Katalog

PERDE ARALIĞINDAN Nadir Nadi Çağdaş Yayınları, Turk Ocağı Cad. 39/41 Cağaloğlu tstanbul, 200 Lıra Cumhuriyet 60. Yıl Sayı: 21153 Kurucusu: Yunus Nadi 40 TL. 19 Temmuz 1983 Salı şesi Dursun Aksoy'un öldürülmesi ve Paris'in Orly Havaalaru'ndaki kanlı eylemin hemen ertesine rastlaması açısından dikkati çekiyor. Ancak, bundan da daha önemlisi, Ermeni Dünya Kongresi'nin Türkiye Cumhuriyeti'nin hukukî temelini oluşturan Lozan Anlaşması'nın 60. yıldönümüne denk getirilmesi ve bu anlaşmanın yapıldığı kentte dUzenlenmesi. Ermeni Dünya Kongresi'nin Lozan'da yapılmasının simgesel anlamı olduğu açık. Böylece, Ermeniler Lozan'da hukuki temelleri 60 yıl önce atılmış olan Türkkiye Cumhuriyeti'nin toprak bütünlüğüne meydan okuyorlar; kendi hukukî temellerini de Lozan'da yaratmayı düşlüyorlar. Ermenilerin Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerini atan Lozan Anlaşması'na karşı çıktıklan ve Türkiye'nin parçalanmasım hedef alan ve bir bağımsız Ermeni devletinin Anadolu toprakları üzerinde kurulmasını kapsayan Sevr Anlaşması'nı tarihselhukukî dayanak olarak değerlendirdikleri biliniyor. Yarın Lozan'ın Ouchy îskeIesinde (Bu dskeleı Trablusgarp bu&ünkü Libya topraklannı Os manh devletindcn kopararak (Arkası Sa. 11., Sü. Vde) SANATÇILARLA KONUŞMALAR Kemal Özer Çağdaş Yayınları Türk Ocağı Cad 39/41 Cağaloğlu Istanbul, 50 Lira Ermeniler büytik bîr siyasi çıkışa hazırlamyor Dünya Ertneni Kongresi yarın toplanıyor CENGİZ ÇANDAR Ermeni Dünya Kongresi yarın Lozan yakınındaki Ouchy (Uşi) iskelesindeki Beau Rivagc Pala ™Oteli'nde toplanıyor. Kongre 24 temmuza dek sürecek. Ve 22 temmuzda bir basın konferansıyla çalışmalar açıklanacak. Ermeni Dunya Kongresi hakkında bilgi veren tngiliz pazar gazetesi Observer Kongre'nin amacını şu satırlarla tanımlıyor: "Siirgttnde dağınık yaşayan ermeni kitlelerini milli kurtuluş için bir siyasal hareket biçiminde örgütleyip, hükiimetlerin ve Birleşmiş Milletler'in kendilerini tammasını sağlamak." Ermeni Dunya Kongresi, geçtiğimiz hafta içinde Brüksel'de Türkiye Büyükelçiliği tdarî Ata llıcakMumcu Davasının duruşması bugün £ Gazetemiz avukatları yargıcı reddettîler Tercüman Gazetesinde yazı yazan ve Mobilya Yolsuzluğun da kaçakçıhk suçu olmadığını ileri süren Cimilli'nin yargıcın akrabası olduğu ortaya çıktı. Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu 34'üncü maddesine göre yargıcın davaya bakmaktan çekilmesİ gerekiyor. Banş Derneği Genel Başkanı Mahmut Şerafettin Dikerdem, dün başlayan savunmasında, iddianameyi delikde$ik ettiklerini belirterek. "Bununla ayrıca ovunmüyoruz. Çünkii o helgevi çiirütmek. hukuki dayanaktan yoksun indi yorumlar zincirinden ibaret olduğunu ortaya kovmak zor bir iş değildi" dedi. Dikerdem, savunmasın: yaparken görülüyor.. (Fotoğraf: Deniz TEZTEL) Parishe 50 Ermeni gözaltına alındı Haber Merkezi Fransız polisi altı kişinin ölümü 60 kadar kişinin yaralanmasıyla sonuçlanan Orl saldırısıla ilgili olarak 50'den fazla ermeniyi gözaltına aldı. Fransız İçişleri Bakanlığı, sorguya çekilmek üzere gözaltına alınan Ermenilerden bazılarının evlerinde çeşitli silah patlayıcı madde, bomba yapımında kullanılan malzeme ile çeşitli belgeler ele geçirildiğini bildirdi. Operasyonun hangi bölgelerde yapıldığı açıklanmadı. Ancak Paris ve dış mahallelerinde gerçekleştirildiği sanılıyor. Bakanlık adına dün bir açıklama yapan sözcü, gözaltına alınan Ermenilerin gizli ermeni terör örgüü ASALA üyeleri olabileceğini ya da ASALA hakkında bir bilgi sahibi olabileceklerini, bu nedenle gözaltına alındıklarını açıkladı. a.a.'nın haberine göre ele geçirilen silahlar arasında çok sayıda sten marka tüfek ile kalachnikov, 10 kadar el bombası ve iki roket bulunuyor. Gözaltına ahnanlardan çoğunun Fransızca bilmedikleri Türkçe veya lngilizce konuştukları bildiriliyor. tyi haber alan kaynaklann bil(Arkası Sa. 11., Sü. 4'de) "İddianameyi çürüttük' Banş Derneği savunmaları başladı Mahmut Dikerdem: Bu davada barış yargılanıyor Istanbul Haber Servisi Metris Askeri Ceza ve Tutukevinin duruşma salonunda tstanbul Sıkıyönetim Komutanhğı 2 Numaralı Askeri Mahkemesi tarafından görülen Barış Derneği davasında sanıklann savunmalanna baslandı. Ikisi firarda bulunan 28 sanıklı Barış Derneği davasının dünkü oturumuna Diyarbakır'da tutuklu bulunan ve geçen hafta içinde tahliye edilen Nurettin Yılmaz dışındaki 27 sanık katıldı. Dernek Genel Başkanı Mahmut Şerafettin Dikerdem'in savunmasına geçilmeden önce sözalan avukat Erşan Şansal, iki konuda soruşturmanın genişletilmesini istedi. Avukat, esas hakkındaki mutalaada, TÜMDER'in illegal dernek olarak suçlandığını ve bu konuyla ilgili mahkeme karârının bulunduğunu, sanıklardan Harun Aykut Göker'in de Barış Derneği genişletilmiş Genel Yönetim Kurulu tuplantısının yapıldığı tarihte TÜTED'le ilgili soruşturma nedeniyle Ankara'da olduğunu söyledi. Avukat Şansal, TÜMDER hakkında mahkemece beraat kararı verildiğini hatırlattı, Harun Aykut Göker'in de TÜTED soruşturması nedeniyle Ankara'da bulunduğu için genişletilmiş Genel Yönetkn Kurulu toplantısına katılmadığını belirterek, bu konuların mahkemece araştırılmasını istedi. Askeri Savcının karşı çıktığı bu istek, mahkkemece reddedildi. 66 sayfahk savunmasını okumaya başlayan Dernek Genel Başkanı Mahmut Dikerdem, Banş Derneği davasının son aşama(Arkası Sa. 11., Sü. 4'de) Haber Merkezi Tercüman ve Bulvar gazeteleri sahibi Kemal Ihcak'm gazetemize ve yazanmız Uğur Mumcu'ya açtığı tazminat davasına bugün Zeytinburnu l'inci Asliye Hukuk Mahkemesi'nde devam edilecek. Uğur Mumcu "Telemen'in İfadesi" başlıklı 13.10.1980 gunlu yazısında silah kaçakçılığı konusunu ele alırken sabıkalı kaçakçı Ib' rahim Telemen'in 1972 yılında Izmir Sıkıyönetim Mahkemesi'ne verdiği ifadeyi bütunu ile yayınlamıştı. Telemen el yazısıyla verdiği bu ifadede silah ve uyuşturucu kaçakçıhğına ilişkin açıklamalarda bulunuyor, Tercüman Gazetesi sahibi Kemal Ilıcak'tan da söz açıyordu. Ilıcak, Uğur Mumcu'nun bu yazısı uzerine tazminat davası açmıştı. Davanın bugün ulaştığı aşamada gazetemizin ve Mumcu'nun avukatları Orhan Apaydın ve Burhan Apaydın dun "davaya bakmaktan çekinme ve hakimin reddi istekleri"ni içeren bir dilekçeyi mahkemeye verdiler. Bu dilekçede şu noktalara değiniliyor: Türkmen: ABD'nin Papandreu'ya tamdığı inıkâıı üzüntü verici ANKARA (Cumhuriyet Bürosn) Türk Hükümeti'nin yaptığı ısrarlı uyanlara rağmen, ABD'nin Yunanistan ile sonuçlandırdığı yeni savunma ve ekonomik işbirlirliği anlaşmasında Ege'de "TürkYunan güç dengesi" kavramı benimsendiği ve bu dengeyi gözeteceğinin anlaşma metninde geçirilmesini kabul ettiği ortaya çıktı. Yunanistan Başbakanı Andreas Fapandreu'nun.ABD'dentalep ettikleri guvenceyi aldıkları yotundaki açıklamasmın anlaşmada yer verilen bu hükme dayandığı bildirilirken, ABD'nin Yunanistan'ı kollayan bir tavır takınması TürkAmerikan ilişkilerini "kritik" bir noktaya getirdi. Ankara dün bu duruma resmi düzeyde tepki gösterdi. Dışişleri Bakanı llter Türkmen, dün ABD Büyükelçisi Robert StrauzsHupe ileyaptığı görüşmede gelişmeyi "olumsuz". "kaygı ve üzüntü verici" karşıladığını kendisine bildirdi. Ankara, ABD'nin, "anlaşmaya bu nitelikte bir hüküm konmasını kabul ederek, Yunan Başbakanı Papandreu'nun istismanna imkan verdiği" görüşünde olduğunu duyurdu. Türkmen, dünkü görüşmede ABD Büyükelçisi'ne kişisel tepkisini belirtmekle yetindi. TürkAmerikan ilişkilerini olumsuz bir havaya sokacağı anlaşılan bu Tercüman Gazetesi sahibi Kemal Dıcak'ın baz morfin kaçakçıhğıyla ilgili olduğunu ileri süren tbrahim Telemen'in elyazısıyla ifadesi... "Ülkemizi, 12 Eylül 1980 oncesi bir iç savaş ortamına sürukleyen, binlerce insanıınızın yaşamına mal olan teroru besleyen silah kaçakçılığı ve bunun parasal desteğini oluşturan uyuşturucu madde kaçakçılığının ulusal ve ııluslararası orgutsel odaklarını ortaya çıkarmak Yazar Uğur Mumcu'nun hayati tehlikeleri goze alarak ve çeşitli yönlerden gelen tehditleri goğüsleyerek vurduna, halkına insanlığa hizmet amacıyla üstlendiği bir görev olmuştur. Bu görev anlayışı ile yaptığı arajttrnıalar sırasında. 1979 yılı başlarında sabıkalı silah kaçakçısı tbrahim Telemen'in telefonİa goruşme isteğiyle karşdaşmış, bu kişinin silah ve uyuşturucu madde kaçakçılığının ulusal ve uluslararası boyutta örgütsel odaklannı oluşturan isimleri açıklayan mektubunu almıştır. Telemen'in goruşme isteğini ve ihbar mektubunu devletin en yüksek sorumlularına (başta İçişleri Bakanına) derhal bildiren Uğur Mumcu, Ankara'dan özel olarak ge Gazeteci Ergun Çağatay \aralanan gazeteci Çagatay 2 ay tedavi görecek PARÎS (Cumhuriyet) Orly'deki patlama sırasında yüzü ve elleri yanan gazeteci Ergun Çağatay'm sağlık durumu ciddiyetini koruyor. Olay sırasında bombalı valize çok yakın bir yerde bulunduöu bildirılen Ergun Çagatay Paris yakınlarındaki Percy askeri hastanesinde tedavi görüyor. Hastane yetkilileri Çağatay'ın en az ıkı ay tedavi altında kalması gerektiğini, bu süre sonunda eski sağlığına kavusacağını belirtiyorlar. (Arkası Sa. 11., Sü. 6'da) gelişme karşısında, konunun önümtizdeki günlerde Ankara'da üst düzeyde ele alınması ve Türk hükümetinin resmi tepkisinin oluşturulması bekleniyor. ABD Büyükelçisi'nin dün Türkmen ile yaptığı görüşmede Hükümeti'nin 10'a 7 oranını kabul ettiğini blidirmeklebirlikte anlaşmada guç dengesi kavramına atıfta bulunulduğunu belirtmesi ve dolaylı olarak Papand(Arkası Sa. 11., Su. Vde) 'Basra sicağı" yurdu baştan başa kavuruyor Doktorlar tuzlu yiyecekler ve bol su içerek vtıcudun su ve tuz ihtiyacının karşılanması gerektiğini belirtiyorlar. tstanbul Hsber Servisi "Basra Sıcagrtum yurau baştan başa kavuruyor. Dün tstanbul1 da gölgede 32 dereceyi bulan hava sıcakhğı, Urfa'da 44 dereceye kadar yükseldi. Yurdun en serin bölgelerinde hava sıcakhğı 25 derecenin. deniz suyu sıcakhğı 20 derecenin altına düşmüyor. Doktorlar kalp rahatsızlığı olanlann uzun süre kapalı yerlerde ve güneş altında kalmamalarını; tuzlu yiyecekler yiyerek ve bol su içerek vücudun su ve tuz gereksiniminin karşılanması gerektiğini belirtiyorlar. Aşın sıcaklar, deniz, akarsu ve göletlerdekı boğulmalarda artışa yol açtı. llgililer sıcaklann sinir hastalıklarında ve ani bunalımlarda da önemli rol oynadığını belirtiyorlar. Istanbul Yeşilköy Meydan Meteoroloji Müdürlüğü'nden alınan bilgilere göre, son günlerde tüm yurdu etkisi altına alan sıcak hava dalgası Basra Körfezi üzerinden gelen Alçak Basınç Merkezi'nin etkisiyle oluştu. Bayram öncesinde tstanbul'u baskısı altında tutan nemli hava ise normale döndü. Nem oranı yüzde 33'e kadar eeriledi. Uç tarafı denizlerle çevrili tstanbul'da denize girecek temiz yer bulmayan kent sakinleri, değişik semtlerde giderek artan sinek ve sivrisineklerden, alışılmış düzeni içinde toplanmasına rağmen, kısa sürede kokan çöplerden özellikle şikayet ediyorlar. Bu arada önceki akşam TV'nin 20.30 haber bülteninde, tstanbul'da gecenin en düşük sıcaklığınm 22, günün en yüksek sıcaklığının 20 derece olacağının belirtilmesi de TRT türü bir "espri" otarak yorumlandı. Tüm yurdu etkisi altına alan "Basra Sıcağı" dün en çok Urfa'yı kavurdu. Yeşilköy Meteoroloji Müdürlüğü'nden alınan bilgiye göre Urfa'da sıcaklık gölgede 44 dereceye kadar yükseldi. "Cumhuriyet" muhabirlerinin bildirdiğine göre, özellikle GüneyDoğu Anadolu illeri yüksek sıcağm etkisi altında. Diyarbakır'da 42, Mardin'de 41, Malatya'da 40 dereceyi bulan sıcaklık geceleri 2426 derece arasında seyrediyor. Füm yurdu etkisi altında tutan sıcaklar çalışma hayatını da etkiliyor. Hemen tum bölgelerden özellikle kamu kesimindeki kıyafet uygulamasının çalışmalan güçleştirdiği, ceketkravat ile çalışmak zorunda kalan memurların gunlük işleri tamamlamakta güçlük çektiği, kamu kesiminde yıllık izin için başvuruların arttığı bildiriliyor. Aşın sıcaklann etkisiyle sınirlilik ve"tahammülsüzlük"gundelik yaşamın parçası haline geldi. Bakırköy Akıl Hastanesı Başhekimi Yıldınm Aktuna, "aşın sıcaklann etkisiyle su vu tuz kaybının vücut dengesini bozması normal insanlarda aşın sinirlilik, sair zamanlarda dayandıklan güçlere tahammülsüzlük gibi belirtilere yol açıyor" dedi. Aktuna su ve tuz gereksiniminin mutlaka giderilmesi gerektiğini belirterek şöyle konustu; "Hasta olmaya eğilimU insanlarda, şiddetü ve ciddi bunalımlar görülebilir. Bir anda şuurkayıplan, intihar veya olay çıkarma gibi vakalara yol açabilir. Sıcaklık her insana farklı etkide bulunur. Kimilerinde aşın su ve tuz kaybı çok ciddi hayati tehlikeye yol açabilir. Beyinde şişme (ödem) oluşabilir. Şuur kaybıyla komaya girmeler hatta ölüm vakalan bile görülebilir." ll\(l <*] .İU]I »,„,„ İm; «,,.,1 !«J, k ^ , | CLL AH* ^ \l *\ ,t f Al V'U^kl I U ' > ( | | | AMAt AK ırr. k cıhı l^f •!« N. M IMIL CfRt^AJ LIMİ TİK AW \K l l l ı K İ I E U t SANAVİ l (UNLtl IM>LN Al IV\N (.' s l l l I \CRi. fttkİN "l L kl I O R T A K M MA DTljtR \ LK( M V U N EN Al O\ R MKıl ı ^'LAOIDU * tlfttMI *rİM 1 Tı Dl İRLCKİ İN • * l l TTKtll OLMA 1 > \ L H) YL^ 1 M^K NVACIYLA \ l I < İLtR, F İLGİ Q \LIWC\K UDBlkl LKf HAİK kA ^/ >LUS \ GİOİLMİ^TİK Zeytinburnu l'inci Asliye Hukuk Hakimi Hasan B. Cimilli'nin akrabası Ekrem Cimilli'nin 29 Mart 1976 günlü Tercüman'da yayınlanan "Mobilya Yolsuzlugu"na ilişkin yazısı. tirilen görevlilerin tertibatı altında görüşmek uzere Telemen e tstanbul'da randevu vermiştir. Telemen goruşme yerine gelmemiş ve kaldığı Opera Oteli'nin önunde, kuşkulu bir biçimde olu olarak bulunmuştur. Telemen'in kişiliği, ihbar mektuplannuı içeriği ve esrarlı ölümü, Yazar Uğur Mumcu'nun ilgisini çekmiş ve araştırmalannı derinleştirmesine yol açmıştır. Silah ve uyuşturucu madde kaçakçılığı uzerine yaptığı yayınlar arasında, Telemen'in 1972 yılında lzmir'de bir silah kaçakçılığı olayında sanık durumunda iken, Sıkıyönetim Savcılığı'na el yazısıyla verdiği, silah ve uyuşturucu madde kaçakçılığının örgütsel odaklannı açıklayan ifade eline geçmiştir. Sıkıyönetim Mahkemesi'nin davanın gorülmesi sırasında, devletin üst düzeydeki bütün sorumlularına, suç duyurusu niteliğinde gönderdiği bu ifade, Cumhuriyet Gazetesi'nin 13.10.1980 tarihli sayısında,. "Telemen'in ifadesi" başlığıyla, Uğur Mumcu'nun imza(Arkası Sa. 11., Sü. 2'de) Istanbul Boğazı bugün trafiğe kapatılıyor tstanbul Haber Servisi tstanbul Boğazı bugün trafiğe kapatılıyor. Anadolu Kavağı ile Telli Tabya arasında yapılacak tel çekme işlemi nedeniyle tstanbul Boğazı^Karadenizden gelecek gemiler için 08.00'de, Marmara'dan gelecek gemiler için 07.30'da geçişe kapatılacak. Turkiye elektrik ring hattını tamamlayan 380 kilovatlık hattın boğaz geçişini sağlamak üzere, Anadolu kavağı ile Telli Tabya'da inşa edilen pilonlar arasında klavuz teli çekimi bugün ve (Arkası Sa. 11., Sü. 6'da) Ulusu ve bakanların MDP'ye katılnıası sorunu tartışılıyor HALKÇI PARTÎ'NtN 4 YENİ KURUCUSU ONAYLANDI PAMAK: KOMÜNÎZME, SOSYALİZME VE LİBERAL SİSTEME KARŞIYIZ ADA Y OLACAK KAMU GÖREVLİLERİ25 TEMMUZA DEK tSTİFA EDECEKLER A Y BAŞINDA KURULAN PARTÎLER MGK İNCELEMESİNÎ BEKLİYOR TatiH açıkhavada ve otomobilde geçiren çoktu YALÇIN PEKŞEN ~ Işlerini ayarlayabilenler için 9 günü bulan bayram tatili turizm merkezlerindeki aşın kalabalığa, otel, et, ekmek ve su sıkıntısına karşın neşeli geçti. Bayram'la birlikte başlayan sıcaklar birçok tatilciye bol bol denize girme olanağı sağladı ve kendi deyişleriyle "tam bir tatil sefası" yaşattı. Ancak bu "sefalı" yaşam dönüş yolunda "cefaya" dönüstü. Yetkililerin uyansı üzerine cumartesi günu başlatılan dönüşler, pazar günü görülmemiş bir yoğunlukta sürdü, hatta pazartesiye de sarktı. Dün de yollarda tatil dönüşünün kalabalığı yaşandı. Birçok tatilci (Arkası Sa. 11., Sü. 4'de) UGUR MUMCU GOZLEM Mr.Henze... Moskova'da yayınlanan "Literaturnaya" adlı gazete Papa'ya suikast girişımınin ardında CIA'nın olduğunu ılerı surmüş ve ABD'nin Bonn Elçiliği'nde çalışan CIA gorevlısı Ruzı Nazar'ın iki Amerikalıyla birlikte, Ağca'yı "kiralık katıl" olarak tuttuğunu belirtmiştir. Ruzi Nazar daha önce bu köşede bırkaç kez adına yer verilen bir CIA görevlisidir. 2. Dunya Savaşı sırasında Sovyet ordusundan kaçıp Hitler ordularına katılan Turkıstan kökenli bu CIA yetkilisi, uzun süre Ankara'da görev yapmış ve 1971 yılından sonra, Türkıye'den ayrılarak, Federal Almanya'da çalışmaya başlamıştır. Ruzi Nazar'ın Almanya'da "Bozkurtlar" olarak adlandırılan eylemcisağcı Türklerle ve Türkiye'deki bazı siyasal kuruluşlarla içlidışlı olduğu belgelerle saptanmıştır. Böyledir ama suikast girışimi konusunda, elde hıçbır kanıt bulunmadan varsayım üretmek yoluyla "Tamam, Ağca faşist bir milıtandır, bu suikastı da CIA planlamıştır" demek inandırıcı olur mu? Suikast konusunda Dr. Martella'nın yürüttüğü soruşturmalar son bulmak üzeredir. Yakında dava açılacak, "akkoyun, karakoyun" bellı olacaktır. Bugünden soruşturmaları saptırmak için bu telaşa ne gerek vardır. Bu konudaki bilinçli sabırsızların başında, Ankara'da CIA şefi olarak çalışan, daha sonra Başkan Carter'ın güvenlik danışmanlıgına getirilen Paul Henze gelmektedır. Mr.Henze, daha önce Amerıkan yayın organlarında yayınladığı tek (Arkası Sa. 11., Sü. 7'de) Zimmermann işçilerimiz için niyetini anlatmaya başlıyor Haberi 12. Sayfada hi deniz kenarlannı, havuzlan doldurdular. Fotoğrafta Çırağan'daki havuz başında güneşlenenler. (fotfl^raf: Ender ERKEK) o u n a ı a n ı a r nalınca taltll arasında da. Halmteri 7. Sayfada