Katalog

75 AĞUSTOS 1983 EKONOMİ CUMHURİYET/9 Günün Aynası Borçlannt ödeyemeyen fabrikayı iera satışa çıkardı BANDIRMA (Cumhuriyet) Bandırma'nın Aksakal bucağında kurulu OKİSAN Organik Kimya Sanayii Fabrikası, borçIannı ödeyemeyince alacaklılannm talebi üstüne Bandırma Icra Memurluğu'nca satışa cıkartıldı. 3ir süre öne deneme çahşmalanna başlayan OKİSAN Kimya Sanayii Fabrikası'nın Bandırma tcra Memurluğu'ndaki satışı, 16 ağustos günü 80 milyon lira üstünden yapılacak. Fabrikanın sahibi olan OKİSAN Organik Kimya Sanayii A.Ş. hakkında, Bandırma Ticaret Mahkemesi'nde açılan Iflas Davası ise, sürüyor. OKİSAN A.Ş.'ye ait malvarlığı için defter tutulmaya başlandığı da öğrenildi. Dolar hiç durmayacak mı? Spekülatör mantiğı değiştiğinde dolar hızla düşebilir MURAT KÖPRÜ Doların durmak bilmeyen tırmanışı geçen hafta da sürünce "Acaba dolar hiç düşmeyecek mi?" sorusu gündeme geldi. Gerçekten de doların yükselişini durduracak hiçbir engel yok mu ve bu yükseliş ne olursa olsun sürecek mi? Görünen o ki, Avrupa ülkelerinin faiz oranlarını artırmama kararında olmaları ve ABD yönetiminin de sıkı para politikasından taviz vermeme konusunda ısrar etmesi, dolan önümüzdeki günlerde daha da güçlendirecek. DOLAR YtNE ŞAHLANDI ABD bankalarmın geçen hafta faiz oranını yarım puan artırarak yüzde 10.5'ten yüzde ll'e çıkarmalan üzerine dolar yeniden şahlandı. Alman markına karşı son 10 yılın, Fransız frangı ve Italyan liretine karşı da tarihinin en yüksek değerlerine ulaşan dolar, bir ara 2.8 mark, 2.2 Isviçre frangı ve 8.5 Fransız frangı sınırını zorladı. Sterlin de son aylarda ilk kez 1.46 dolara kadar geriledi. Doların yükselişini "tahrik" eden nedenler ortadan kalkmadıkça bu "çılgın" tırmanış süreceğe benziyor. ABD'de faiz oranlarındaki yükselişin yanısıra çeşitli nedenlerle dünya çapında dolara' talebin artması. buna karşın talebin Reagan yönetiminin Bununla birlikte, doların doğal sınırını çoktan aştığı ve artık spekülasyonla beslenen bir tırmanışa geçtiği konusunda yaygın bir kanı var. Bu durumda spekülasyon mantığı tersine cevrildiği an, tırmanma eğiliminin de tersine çevrilmesi ve doların hızlı bir düşüş içine girmesi kaçınılmaz görünüyor. Orneğin, ABD'de para musluğunun biraz açılacağına iu'şkin bir beklenti ya da belirti bu süreci tersine çevirmeye yetebilir. Yine de şimdilik ABD Merkez Bankası FED'in sıkı para politikasını gevşeteceğine yönelik hiçbir belirti yok. Bu yönde bir eğilimin olmaması halinde de kısa dönemde doların tırmanışının önüne geçilmesi biraz zor görünüyor. ÇÖZÜM UZUN VADELİ Bu durumda doların düşmesi için ABD'nin dış ticaret açığının dünya dolar talebini karşı layacak düzeye ulaşmasını beklemekten başka çare kalmıyor. Doların güçlenmesiyle Amerikan malları pahalılaşacak ve ABD'nin dışsatımı daha da düşecek. Buna karşın ABD diğer ülkelerin ucuz mallannı daha fazla talep edecek ve ABD'nin dışahmı artacak. Böylece ABD dışma daha fazla dolar çıkacak ve dolar arzıyla talebi dengelenecek. Ancak bu sürecin gerçekleşebilmesi için bir kaç aydan fazla bir süreye ihtiyaç olduğunu da unutmamak gerekivor. EKONOMİ NOTLARI OSMAN ULAGAY Arkadaşımız Osman Ulagay, yıllık iznini kullandığından yazılarına bir süre ara vereceğiz. Irak'a ihracatta ödemeler gecikmesin dîye "teleksle teyit" yapılacak Türk ve Irak Merkez Bankalan arasında yapılan görüşmelerde anlaşmr sağlandı. ANKARA, (ANKA) Türkiye'den Irak'a yapılan ihracatla ilgili Türk lirası ödemelerinin hızlandınlacağı bildirildi. Bu konuda Türk ve Irak Merkez Bankaları arasında geçtiğimiz hafta sonunda Bağdat'ta yapılan görüşmelerde mutabakat sağlandı. Türkiye Merkez Bankası yetkililerinden edinilen bilgiye göre, Irak'a kredili mal ihracatı ile ilgili anlaşma çerçevesinde taraflar, Türk Lirası ödemelerinde ortaya çıkan yaklaşık bir aylık gecikmenin gerekli bilgilerin Irak Merkez Bankası'nca geç teyit edilmesinden kaynaklandığını saptadılar. Gecikmenin giderilmesi için Irak Merkez Bankası'nm Türkiye ile ilgili işlemlerinde posta yerine teleks kullanımı benimsendi. Buna göre, Irak'ın dış ticaret işlemlerinde aracılık yapan Rafidain Bank Türkiye'deki aracı ticari bankaya alım satım konusu mali akreditif ihbarını teleksle yaptıktan sonra Irak Merkez Bankası da Türk Merkez Bankası'na teyidini teleksle iletecek. Daha önce Irak Merkez Bankası'nın posta yoluyla yaptığı teyitler Türk Lirası ödemelerinin bir ay kadar gecikmesine yol açmaktaydı. Mart 1983 tarihli kredi anlaşması öncesinde Türkiye'den Irak'a satılmış ve bedeli alınmamış olan yaklaşık 30 milyon dolarlık malla ilgili işlemlerin de kredi anlaşması kapsamına alınması öngörüldü. Bu konudaki işlemler de Irak tarafından çabuklaştırılacak. Böylece, Türk ihracatçılarının bu ürünlerle ilgili paralarım 6 aya kadar varan bir gecikmeden sonra alabilmelerine olanak sağlanmış oldu. Petkim "sahip" değiştiriyor İZMİT, (a.a.) Izmit'de bulunan Petkim PetroKimya Sanayii ve İGSAŞ, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'na bağlandı. Yetkililerden abnan bilgiye göre KİT'lerle ilgili olarak çıkartılan kanun hükmünde kararname gereğince Izmit'in Yarımca bölgesinde kurulu olan Petkim PetroKimya Sanayii ve İGSAŞ'ın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'ndan alınarak, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'na bağlandığı bildirildi. Yetkililer, Petkim ve İGSAŞ tesislerinin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'na devredilmesiyle ilgili olarak düzenlenecek törene Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Turgut'un da katılacağmı bildirdiler. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Turgut, törenden sonra Petkim'de düzenlenecek bir brifînge de katılacak. Petkim ve İGSAŞ'tan sonra Azot Sanayii ve Türkiye Kimya Sanayii bünyesinde kurulu bulunan Mensucat Boyalan'nın, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'na devrinin gerçekleştirileceği belirtildi. Frankfurlcr Allgemeine'den Oztin Akgüç: Banka mülkiyeti holding sahiplerine geçecek İSTANBUL (THA) Osmanlı Bankası tktisat Müşaviri ve Istanbul Üniversitesi Işletme Fakültesi OğretimÜyesi Dr. öz!in Akgüç, "Yeni bankalar kararnamesiyle, banka müUdyetlerinin holdinglerden, holding salıibi özel kişilere gececegini" öne iürdü. "Bankalar hakkında yasa ıükmünde kararname" ile ilgili »örüşlerini Banka ve Ekonomik k'orumlar dergisine açıklayan Dr. Akgüç, bankaların holdinger denetiminden çıkması ama:ıyla konulan "banka sermaye;rinin en az yiizde 75'inin ger•ek kişilere ait olması" konusunlaki maddenin banka mülkiyeini holdinglerden, holding saliplerine aktarmaya neden ola:ağını bildirdi. Dr. Akgüç şöyle ledi: "Kararnamedeki bu madde, lankalann sermaye şirketi şekindeki ortaklannın payını azalırken, banka ortağı olan ano sıkı para politikası nedeniyle karşılanamaması dolan güçlendiriyor. Bütün bunlara ek olarak, Avrupa'nın, dolan durdurabilecek tek etken olmasına rağmen faizleri artırmamakta direndiği gözleniyor. Sürekli olarak ABD'deki faizlerin yüksekliğinden yakınan ve yatırımlan canlandırmak için ilk fırsatta faizleri indirmeyi planlayan Fransa için herhangi bir artış kesinlikle söz konusu değil. Doların sterlin karşısında değer kazanmasından oldukça hoşnut görünen Ingiltere'nin faizleri artırma gibi bir derdi yok. Almanya Merkez Bankası Bundesbank da perşembe günü faizlerde değişiklik yapılmayacağını açıkladı. Böylece Avrupa'nın tercihini sermaye çıkışının önlenmesi yerine varolan sermayenin yatınma yönlendirilmesinden yana koyduğu anlaşılıyor. Bu ülkeler doların yükselişini durdurmak için ise, merkez bankaları aracılığıyla döviz piyasalarına daha etkin bir biçimde müdahale etmeyi düşünüyorlar. Tüm bu etkenler kısa dönemde doların yükselişine çare kalmadığını gösteriyor. Kırıkkale rafinerisi içîn bitim tarihi öne alındı ANKARA (THA) Türkiye Petrolleri A.O. tarafından Ankara'nın Kırıkkale ilçesinde kurulmakta olan "Orta Anadolu Rafinerisi" için yatırım çalışmalarının hızlandırılması ve 1985 yılında işletmeye alınması öngörüldü. Başbakanlık Yüksek Planlama Kurulu tarafından alman karar gereğince Romanya teknolojisi ve Romen Industrial Export firmasmın teknik katkısıyla rafinerinin 1986 yılında kurulması öngörülürken; aynı kurul geçtiğimiz günlerde yaptığı toplantıda ikinci bir karar ile yatırım çalışmalannın hızlandınlması ve rafinerinin 1985 yılında işletmeye alınmasını kararlaştırdı. Orta AnadoluKırıkkale Rafinerisi için 1977 •"iiırıda vanlan anlaşma gereğince Romanya'dan 180 milyon dolarlık kredi sağlandı. Söz konusu rafineride rafine edilecek olan ham petrol, başta Ankara olmak üzere Orta Anadolu ve Karadeniz bölgesinin petrol gereksinimini sağlayacak. öte yandan Tekfen Inşaat ve Tesisat A.Ş. Idare Meclisi Başkanı Necati Akçağlar, yaptığı acıklamada "Orta Anadolu Kırıkkale Rafinerisi'ne petrol taşıyacak olan borulann yapımına başlandıgını" söyledi. YumurtalıkKırıkkale ham petrol boru hattmın yapımını üstlenen Tekfen Şirketi'nin Başkanı Akçağlar, ham petrol boru hattının gerçekleştirilmeye başIandığım belirterek, Botaş'ın Yumurtalık terminalinden itibaren yaklaşık 40 km.lik bir kesimin ağustos ayı içinde bitirilmesinin planlandığını söyledi. Dünya Bankası: Fiyat kontrolü yapan ülkelerde kalkınma hızı düşüyor NİLGÜN UYSAL Dünya Bankası'nın bu yıl yayınlanan Dünya Kalkınma Raporu azgelişmişliğin kırk kilitli kapısını gelişmeye doğru aralayacak bir "anahtar" gösteriyor. Bu, öyle gelişigüzel varsayıma dayalı bir anahtar değil. tspatlı şahitli olsun diye uğruna çaba harcanmış bir anahtar. Her şeyden önce Dünya Bankası tarafından yapılmış bir çalışma sözkonusu.. Ve o çalışmanm ortaya koyduğu verilere dayanarak söylenmek istenmiş iletilecek mesaj. Dünya Bankası Raporu'nun biraz 'stü kapalı olsa da dediği şu: "Siz...azgelişmiş ülkeler sahiden çemberi kırmak istiyorsanız fiyaüan kontrol altında tutmanın uğur getirmeyecegini artık iyice aklınıza yerleştirin. tşte örnekleri... Azgelişmiş ülkeler arasında fiyat kontrolü yapmaya en fazla düşkünlük gösteren Gana, 197080 döneminde en düşük büyüme hızı sağlayan Ulke oldu. Buna karşdık, azgelismişlerin fiyat kontrolünii en az seven ülkesi Malawi, 197080 yıllannın en yüksek büyüme hızı gerçekleştiren yoksul ülkeleıinden biri durumunda." Rapor'da, her ülkenin fiyat kontrolüne başvurma derecesi ile 197080 yılları arasında gerçekleştirdiği yıllık ortalama büyüme hızlannı hemen aynı hizada gösteren bir de tablo var. Her azgelişmiş ülke için daha önceden tahmin edilen büyüme oranlan ile gerçekleşen büyüme oranları arasındaki "fark"ın fiyat kontrolü ile bağlantısı olup olmadığını çıkarmak pek mümkün gözükmüyor. Rapor'un bu noktada sözünü ettiği şey, büyüme tahminleri ile gerçekleşmeler arasındaki açılımın ya da Ust iiste çakışmalar ın birçok faktörden etkilendiği... Fiyat denetiminden, kaynakların yeterlilik derecesine ya da politik istikrara varıncaya dek birçok faktörden... Ancak Dünya Bankası şunu da vurgulamaktan geri durmuyor: "Fiyat kontrolü, azgelişmiş ülkeler arasındaki büyüme farklılıklannı en azından üçte bir oranında etkileyen bir faktördür" Rapor'da fiyat kontrolü ile ilişkili olarak değinilen önemli konulardan biri de ithalat Azgelişmiş ülkelerin ithalatı... "Yoksullar bugün ister istemez ithalat kısıntılanna gitmek zorundalar" gerçeğini Dünya Bankası Raporu ister istemez kabul ediyor. Çünkü: Dünya Bankası, azgelismişlerin yardım almaları ya da yabancı bankalardan borç bulmaları konusunda bir parça karamsar. "tthalatın kısılması" denince de öncelikle sözkonusu olan "Petrol" sonra da "gıda" ithalatı. Petrol ithalatında kısıntı yaparken azgelismişlerin "fiyat anahtarı"na dikkat etmeleri öneriliyor. Anlatılan o ki; petrol fiyatlan dünyadaki gelişmelere ayak uyduracak biçimde ayarlandığı sürece, ithalat kısıtlaması da kendiliğinden ortaya çıkmakta. Yüksek fiyat, petrol tasarrufunu sağlayabilecek önemli bir araç. Dünyadaki kötü durgunluk koşullarına rağmen, Uçüncü Dünya ekonomilerinin 198182 döneminde sanayileşmiş ülkelerden daha hızlı büyüdüğüne dikkat çeken Dünya Bankası, gelenim şirketlerinin pay senetlerinin isme yazüı hale döniişmesini saglayacaktır." Akgüç, yeni yasada Maliye Bakanlığı'na verilen denetime ilişkin yetkilerin, amaca uygun kullanılmaması halinde pekçok sorun çıkartacağını belirtti. ceğe dönük projeksiyonlannda da "geleneksel iyimserliği"ni sürdürüyor. Herşeyden önce 198595 döneminde Üçüncü Dünya için öngördüğü yıllık büyüme oranlan'nı, 196080 döneminde olduğu gibi "yüzde 5,5"ta tutmanın arayışı içinde. Ancak bunu sağlamanın ilk koşulu: Sanayileşmiş ülkelerin de büyüme hızlannda yıllık %3.7'lik bir artış saglamaları, (1960'tan beri böyle bir ortalama düzeyi tutturmanın gelişmiş dünyada bir türlü mümkün olamadığı burada not edilmiş.) Sermayesi kıt, işgücü bol azgelişmiş ülkelerin "ihracat" ve "İç tasarruf" düzeylerine de değiniliyor. Tabii ki, daha yüksek büyüme hedeflerine dönük olarak... Dünya Bankası: Gima zarar dönemini kapattı ANKARA (ANKA) Gima jenel MUdürü Kfimuran Günüşsoy, yüzde 50'nin üstündei hissesi devlete ait olan Gima'ın geçmiş yıllardaki açıkJarını apatarak kâr etm^floktastna eldiğini söyledrf" Gümüşsoy yaptığı açıklamaa, Gima'nın 1980 yılında 21 ıilyon 800 bin, 1981 yılında 27 ıilyon 600 bin 1982 yılında da milyon lira acık verdiğini bilirdi. Böylece son 3 yılda yaklaşık 1 milyon 400 bin lira olan açıın 1983 yılının ilk 6 aylık döneıinde tamamen kapatılarak baıbaş noktasına gelindiğini ve iima'nın artık kâra geçebilece ğini anlatan Gümüşsoy kurumun açık vermesine neden olduğu anlaşılan 40 işçinin hakkında yasal kovuşturmaya geçildiğini söyledi. Gfimüşsoy,>bu yıl içinde Kıbrıs'tan yapılan 300 milyon liralık mal bağlantısının 250 milyonluk bölümünün gercekleştirildiğini kaydetti. Şu anda 1 milyar lira olan sermayelerinin 2 milyar liraya çıkarılması için ortaklarını ikna etmeye çahştıklarını da belirten Gümüşsoy, "Devletin Gima'ya yardım etmesi şart. İçinde bulunduğumuz nakit sıkıntısı nedeniyle çok ve çeşitli mal bulunduramıyoruz" dedi. Azgelişmiş ülkeler arasında fiyat kontrolü yapmaya en fazla düşkünlük gösteren Gana, 1970 . 80 döneminde en düşük büyüme hızı sağlayan ülke oldu. Fiyat kontrolünü en az • Son on yılda yaşandığı gibi yapan "kredi bulma mutlulugu"nun Malawi bir daha kolay tekrarlanmayaca aynı yıllar ğı kanısında. arasında en • 197080 döneminde ortala yüksek ma %24.2 olan yıllık tasarruf büyüme oranlan'nın da yoksul ülkelerde hızına daha yükseltilemeyeceğini ulaştı. varsayıyor. Fıyatların çarpıtılma derecesi • En duşuk 2 En yüksek 3 •/ 19701980 dönemındekı yıllık buyume oranlan (% olarak) • Tahmını değerler * Gerçekleşen değerler 0 1 ' ' • t* y * *9 • ir £ • * , • • * • • * * • 2 4 S I 1 0 * • • • • * «* • * 1 Malavvi Tayland Guney Kore Malezya Fılıpınler Kenya Yugoslavya Kolombıya Etıyopya Endonezya Hındistan Srı Lanka Brezılya Meksıka Fıldışı Sahıllerı Mısır Türkiye Senegal Pakıstan Jamaıka Bolıvya Peru Arjantın Tanzanya Benglades Nııerya Gana Dışsatıının beşte birini Iran'a yapıyoruz ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) 1983 yılının dışalım ve dışsatım bakımından en önde gelen 15 ülkesi belirlendi. Son beş ayın verilerine dayanarak hazırlanan "ihracatta en önemli ülkeler" listesinde Iran'ı Batı Almanya, Italya, lngiltere, Isviçre, Suudi Arabistan izliyor. Ticaret Bakanlığı'nca hazırlanan "ilhalatta en önemli ülkeler listesi"nde ise Iran, Irak, Batı Almanya, Libya, ABD ve Italya yer alıyor. Geçen yılın aynı dönemi ile yapılan bir karşılaştırmada Polonya'ya yapılan ihracatta yüzde 200, Tunus'a yapılanda yüzde 138, Italya'ya yapılanda yüzde 122, Ingiltere'ye yapılan ihracatta ise yüzde 82 oranında artış ortaya çıktı. Iran'a yapılan dışsatımda ise yüzde 193'lük bir yükselme görüldü. İhracat yaptığımız en önde gelen 15 ülke ile bu ülkelerin genel ihracatımız içindeki payları yüzde olarak şöyle belirlendi: Iran (20), Batı Almanya (14), Italya (8.8), Ingiltere (5.8), Isviçre (4.8), Suudi Arabistan (4.6), ABD (43.3), Libya (2.2), Hollanda (2.0), Sovyetler Birliği (1.9), Belçika (1.8). İthalat yapılan en önemli 15 ülke ve bu ülkelerin genel ithalatımız içindeki payları da şöyle: Iran (13.2), Irak (13.3), Batı Almanya (12.1), Libya (9.3), ABD (7.5), Italya (5.0), tngiltere (4.9), Isviçre (3.8), Suudi Arabistan (3.4), Japonya (3.1), Fransa (2.5), Sovyetler Birliği (2), Hollanda (2.1), Romanya (1.8), Ispanya (1.7). 1983 yılının ocakmayıs aylarındaki toplam dışahmı bu listeye dahil ülkeler itibariyle, yüzde 7'iik bir artış göstererek 2 milyar 120 milyon dolardan, 2 milyar 267 milyon dolara yükseldi. ı Döviz, faktör ve uretım tıyatlanndakı Kaynak Dunya Bankası çarpıtmamn ortalaması Serbest bölgeye hazırhk: hkenderunda likit terminali İSKENDERUN, (THA) oros Gübre Sanayii A.Ş. tarandan tskenderun Limanı'nda aptırılan kimyasal maddeler ve etrolün depolanarak, sevkiyanı sağlamaya yarayacak Türk'e'nin tek ve en büyük likit tertinali, yıl sonunda hizmete gi;cek. Toros Gübre Sanayii A.Ş. Geel Sekreteri Nazmi Civan, yaptığı acıklamada, 945 milyon liraya mal olacak tesisin özellikle Iran ve Irak'tan gelen petrolün depolanarak gemilere yükletilmesi işlevini sürdüreceğini bildirdi.Terminalin, serbest bölge olacağı düşüncesiyle Iskenderun'da yaptırıldığını belirten Civan: "Serbest bölgelerde olması gereken depo ihtiyacı bu terminalle karşılanacaklır" dedi. Bankalar, mali bünyelerini güçlendirme önerilerini mutlaka uygulamak zorunda Bankalar Kararnamesi ne getiriyor? CANSEVEN Mehmet ÇEKINMEZ rak'ın en büyük gıda halesini Selek Tuz kazandı BAĞDAT (ANKA) Irak'ı bugüne kadar açmış olduğu n büyük gıda maddeleri alımı tıalesini Türkiye'den Selek Tuz thalat Ihracat Ticaret A.Ş. azandı. Irak'ın çeşitli gıda maddeleinde sezonluk ihtiyacını karşıunaya yönelik ihalenin kapsaıı 1 milyar lirayı aşıyor. Devlete ait Gıda Maddeleri 'edarik Kurumu tarafından açılan ihaleye 4 ülkeden 27 firma katıldı. Federal Almanya, Hollanda ve Yunanistan'dan gelen firmalar ilk elemede ihale dışı kalırken nihai seçim 4 Türk firması arasında yapıldı. Selek Tuz Ithalat Ihracat Ticaret A.Ş.'de kalan ihale beş bin ton kırmızı mercimek, üç bin ton nohut, üç bin ton beyaz fasulye ve iki ila üç bin tonluk tuz satımını kapsıyor. Idun tüketim açığı 10 milyon ton ERZURUM, (ANKA) ürkiye'de odun tüketimi açığıın hızla arttığı ve son yapılan aştırmalara göre bu açığın 10 ıilyon tona ulaştığı açıklandı. Erzurum Atatürk ÜniversiteÇevre Sorunlan Enstitüsü tatfından yayınlanan bir raporda ıkacak odun tüketimi açığınm îha fazla artmaması için sobarın geliştirilmesi ve ısıtma etınliğin artırılmasının zorunlu olduğu bildirildi. Enstitü Müdürlüğünden alınan bilgide, gerekli önlemlerin alınmaması halinde odun tüketimi açığının 2000 yılında 15 milyon tona ulaşacağı bildirildi. Bu açık nedeniyle orman kaynaklarının her geçen gün daha fazla heba olduğu belirtilen raporda bu konuda hazırlanmış olan önlem projesinin bir an önce yürürlüğe konması istendi. )ÖVİZ KURLARI övizin nsi ABD Dolan Avustralya Dolan Avusturya Şilini Batı Alman Markı Belçika Frangı Danimarka Kronu Fransız Frangı Hollanda Florini lsveç Kronu Isviçre Frangı W Italyan Lireti W Japon Yeni Kanada Dolan Kuveyt Dinan Norveç Kronu Sterlin S. Arabistan Riyali Döviz Ahş 235,30 205,06 12,29 86,25 4,31 23,99 28,66 77,03, 29,58 107,49 14,56 95,24 190,43 Döviz Satış 240,01 209,17 12,53 87,98 4,39 24,47 29,23 78,57 30,17 109,64 14,85 97,15 194,24 818,85 31,79 356,05 69,17 Efektif Ahş 235,30 194,81 12,29 86,25, 4,09 23,99 28,66 77,03 29,58 107,49 13,83 90,48 180,91 349,07 64,42 Efektif Satış 242,36 211,22 12,66 88,84 4,44 24,71 29,52 79,34 30,47 110,72 14,99 98,10 196,15 826,88 ~3~2710 359,54 69,85 802M 31,17 349,07 67,81 J62M mi, geçici Yönetim Kurulu'na Kurulu'nun atanması; ya mali nel Kurul'un toplanmasını iste8 veya Konsorsiyuma tevdi edilen bünyeyi zayıflatan eylem ve kaTasarrufların korunması ve meye yetkilidir. Genel Kurul'un banka hakkında; Maliye Bakanrarlarda bulunan Yönetim Kurutoplanmaması veya Yönetim bankaların ekonomideki rolleri lığı, mali bunyeyi takviye için gelu'nun banka Genel Kurulu'nca Kurulu'nun değiştirilmemesi ya nedeniyle banka tüzel kişiliğini rekli göreceği tedbirleri alabilekorumak ve yaşatmak için ka • da seçilen yeni Yönetim Kurulu' Maliye Bakanlığı'nın isteğine ceği gibi, bazı yükümlülükleri karşın görevden alınmaması ya nun önceki bölümde belirtilen rarnameyle, bankaların mali kaldırabilecek ve bankanın devda Genel Kurul'un seçtiği yeni önlemleri yerine getirmemesi habünyelerini güçlendirmeye yönelete olan borçlarını da Hazine işlik önerilerin uygulanması zo linde Maliye Bakanlığı Yönetim Yönetim Kurulu'nun onceki bötiraki haline dönüştürebilecektir. lümde belirtilen Maliye BakanKurulu'nu feshedip geçici bir runluluğu getirilmiştir. Bu konu4 önceki bölümde belirtilığı tedbirlerini uygulamaması Yönetim Kurulu oluşturacaktır. daki düzenlemeler aşağıda kısalen tedbirlere rağmen mali bünhalinde söz konusudur. Müdahaleyi gerektiren nedenleca belirtilmiştir. 3 Mali bünyesi taahhütle yenin güçlendirilmesine imkân 1 Bankalar Yeminli Mura rin ortadan kalkması halinde, gorülmeyen hallerde; bankanın geçici Yönetim Kurulu Maliye rini karşılayamayacak duruma kıplarınca yapılan incelemeler mevcut (veya kurulacak) bir Bakanlığı'nın onayı ile Genel düşen veya bu durumun tahaksonucunda, mali bünyesi zayıfbankava devredilmesine veya Kurulu toplantıya çağırıp görekuk etmek üzere olduğu yapılan lamakta olduğu saptanan banbaşka banka veya bankalarla inceleme sonucunda tespit olukalardan Maliye Bakanlığı, aşa vini seçilecek yeni Yönetim Kubirleştirilmesine Maliye Bakanı 'rulu'na devreder. nan bankaların yönetimini, geğıda belirtilen tedbirleri uygun çici Yönetim Kurulu'na veya di nın önerisi üzerine Bakanlar Kubir süre içinde alınmasını isteyeYukarıda kısaca bahsedildiği rulu'nca karar verilebilecektir. ğer bankalarca teşkil edilen bir bilecektir. üzere, Maliye Bakanlığı'nca Yökonsorsiyuma devretmeye Malinetim Kurulu'nun görevden alı• Sermaye artınlması veya ye Bakanlığı yetkilidir. Yöneti SÜRECEK nıp, yerine geçici bir Yönetim ödenmeyen kısmının tahsili, • Kâr dağıtılmaması ve tahsilinde tehlike görülen alacaklar Çeşitli kuruluşlarda hisse scnedi kârlılığı için karşılık ayrılması, • Masrafların kısılması, yeni personel alımının durdurulması, 1981 1982 1981 1982 • Risk doğurucu işlemlerden Kârlılığı Kârlılığı Kârlılığı Kârlılığı kaçınılması, plâsmanların sınır Kuruluşun % % Kuruluşun % % landırılması, Adı Adı • Mali bünyenin güçlendiril Akçimento 22.22 153.33 45.45 215.79 Koç Yatırım Sermaye piyasasında gerekli yasal ve yapısal örgiitmesi için benzeri diğer tedbirler Altaş Kordsa 63.89 322.27 37.50 50 lemenin siiratle gerçekleştirilmesi isteniyor. alınması. Koruma Tartm 58.38 252.78 Anadolu Cam 191.7 160 senedinin 1982 ocak fiyatıyla Üstte belirtilen ilk dört önle Aroma Lassa 35 54 Ekonomi Servisi Hisse se41.18 1983 ocak fiyatı arasındaki farmin somut özelliğinin yanında Aslan ve netlerinin kârlılık oranlarında ka 1982 için dağıtılmış olan kâr son önlemlerin "benzeri diğer Eskihisar Makina Takım 46.67 32.25 60 geçen yıl gözlenen belirgin artı11.11 paylarının eklenmesi ve bu toptedbirler" niteliğinde olması, ge Bagfaş 15 13.04 şa karşın, hisse senedi piyasası76.36 207.69 Men. Sant.f*) lamın 1982 ocak fiyatma bölünrektiğinde uygulanması istene Bastaş 70 Nasaş 120 7.76 nın bir türlü canlanamadığı dik181.81 mesi suretiyle hesaplanıyor. cek tedbirlerin sınırsızlığını orta Batı Anadolu kati çekiyor. ya çıkarmaktadır. Anılan ön1981'de yüzde 61 düzeyinde Nuh Çimento 55.79 47.52 Çimento 200 Aylık "Banka ve Ekonomik 154.55 lemler her bankaya değil, yapı Bursa Çimento 34.78 bulunan nominal ortalama kârYorumlar" dergisinde Doç. Dr. 122 Olmus 100 42.11 lan incelemeler sonucunda mali hhğın 1982'de yüzde 148'e yük70.71 191.85 Çelik Halat 40.63 310.29 Otosan Şeref Türen imzasıyla yer alan bünyesi ciddi şekilde zayıfla Çimsa seldiği belirtilen yazıda daha 236 598.95 Pimaş 35.71 94.29 bir yazıda hisse senetlerinin kâr sonra şu bilgiler veriliyor: "Bu makta olan bankalara uygulanalılık oranlarının artmasına kar durumda 1982 yılı itibariyle hisse caktır. Maliye Bakanlığı'nca 20.63 62.50 Elektrik 190.32 Plastifay 60 şılık piyasada gözlenen durgun senedi kârlılığında yüzde 142 gialınması istenen tedbirlerin bel Eczacıbaşı 52.94 217.50 Polylen luk, tasarruf sahibinin bu piya bi önemli bir gelişme söz konuli bir süre içinde Yönetim Kuru96.55 100 Yatınm Holding 50 50 Rabak saya olan güvensizlik hissine sudur. Rakamlan enflasyona lunca yerine getirilmesi zorunlu 52.83 18.46 Ege Gübre 221.43 170.97 Sarkuysan bağlanıyor. Dr. Türen, "Hisse göre düzelterek recl kârlılık raolup, aksi halde ağır para cezaSlemens 80.56 334.78 148 Gübre Fab. 80.95 senedi piyasasında güven hissisı ile birlikte hapis cezasına hükkamlarını bulacak olursak, 111.43 76.47 Good Year 980 Sifaş 87.5 ni yeniden yaratabilmek için gemolunacağını belirtmek gerekli Hektaş 1981'de ortalama reel kârlılık 26.89 170 Sunta 10 51.11 rekli yasal ve yapısal örgütlen yüzde 17.87 düzeyinde gerçekleşdir. T. lş Bankası 109.72 38.85 Şişe Cam 106.25 121.60 menin borsa, yeminli hesap uzmişken, 1982'de yüzde 98.47'ye 1.25 39.39 2 Mevzuata aykın ve ban Izocam 29.03 148.33 Trans. Hold.C) manlığı, vergi teşvikleri, yatınm yükseldiğini görüriiz." kanın emin biçimde çalışmasım 111.36 T. Demir Dök. 10.34 30.77 Kartonsan 75 fonları vs. gibi siiratle gerçektehlikeye düşüren fiilleri ya da Dr. Türen bu açıklamadan 212.5 205.26 Uniroyal 60 Kav 17.92 leştirilmesi gerekir," diyor. banka mali bünyesini zayıflatan sonra hisse senedi kârlılık oran166.67 Yapı Kredi Bank 60 100 Koç Holding 13.33 karar ve işlemleri bulunan Yönelarının artmasına rağmen tasarTabloda çeşitli şirketlerin histim Kurulunun değiştiriimesi ruf sahibinin güveninin sağlana(*) Mensucat Santral ve Transtürk Holding'in 1982 kâr dağıtım oran se senetlerinin 1981 ve 1982 yılamacıyla Maliye Bakanlığı, ban lan bilinemediği için bunlann kârlılık oranlan sadece fiyat değişmele larındaki kârlılık oranlan yer alımaması nedeniyle piyasanın cankanın denetçileri vasıtasıyla Ge rinden hesaplanmıştır. lanamadığına dikkat çekiyor. yor. Kârlılık oranlan her hisse Hisse senetlerinin kârlılığı arttığı halde bu piyasa bir türlü canlanmıyor