Katalog

SINAV HAZIRLIK 26 Eylül'de Gazete bayilerinde 1983 ÖSS.ÖY.S Soru ve Açıklamah çözümleri ilaveli Cu m h u r iyet 60. Yıl Sayı: 21218 Kurucusu: Vunus Nadi 70 60 50 40 30 9.4 • • KAVRAM DERSANESİ US8 Sonlar 8 Ekiın BeklonelUer 17 Ekin Akşam3EUm Lateü Ordu Cad. 202/3 528 64 37 522 75 74 40 TL. 25 Eylül 1983 Pazar röRü NDECÎERÇI:KÜC RET 1i\M\Ak SEK1 (GÜNL ÜK, T L) Büyük kentlerde yurın sabah trajîk felç olacak EV Ml, YUVA Ml, OKUL MU? 10 milyon çocuk okıı I yolunda ö yaş, ailelerî de okulları da karıştırdı Haber Merkezi Türkiye nüfusunun beşte biri için gündelik hayat yanndan başlayarak değişecek. Hk ve orta öğretimde 198384 ders yılı başlıyor. Yanndan sonra her sabah okula gidiş ve öğleden sonra okullardan çıkış saatlerinde 10 milyonu aşkın öğrenci sokaklan dolduracak. Ilk ve orta öğretimde yeni ders yılının başlangtcı bu yıl geçmiş dönemde rastlanmayan iki değişik özellik gosteriyor: 6 yaşındaki küçüklerin de ilkokullara alınması ve ders kitabı sıkıntısının çekilmesi. Büyük kentlerde okulların açılması dolayısıyla ulaşımın aksamaması için çeşitli önlemler almıyor. öğrenci evlerinde önlüklerin, formaların dikilmesi, defterkalem ve başka malzemenin bir araya getirilmesi gibi hazırlıklar sona erdi. Okullarda da son günlerde kayıt kuyrukları, velilerin sorulan ve kapı önlerinde biriken kalabalıklarla pekişen hazırhk telaşı artık geride kalıyor. Büyük kentlerde adeta yoğun bir gündelik nüfus hareketine yol açan öğrenci gidişgelişleri, özellikle sabahları işe gitmeyi önemli bir sorun haline getiriyor. Kent hayatının başka alanlan da okullann açılmasından etkileniyor. örneğin sinemaların hafta arası matineleri önemli ölçüde seyirci kaybederken, özellikle cumartesi matineleri bir haftalık ders geriliminden uzak 72.4 ÖĞRENCİLER Türkiye nüfusımun beşte birinin yartn okula başlaması ile eılerde ve yoHarda günlük ynşam değişecek. 1 milyon 117 bin çocuk okulla ilk kez tanışıyor. OKULLAR 13 bin 815 dershaneye daha gereksinim var. 113 lise ve 1161 ortaokul geçici binalarda öğrenim yapmak zorunda. tstanbul Haber Servisi îlkokula başlama yaşını altıya indiren yasa değişiküği, özellikle büyük kentlerde hem 6 yaşmda çocuğu olan aileleri hem de yeni uygulamanın gereklerine ayak uydurmaya çalışan okul yönetimlerini kanştırdı. Uzun süre "Göndersek mi göndermesek mi?" sıkıntısını yaşayan aileler, "göndermeye" karar verdiklerinde bunun sırf kendi isteklerine bağlı olmayacağını gördüler. Kayıt kuyruklan uzayıp gider, bu kuyruklarda tedirgin veliler birbirlerini soru yağmuruna tutarken, bir okul 6 yaşındaki çocukları kabul etti, biraz ötedeki bir başka okul kabul etmedi, bir eğitimci "yararlıdır, 6 yaşında'•'ler okula gilmeli" dedi, bir uzan, "psikolojik bakımdan sakıncalıdır" dedi ve karşılık arttıkça arttı. 6 yaşındaki küçüklerin ilkokullara alınması konusunda ortaya çıkan karışıkhğın başta ge(Arkası Sa. 7, Sü. 8'de) ÖĞRETMENLER Çok sayıda öğretmen eşinden ayrı illerde göreve baslıyor. Tayini çıkan öğretmenler özellikle büyük kentlerde kiratık ev bulmakta zorluk çekiyor. VELİLER Çocuktannın ulaşım sorunıt dışında, okul malzemelerinin fiyatları velileri zorluyor. laşmak isteyen yoğun bir öğrenci kalabalığınca tıklım tıklım doldurulacak. Türkiye'nin bazı küçük yerleşim merkezlerinde okullann açılması nedeniyle ne büyük kentlerdeki telaş ve karışıklık ne de evlerde sabah kalkıp okula gidecek küçüklere göre ayarlanan kalkış ve kahvaltı düzeni yaşanmayacak. 198384 öğretim yılı başlarken, okulsuz köy sayısı 3 bin 753. 1983 yılında, derslik ihtiyacı 13 bin 815 olarak belirlendi. Harap derslik sayısı 10 bin 350. DPT verilerine göre, bir dersliğin maliyeti 1 milyon 800 bin li rayı buluyor. 113 lise, 1161 ortaokul ise geçici binalarda öğretime başlamak zorunda. Her yıl, öğretim döneminin başlaması yaklaşırken, hem öğrencileri hem velileri hem de öğretmenleri etkileyen önemli bir sorun bu yıl çözülmüş görünüyor. Gectiğimiz yıl yeniden düzenlenen Din ve Ahlak Bilgisi ile Türkçe kitapları örneğinde olduğu gibi, ders yılı başladıktan bir buçuk ay sonra dahi bazı ders kitaplannın bulunamamasına benzer olaylara bu yıl rastlanmayacağı eğitimle ilgili pek çok çevrenin ortak kanısı. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınlar Genel Müdürü Sual Giınden dün, "bu yıl 401 tür ders kitabı, yardımcı kitap, alıştırma ve öğretmen kitabı kullanılacağını, bunlardan 285'ini bakanlığın 116'sını özel sektörun bastırdıgını yeniden duzenlenip baskısı yapılan 123 kitabın da, eldeki mevcuttan karşılanacak 162 kitabın da piyasada yeterli miktarda bulanacağım" açıkladı. 198384 öğretim yılı başlangıcı, ders kitapları konusu dışında, veliler için geçmiş yıllardakinden pek farklı olmayan sorunlarla dolu. • Her yıl olduğu gibi bu yıl da veliler çocuklannı okullara kaydettirebilmek için büyük paralar ödemek zorunda kaldılar. Milli Eğitim Bakanlığı'nın bu konudaki sayısız genelge ve emrine karşın, kayıtlar sırasında okul (Arkası Sa. 7, Sü. 7'de) \ > J/.5 Offr/4f./4W/l GÜNLÜK GERÇEK ÜCKET TL. 27.9 c> ı r n * k i «T^k ucırtin •'t M.55'1... 1972 >ılı b u olsmk abnaıı^tlr. 1972 73 74 75 76 77 7» 79 sı »2 S3 40 bin işçinin abnı gücu böyle düştü •• •• tstanbul Haber Servisi İşçi ücretleh, memur maaşlanndaki artışların fıyatlarm artış hızının gerisinde kalması ücretlinin alım gücünii azaltıyor. Diğer bir deyişle, gelirindeki artış enflasyonun gerisinde kalan ücretli, ya aynı malı almak için daha çok para harcamak, dolayısıyla daha uzun bir süre çalışmak, ya da genellikle zorunlu gereksinimlerden oluşan tüketimini azaitmak zorunda katıyor. Bu gelişmenin 1983 yılında da yaşanması, Türk tş'in daha önce yapılan zamlann üstüne "ek zam" lalep etmesinigetirdi. Bütün isçilerin ortalama alım gücündeki düşüşlerin yamsıra, genellikle ortalamamn (Arkası Sa. 7, Sü. 4'de) Kadın memur 45, erkek memur 50 yuşından önce emekli olamayacak Yeni VBJMI kabul edildi. 1984\le 38 yaşmı ve 20 yılı tamamlayun kadın memıırlarla 43 dolduran erkek memurlar isterse emekli olabilecek. Her yıl bıtna kademeli olarak l \il eklenecek vn$ını ve 25 vı/ını ANKARA (ANKA) Milli Güvenlik Konseyi, Emekli Sandığı yasasında değişiklik yaparak devlet memurları için emeklilik yaşını kadınlarda 45'e, erkeklerde de 50'ye yükselten yasa tasarısını kabul etti. Doğrudan MGK thtisas Komisyonları'nda, daha sonra da konseyde görüşülerek kesinleşen yasa tasarısına göre, halen yürürlükte olan "hizmet yılına göre emekli oima" uygulaması kaldırıhyor. Ancak 1984 yılında 38 yaşını ve 20 hizmet yılını tamamlayan bayan memurlarla 43 yaşını ve 25 hizmet yılını tamamlayan erkek memurlara talepleri halinde emekli olabilmeleri olanağı sağlanıyor. Bu uygulama, her yü bir yaş ilavesiyle 1990 yılına kadar kademeli olarak devam edecek. Milli Güvenlik Konseyi, aynı tasanyla, emekliler için uygulanan gösterge tablosunun 1985 yılından itibaren kaldınlmasını ve memura emekliye aynldığı tarihte uygulanan maaş gösterge tablosunun aynen emekli gösterge tablosu olarak esas alınmasını da benimsedi. Bu tarihten itibaren, devlet memurluğundan emekliye ayrılanlara mevcut göstergesi ile katsayının çarpımı sonucu elde edilen miktar, emekli maası olarak net ödenecek. (Arkası Sa. 7, Sü. 4'de) ABDDürzi hesaplaşması yine başladı Beyrut'a beş saniyede bir bomba düşüyor Dıs Haberler Servisi ABD ve Suudi Arabistan'ın sürdürdüğü ateşkes çabaları Suriye'nin Lubnan hükümetinin önerileriyle uzlaşamaması yüzünden çıicmaza girerken, Amerikan deniz piyadeleri ve Beynıt açıklanndaki Amerikan savaş gemileri yeniden faaliyete geçerek Dürzî mevzilerine ateş açtılar. Dürzî milislerle Lübnan ordu birlikleri arasındaki çarpışmalar yine kızıştı. Ayrıca, Beyrut'un güney banliyölerinde Lübnan ordu birlikleri ile Şiiler arasında yoğun silahlı çatışmalar patlak verdi. Dün sabaha karşı Beyrut'a egemen tepelerde mevzilenen Dürzi topçusu Beyrut Havaalanı nın dibindeki Amerikan deniz piyadeleri karargâhına ve Beyrut'un doğu yamaçlarında ABD büyükelçilik ikametgâhı ile Lübnan Savunma Bakanlığı'nın bulunduğu Yarze mıntıkasını dövmeye başladı. Beyrut'taki Amerikan deniz piyadeleri sözcüsü Robert Jordan Amerikan karargâhı çevresine her beş saniyede bir top mermisinin düştüğünü söyledi. Bunun üzerine ABD deniz piyadeleri topçu bataryalan ile iki Amerikan savaş gemisi Dürzî mevzilerine ateş açtılar. Bu gelişmeye koşut biçimde Suk ElGarb kasabası dolaylannda Dürzî milislerle Lübnan birlikleri arasındaki çatışmalar bir kez daha tırmandı. Beyrut'un güney mahallelerinde Şii örgütü Emel milisleriyle Lübnan ordusu çatışmaya girdiler. Emel lideri Avukat Nebih Berri, çatışmayı son haftalann en yoğun çarpışmaları olarak niteledi. Lübnan hava sahası da ilginç gelişmelere sahne oldu. Amerikan Tomcat uçakları Beyrut üzerinde keşif uçuşu yapariarken, KUŞ uçuşu 1520 kilometre ötede Suriye jetleri de Bekaa Vadisi üzerinden uçtular. Beyrut'un bazı kesimleri Dürzi topçusunun ateşi altında kaldı. Beyrut'un Hıristiyan kesimindeki tsrail temsilciliği Dürzi ateşinin hedefı oldu. Top ateşi sonucu can kaybı olmadığı bildiriliyor. Lübnan'da askeri tırmanmaya yine tanık olunurken, duruma banşçı bir çözüm bulmak ve ateşkes sağlamak çabaları ABD ve Suudi Arabistan'dan Batı Avrupalılara kaydı. Fransa, İtalya (Arkası 6. Sayfada) Askeri Yargıtay oybirliğiyle karar aldı Kim kimdir? Dürziler: kapab ve savaşkan bir dinî topluluk Dış Haberler Servisi Eylül ayı başından beri Lübnan'daki statükoyu altüst eden ve ABD'ye kafa tutarak tüm dünyada dikkatleri üzerinde toplayan Dürzîlerin kim oldukları merak uyandırıyor. Kimi çevTeler basitçi bir nitelemeyle Dürzîleri Müslümanlar arasında sayıyor,. Oysa, neredeyse tüm Müslüman mezheplerine göre, Dürzîlik Islamiyet'ten bir sapmayı ifade ediyor, İslam dışı sayılıyor. Dürziliğin kökeni Mısır. 11. yüzyılda ortaya çıktı. O dönemde Mısır'ı Fatımîler yönetiyorlardı. Fatımîler tslam'ın Şiîmezhebine bağlı idiler ve Halife sıfatını da taşıyan Fatımî hükümdarları Hz. Ali'nin dolayısıyla Peygamber Hz. Mabammed'in soyundan geliyorlardı. Fatımî Halifesi ElHakim'in veziri Hamza, Halife ElHakim'in ululuğu ve kutsallığı iddiasını ortaya attı. Bu iddia, Şiilerin Isma(Arkast 6. Sayfada) Nadir NadVnin mahkumiyet kararı bozuldu ANKARA (Cumhuriyet Börosu) Askeri Yargıtay 1. Dairesi, Başyazarımız Nadir Nadi ve Yazı Işleri Müdürümüz Okay Gönensin ile ilgili olarak, tstanbul Sıkıyönetim 1 Nolu Mahkemesi tarafından verilen 2 ay 20 günlük hapis cezasını oy birliği ile bozdu. Karar "Makaİenin tiimü nazara aJındıgında suç kastının mevcut olmadığı" gerekçesi ile alındı. "Hükmolunan cezanın çektirilmemesi ve durdurulmasına" karar verilip, karar ilgili yerlere telgraf ile bildirildi. 6 aydan asağı mahkumiyet kararları için sanıkların Yargıtay yoluna başvurması yolu kapalı olduğundan Nadir Nadi'nin avukatı Uğur Alacakaptan hükmün bozulması için Milli Savunma Bakanlığı'na başvurdu. Yasa, kesinleşen mahkumiyet kararlarınm, Milli Savunma Bakanı'nın yazıü emri üzerine askeri (Arkası Sa. 7, Sü. S'de) AlmanyaYIa dostluğa doğru... Almanya'da çalışan ve yaşayan 1 milyon 700 binlîk Türk topluluğunun büyük bölümiinde, içine kapanma, "yabancı" kimliğini koruma, "gettolaşma" eğilimi egemen. Yabancılann ülkesini terk elmelerini isteyen pek çok Alıtıan da Türklerle aynı yerlerde. hattâ onlara yakın olarak yaşamak istemiyor ve bu eğilimi körüklüyor. Buna karşılık, Federal Almanya'nın pek çok kentinde, yabancılara karşı onyargılı olmayan insanlar hem yabancılarla birlikte yaşamaya. onlann iirkekliklerini gidermeye gayret gos teriyor hem de ırkçı önyargılara karşı mücadele ediyor. Bu insancıl vaklaşıma sahip Almanlar ile, bulundukları ülkenin vatandaşlanyla ilişkiden, onlann toplum hayatına katılmaktan kaçınmayan yabancılar arasında iletişim giderek artıyor. İki ulustan insanların birbirlerine "yahancT'lığı azalıyor. Dostluk için en sağlam çıkış noktalarından birini. çocuklar arasındaki ilişki oluşturuyor. Irkçı önyargılann ya da yabancı bir toplumdan urkme duygulannın çocukları da etkisi altına almadıgı yerlerde, birlikte oynayan Alman ve Türk çocuklar "Türkler gitsingitmesin" tartışmasıadan uzak, insancıl bir tablo sergiliyorlar. MGK, yeni adayları incelemeye başladı ANKARA, (a.a.) Yüksek SeçimKurulu Başkanı İsmet Yanıkömeroglu, seçime katılacak olan siyasi partilerin veto edilenlerin yerine gösterdikleri yeni adaylann adlarını önceki gün akşam Milli Güvenlik Konseyi'ne bildirdiklerini söyledi. Yanıkömeroğlu, konuyla ilgili bir soruyu cevaplandınrken, "Yeni adaylann sıralanma konusunda kurul kararlanna uyulup uyulmadıgının belirlenme çalışmalanna başlandıgını d a " söyledi. Yüksek Seçim Kurulu Başkanı İsmet Yanıkömeroğlu, şöyle konuştu: "Yeni adavlar gösterilirken, kaydırraa yapılabileceğini partilere bildirmiştik. Ancak, atlama yapmak mümkün degildi. Sırahıına bu ilkeler içinde yjpıldı mı? Bunu kontrol ediyoruz. Bir de bazı partiler bazı illerde yedek adaylar göstermişler. Bu partilere bunun sebebini soruyoruz. Aldıgımız cevaba göre harekel (Arkası 6. Sayfada) Dünya Kahve Örgtitti Başkanı: Türkiye'de artık az kahve içilmesine çok şaşırdım LONDRA (a.a.) Dünya Kahve Üreticileri ve Tüketicileri'nin yıllık genel kurul toplantısında, kahve tüketiminin yaygınlaştırılması için Türk modeli kahvehaneler açılması önerilirken, Türkiye'de kahve tüketiminin de giderek gerilediği belirtildi. Londra'da Uluslararası Kahve (Arkası Sa. 7, Sü. 4'de) UGUR MUMCU GÖZLEM Hagopyan... Almanya da yabancı Bizdeki en büyük toplum hastalıklanndan biri genel sözlerte konuşup, değer yargılarımızı böylece oluşturmaktır. Oysa toplumu ilgilendiren her konu, incelemeyi ve araştırmayı gerektirir. Alın size, durup dururken bir Ermeni adı: Hagop Hagopyan... ASALA adlı Ermeni terör örgütünün bu ad ve soyadı ile bilinen bir lideri vardır. "Hagop"ya da "Agop" olarak bilinen Hagopyan'ın bir ara, Beyrut'ta olduğu ileri sürülmüş, daha sonra bu çete başının Paris'te yasamakta olduğu sap(Arkası Sa. 7, Sü. 5'de) Y düşmanlığının silahı: MJTKÇl abanct isçilerin ve sözü edilir bir yabancı topluluğun bulunduğu hemen tüm Avrupa ülkelerinde ekonomik durumun bozulntası orantnda güçlenen bir yabancı düşmanhğı ve buna karşı giderek yaygınlasan bir eğilim görülüyor. Almanya başta olmak üzere çeşitli ülkelerde NeoNazi, NeoFaşist gruplann öncülüğünde yabancılara yönelik saldmlar birbirini izliyor. Obür yanda, yabancı düfmanlığım kınayan, yabancılarla ilişkileri geUştirmeye çalışan, yabancılara karşı takınüacak tutumu bir demokrasi ve insanlık sorunu olarak niteleyen çev(Arkası Sa. 7, Sü. I'de) ~w j p I TlKtXJ/lUt • 1984 Los Angeles Olimpiyatlan'na kaç Türk katılacak? 50 bin. 20 bini olimpiyat ateşi için, 30 bini de stat koşu pistine zemin olarak. • Türklerle Yahudiler arasındaki fark nedir? Yahudiler sırasını savdı. • Bir otobüs, içinde 30 Türk yolcusuyla birlikte uçnnıma yuvar(Arkası Sa. 7, Sü. 2'de) I Irkçıların mizahı • E.T. ile bir Türk arasındaki fark nedir? E.T. yaşadıgı yere geri dönmeye niyetlidir. • Sıçanlar neden paten kullanır? Çöplüğe Türklerden daha çabuk ulaşmak için. • Türkler'in bıçak taşıması için özel izin çtkanldı. Ama şimdilik sadece sırtlannda taşıyabilecekler. • Bir Türk yanş atını neresinden tanırsınız? Baş örtüsünden. 3. kuşak Türk çocukları 12. sayfada