Katalog

CUMHURÎYET/6 HABERLER 28 TEMMUZ 1983 Refik Koraltankn evinin bitişiğindeki parktaki bir ağaca birisi çakıyla "Yaşa lsmet lnönü" yazmış. O ağacın röportajını yaptım. Paşa çok keyiflendi. Röportajın çıktıgı gün yukarıaan gelen bir emirle ağaç kökünden sökülüp götürülmüştü. ISMET PAŞALI YILLAR 1953/1973 Belgesel Röportaj FİKRET O Y M TA inönünüîTikinci konuşrmsf f(Bu yolda devanr ıderseniz, ben d Isizi kurtaramam» lemokrasi kuruloıu$tur v IU istfkametten ayrıhp baskı [rejinıinc gitmek tehlikelidi |CHP Cenel Btfkuu l tiüııkü MeUU gUıU^ıOBt*Irt ıırısında ütiuci da(t %o$ tlM»tcfip arupu «iın» ytp* fitı konuşınasınd» dımUUr kı •Mulıterem «rkjMUflar. bey«M j buııne IMIIBIU bulmun L a IkUbla U m ı ı çiUti bir mcvsuu İ r u a ı u d f t UhüJetmeJc Uteriu. utvm D P OrupUruiııt lcb1 ve saİAblyet tahlbl tutıpn Msleriıule daııtu üeri mtiştur Bıx, thUtal met»d* Ikh UkJp tUcrlı. « ç ı m m İktl I fctı (elmek yolumiıyıı derltr, | l * d ı bu mevtuu B. M. M. hut ktsuı ıl|. clmlyor, rut|cl« lukık )»1UUutoıUrı W | r u lkUdari»n *UU*t «buefe ç»üft?orUr. Bu |U)1 tr.ebtHiikrüi %IÛ 1 hKblr mcnlekelte ıau*«rr»k uUuııror Hâlk Iktldarı bıksıı ftormiijof U M ki»İnu toplaun.au ı l t DevleUn bUtUa liHJılj lUfthu* kuvreUenııe karşı bareket ederek İhllUt vfantda ıttiremezler. Çlnull ihlU&l iklitUn bir defa tllne teçlrmiı oianlar taraluıduı ytpüıyor. Son lanunJarut motUsı budur Seçİmle lktıd^ r» feUyor, Devjetiıt vasıtaUıı Ba el koyuysr, *e(İınle l i ü u U "" ' II utukU cbrüldü nıu. jM»k ItUre kuruıUr. kurdukl* 1 n UattUüa «rtnV ıttultoâen İUJ barvo kthııa i(ünie Ontar ttıuvautk oklıütUn I Ull ııornıal bir demokraük ı jıme devredebılnitk buUııutUr Bulrtîlrnler ttrlto j le ıtadu B u bulduk Işlc Ama bıuıu buUmjyan memlcket çoL I ı*r»r KVrttr ihtUil nlı,in yapı " lır" kier UtliIU vatuıda? i(in 1 tut>Ka Çüur yol yoktur k»naa(l ] KUunler ve btıtau mücucMİe f n /CTİMİrst, mc>ru 1 Urak kulUıuUcaklır Buıulıu J ıviıı»l) kaubü dc|ı1dıı Paşa'mn konuşmasından sonra Tahkikat Komisyonu kuruldu 24 Eylül 1959'da Hüseyin Ezer'in iki fotoğrafıyla bczelı bir kısa röportajım yaymlandı. Millet Meclisi Başkanı Refik Koraltan'm evinm bitişiğmdeki parkta bir ağaç var, birisi yıllar önce çakıyla "Yaşa tsmet tnönü" yazmış. "Bir ağaç var orada'^başlıkiı röportaj yayınlandı. Röportajlı gazeteyı Paşa'ya uzattım, okudu ve pek keyiflendi, "Khnbttir" dedi, "hangi marifeüi el yazdı?" Ve stilosunu çıkarıp röportaja imzasını attı. Bu röportajı Paşa'ya 76. doğum yıldönümü nedeniyle armağan olarak getirmiştim. Bu ince davramşindan duygulandım. Ne ki ertesi günü yine aynı ağaçla ilgili bir röportaj yapacabir komutan gibi, yazdık: "tnsan hakkından ve davasından emin insanlann huzur ve rahsthğı içindeyiz. Her zamankinden daha kuvvetliyiz. Muhterem vatandaşlanm bir şeyden emin olabilirler: Turkiye'de insan haklan gelişmesini durdurmaya, taribin seyrini değiştirmeye kimSCBİII gücü yetmez. Yalanı ve iftirayı hakikat yapacak tılsım henüz keşfedilmemiştir." Başka bîr şey sormadık, ver elini gazeteler, öyle yaptık. 17 Nisan 1960 Pazar. Başkent Ankara'da kazan kaynıyor, tüm Türkiye fokurduyor! 18 Nisan 1960 Pazartesi günü TBMNfnin önu tastamam anababa günü. Meclis toplandı. Havadan belli "fırtına kopacak" Ulus ekibi nuştukça sağdan alkışlar, soldan "Allahtan kork, o senin zamanındı" gıbı takılmalar, ardı ardma ve Paşa o tarafa bakıp sertçe sordu: "Ne olduuu, telaşınız nee?" Ve sakınleşıp devam ettı: "..Şimdi iktidarda bulunanların, iktidarı ellerinde bulunduranlann ınilletleri ihtilale nasıl zorladıklan tnsan Haklan Beyannamesi'ne girmiştir. Eğer bir idare insan haklarını tanımaz, baskı rejimi kurarsa, o memlekette ayaklanma olur. Buna mahal vermemek için iderelerin demokratik yolda olması, insan haklarının yururlukte olması şarttıınr. Bu fikir beyannamenin ruhunu teşkil ediyooor... ..Eğeeeer, insan haklan yurutulmeeeez, vatandaş haklan zorlanırsa baskı rejimi kurulursa ihtilal behemehal oluuur!." Dıllerımızı yutacağız! Neler dıyor Paşa böyle? Herkes sırasında kıpırdıyor ve gurultuler ve bağırıp çağırmalar, Meclis tumden yennden kalkıyor, ortalık tastamam karışıyor ve Paşa bekleyip bağırdı: "Beni dinlevin beniüi.. Biz boyle bir ihtilalin içinde bulunmayııııız. Boyle bir ihtilal dışımızdan, bizimle munasebeti olmayanlar tarafından yapılac^ktıııır... Biz, demokratik rejim dedik, demokratik rejim kurulmuştur. Bu demokratik rejimi istikametinden ayrılıp baskı rejimi haline goturmek tehlikeli bir şeydir. Bu yolda devam edersenüiz ben de sizi kurtaramam.." Yıldırım duşse acep yine böyle mı olurdu ortalık? PAŞA İLE BERABER tnonu ile beraber çekilmiş fotoğraflar 1015 albumu dolduracak kadar çok. Bir çoğunun arkasına not düşmüşiim. Ama yukarıdaki fotoğraf nerede çekilmiş, ne konuşuyoruz hafızamdan silinmiş gitmiş.. 18 Nisan 1960 Pazartesi.Meclis toplandı. Havadan belli, "fırtına kopacak." Ulus ekibi elde kalem hazır bekliyoruz. Ve Paşa konuşmaya başladı. Konuşmadan sonra beklenen fırtına koptu. Ertesi giinkii Ulus'un manşetinde Paşa'nın "Böyle devam ederseniz, ben de sizi kurtaramam" sözleri yer alıyor. Izlenecek yol Paşa, ilk konuşmasında izleyecekleri yolu da söylemişti: "Vatandaşlara, kanunlann, adeletin, Anayasanın dışında haksız, kanundışı gayn meşru selahiyetle yapılacak mudahaleleri kabul etmemelerini söyleyeceğiz." Ama, buna karşın çıkan olaylar uzerıne ikinci kez geldiği kürsude "ihtilal"den, bunun "geleceğinden" söz ediyorduilkkez! Bir öğut verir havası içinde, tane tane konuşuyor, atılan lâfları duymuyor, duymazhktan gelıyor, çok rahat not alıyoruz: "...Şimdi arkadaşlar, şartlar tamam olduğu zaman milletler için ihtilal meşru bir haktır." Meclıstekıler bir daha sallanı Çok guç bir devirdi bu. Ammaaa sabırla muvaffak olduk." Bağırarak soruyor karşısındakılere: "thtilal niçin yapılır?" Ve yanıtını da kendi veriyor: "...Eğer ihtilal vatandaş içiny*» başka çıkar yol yoktur kanaati ' zlhinler ve butün muesseselere yerleşirse; meşru bir hak olarak kullanılacaktır. Bundan içtinap kaabil değildir." Elini çekiç gibi ktirstiye vurdu Paşa, konuşmasında sözunu bağladı mı, sağ elinın beş parmağını ucuca getirir ve çekiç gibi vurur kürsuye ve vurdu sonra çok sakin bir sesle, "basiretiniz yerindeyse" diye yeniden başlayıp sıkı bir öğüt çekti, yani demek istiyor ki şunları şunları ge 18 Nisan 1960. Paşa etraftan atılan laflara aldırmadan konuşmasını sürdürüyor: "thtilql) u İL.7UA ashnda bir miUet hayatının asla arzu etmeyeceği çetin ve tehlikeli bir ameliyatlır. Çok iyi niyetlerle, vatanperver hislerle ihtilal yaparak idare kuranlar, kurdukları idarenin ertesi gününden itibaren kabus içinde yaşarlar..." ğımı nereden nasıl bilebihrdim? Zira aynı gün, ağacı kökünden kesmışler!. Ulus'un manseti: "tnönu diyor: Yalanı ve iftirayı hakikat yapacak tttomt htnüz keşfedilmemiştir. tnsan haklan gellçmeslıri dwdurmaya kimsenin giteü yetmez." Paşa, Istanbul'dan döner dönmez Parti Merkez YöBetım Kurulu'nu Grup Yönetim Kurulu ile birlikte topladı. Ortak toplantı öğleden önce ve sonra olmak üzere ikı kez yapıldı ve geç saatlere kadar sürdü. lnönü, partiden çıkarken bizlefi karşısında görünce "Gelln arkadaşlar" dedi, zaten merakla gelmiştik, içerde olanları sormadık, O sadece "Yaan" buyruğunu çekti elde kalem kâğıt hiçbir şeyi kaçırmama çabası içindeyiz. tktidar "başka yetkilerle de" donanmak istiyor. Tahkikat Komisyonu kurulacak! Paşd'nın konuşmasından sonra Meclis karıştı. DP'liler tepki içinde. İnönü ve milletvekilleri salonıt nr topluca terkederken, DPHiler çeşitli elkol hareketleri yapıyorlar. Ve sonuç: Tahkikat Komisyonu kuruldu. İlk karar: "Her türlü siyasi faaliyet yasak" yor ve Paşa sakın sakin anlatıyor: "...Fakat ihtilal aslında bir millet hayatının asla arzu etmeyeceği çetin ve tehlikeli bir ameliyattır. Çok iyi niyetlerle, vatanperver hislerle ihtilal yaparak idare kuranlar, kurdukları idarenin ertesi gununden itibaren kâbus içinde yaşarlar. Onlar muvaffak oldukları ihtilali normal bir demokratik rejime devredebilmek için imkân bulamazlar. Bulabilenler tarihte nadirdir. Biz bulduk iste," Paşa, sozlerının başında nereden geldıklenne değınerek şoyle demıştı: "..Biz ihtilalden yetişmiş insanlarız. Biz ihtilalden gelmiş bir nesiliz. Meşrutiyet ihtilalinden geldik. Cumhuriyet ihtilaline yoneldik. En sonu, Cumhuriyet ihtilalinden demokratik rejime geçinceye kadar çok gayret sarfettik ve çok zahmet çektik. lin yapmayın ve birden değîşip biraz sertçe sürduruyor sözlerıni: "...Memurlara itimat etmez, adalete itimat etmez, orduya itimat etmez, kendisi esasen azlıktadır, bir kadro bu şeyleri yapmak ister. Boyle şey olmaz!" Meclis karıştı. DP'liler şaşkın, sinirlı, tepki içinde, el kol hareketleri. lnönü ve mületvekillen Meclisi topluca terkettiler ve karşı tarafta el kol hareketleri sürüyor. Ve sonuç: Tahkikat Komisyonu kuruldu! İlk karar: "Her turlu siyasî faaliyet yasak!" Tahkikat Komisyonu ardı ardına üç "tebliğ" yayınladı ve ulke bıraz daha girdi karanlığa. Paşa Kürsüde Paşa çıktı kursüye, çıt yok, Grup adına konuşuyor: "Karar Anayasaya aykındır. Bu baskı idaresi Anayasaya, insan haklanna karşı teşebbus edilen gayri meşru bir darbedir. Siyasi hayatımız uçuruma gidiyor.." Anhası mınhası bu! CHP ve basınla ilgili Demokrat Parti önergeleri okunurken o beklenen kavgalar çıktı! tnönu yeniden çıktı kürsuye, sinirlı, ama belli etmemek çabasını da BİR KOMUTAN GtBİ BUYRUĞUNU VERDİ Parti binasında gazetecileri goren tsmet Paşa buyruğunu verdi: "Yazın" ve yazdık: seziyoruz. "Turkiye'de insan haklan gelişmesini durdurmaya, tarihin seyrini değiştirmeye kimsenin gucu yetmez.Yalanı ve iftirayı hakikat yapacak Ismet Paşa konuşuyor, kotılsım henuz keşfedilmemiştir. Yarın: Paşa parasız kalnıış.. Kızılay'a geldi bankaya.. Bakırköy 2. Sulh Hukuk Mahkemesi Hakimliğinden VAK1FLAR BAŞMÜDÜRLÜĞÜNDEN KİRALIK GAYRİMENKULLER Kazası Mahallesi Sokagı Şişli Şişli Dıikkan No: 5353/10 3234 Onsi Mesahası Aylık Kira 500.000.200.000.Muvakkat Teminat 1.200.000.TL 480.000.TL. VEFAT Adana eşrafından merhum Selim Sarp ile Ayşe Sarp'm oğulları, Nebahat Sarp'm eşi, Ayşehan, Aslıhan, Umut Sarp ile Ayda Doğuoğlu'nun sevgili babaları, Şefika Sarp, Şüküfe Sanderson, merhum Şefik Bozdoğan Sarp.Şükran Balkaner ve Yüksel Sarp'ın kardeşleri, Sungur Sarp'ın ağabeyi, John L. Sanderson, Ahmet Balkaner ve Sumru Sarp'ın kayınbiraderleri Tuğray Didem Kaynak, Behzat Balkaner ve Ömer Kartın'ın dayıları, Nazlı Doğuoğlu'nun dedesi, Selim Doğuoğlu'nun kayınpederi ve Esma Bıyıkoğlu'nun damadı, Sebahat ve Semra'nın enişteleri, iyi insan ve değerli işadamı IMaskârgazi ve A*Met Httniyet BeyoğluKılıçaHpsçaDefterdar Yokuşn Dukkân 40.30 M 2 + 28.90 W = 69.20 Arsa (uzerindeki gazino ve tesislerle) (Roma 890.00 M ! (61 ada 9 parsel Restorant) İLÂN Dosya No: 1983/118 Mahkememızın 28 6.1983 tarıh ve 1983/752 sayıh karanyla, Soğuksu Aşıkveysel Cad. No. 97 Çamlık Apt. Daıre 8'de ıkâmet eden, aynı adreste ıkâmet eden oğlu Ismaıl Kemal Ertem'ın vası olarak tayın edılmıştır Işbu karara ıtırazı bulunanların kanunı süresmde mahkememıze başvurup ıtırazlarını bıldırmelerı, aksı takdırde kararın kesınleşmış sayılacağı tebhğ yerıne kaım olmak uzere ılân olunur. 20 7 1983 Basın 8254 Almanya'da öğrenım gormuş, fılolojı oğrencısı Almanca ders verıyor. (Saat 17.00'den sonra 520 97 03/56) Yukanda adresleri yazılı gayrlmeBkullerin hizalannda gosterilen muhammen bedelleri uzerinden 10.8.1983 Çarşamba gunu saat 14.00 de Başmudurhık'de dosyaljumda genel ve ozel şartnameye gore açık artlırma usulu ile 31.12.1985 tarihine kadar kiralanacaktır. Yapılacak ihtüeye iştirafe edecek ftzel şahıslar, nufus cuzdanı sureti, ikâmetgah senedi veya Ticaret Odası belgesi. Şirketler ise, Şirket ana mukavelesi imza sirkiilcti, iştinık belgesi (yetki) ile muracaatla hergun mesai saatlerinde ozel ve genel şartnameleri gorebilirler. Kira ttaalesi Vakıf yonetmeligine gore yapılacak olup, idare ihaleyi yapıp yapmamakta serbesttir. Basın 21816 ŞAHİN SARP'ı Büro Malzemeleri Stnaytt ve Ticaret Limited Şirketi • EJektronik ve mekanik yazı hesap makınelen satış • Elektronık ve mekanik yazı hesap makınelen tamırı • Yazar kasalar satış ve tamırı ADRES. Kemankaş Cad. No: 71 KARAKÖY (Denızcılık Bankası Otfnel MudüdüğO Meydanı Cıtızen mağazası) Tel.: 1447982 US5OO8 geçirdiği ani oir rahatsızlık sonunda kaybettik. Cenazesi 28.7.1983 Perşembe günu Şişli Camii'nde kıhnacak öğle namazından sonra Zincirlikuyu kabristanına kaldırılacaktır. Tanrı rahmet eyleye. Drtaokul ve Lise mezunlarına. 1ŞGARANT1SL Jlkokul mezunlanna. AÎLESİ İSOLANAKLAR Yukındakı adrasKrdan başha y«rd« fubemu yoklur Cumhuriyet Bilgisayar Ekleri DUYURU Karekokdort Dersanesi Müdurluğu'nden Kurumumuzda bir yıl sureyle gorevlendırıletek pedagojık formasyona sahıp, yeterlı ve dersanedenevımı bulunan matematık, fi/ık, kımya ve bıyolojı dersı oğretmenlen aranmakiadır Isteklılerın şahsen dersane mudurluğune ba^urmalan duvurulur Tel 21 837 ADANA Eleman aranıyor Raduı 1V elektronık tamıratınüan anı»ı>>uı t.alia ar.ını\or Vluracaaı 11 85 57 (Eksık eklennızı 40 TL 'hk pul göndererek ıstevebılırsınız) tLSAN İLAÇLAMA SERVISt Haşaıata karşı kesın çözüm. tLSAN 144 71 18 Orta, lîse öğrenulerıııe mudeın matematık derslerı verılır 16Î 15 OO'Biiolojı bolunıu, ^ lışma saatlerinde Kiralık daire aranıyor Çcxuksu/, genı, bir ı,ıft ı<,m 25 000II 'ye kadar kalorıferlı kiralık daıa dranı>or Tel 5228997 (<,alı:>ma saatlerinde) UERS VEKILIR • Ingılızce, Mdiemaiık, Fızık, hen Bılgısı, Bı>olojı derslerı verılır 339 22 84 Cumhuriyet Yıllığı 12 Eylul 8 0 3 1 Aralık 82 841 gunun olayları, haberleri, yorumlan, onemli gunleri Cumhuriyet'lerinin tıpkı basımları 2 cilt 2000 lira tsteme adresi: Turkocağı Cad 3041 Cagaloğluİstanbul