mı? Yaklaşık 40 ilde incelemelerde bulundum. Buralarda yanm kalmış öyle yatınmlar gördüm ki inanamadım. KDV, Tnrkiye'nin iç kaynak sorununun büyük bir bölümünü çözümleyecektir". TURKIYE'den TÜSlAD'a göre dolar 1985 sonunda 610 lira olacak TÜSİAD: Enflasyon direnecek Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği'nin raporunda "vergi gelirlerinin arttınlması için gelir dağılımı ücretli kesim lehine değiştirilmelidir" denildi. Raporda, faiz oranlanndaki artışın fıyat düzeyini düşürücü etkisinin azaldığına dikkat çekildi. TÜSİAMya göre ihracat 1985 yılında 9.5 milyar dolara yükselecek. Ekonomi Senisi Türk Sanayici ve îşadamları Derneği TÜSİAD'ın bir yıldır süren ekonometrik model geliştirme çalışmalarının ilk tahmin sonuçları bir raporla açıklandı. Çok sayıda ekonomik değişkenin kullanıldığı modelden yararlanılarak yapılan 1984 ve 1985 yılına ilişkin tahminler Türkiye ekonomisinde bu yıl yüzde 5.6 olarak gerçekleşmesi beklenen reel GSMH büyüme hızınm gelecek yıl yüzde 5.05.2 arasında kalacağım, bu yıl yüzde 43 olarak gerçekleşecek olan enflasyonun ise gelecek yıl da yüksek düzeyini koruyacağını ve ancak yüzde 3840 dolayına indirilebileceğini gösteriyor. TÜSİAD enflasyon göstergesi olarak GSMH fıyat deflatörünü kullanıyor. TÜSİAD raporuna göre 1985 yılında toptan eşya fiyatlannda yüzde 45, lstanbul geçinme endeksine göre perakende fiyatlarda ise yüzde 41 *lik artışlar bekleniyor. TÜStAD raporu dolar kurunun 1985 yılında ortalama 515525 lira olacağını, 1985 sonunda ise bir doların 600610 li TÜSİAD'ın ekonomi falı GSMH artışı % 5.6 Enflasyon oranı % 43 tşsizlik oranı % 75.9 tthalat (milyon dolar) 10.000 İhracat (milyon dolar) 7.400 Dış ticaret açığı 2.600 Döviz kuru (dolar TL) mi tahminlerden ayrılıyor. Resmi tahminler 1985'te enflasyonun yüzde 25 'te kalacağın, ihracatın 8.3 milyar dolar, ithalatın ise 10.9 milyar dolar olacağını gösteriyor. Işsizlik oranınm 1985'te de büyümeye devam edeceğini kaydeden TÜSİAD 1984'te yüzde 15.9 olan bu oranın 1985'te yüzde 16.7'ye yükseleceğini ileri sürüyor. 1984 Yabancı banka sayısı 13 oldu ra düzeyine yükseleceğini tahmin ediyor. İhracat cephesinde oldukça iyimser bir tahmin yapan TÜSİAD raporu ihracatın gelecek yıl yeniden yüzde 29'luk bir sıçrama kaydederek 9 milyar 546 milyon dolara erişeceğini, ithalatın ise yüzde 15'lik bir artışla 11 milyar 449 milyon dolar olacağını belirtiyor. TUSİAD'ın özellikle enflasyon ve dış ticaret tahminleri res Vergi gelirlerindeki artışın beklenen düzeyin çok altında gerçekleştiğini vurgulayan TÜSÎAD raporu vergi gelirlerinin olumlu yönde etkilenebilmesi için gelir dağılımını ücretli kesim lehine geliştirmenin yararlı olacağını belirtiyor. TÜSİAD raporu faiz oranlanndaki artışın fiyat düzeyi üzerindeki alçaltıcı etkisinin zaman içinde zayıfladığını da kaydediyor. %5.05.2 % 3840 % 16.7 11.449 9.546 1.903 515.525 (ort) 600610 (yıl sonu) 1985 Hayat standardı göstergeleri yüzde 25 arttırıldı Gerçek usülde gelir vergisine tabi mükellef 1984 yılı kazancım 187.500 liranın altında gösteremeyecek. Çiftçiler için bu miktar 140.625 lira olacak. ANKARA (a.a.) Bakanlar Kurulu, hayat standardı göstergelerinin yüzde 25 oramnda artınlmasına karar verdi. Böylece, beyannameli mükelleflerin ödeyecekleri en az vergi miktan 1983'e göre yüzde 25 oranında artttınldı. Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 116'ıncı maddesiyle düzenlenen "hayat standardı" ilkesinde yer alan miktarlar, daha önce 1983 sonunda yüzde 25 oranında artınlmıştı. Bu defa yapılan yüzde 25'lik yükseltmeden sonra, gerçek usulden Gelir Vergisi'ne tabi mükellefler, 1984 yılı kazançlannı 187 bin 500 liranın aliında gosteremeyecekler. Ancak, tarımsal gelir elde edenler ile ikinci sınıf tacirler için bu miktar 140 bin 625 lira olarak uygulanacak. Zarar ettiklerini bildirenler de bu miktardaki gelir üzerinden vergi ödemekle yükümlü olacaklar. Böylece tespit edilen en az miktara, mükelleflerin hayat standardım belirlediği kabul edilen göstergelere göre hesaplanacak. Değerler de eklenecek. ANKARA, (a.a.) Bakanlar Kumlu, merkezi Suudi Arabistan'da bulunan Saudi American Bank "SAMBA"nın Türkiye'de şube açmasına izin verdi. Türkiye'de faaliyet gösterecek yeni banka 7.5 milyon dolar sermaye getirecek. Bu karardan sonra Türkiye'deki yabancı bankalann sayısı 13'e yükseldi. "Sermaye piyasasının gelişmesi demokrasinin teminatı/hr" Sermaye Piyasası Sempozyumu'nda konuşan EBSO Başkanı Ersin Faralyalı, "Dünyada sermaye piyasasım ilk kez Osmanlılar kurdu, ama biz hâlâ kurmaya uğraşıyoruz" dedi. tZMtR (Cumhuriyet Ege Bürosu) Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) tarafından düzenlenen "Sermaye Piyasası Sempozyumu" dün yapıldı. Sempozyumda söz alan konuşmacılar mülkiyetin geniş kitlelere yayılmasmın demokratik rejimin bir teminatı olacağını söylediler. Seminerin açış konuşmasını yapan EBSO Yönetim Kurulu ya ve Ticaret A.Ş. piyasaya "GırGır Ekonomik" adlı yeni bir çamaşır makinesi siirdü. Şirket yetkilileri GırGır süpürgesi üretiminde yüzde 60 düşüş olduğunu, bu nedenle yeni bir ürüne yöneldiklerini söylediler. Çamaşır makinesi 45 bin liradan satılacak. TÜRK TtCARET BANKASI'NIN SEMtNERİ Türk Ticaret Bankası'nın personeli için düzenlediği 40. eğitim kursu dün sona erdi. Başkanı Ersin Faralyalı "Diinyada ilk kez sermaye piyasasım Osmanlılar kurmuştur. Ama biz hâlâ çalıştırmaya ugraşıyoruz" dedikten sonra şunlan söyledi: "Sermaye piyasasının saglıklı çalışır hate gelmesi ülkemizde büyük bir reform ile tatbike konmuş olan pazar ekonomisinin kaçınılmaz kuralıdır. Pazar ekonomisine sahip çıkmak demokrasiye sahip çıkmak demektir. Şu halde geniş halk kitlelerinin zaman içinde işletmelerimize tasarruflanyla hissedar olmalan demokratik rejimin de bir teminatı olacak tır". SPK Başkanı Prof. Dr. Ismail Türk de yaptığı konuşmada "Sermaye piyasasının kurulması ve geliştirilmesi siyasal demokrasinin ekonomik ve sosyal içerikle donatılmasını saglayacaktır" dedi ve kârzarar katılım belgeleri konusundaki karann önümüzdeki günlerde çıkacağım söyledi. Daha sonra söz alan konuşmacılar şunlan söylediler. ATİLLA NtZAMOCLU (Ecracıbası Yatınm Holding Genel Müdürtt) Tasamıf kurumlannın menkul kıymet yatırımı yapabUmelermi zorlaştıran ve kısıtlayan hükümler kaldınlmalıdır. ZEKİ DÖŞLÜOĞLU (Yaünm Finansman Genel Müdıirü) Banker olaylanndan sonra, halk menkul kıymetlere karşı bir tedirginlik içine girmiştir. Bunun giderilmesi gereklidir. Talebin canlandınlması için, menkul kıymet arzını teşvik için şirketlerin de halk a açılmasını sağlamak üzere, halka açık şirketlerin Kurumlar Vergisi oranlarında indirim yapılmalıdır. KENAN ATASAVUN (Serpa Yönetim Kurulu Başkanı) Bankalar hisse senedi yaratmalı ve bu değerleri halka satmaları teşvik edilmeli. Elektrik üretimi % 10 arttı ANKARA, (ANKA) Elektrik enerjisi üretimi ocakeylül döneminde geçen yılın eşdönemine göre yüzde 10.1 oranında 2 milyar kilovatsaatlik artış göstererek 22.2 milyar kilovatsaate ulasu. Toplam üretim miktarırun 11.9 milyar kilovatsaatlik bölümü termik santrallardan, 10.3 milyar kilovatsaatlik bölümü ise hidroelektrik santrallardan elde edildi. ANKARA (a.a.) Çoko'rtaklı şirketlerin ihracat işlemleri HAPAŞ, Halk Girişimleri Pazarlama A.Ş. tarafından yürütülecek. HAPAŞ, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından, ihracatçı sermaye şirketleri statüsü kapsamına alındı. ANKARA (UBA) Türkiye Kömür tşletmeleri (TKİ) Japonya ve Güney Afrika'dan linyit ithal edecek. Kömür üretiminin bu yıl beklenen düzeyde gerçekleşmemesi ve özellikle Doğu bölgelerinin kömürsüz bir kış geçirme tehlikesi üzerine karar verilen linyit ithalatı bu ay içinde gerçekleştirilecek. Yetkililer linyit ithali için gerekli haarlık ve bağlantıların tamamlandığmı belirterek, bu yıl 700 bin tona yakın linyit ithal edileceğini bildirdiler. Çokortaklıların ihracat merkezi G. Afrika kömürü geliyor ŞİRKETLERDEN HABERLER SİNANGtL'DE TAM KAPAStTE Sinangil Unlan'nmyılbaşmdan sonra piyasaya yeter oranda verileceği açıklandı. Sinangil Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sinan Sinangil "Üretimi durdurmadık ancak yavaşiattık. Yaralarımızı sardıktan sonra yılbaşmda yeniden tam kapasite üretime geçeceğiz" dedi. GIRGIR ÇAMAŞIR MAKİNESt Hiçyılmaz Madeni Eş EV EKONOMISI HAZIRLAYAN MERAL TAMER Bir fon daha kuruldu ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Bakanlar Kurulu'nun Merkez Bankası bünyesinde "Geliştirme ve Destekleme Fonu" kurulmasına ilişkin karan Resmi Gazete'de yaymlandı. Fonun, tanm ve hayvancılık faaliyetlerinin geliştirilmesi, gıda yardımlan, turizm sektörü ve esnaf ve sanatkârlann desteklenmesi gibi amaçları olacak. Süt kadar değerli olan stittozuna beslenmemizde yer verelim Süttozu ithalinin ucuz yerli peynir üretmek amacıyla serbest bırakılmasından yararlanarak süttozu kullanma alışkanlığını kazanırsak, belki yerli süttozu üretimini de teşvik etmiş oluruzPİLAV0AN OÖHLNİ» YALNIZCA W ITHALATCILARA Türk Ekonomi Bankası A.Ş., ithalat işlerinde, yalnızca iyi ithalatçılara hizmet verir. Çünkü TEB dış ticaret ve kambiyo işlemlerinde deneyimli, titizlenen, güçlü ve seçkin yurtdışı muhabir ağı olan ulusal bir bankadır. Bu nedenle TEB her yeni müşteriyi, her yeni konuyu bütün aynntüanyla araştmr, inceler ve sonunda sizinle tartışır. Yıllık ithalat kalemleriniz büyük rakamlara ulaşıyorsa, son üç yıllık faaliyetlerinizi düzenli bir biçimde kârlı ve istikrarlı geçirdiyseniz, ithalat işlemlerinizde düşük banka maliyetleriyle çalışabümek sizin için önemliyse, kısacası iyi bir ithalatçıysanız, daha da iyi bir ithalatçı olabilmeniz için sizin TEB'e ihtiyaanız var demektir. İYİ Süttozu, çoğumuz için adından ötede bir tamşıklığırmztn olmadığı bir gıda maddesi... Türk sofralannda yer almayan, mutfak dolaplarımızın bir köşesinde bulunmayan, hatta büyük marketlerimizde bile pek satılmayan süttozu, insana ilk bakışta doğal olmayan, konserve edilmiş ve katkı maddeleri ekJenmiş bir yiyecekmiş gibi geliyor. Hele hele kişi sağlıklı beslenmeye meraklıysa ve konserve edilmiş yiyecekleri kullanmamaya, konsantre et ve balık sularını evinin kapısından içeri sokmamaya özen gösteriyorsa, süttozundan da aynı gerekçelerle uzak dumyor demektir. Oysa Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Başkanı Prof. Ayşe Baysal'dan öğrendiğimize göre süttozu ne konserve edilmiş, ne de katkı maddeleri eklenmiş bir gıda maddesi. Prof. Baysal, süttozunu sütün içindeki suyun ısıtma yöntemiyle ahnması ve geri kalan kısmın kurutulması olarak tarif ediyor. Gözünüzde daha iyi canlandırabilmeniz için süttozunun nasıl yapıldığı konusunda Prof. Baysal'ın anlattıklanna kulak verelim: "Örneğin 1 çay bardağı, yani 100 gram sütün 87 gramı sudur. Ve bu suyun yüzde 95'ini ısının etkisiyle uçurtmak mümkündür. Isıtma yöntemiyle ve yağını ayumak suretiyle 100 gram sütten 18 gram konsantre süt elde edilir. Bu konsantre sütün kurutulması sonucu ise süttozu meydana gelir. Sütten süttozu yaparken yağın ayrılması, süttozunun uzun ömürlü olması açısından yararhdır. Örneğin sütün yağı ayrılarak yapılmış bir süttozu 34 yıl bozulmadan saklanabilir. Üstelik süttozunun saklanması sütte olduğu gibi özel ve pahalı bir ambalajlama da gerektirmez. Güneş görmeyecek şekilde mukavva bir kutuya konan süttozu, yukarıda da ifade ettiğim gibi serin bir yerde 34 yıl saklanabilir." Prof. Baysal süttozunun sütle aynı ölçüde değerli bir gıda maddesi olduğunu ısrarla vurguladıktan sonra, üstelik özel ve pahalı ambalajlı, dayanıklı kutu sütlerine oranla daha ucuz ol duğuna da işaret ediyor: "Sütteki protein, kalsiyum ve vitaminlerin tümıi siittozunda da vardır. Sadece sütten süttozu yapılırken yağı ayrılmamışsa, kuşkusuz yağ da aynı oranda kalır." Şimdi siz durup dururken süttozundan neden bu kadar uzun uzadıya söz ettiğimizi düşünebilirsiniz. Hemen açıklayahm... Hükümet, yerli peynir fiyatlarının yükselmesini önlemek için önce peynir ithalini serbest bıraktı, ardından da geçtiğimiz hafta süttozundan alınan gümrüğü sıfırlayarak, ithal süttozuna kapıları açtı. Amaç, peynir üretiminde ithal süttozu kullanarak yerli peynirin de maliyetini ucuzlatmak. Biz de diyoruz ki, süttozu ithali başlamışken süt kadar değerli bu besin maddesini biz de evlerimize sokarsak, belki daha ekonomik beslenmenin yollanndan birini yakalamış oluruz. Çünkü Prof. Baysal, süttozunun sadece süt olarak içmek için değil, pastada, börekte, çorbada hem ucuz hem de besin değeri yüksek bir gıda maddesi olarak kullanılabileceğini vurguluyor. Süttozunu mutfaklarımıza yerleştirdiğimizde belki, ithal süttozu kullanmak yerine, yerli süttozu üreülmesini de teşvik etmiş oluruz. Yani biz tüketiciler süttozuna talebimizi arttırdıkça, yerli sanayimiz için de bol miktarda süttozu üretmek cazip hale gelebilir. Ne dersiniz? Iki giyişte parçalanan ayakhabı ani ölen insana benzetuebitir mi? Aylar önce neredeyse bıktırırcasına yer verdiğimiz tüketicinin korunması konusunu, araya giren başka güncel olaylar ve belki de okurlarımızın bu konuda bizi uyarmayı ihmal etmeleri nedeniyle son zamanlarda biraz unutur gibi olmuştuk. Neyse ki, bilinçli bir okurumuzun tüketicinin korunması konusundaki örnek davranışı, Ülkemizde güncelliğini daha uzun yıllar yitireceği benzemeyen bu konuya tekrar eğilmemizi sağladı. Büyük bir üniversitede öğretim üyesi olduğu için adının açıklanmasını istemeyen okurumuzun başından geçenler şöyle: Okurumuz, İstanbul'un pek çok yerinde şubesi olan tanınmış bir giyim mağazasından yeğenine armağan olarak bir ayakkabı alıyor. Bu ayakkabı için ödediği 10 bin lira, kendisinin bütçesini oldukça zorlayacak bir rakam. Yani ayakkabıyı uzun uzun düşündükten sonra paraya kıyıp almış. Ancak ayakkabı iki giyilişte yanlanndan açıhyor. Okurumuz bizim geçmiş aylarda yaptığımız yayınları da hatırlayarak, bu büyük mağazanın merkezine telefon ederek ayakkabıda üretim hatası olduğunu söylüyor ve yenisiyle değiştirmek istiyor. Ne var ki, mağaza yetkilisi, "İnsanlann bile icabında küt diye ölebildiğinden" dem vurduktan sonra, ayakkabıyı yenisiyle değiştiremeyeceklerini, ancak yapıştırabileceğini söylüyor. Okurumuz, bunun üzerine bizi arıyor. Biz kendisine ayakkabıyı aldığı şubeden değiştirmeye çaiışmasını, eğer başanlı olamazsa kendisine yardımcı olabileceğimizi ve lstanbul Ticaret Odası kanalıyla ayakkabıyı yenisiyle değiştirebileceğini söylüyoruz. Okurumuz ayakkabıyı aldığı Kadıköy şubesine gidiyor. Malı satan tezgâhtar, ayakkabının gerçekten de yepyeni olmasına rağmen yanlannın açılmış olmasının üzücü olduğunu söyledik ten sonra, malın yenisiyle değiştirilmesi gerektiğini ifade ediyor. Sonra mağazanın merkeziyle haberleşiliyor. Okurumuz elinde ayakkabı merkeze gidiyor. Bu kez karşısında insanların bile küt diye öldüklerini ifade eden yöneticinin aksine çok olumlu bir bey buluyor. Ayakkabıyı yenisiylt değiştirip evine dönüyor. Kıssadan hisse... Tüketicinin korunması, gökten zembille önümüze düşecek bir olay değildir. Hükümet bu konuda kaç yasa çıkarırsa çıkarsın, sonuçta Türkiye'de bir gün tüketicinin korunması sağlanabilecekse, bunda en büyük pay tüketicinin kendi haklarına sahip çıkması ve bu uğurda mücadele vermesi olacaktır. Bu nedenle hakkınıza sahip çıkın. Başaramadığınız noktalarda bizi arayın. Basının bu alanda güçlü bir sflah olduğunu ve sizin yüzünüze kapanan kapılardan bazılannın, araya bizler girince açılabileceğini unutmayın. 5jj \V 8 ARAUK 1984 TARİHİNKKİ DÖVİZ KURLARI T.C. itRIUT BANKASI DÖVİZ AUŞTL 428.30 364.69 19.78 139.35 6.83 38.77 45.48 123.59 48.75 169.15 22.55 173.53 324.78 1415.87 48.10 516.44 120.35 433.03 368.72 19.99 140.89 6.90 39.19 45.98 124.95 49.28 171.02 22.79 175.45 328.37 1431.51 48.63 522.14 121.68 i|j S& DÖVİZ KURLARI Merkez Bankası doların esas kurunu 428 lira 70 kuruş olarak belirledi. Döviz Döviz EfekM Dövizin EfekM Cinsi Alış Sat^ Alış Satış 1 ABD Dolan 428.70 433.03 437.27 428.70 1 Avustralya Dolan 364.82 368.50 372.12 346.58 1 Avusturya Şilini 19.88 20.08 20.28 19.88 1 Batı Alman Markı 139.55 140.96 142.34 139.55 1 Belçika Frangı 6.93 7.00 7.07 6.58 1 Fransız Frangı 45.59 46.05 46.50 45.59 1 Hollanda Borini 123.69 124.94 126.16 123.69 1 isveç Kronu 48.85 49.34 49.83 48.85 1 isviçre Frangı 169.25 170.96 172.64 169.25 100 itatyan Lireti 22.62 22.85 23.07 21.49 100 Japon Yeni 173.63 175.38 177.10 164.95 1 Kuveyt Dinan 1416.00 1430.30 1345.20 1444.32 1 Sterlin 516.58 521.80 526.91 516.58 1 S Arabistan Riyali 120.46 121.68 122.87 114.44 DÖVİZİN CİNSİ AUDOLARI AVUSTRALYA D0UİH AVUSTUİVA ŞHJMİ BATI ALMAN MAMa BELÇİU FRANGI I DANİMAftKA KMMtt I RRANSIZ HtANGI ı HOUAKOA aoıdıri ıkSVEÇKMMU 1 İSVİÇIIE HUN6I 1 N İTM.YAM ÜRETİ 1MMP0NYEİİ 1 KANADADOUUM 1 KUVtrr OİMAHI 1 NMVEÇ KROMt 1STERÜN 1 S. UABİSTMI RİYALİ • EFEKTİF 441.20 375.68 20.37 143.54 7.03 39.93 46.84 127.31 50.21 174.24 23.22 178.76 334.57 134öW 1458.51 49.54 45.69 516.44 531.99 114.33 123.97 428.30 346.46 19.78 139.35 6.48 38.77 45.48 123.59 48.75 169.15 21.42 164.85 308.55 SATIŞTL MJŞTL. SATIŞTL TÜRK EKONOMİ BANKASI A.Ş. "barkaciarm bankası,, Genel Muduriük ÇAPRAZKUR 1 ABD 0OLARI 3.0720 e.Ahnan Markı 9.4033 Fransız Frangı 3.4659 Hollanda Florıni 2.5329 İsviçre Frangı 18096.22 İtalyan Uretı 246.90 Japon Yeni 3.5588 SArabetan Riyali 1 Sterlin 1.2050 ABD Doları AUIN GÜMÖŞ Cumhuriyet Reşal 24 ayar külçe 22 ayar bılezik 900 ayar gumuş ALIŞ 30.800 32.000 4.660 4.200 91 SATIŞ 30.900 32.500 4.680 4.500 93 Odakule Kat:13 Bevc^lu/lstanbul Telefori: 1430846 T.C. ZİRAAT BANKASI U G Ü C « D C erişllenıez"